ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ လုပ်ပလီု ကွာန်ပလိုင်ဂျပါန်

နူ ဝဳကဳပဳဒဳယာ

ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ နူကဵု တမ်ဒပ် ခလရ ၂၈၄ ကဵု ဒပ်ပၞာန်ပယျဵုကရေင် BGF ပသကိုပ်သက ကု သကိုပ်ဗျူဟာ သကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် (ဗျူဟာမှူး၊ ဗိုလ်မှူးကြီး မြင့်ဇော်မိုး) တုဲ ၁၇ နဝ်ဝေမ်ပါ ၂၀၁၉ ဂှ် နကဵုကောန်ပၞာန် ပိကွဳစက် ထ္ၜးဟိုတ် ကုဂေတ်ပယျဵုတုဲ လုပ်သီကေတ် တမ်ဒပ် (၅) ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန် မနွံ ပ္ဍဲကွာန်ပလိုင်ဂျပါန်တုဲ ညးဍုင်ကွာန်မန် ဗွဲမဂၠိုင် ဒးဒြေပ်ဒဴ နူကွာန် လုပ်အာ လပါ်ဍုင်သေံတုဲ ပဒတဴ ပ္ဍဲဘာလကျာ်မန်။ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ကေုာံ ဒပ်ပၞာန်ကရေင်တအ် လုပ်ကၠတ်ဂၠံက်ကေတ် ဒြပ်ရတ် ကပေါတ်သ္ၚိ ထၟာဲပုင်၊ ဂၞိင်ဟွံသေင်ရ။

ပရူ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ထပက်လဝ်စၟတ်တဲ အေန်သဳအေ (Nationwide Ceasefire Agreement – NCA) ဒေါအ်ပွန်ပွောဟ် ကုဒပ်ပၞာန်ဗၟာ နူကဵု သၞာံ ၂၀၁၈ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ တုဲ ပ္ဍဲကဵု တင်လတုပ်စိုတ် အခန် (၃) ဂှ် ဒပ်အလဵုအသဳကီု၊ ဒပ်ကောန်ဍုင်အရင်တအ်ကီု လွဟ်ဟွံပါ ပ္ဍဲဇကုမ္ဂး အခေါင်အာကၠုင် ဗွဲမသၠးပွးနွံရ။ ယဝ်ရ ဒးတတ်တိဍာ် ဒပ်ပၞာန်မွဲမွဲ နကဵုလွဟ်မ္ဂး ပညဳပညပ် ၜါလပါ်တုဲဟေင် အာဂွံရ။ ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန် တံဒပ် လၟိဟ် (၅) မနွံပ္ဍဲ ကွာန်ပလိုင်ဂျပါန်ဂှ် ပ္ဍဲလိက်ကသုက်ဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် တိဍာ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိရ။[၁][၂]

၂၅ နဝ်ဝေမ်ပါ ၂၀၁၉ ဂှ် နူကဵု ခလရ (၂၈၄) ကၠုင်ဟီုကဵု ရုင်ဆက်ဆောံ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ပ္ဍဲဍုင်ကျာ်ပိ ဒဒှ်ရ နွံပၟိက် မိက်ဂွံတတ် တိဍာ်ဗော်ဍုင်မန်တၟိ သွက်ဂွံဂေတ်ပယျဵုနွံရ။ နကဵု ညးလျိုင် ရုင်ဆက်ဆောံ ဟီု တိဍာ်ဂှ် ဒှ်တိဍာ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိတုဲ ယဝ်ရ ဟွံကေတ်ဏာလွဟ်၊ အာနကဵု ကယျိုင်ညးဍုင်ကွာန်မ္ဂး အခေါင်အာ ဗွဲမဗၠးၜးနွံရ။ ယဝ်ရ ဒးကေတ်ဏာ သီုလွဟ်မ္ဂး ဒးပညဳကဵု ဗဟဵုကၠာ ကလိဂွံ အခေါင်တုဲဟေင် အာဂွံရ။ ၂၇ နဝ်ဝေမ်ပါ ၂၀၁၉ အခိင်နူဂယး ၜိုတ် (၇) နာဍဳဂှ် သကိုပ်ဗျူဟာ ကေုာံ သကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ (ဗျူဟာမှူး ဗိုလ်မှူးကြီး မြင့်ဇော်မိုး) နူကဵု ဒပ်လှာဒကှ် (ကြာအင်းဆိပ်ကြီး)၊ ကေုာံ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ နူဍုင်ကျာ်ပိ နကဵု ကွဳစက်ပိဖ္ဍိုက် နကဵုကယျိုင်ပၞာန် သီုကဵုလွဟ်ပေင်င် လုပ်ကၠုင် ပ္ဍဲတိဍာ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိရ။ ကရောမ်ဂှ် မၞိဟ်နူရုင်ဆက်ဆောံ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဍုင်ကျာ်ပိ နာဲပ္ကဴထဝ်၊ နာဲခင်သောင်း၊ နာဲဖရဲတအ်လေဝ် တၞဟ်နဂွံ ပညဳပညပ်တုဲ ပါကၠုင်ကီုရ။ ကာလကွဳစက်တအ် စိုပ်ပါင်ဂၠံင်လုပ်ကွာန်ပလိုင်ဂျပါန် ညးလျိုင်ရုင်ဆက်ဆောံ နာဲခင်သောင် ကဵု နာဲဖရဲတအ် အာပညဳပညပ်ဒၟံင် ကုဒပ်ပါ် (၂) သၟဝ်တမ်ဒပ် (၅) ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန်ဂှ် ကွဳစက်ပၞာန်ၜါ ကွဳစက် သကိုပ်ဗျူဟာ ကဵု ကွဳစက်သကိုပ်တမ်ဒပ်တအ်ဂှ် သီုဟွံမင်မွဲသာ် ဒဳလုပ်အာ အတိုင်ဂှ်တုဲ နူကဵု ဒပ်ကင်မန်ဂှ် ပန်တုဲ ပရေင်ပန်ပှော်သီုၜါလပါ် စကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ။ ပ္ဍဲဂှ် ညးမပဒတဴ ပ္ဍဲဍုင်ကျာ်ပိ ဦးခင်မောင်ဝင်း ညးမပါကၠုင် ကရောမ်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဂှ် ဒးအာလွဟ်ရ။ တုဲဂှ် နူကဵု ဒပ်ပၟင်ပယျဵုကရေင် (BGF) လုပ်ပံင်ကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတုဲ လပါ်ဗၟာ ကဵု ကရေင်ဂှ် ဒှ်အာ ဒြဟတ် ၜိုတ် (၁၀၀) တုဲ စိုပ်အခိင် ၁၀း၃၀ ဂှ် ဒပ်ပါ် (၂) မန်ဂှ် ဒးစိုပ်အာ သၟဝ်တဲဒပ်ဗၟာ ကဵု ဒပ်ကရေင်ရ။ အခိင်မဒှ်ဒၟံင် ပေါဲဗတိုက်ဂှ် နူကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဂှ် ခဍိုန်ပန်ဖျေဟ်လွဟ်ဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တုဲ ညးဍုင်ကွာန်တအ် ဖေက်တုဲ ဒးဒြေပ်ဒဴတိတ် နူကွာန်ရ။ အခိင်သဝ်တ္ၚဲ (၅) နာဍဳဂှ် ကျာ်ဇၞော် ကွာန်ပလိုင်ဂျပေန် ဘာရာမညဂှ် ဒဒှ်ရ ညးဍုင်ကွာန်တအ် ဒှ်ဒဒိုက် အာတ်မိက် ပဒေါအ်ကဵု ပရေင်ပန်ပှော်ကီုလေဝ် နူကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ဟွံဒုင်တဲရ။[၁] [၂]

ညးဍုင်ကွာန်မန်တအ် ဒးဒြေပ်တိတ် နူကွာန်တုဲ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ကေုာံ ဒပ်ပၞာန်ကရေင်တအ် လုပ်အာ ပ္ဍဲသ္ၚိညးတအ်တုဲ ဒြပ်ရတ် ထဝ်သြန် ကပေါတ်သ္ၚိ ကေုာံ ကပေါတ်ပရိဘောဂ မပ္တံ ခုင်တအ် သီုကဵု ဂၞိန်ညးဗြဴဟွံသှ်ေ ကၠတ်ဂၠံက်လပှ်ကေတ်ဏာအိုတ်ရ။[၁]

၂၀ နဝ်ဝေမ်ပါ ၂၀၁၉ ဂှ် နူကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ သကိုပ်ဗျူဟာ ကော်ညးဇၞော်ကွာန် ပိကွာန် မဒှ်ကွာန် ပ္ဍဲကဵု ဒေသဂှ်တုဲ ကဵု အမိင် ညံင်ညးဍုင်ကွာန်တအ် ကလေင်စဴမံင်ပ္ဍဲသ္ၚိညးတအ် အတေင်ရ။ ယဝ်ရ ဟွံစဴကၠုင်မ္ဂး ဗွဲကြဴ ဗီုလဵု မဒှ်ကၠုင်ဂှ် ညးဟွံကေတ်တာလျိုင်ရ။ တုဲပၠန် စရင်မၞိဟ် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်လေဝ် ကေတ်ဏာကီုရ။[၁]

ပါဲတိတ် ဆဂး ဆက်မံင် ပ္ဍဲဒပ်တိုင်အလာံ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

နူကဵု ညးတာလျိုင် ဗော်ဍုင်မန်တၟိတအ် ပညဳပညပ် ကုညးဇၞော်လပါ်ပၞာန် ကေုာံ ဂကောံရံင်စံင် ပရေင်ၜိုဟ်လလံတုဲ နူကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဂှ် နုက်ဆုတ်တိတ်ကဵု နူတမ်ဒပ် (၅) ဒပ်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန်ဂှ်ကီုလေဝ်၊ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဂှ် ဆက်တန်တဴ ဖျေဟ်လဝ်ဒပ်ဇကု ပ္ဍဲဗဒပ်တိုင်အလာံ မခြာဒၟံင် ကုတမ်ဒပ် ၜိုတ် ၃၀၀ ဂါက်ဂှ်ရ။ နကဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ ၜိုန်ရဟီု ပွမဖျေဟ်လဝ်ဒပ် မ္ၚးဒပ်ညးတအ် ခြာၜိုတ် ၃၀၀ ဂါက်ဏအ်ဂှ် ဒှ်အရာ ပကဵု ပရေင်ၜိုဟ်လလံဂွံလီုတုဲ အခိင်ဟွံရုဲ ပရေင်ပၞာန် ဆက်ကတဵုဒှ်မာန်ကီုလေဝ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ဆက်တန်တဴအာဒၟံင် ဒၞာဲဂှ်ဖိုဟ်ရ။

ဗၟာသီဂွံ ကွာန်ပလိုင်ဂျပါန် ပွိုင်ၜိုတ် ၁၀ တ္ၚဲဂှ် ဒြပ်ရတ် နူသ္ၚိဌာန်မန်တအ်ဂှ် ကၠတ်ဂၠံက်ဏာဖအိုတ် ဂၞိန်လေဝ်ဟွံသှ်ေတုဲ တၟော်ကဵု ၚုဟ်မးသြန်ကာလမ္ဂး ဂကူမန်ဒေသတအ် ဒးဒုင်ကၠတ်ဂၠံက်ဏာ နကဵုသြန်ဗာတ်သေံမ္ဂး ၁၀ ကိုဋ် (နကဵုသြန်ဒကေဝ်ဗၟာမ္ဂး ၅၀၀ ကိုဋ်) ဒှ်ရ။ [၃]

ဗၟာ ကလေင်ဆုတ် နူဗဒိုပ်တိုင်အလာံ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

စိုပ်စၟတ်တ္ၚဲ ၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၂၀၂၀ ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ကေုာံ ဒပ်ကရေင်တအ် ထပှ်ယာတ်စိုက်တုဲ ဍိုတ်တိတ်အာ နကဵုကွဳစက် ပန်ဖဍိုက် နူကဵု ဗဒိုပ်တိုင်အလာံဂှ်ရ။ ဆဂး အလာံဍေဟ်ဂှ် ဍေဟ်ဟွံသီဏာဖအိုတ် ဍေဟ်ပစူထောအ်လဝ် အတိုင်ဂှ်ရ။ [၄]

နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

  1. ၁.၀ ၁.၁ ၁.၂ ၁.၃ Mon CSOs Network (December 1, 2019). ဘုရားသုံးဆူမြို့အနီး ဂျပန်ရေတွင်းကျေးရွာတွင် ဖြစ်ပွာခဲ့သည့် တိုက်ပွဲကိစ္စ၊ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် သို့ ပေးပို့စာ. Open publisher။ 
  2. ၂.၀ ၂.၁ ဌာန်ပရိုင်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန် (November 17, 2019). ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ဇက်လုပ်ကၠုင် နကဵုဇြဟတ် ပ္ဍဲဒပ်ဒတန် ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ဒှ်ပွဖံက်ပကဝ် လိက်ကလုက် NCA ရဏောင် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဟီု. Open publisher.
  3. Mon News Agency (December 8, 2019). စစ်ပြေးစဉ် ဂျပန်ရေတွင်းရွာမှ ကျပ်သိန်း ၅၀၀ ကျော်တန်ဘိုးရှိ ပစ္စည်းများဖောက်ထွင်းခိုးယူခြင်း ခံလိုက်ရဟုဆို. Open publisher. ““ရွာထဲကနေ တပ်နဲ့ BGF ပြန်ထွက်သွားပြီ၊ အိမ် ၁၀ အိမ်လောက် ရစရာမရှိလောက်အောင် ဖောက်ထွင်းခံလိုက်ရတယ်၊ သူတို့စာရင်းပေးထားတာရှိတယ်၊ အားလုံးကို ဒီနေ့စာရင်းချုပ်လိုက်တော့ ဘတ်ငွေ ၁၀ သိန်းကျော်လောက်တန်ဘိုးရှိတော့ မြန်မာငွေနဲ့ တွက်ကြည့်ရင် ကျပ်သိန်းငါးရာကျော်ရှိတာပေါ့” ဟု ဂျပန်ရေတွင်း ရပ်မိရပ်ဖအဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးက ဆိုသည်။ ... “လောလောဆယ်မှာတော့ စိတ်ချရတဲ့အနေအထားမရှိသေးပါဘူး၊ တပ်နဲ့ မွန်ပြည်သစ်က ကိုက် ၃၀၀ အကွာလောက်မှာပဲ ရှိနေတာ အချိန်မရွေး ပစ်ခတ်နိုင်တဲ့အနေအထားမှာပါ၊ ရွာသားတွေကျတော့ နေ့အိမ်ပြန် ညအခါ တခြားရွာတွေကို နေရာပြောင်းပြီးအိပ်ကြတယ်၊ နေခင်းပိုင်းဆိုရင် လမ်းမကြီးတန်းမှာ အိမ်တံခါးတွေ အားလုံးပိတ်ထားကြတုန်းပဲ၊ တပ်မပြန်မချင်းပေါ့ ပုံမှန်အနေအထားပြန်ရောက်ဖို့က အချိန်တော်တော်လေးယူရဦးမယ်ထင်ပါတယ်၊ ကျောင်းသားတွေ စာမေးပွဲဖြေဖို့လည်း ရက်နီးကပ်လာပြီ””
  4. Mon News Agency (January 14, 2020). Tatmadaw and Karen BGF withdraw from Hinthar Dine Checkpoint. Open publisher. “““We met with Chief strategist [from the Tatmadaw] yesterday (Jan. 13). They told us they would leave the place,” reported Lt. Col. M Seik Chan, deputy leader of the New Mon State Party (NMSP) central administration area.””