ဂျိဂှ်ၚိုတ်လဝ် ထဝ်ဂှ်ကလာတ်ပတိတ်
ဂျိဂှ် ၚိတ်လဝ် ထဝ်ဂှ်ကလာတ် ပတိတ်
(၁)
“အပါဆာန်၊ နန်ထဝ် ဒးလုပ် CDM ဟာ ဟွံတီ”
“ပၟိက်စိုတ်ဇကုရ မဂဳ” ဆ္ဂး ကၠာနူဟွံဂွံ လုပ်ဏီဂှ် ချပ်ညိကီု မုဟိုတ် ဒးလုပ်၊ ဒးကၠောန်ရော?
“အဲလေဝ် ဟွံတီပုဟ် ပရေင်ဍုင်ကွာန်”
“ဟွံတီ ကၠောန်တှ်ေ အာဍာ်ဇမၠိင် ဟွံမာန်ပုဟ်ဏး”
“ရဲ ဌာနပိုယ်ဟီုဂှ် ၜါအပါတ် (၁၄) တ္ၚဲ Campaign ရ”
“အရေဝ်ဇကုဂှ် လေဝ်” ဗညာ အီခၟောံ တိုန်တုဲ သၟာန်ရံင်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ရဲဌာနတအ်ကၠာလေဝ် တုဲမှ ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်လေဝ်
----------
မိနန်ထဝ် ကေတ်မံင်တာလျိုင် ပ္ဍဲကွာန်သၞေဟ်ဗ္ဒဝ်၊ ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင် ဌာန ထတ်ယုက် ပွိုင်စှ်သၞာံ၊ စိုပ်သၞာံ(၂၀၁၈) နူ(ကျန်းမာရေးကြီးကြပ် (၁)) ဂှ် ကဆံင်တိုန်အာ (ကျန်းမာရေးကြီးကြပ် -(၂) ပြံင်တိုန် ဌာန ထတ်ယုက်မုဟ်ဍုင်၊ (မိခင်နှၚ့်ကလေး ကျန်းမားရေးဌာန) ပြံင်တိုန်မံင် ပ္ဍဲဍုင်မုဟ်ဍုင် ဠိင်မံင်သ္ၚိ ပ္ဍဲအရာပ်ခေမာ၊ ၝောအ်ဍုင်(၂) ရ။ တ္ၚဲစ စိုပ်ဂှ်ဟေင် ရဲအရာပ် ကၠုင်ထ္ၜးယဲ၊ လွဳိဏာကဵု ဗွဲမဒးရးတုဲ အ္စာၝောအ် လွဳယဲ ပြံင်ကၠုင်တၟိမွဲ ပရိုင်ဂှ် ပြးအာ ပ္ဍဲအရာပ်ရ။
“ ဆရာမ တစ်ယောက်ထဲအိပ်ရတာ မကြောက်ဘူးလာ? (အစာၝောအ် တိက်ညးမွဲဓဝ် ဟွံဖေက်ဟာ)” မၞိဟ်ယဲသၟာန်
“ မကြောက်ပါဘူး ဒီအိမ်နားက ကလေးမလေးက ညဘက်မှာ အဖော်လာအိပ်ပေးတယ်” (ဟွံဖေက် ကောန်င္ၚာ်ဗြဴ ဗဒါဲသ္ၚိဏအ်မွဲ ဗတအ်တှ်ေ ကၠုင်တိက်ဒၟံင်ကဵုသကအ်)
“ဆရာမ အဖော်ရှာလို့ရပြီးနော် တစ်ယောက်ထဲ အကြာကြီးမနေနဲ့” (အစာၝောအ် ဂၠာဲသကအ်ဂွံရဏး၊ မံင်ညးမွဲဓဝ် လ္ပမံင်လအ်အ်)
“မကြာမှီ၊ လာမည်မျှော်” ဟ...ဟ... (ဟွံလအ်ရလေဝ်၊ မင်စၟဳဒၟံင် ဟး ဟး)
“ဘယ်လောက်ကျလဲ ဆရာမ” (အိုတ်မုစိ အစာၝောအ်)
“၃၀၀၀ အမ”
“ပိုက်ဆံမလောက်ဘူး ၂၀၀၀ ပဲပါလာတယ်” (လှုဲဟွံရုမ်ပုဟ် ပါကၠုင် ၂၀၀၀ ဓဝ်ရ)
မၞိဟ်ယဲ ဂွံနင်သြန် ဟွံရုမ်ဂပ်မ္ဂး နကဵုစေတနာ အးအး လွဳဏာတုဲ ညးတအ် ဟွံကလေင် ကဵုလေဲလေဝ် စိုတ်ညိလေဝ် ဟွံဒှ် ကၠုင်မွဲပၠန်လေဝ် ကလေင်လွဳဏာ ကဵုပၠန်ရ။ မၞိဟ်အယုက်ဇၞော်ဇၞော်တအ် ကၠုင်လွဳယဲမ္ဂး ဂွံဒှ် အာဟာရ ဂးတုဲ စၞစ ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုနွံဂှ် သီုကလေင်ကဵုဏာရ။ ကောန်ထပိုယ်တအ်၊ ခမဳသင် ကတ်လိခ် ပရိယတ်တအ် ယဲ စိုပ်ကၠုင်ကဵုဒှ်၊ အာလွဳ ပ္ဍဲဘာကဵုဒှ် လွဳကဵုသၟးသၟးရ။
လ္တူဍုင်မုဟ်ဂှ် မန်တအ် နွံဗွဲမဂၠိုင်ကီုလေဝ် အရေဝ်မန်ဂှ် ဟီုသုင်စောဲ အောန်တဴ ဗွဲမလောန်ရ၊ ခေမာ၊ ဂၠံင်(၃) ဒၞာဲ နန်ထဝ် မမံင်ဂှ် ဟီုအရေဝ်မန် သီုသ္ၚိ နန်ထဝ်မှ နွံၜါသ္ၚိ ဓဝ်ရ။ သှ်ေနူဂှ် မိမ နော်နာဲတအ် ၜိုန်ရဒှ်ဒၟံင် မန်ကီုလေဝ် စိုပ်လက်ထက်ကောန်ဇာတ်ညးတအ်ဂှ် ညးမွဲလေဝ် ဟီုအရေဝ်မန် ဟွံလေပ်ရ။ ဟီုအရေဝ်မန်ဟွံလေပ်တုဲ စိုတ်ဓါတ်ဆာန်ဂကူမန်လေဝ် ဟၟဲရ။
“ဗညာဂှ် ဇၞော်နူအ္စာၝောအ်ဏီဟာ” ရဲဗ္ဒာဲသ္ၚိ သၟာန်
“ ဇၞော်မွဲသၞာံ”
“ အ္စာၝောအ်ဂှ် ဗုကျေဝ် ဗီုလဵု ဂွံဆဵု ဗညာရော?”
“ နူအယုက် (၁၈) စိုပ်မံင်ကွာန်ညးတအ်တှ်ေ လအ်ဒးအာစိုတ်”
“ ဗညာ အာမံင်ကမၠောန် အရိုဟ်ဟ်တ္ၚဲဟာ”
“ လၟုဟ် အ္စာၝောအ် ဗုင်မံင်တှ်ေ ကဵု အာစဴ မုဟ်ဍုင်-မတ်မလီု အရိုဟ်တ္ၚဲလေဝ်”
“ မုညးကၠောန်ဒၟံင်ရော?
“ ဗ္တောန်ဒၟံင် ကောန်ပျူတာ၊ ကဵုဒၟံင်တန်ဗ္တောန် နိတိညးဍုင်ကွာန် ဗက်အာဒၟံင် ဒေသ တွဵုရးမန်၊ ကရေင်၊ ရးတနင်သဳတအ် အာဒၟံင်တရဴ သၟးဂၠိုင်”
၂၀၁၉၊ ဂိတု နဝ်ဝေန်ဗာဂှ် ယဲကပ် ကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ကၠောအ်ထၞာန် က္တဵုဒှ်ဒၟံင် ဇၞော်ကဵုဇြဟတ် ပ္ဍဲဍုင်ကြုက် ဝူဟာန် ကီုလေဝ်၊ ပ္ဍဲဍုင်ပိုယ်ဂှ် ၜိုန်ရ ကြပ်ဒၟံင်ကီုလေဝ် ညးမွဲဟွံဒှ်ဏီရ။ နန်ထဝ် ဟွံဒးအာ ကမၠောန်ဏီ၊ အခိင်ကာလ အလဵုအသဳ NLD (၂၀၁၆)တိုန်ဂှ် ပြံင်သၠာဲသၞောဝ် စိုပ်အခေါင်အရာ ညးဗြဴ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဂွံအခေါင်ဇူ ကၠာ ဟွံဂွံၜံင် (၄၅)တ္ၚဲ၊ ၜံင်တုဲ (၄)ဂိတု (၁၅) တ္ၚဲ ပွိုင်(၆)ဂိတုပေင်င် ဂွံအခေါင်ရ။
----------
(၂)
“ အ္စာၝောအ် ပိုယ်ကၠုင်ပလံင် သတ်ခပုင်”
“ ယွံ တင်ဂုဏ်ရ”
သတ်ဆု၊ ခၞေဝ်ကေဝ် မတိတ်နူကၠအ် ညးတအ်ဂှ် နန်ထဝ် ဂွံစဒၟံင်လၟိုန်ရ။ ဗ္ဒာဲသ္ၚိကီု၊ အရာပ်ဇကုကီု ဆက်ဆောံ၊ စိုတ်ခိုဟ် ဗွဲမလောန်တုဲ သွက်ဂွံမံင် ဖျေံသဇိုင် ပ္ဍဲဍုင်မုဟ်ဍုင် ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်တုဲ ဂၠာဲမံင် မွဲဒၞာဲရ။ “အဲမိက်ဂွံမံင် ပ္ဍဲကွာန်ရ” ရမျှာင် လဓဳဇကုၜိုန်ရဟီုဒၟံင်ကီုလေဝ်၊ သွက်ပညာကောန်ဇကု ဂွံခိုဟ်ဂှ် ဒးမံင် ပ္ဍဲဍုင်မုဟ်ဍုင်တှ်ေ ခိုဟ်ဏောဝ် နန်ထဝ်စှ်ေစိုတ်ရ။
“ မံင်အဏအ်တှ်ေ ကောန်ဟွံလေပ်မန်ပုဟ်” ဗညာဟီု
“ မံင်ပ္ဍဲကွာန်တှ်ေ ဒှ်အိက်ဘိင်၊ အိင်ချေဟ်” နန်ထဝ် ကလေင်ဟီု
“ပွဳပွူမံင်ဏအ်ဂှ် ဗၟာဖအိုတ် လအ်အာ ခံင်အာ ဗက်ဗၟာဏောဝ်”
ၜိုန်ရ ဗညာမဟီုဒၟံင်ကီုလေဝ် စိုတ်ဓါတ် အ္စာၝောအ် နွံဒၟံင်တုဲ ဇကုဟီု၊ ဇကုဖန်တှ်ေ ဒးဖအိုတ်တုဲ အရေဝ်ဂၠိုင်ရနွံ တန်တဴ ပ္ဍဲနန်ထဝ် မဖျေံသ္ကုတ်သွာတ်ရ။
“ အ္စာၝောအ် ဂိတုဂတဏအ်တှ်ေ ပိုယ်ဟွံဆက်ဠိင်ရ၊ ဂၠာဲလဝ် သ္ၚိတၟိညိ” တၠသ္ၚိ ကၠုင်ဟီုလဝ်တုဲယျတှ်ေ သွက်ဂွံဂၠာဲ သ္ၚိတၟိမွဲဂှ် ဂၠာဲ သၟာန်ဒၟံင်အရိုဟ်တ္ၚဲရ။ ဒဒိုက်ရဲသၞာဲဒဴ (ဝန်းထမ်း) ဒးဂၠာဲဠိင်သ္ၚိ ဒှ်ဒဒိုက်ဂှ် ကေင်ဆဵု၊ ကေင်မိင်လဝ် ဂၠိုင်ကဵု အလန်ကီုလေဝ် ကာလဆဵု နဇိုင်နတဲ ဒှ်ဒဒိုက်စိုတ်ကွေံကွေံရ။ ဌာနဇကု (မိခင်နှင့်ကလေး ကျန်းမာရေးဌာန)ဂှ် ဒၞာဲရုင်သက်သက်ဟၟဲတုဲ ဂွံသိုင်ခၞံ ဒၞာဲမံင်လေဝ်ဟၟဲတုဲ ဠိင်သ္ၚိဂှ် သံက်သာ ဂၠိုင်မံင်ဏီ။ ဂွံသြန်ဂိတု မွဲကိုဋ်ဒ္စိတ်လက် ဒးဂၠာဲ ဠိင်သ္ၚိင္င္ၚုဟ်မး (၅၀၀၀၀)ဒကေဝ် ဒးချပ်တၟာဟလိုင် င္ၚုဟ်မး ဒ္စာံလက်ကဵု မွဲကိုဋ်ရ ဂၠိုင်တုဲ နန်ထဝ် အိုတ်ကသပ် ဗီုလဵု ဂွံဂၠာဲသ္ၚိမွဲမရော? ဒးချပ်ဒၟံင် အရိုဟ်ဟ်တ္ၚဲရ။ ကာလမမံင် ပ္ဍဲကွာန်တေအ်ဂှ် သ္ၚိမိမဇကု စုက်ဒၟံင်တှ်ေ အာစဴကေတ်ဂွံဒၟံင်ကီုလေဝ်၊ လ္တူဍုင်ဂှ် သ္ပဟွံဂွံ။ ဒှ်ဒၟံင် ကာလယဲကပ်တုဲ ညးတအ် ကော်တိုန် ကာတၟေင်မ္ဂး ဇကုဒးစိုပ်ရုင်မှ ဂွံ ပ္ဍဲဌာနဇကုဂှ် ဒှ်မံင်ညးတာလျိုင်။ အခိင်ဂှ် မိနော် မိကျောန်သာန် အယုက်(၇၅)သၞာံ၊ ကၠုင်လွဳမံင်ယဲလၟိုန်တုဲ ဟွံမိက်ကဵု အ္စာၝောအ် ပြံင်အာ နူအရာပ်ပိုယ်ဂးတုဲ ညးလေဝ် ဘိုင်သၟာန်ကဵု ရဲအရာပ်တအ်ရ။
-------
(၃)
ယဲကပ် ကဝ်ဝိဒ်-၁၉ စနူဂိတု မာတ် ၂၀၂၀ စဆဵုကၠုင် မၞိဟ်ယဲ မွဲတၠတုဲ ဌာန ပရေင်ထတ်ယုက်၊ ညးဍုင်ကွာန်တအ်လေဝ် ကၠောန်ပရေင်ဆဵုဒၞာဲ ယဲကပ် ကိုဝ်ဗောတ် နာနာသာ်ရ။ အတိုင်ကၟိုန်ဍုင်မွဲဖေက်ဇၞော် ကဵုဇြဟတ်ရ။ အခိင်ကာလ စိုပ် ဂိတု အဝ်ဂေတ်ဂှ် (၄၄၄)တၠ မၞိဟ်ကၠောအ်ထၞာန်ယဲကပ်၊ မၞိဟ်ခိုဟ်တိုန် (၃၃၈) မၞိဟ်ချိုတ်အာ (၆)တၠကီုလေဝ် ကပေါတ်စဵုဒၞာ သွက်ဂွံ ကြာတ်တဲဍာ်ဗုင် စွံလဝ်ပ္ဍဲဖျာဂှ် ဒှ်အာ ဍာ်ကြာတ်က အိုတ်ရ။ (ဆပ်ပြာ) သွက်ဂွံကြာတ်တဲတအ်လေဝ် သွက်ဂွံဗပေင်စုတ်ဂှ် ညးမွဲလေဝ် စိုတ်ဟွံလုပ်စရ။ မၞိဟ်စိုတ်ဓါတ် ပၟတ်ချံက် သၟးရဂၠိုင် အတိုင်မံင်ဗီုတြေံ စိုပ်သၞောတ်တြေံပၠန်ရ။ ဂိတု အံက်တိုဝ်ဗာ အသိင်ယဲကပ် မၞိဟ်ဒှ်ယဲ (၁၈ ကၠောအ်ထၞာန် ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်၊ အသိင် စန်ဒက်မာဲလေဝ် ဇၞော်ကဵု ဇြဟတ်၊ ဇြဟတ်ဇၞော်ၜါ ဆဵု ညးသ္ကအ် ပ္ဍဲဝိုင်ခလာတ်ရ။
ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ ဂိတုနေဝ်ဝေန်ဗာ (၁၁)၊ သၞာံ (၂၀၂၀)ဂှ် ဗော်ညဳသၟဟ်မန် အမာတ် ဇၞးမာဲ (၁၂)တၠ၊ အလုံမွဲကၟိုန်ဍုင် ဗော် NLDဂှ် ဇၞးအာမာဲ ပၠန်ရ။ ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁ ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ထ္ၜးဟိုတ် မာဲအလီတုဲ သီထောံ အဝဵုတုဲ အတိုင် ဍုင်မွဲ ထ္ၜးဆန္ဒအိုတ်ရ။ အခိင်ဗ္တံ (၈)နာဍဳ တက်စေဝ်၊ တက်ပသဲ၊ အခိင်တ္ၚဲ ကွာ်ဂၠံင် ဗစူလပှ်ောတဲ ပိတၞုင် က္ညာင်ကရေဲ၊ နဲကဲ မွဲသာ် ပၠန်ဂှ် CDM(Civil Disobedience Movement) ကညာင်ကရေဲ (ရုံးမတက်နဲ့၊ ရုန်းထွက်) ဆက်ကၠုင် အရိုဟ်ဟ်တ္ၚဲရ။ ဗွဲတၟေင် ဌာနထတ်ယုက်ကဵု ဌာနပညာ ပါလုပ်ဇၞော်ကဵု ဇြဟတ်ရ။ ဂွံမွဲသတ္တဟဂှ် မၞိဟ်တိုန်ရုင် အလဵုအသဳဂှ် ယှအ်စှ်ေအာရ။ ပ္ဍဲဌာန နန်ထဝ် မၞိဟ်မပါလုပ် ဗွဲမဂၠိုင်တုဲ လုပ်အာ CDM အိုတ်ရ။ အခိင်ဂှ် နန်ထဝ် ညးဂလိုင်ဒှ်တှ်ေ လုပ်ကီု အဃောမချပ်ဒၟံင် သွက်ဂွံပါလုပ်ကီုရ။
အခိင်ဗတံ နန်ထဝ် ပံက်တိုန် FACEBOOK နကဵုယၟုဇကု စုတ်လဝ် လ္တူလပှ်ကျာ “ နန်ထဝ် ဘောမ ရုံးတက်နေတုန်းလာ?” (နန်ထဝ် ထၜမကြိုက် တိုန်ဒၟံင်ရုင်ဏီဖိုဟ်ဟာ) သၟဝ်ဂှ် ကဵုလဝ် comment, LIKE တအ် ဗွဲမဂၠိုင် ကျေဝ်ရံင်မွဲတဲဂှ် ဒှ်ဒၟံင် သကအ်ရဲဇကုဖအိုတ်ရ။ ရဲအရာပ်တအ်လေဝ် ဟွံတက်ကျာ၊ ဟွံကော်။ ဗွဲတၟေင် ကောန်ၚာ်ဇကု ၜိုန်ရညးတအ် ကော်မံင်အရိုဟ်တ္ၚဲကီုလေဝ် ဟွံကော်အိုတ်ရ၊ မံင်စ ဟွံခိုဟ်မ္ဂး ညးတအ် ဟွံကၠုင်သ္ၚိဇကု ညးတအ် အာထ္ၜး ဒၞာဲတၞဟ်ဟ်၊ မုက်မတ်ညးတအ် ဟွံကျေဝ် ဟွံဍုက်ကဵုဇကု ဗီုတြေံ၊ ဟွံမိက်ဆက်ဆောံကဵု ဟွံမိက်ဟီု အရေဝ်ကဵု ရဲသ္ၚိဇကုအိုတ်ရ။
ဗော်ညဳသၟဟ်မန် MUP ပံင်ကဵု ဒပ်ပၞာန် ဆက်ကၠောန် ပရေင်ဍုင်ကွာန်ဂှ် ကောန်မန်ၜိုတ်နွံ ညံင်ကဵု ပံင်ကဵုပၞာန်ဖအိုတ်၊ ဒးစိုတ် ထံက်ဂလာန်ပၞာန် သီုဖအိုတ် ညးတအ် စှ်ေစိုတ်ဗီုဂှ်တုဲ ရဲအရာပ်တအ် ဂိစိုတ်ကဵု ဂကူမန်လေဝ် ဒှ်ကၠုင်ကီုရ။ “ပ္ဍဲကဵု လတူလပှ်ကျာလေဝ် ဒှ်ဂကူမန် ဂွ ကွေံရ” ဂးတုဲ ကောန်ဂကူမန်လ္ၚဵု ပတိုန်ဒၟံင် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။
အလုံအရာပ်မွဲ ပါဲနူသ္ၚိ နန်ထဝ်တအ်တုဲ ဒှ်မံင် ဗော်မြာ်ဖအိုတ်ရ။ ဗ္ဒာဲသ္ၚိဇကုပၠန် အခိင်တ္ၚဲ ပံက်ဗဵု(စလောင်း မဇ္ဇျိမ)ထတ်ထတ်တုဲ ရမျှာင် ထ္ၜးမံင် ဆန္ဒ ညံင်ကဵု ဂွံစိုပ်ကတောဝ် ညးတအ်ကဵု နန်ထဝ် မိင်ရ။ အခိင်အာကမၠောန် လဆောဝ်ဟီုမံင် ကၠာဟွံမိင်ကဵုမိင် လဆောဝ် ဂိုဟ်ဟီု ထတ်တ် “ ရုံးမတက်နဲ့ ရုန်ထွက်” (လ္ပတိုန်ရုင် ရုန်တိတ်) မရေဝ် သၟတ်တအ်ဂှ် “က္ဍိုပ်ရနွံ က္ဍုဟ်ဟၟဲ” ပ္ဍဲအရာပ် ဗျိပေင်ထာတ်။
အာကောံဓရီု သွက်ဂွံ ထပက်ဂဥုဲစဵုဒၞာ ကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ရဲအရာပ်တအ် ကၠတ်တက်ဗီု လ္ပာ်လက်ကြဴတုဲ ပတိုန်လ္တူ Facebook “မၞိဟ်ဖံက်သစ္စကဵု ညးဍုင်ကွာန်”
“လ္ပာ်ဂကောံ CRPH(Committee Representing Pyidaungsu Hluttaw) တအ် လလောင်တြး လတူလပှ်ကျာ မၞိဟ်ဟွံလုပ် CDM မ္ဂး ပတိတ်နူကမၠောန်ဏောင်၊ ကေတ်အရေဝ်ဏောင်”
စိုပ်အာ ရုင်ဂဥုဲမုဟ်ဍုင် ဂအုပ် ရုင်ဂဥုဲ ဒံက်တာ “မျေအ်နာင်” မုပ ဗှ်ေတအ် ဟွံလုပ် CDM ရော? “ဗှ်ေတအ်လုပ် CDM တှ်ေ သြန်ဂိတုလေဝ် ဂွံဏောင်၊ ကမၠောန်လေဝ် ဟွံ(ပြုတ်)ပုဟ်” “ဗှ်ေတအ်တိုန်ရုင်တှ်ေ မွဲတ္ၚဲ လ္ပကဵုလီု အဲပတိတ်ထောအ် နူကမၠောန်ဏောင်”
“အမေစု ဇၞးတှ်ေ ပံင်တုဲကေတ်သြန်ဂိတုဏောင်” အကြာရဲဌာနဂှ် ဟီုမံင်ညးသကအ်လေဝ် ဂွံမိင်၊ လုပ် CDM မ္ဂး ညးဍုင်ကွာန်တအ် ဆဵုမ္ဂး ဒးကဵုရှ်ေသှ်ေဏောင်၊ ဂွံတဆိပ်ခြာဏောင်။
--------- ------
“ဗီုလဵု အကာဲအရာရာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ပိုယ် တ္ရဲဏံရော?” နာဲမန်ကျေဝ်သၟာန် နန်ထဝ်။ တ္ရဲကၟာတ်ရုၚ်မ္ဂး နန်ထဝ်တံ စဴကွာန်အာဝေၚ် ပ္ဍဲသ္ရိမိမဇကုတုဲ မံၚ်မွဲၜါတ္ရဲလေပ်ရ။ “အဲဟွံတီကွေံကွေံပုဟ် မၞိဟ်တီဂှ် တေံဂ္ဇံမံၚ်” ကလေၚ်ဟီုကဵု နာဲမန်ကျေဝ်။ ညးဂှ် ဒှ်ညးစိုတ်လုပ်စ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မွဲ၊ ညးချဳဒရာၚ်ပရေၚ်ဂကောံပ္ဍဲကွာန် မွဲတၠတုဲ ဆဂှ်သၟးဟွံက ဒှ်မံၚ် အနာဲ နန်ထဝ်တုဲ ကာလနန်ထဝ် စိုပ်ကွာန်မ္ဂး ညးကၠုၚ်ပၠုပ်ဂဥုဲ ဇြဟတ်လေပ်မံၚ်ရ။
“ ဗီုလဵုညာတ် ဗညာ အကာဲအရာတ္ရဲဏံ” နာဲမန်ကျေဝ်သၟာန်
“ သုၚ်စောဲ နကဵုလွဟ် နဲကဲ CDMတုဲ လုပ်မံၚ်ပေါဲဗတိုက်”
“ ညးဂှ်ဇၞးရောၜါကရေက်ဏံ၊ ပၞာန်ဟာ? CRPH? လုပ် CDM မ္ဂး မွဲသတ္တဟရ ပေါဲတုဲဏောၚ် “မၚ်းကိုနိုၚ်” ဟီု လၟုဟ်ဂှ် သတ္တဟလေဝ်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ယျ၊ ရဲသၞာဲဒဴ လ္ရဵုလေဝ် ဒးဒုၚ်ပဒေါံဇူထောံလေဝ် နွံကၠုၚ်ယျ စိုပ်ကဵု ပရောပရာ CDM တုဲ ဝၚ်ကေၚ်ဇၞးလဝ် နွံမံၚ်ကီုဟာ? ”
“နွံမံၚ် ဍုၚ် Russia ကေၚ်ဂွံလဝ်နွံမံၚ်၊ ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ပါလုပ်လ္ပာ်ညးဍုၚ်ကွာန်တုဲ အံၚ်ဇၞးအာ၊ ဆ္ဂးဍုၚ်ပိုယ်ဂှ် ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ (၇၉)တ္ရဲ မၞိဟ်ဒးဒုၚ်ပန်ဂစိုတ်ဂှ် (ရ၃၉)တၠ၊ ဒးဒုၚ်ရပ်စုတ်ထံၚ်(၃၃၃၁)တၠ၊ မၞိဟ်ဒးလဝ် (ဝရမ်) ၁၀၅၉ ဂွံတီကေတ် နူပရိုၚ် BBC”
“ အ္စာဂဥုဲတံ၊ အ္စာၝောံတံ လုပ် CDM တုဲ ဂွံအာထ္ၜးယဲ ဝါတ်၊ ဂွံဗ္တောန်လိက်ဝါတ် သွက်ပၞာန်တံ စက်ယန္တာရာ အာဟွံဂွံ ဒှ်ဟာ၊ (ဇော်မဲလုံး)ကော် (ဇော်မၚ်းထွန်း) ပြန်ကြားရေး) ဌာန ဆက်စၠောံဟီုဂှ်လေဝ် ကမၠောန်အလဵုသဳဂှ် ကေတ်မံၚ် ခိုဟ်ဟ်ရ”
“အုပ်ဓုပ်နာနာ (ထွေးအုပ်) မွဲလေဝ်ဟွံလုပ်တှ်ေ ဍေံဟီုဂွံမံၚ်၊ ကြက်ဍေံဟွံလုပ်တုဲ တၞးဍေံသၟး လုပ်မံၚ် တှ်ေဂွံအံၚ်ဇၞးဝါတ်မံၚ်၊ ကၟာတ်ထောံရုၚ်ဂဥုဲ ရုၚ်ဂဥုဲ ဍေံပၞာန်ပံက် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဟွံအာလွီမ္ဂး ၜိုတ်မွဲသၞာံဂှ် ၜိုဟ်ဟ်ရ။ တုပ်ဗီုကီု သွာၚ်တၞဟ်ဟ်လေဝ် ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်ဂှ် ပလေဝ်လဝ်နွံရ၊ ရုၚ်ဂဥုဲ ဟွံမွဲတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်ပိုယ်မုဒှ် အနာဲညာတ်မံၚ် မုဒှ် ပ္ဍဲကွာန်ပိုယ်”
“ မိလောန် ၜံၚ်ကောန်ကၟာ ၜံၚ်ဟွံဂွံတုဲ ဒးကရေက်သက် ဒၞာဲဂွံအာဟၟဲတုဲ ကောန်ချိုတ်၊ နာဝေန် ဒှ်ယဲ (အူးတက်ပေါက်) အခေါၚ်ဂျိုၚ်နွံမံၚ်ကီုလေဝ် ဒၞာဲဂွံကရေက်ဟၟဲ ၜေအ်အာ၊ မိယေန်ဒှ်မံၚ်ယဲ (ကေန်သာ) ကေတ်မံၚ်ဂဥုဲ ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲ လၟေၚ်ဂိတုတုဲ ရုၚ်ဂဥုဲကၟာတ်အာတုဲ စှ်ေအာ၊ ဗီုဗီုဏံဒှ်မံၚ် ဂွံဆဵုမံၚ်၊ အ္စာဂဥုဲတံဂှ် ညးတံဖန်ပံက်ကဵု မ္ရးနွံၜိုန်ရဟီုကီုလေဝ် ဟွံစိုပ်တရဴပုဟ်၊ အာဍာ်ဇမၠိၚ်လေဝ်ဟွံမာန်ပုဟ်ထေၚ်၊ မိက်ဂွံကဵု ဇၞးထောံ မွဲမွဲကရေက်ရ”
“ဍုၚ်ပိုယ် ပွိုၚ်ဍုၚ် နွံ(၃၃၀) ဗီုအနာဲ ဟီုညးနူကၠာဂှ် ပ္ဍဲမွဲကွာန်ဒှ်မွဲကေတ်ရ၊ ဒးပၟတ်ကဵု မုက်ဂၞန်(၃၃၀) ဒးချိုတ်အာ ဗီုဏံဂှ် ညးမွဲလေဝ် ဟွံသ္ပပရိုၚ်တၟေၚ်ပုဟ်”
“ သၞောဝ်အာထၜိုတ်ဂှ် ဆလအ် ဍေံသီဟွံတီ”
“ မုသၞောဝ်အနာဲ (မာရှယ်လော) လေဝ် နူ (၈)နာဍဳဗ္တံ စိုပ် (၄) ဂယးလေဝ်”
အဃောညးၜါတက်မံၚ်ကျာဂှ် ဖုၚ်အနာဲ ဗြုတိုန်တုဲ ဍဵုပံက်လဝ် Speaker ဖုၚ် “ စဴကၠုၚ်ရ လ္ပဂၠိုၚ်မံၚ်” ဂွံမံၚ်ရမျှာၚ် နူလ္ပာ်တေံတုဲ မၞိဟ်ဗဒဲါ အီတိုန် သီုညးဖအိုတ်ရ။
---- --- --- ------
“နန်ထဝ်ဂှ် ဒးစိုတ် ဒပ်ပၞာန်တုဲ လုပ်လ္ပာ်ပၞာန်တုဲ ကၠောန်မံင်ကမၠောန်ဇကုဟွံသေင်ပုဟ်၊ ဇကုဂှ် (ဝန်ထမ်း)တှ်ေ ကမၠောန် ဇကုရ မိက်ဂွံကၠောန်” နကဵု ရမျှာင်အောန်စိုတ် ဟီုကဵု ဗညာ
“ ၝဏအ်ဂှ် ပရေင်ဍုင်ကွာန်မွဲ ပ္ၚံက်ရ၊ ထာဝရ ဟွံသေင်ပုဟ်”
“ လုပ် CDM တှ်ေ ကမၠောန်ဒပ်ပၞာန်ဒေါအ်အာ၊ အုပ်ဓုပ်ဟွံဂွံရ ဒှ်ကွေံဟာ? အပါဍေံ”
“ အဲဟွံညာတ်ဗီုဂှ်၊ ရဲလုပ်ဂၠိုင်ဂှ် ဌာနထတ်ယုက်ကဵု ပရေင်ပညာဏောင်၊ ယဝ်ရ (ထွေးအုပ်) လုပ်တှ်ေ ဟီုစဂွံ၊ ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ဍေံပလေဝ်လဝ် သွက်ဂွံ အုပ်ဓုပ်ဍုင်ဂှ် တၟာလအ်ရ ထေင်ကေတ်၊ ဌာနထတ်ယုက်၊ ပရေင်ပညာတအ်ကီု ဌာန နာနာတအ်ဂှ် ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန် နွံဒၟံင်သီုဖအိုတ်၊ ဒပ်ပၞာန်ဂှ် ပ္ဍဲဍုင်ဂှ် ပ္တန်လဝ်ဍုင်ပၠန်၊ ဂွံဇၞးဂှ်ဝါတ်ဒၟံင်”
“ယဝ်ရ ဟွံလုပ် CDMတှ်ေ CRPH ဇၞးအာ ညးတအ် ပတိတ်၊ ဟဒေါအ်ထောအ်ပိုယ် နူကမၠောန်ဏောင်၊ ဂွံ ကယျိုင်လမျီုဂှ် ဟဌာန်စ ကမၠောန်ဏအ်ရ”
“ ပ္ဍဲဂၠးကဝ်ဏအ် ကၠောန် CDM တုဲ ဍုင်ဂွံဗၠးၜးဂှ် ဂွံဆဵုအောန်ဒၟံင်၊ ပ္ဍဲဍုင်ပိုယ်လေဝ် ထ္ၜးဆန္ဒတုဲ ကလေင်ဂွံအဝဵုပၠန် ဟွံကေင်ဆဵုမွဲလှ်ေပုဟ်”
“ နန်ထဝ် ကၠောန်ဒၟံင်ကဵု ဒပ်ပၞာန်ဟာ? ချပ်ဒၟံင်ကီု ၜိုန်ဥာဏ်ဇကုနွံ ကောန်ၚာ် ဂွံသုင်ဂဥုဲ (BCG) လၟေင်ဂိတုဂှ် ဂွံဖျုင်မာန်၊ မၞိဟ်ဗုင်င် ကၠုင်ထ္ၜးမံင် လၟိဟ်နွံမံင် (၄၀)တၠ ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် (Migrant) ရဲကၠောန်ဍိုတ်ဏောင် သြန်လေဝ်ဟၟဲပုဟ် ကၠောန်မွဲတ္ၚဲစမွဲရ ဟွံဂွံ ထ္ၜးဗုင်မ္ဂး ဒၞာဲလဵု ညးတအ် သံက်အာဟၟဲ၊ မွဲပၠန်ဂှ် သွက်ဂွံထ္ပက်ဂဥုဲ စဵုဒၞာ ကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ကဵုညးဍုင်ကွာန် အခိင်ဍေံဟွံဂွံ ထ္ပက်မ္ဂး ဂဥုဲဂှ် ဒးထောအ် ဒးဟုံရ၊ ကၠောန်ကမၠောန်ဗီုဏအ် ညးဍုင်ကွာန်ဟီု ပြည်သူ့ သစ္စာဖောက် (ညးဖံက်သစ္စ) ပတိုန်လဝ် လတူလပှ်ကျာ၊ ဂုဏ်သိက္ခာ ညံင်မၞိဟ်မွဲ ဂွံစှ်ေ၊ ဂွံအိုတ်အာ သ္ပ ဗီုဏအ် ဒှ် ဒဳမဵုကရေဇြဳဟာ?”
ပ္ဍဲကဵု ပ္ၚံက်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဒှ်မံင်သံင်ပြံင်ဏအ်ဂှ် ဆက်တုဲ ကမၠောန်ဇကုဂှ် ဒးကၠောန်ဟာ? ဟွံသေင်မ္ဂး လုပ် CDM တုဲ မုကမၠောန်ဟွံဒးကၠောန်မွဲသာ် ပတိတ်သြန်ဂိတု ဂွံမံင် အတိုင်အ္စာဇၞော်ဇကု မဟီုဂှ် ဒှ်ဍာံညိဟာ? ဒဳမဵုကရေဇြီဂှ် ကေတ်ဗီုဏအ် ဂွံမာန်ညိဟာ? နကဵုဥာဏ်ဇကု ချပ်ဗ္စာဟွံလေပ်ရ။
-----
မၞိက်ရတ်
(၂၄၊ ၈၊ ၂၀၂၁)
သၞေဟ်ဗ္ဒဝ်