ဂြင်အေက်၊ တၞံ
| တၞံဂြင်အေက် Oroxylum indicum | |
|---|---|
| |
| Plate from book Flora de Filipinas, Gran edicion, Atlas I. by Francisco Manuel Blanco, 1880-1883? where name is Bignonia quadripinnata, Blanco. | |
| မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ | |
| လောက: | Plantae |
| (unranked): | Angiosperms |
| (unranked): | Eudicots |
| (unranked): | Asterids |
| လၟေင်ဂကူ: | Lamiales |
| ဇာတ်ဂကူ: | Bignoniaceae |
| ဗဳဇဂကူ: | ''Oroxylum'' Vent. |
| လစှ်ေဂကူ: | ''O. indicum'' |
| ယၟုရုက္ခဗေဒ | |
| Oroxylum indicum Carl Linnaeus, George Bentham ex Wilhelm Sulpiz Kurz
| |
| ယၟုတၞဟ် | |
| |
ဂြင်အေက် (အၚ်္ဂလိက်: Oroxylum indicum)ဝွံ ဒှ်ဂကူတၞံဆု မနွံကဵု ပကဴ မလုပ်တၞောဝ် Oroxylum တုဲ လုပ်အဝေါင် ဇာတ်ဂကူ Bignoniaceaeတုဲ နကဵုယၟုဓမ္မတာ ဗီုအင်္ဂလိက်ဂှ် ကော်စ midnight horror,[၂] oroxylum,[၂] Indian trumpet flower,[၃] broken bones,[၄] Indian caper, ကေုာံ tree of Damocles.[၅]တၞံဂြင်အေက်ဂှ် တိုန်စဵုစိုပ် ၁၈ မဳတာ (၅၉ ပေ)တုဲ အလုံမွဲတၞံဂှ် စကာဒၟံင် ပ္ဍဲကဵုဂြန်ဂဥုဲနာနာရ၊၊[၅]
လက်သန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
တၞံဂြင်ဂြအေက်င်အေဂှ်က်ဂှ် ဒှ်တၞံတဲလဒေါဝ်မွဲဂကူတုဲ စဵုကဵု ၃၀ - ၄၀ ပေ သၠုင်မာန်၊ နွံကဵု သၞောက်တီုတုဲ အသာ်ပတေင်သၚေက်ရ၊၊ ဖျုန်ပ္ဍဲဂှ် နွံကဵု အသာ်ဍာ်မိတ်ရ၊၊
တၞးဂှ် ဒှ်တၞးဇန်အထောတ်တုဲ နွံကဵု ဗီုပြင်ထၟာဲစာင် တၞုင်ကေက်ရ၊၊ ဓရံက်ဇုက်တၞး မံက်ကၠးရ၊၊ ပကဴဂြင်အေက်ဂှ် နွံကဵု အသာ်ကဴခဍောင်တုဲ တဝ်ပကဴဍေဟ်ဂၠိင်ဒၟံင်ရ၊၊[၄] နွံဗီုပြင် ခၞိင်တုဲ ဖျုန်တီုရ၊၊ သတ်ဍေဟ်ဂှ် ဒှ်ဂကူဒကောင်တုဲ ဂၠိင် ထပေဟ်ဒၟံင် ညံင်ကဵုဇြင်တုဲ တကဲဒၟံင်ရ၊၊ နွံကဵုအသာ်သၚေက်တုဲ ဖျုန်တီုရ၊၊[၄][၆] မဍေဟ်ဂှ် ခဍမ်တုဲ နွံကဵုသၞေင်ညံင်စက္ခောရ၊၊၊[၇]
ဂမ္စာဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
တမ်မူလဂြင်အေက်ဂှ် ကၠုင်နူ သာပ်တိုက်အိန္ဒိယ (Indian subcontinent) ကေုာံ ဇိုင်ဒဵုဟေမဝန် ပ္ဍဲဍုင်ဘူတာန် ကေုာံ ကြုက်သၠုင်ကျာ၊ ဒေသအေန်ဒဝ်ချာင်နာ ကေုာံ ဒေသမလေသဳယျာတအ်ရ၊၊
ရူပဓါတု Phytochemistry[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
တၞံဂြင်အေက် ဒၞာဲဗွဲမဂၠိုင် တၞးကီု၊ သၞောက်ကီု ဆုကီု၊ သတ်ကီုဂှ် နွံကဵု ရူပဓါတုနာနာသာ် မပ္တံကဵု ဓါတ် prunetin, sitosterol, oroxindin, oroxylin-A, biochanin-A, ellagic acid, tetuin, anthraquinone, ကေုာံ emodin တအ်ရ၊၊[၅][၈]
လွပ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ဂြင်အေက်ဂှ် ဒှ်ဂကူတၞံမစဂွံတုဲ တၞးကီု၊ သတ်ကီု၊ သၞောက်ကီုဂှ် စဂွံဖအိုတ်ရ၊၊ သတ်ဍေဟ်ၜတ်တ်ဂှ် ပေက်စကီု၊ ကၠပ်စကီု၊ စုတ်ၜိုင်တုဲ ကၠပ်ကီုရ၊၊
သတ်ဍေဟ်ဂှ် စကာပ္ဍဲ ဂြန်ဂဥုဲအိန္ဒိယဂမၠိုင်ကီု သီုကဵု ဂြန်ဂဥုဲကြုက်ရ၊၊ ဗွဲတၟေင်ဂှ် သကောဝ်/သၞောက်ဍေဟ်ဂှ် ညးတအ် စကာ နဒဒှ်ဂဥုဲဂၠိုင်ရ၊၊ [၉]
ဗီုရုပ်ဂမၠိုင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
-
ပကဴဂြင်အေက် -
တၞးဂြင်အေက် -
သတ်ဂြင်အေက် -
သတ်ဂြင်အေက် မစန်သွံဒၟံင် ပ္ဍဲဖျာ -
တၞံဂြင်အေက် -
သတ်ဂြင်အေက် လတူတၞံ
နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
- ↑ "The International Plant Names Index"
- ↑ ၂.၀ ၂.၁ "Oroxylum indicum". Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture(USDA). Retrieved 15 December 2017.
- ↑ "Ecoport".
- ↑ ၄.၀ ၄.၁ ၄.၂ "Broken bones tree". Flowers of India. Retrieved 11 December 2017.
- ↑ ၅.၀ ၅.၁ ၅.၂ Chaudhary, AK; Singh, V; Chaudhary, A. K (2011). "A Review on the Taxonomy, Ethnobotany, Chemistry and Pharmacology of Oroxylum indicum Vent". Indian Journal of Pharmaceutical Sciences. 73 (5): 483–490. doi:10.4103/0250-474X.98981. PMC 3425058. PMID 22923859.
- ↑ Barwick M, van der Schans A (2004). Tropical and Subtropical Trees - An Encyclopedia. Portland: Timber Press. p. 304.
- ↑ "Oroxylum indicum". eFloras.org. Dinghushan Plant Checklist, Chinese Academy of Science.
- ↑ Shah, R. C.; Mehta, C. R.; Wheeler, T. S. (1 January 1936). "131. The constitution of oroxylin-A, a yellow colouring matter from the root-bark of Oroxylum indicum, vent". J. Chem. Soc.: 591.
- ↑ Jayaweera, D.M.A. (1981). Medicinal Plants (Indigenous and Exotic) Used in Ceylon. Part I (Acanthaceae – Burseraceae). National Science Council of Sri Lanka, Colombo.