နော်အုံးလှ
| နဝ်အုမ်လှ Naw Ohn Hla | |
|---|---|
 | |
| ယၟု | နဝ်အုမ်လှ |
| သၠးဂၠံဂဝ် |
အဝ်ဂေတ် ၄၊ ၁၉၆၃ တွဵုရးကရေင်၊ |
| ဂကူ |
ကောန်ဍုင်ဗၟာ ကရေင် |
| မဒယှ်တဴ | Land rights activist, former Political prisoner |
| အံက် | U Thein Aung (father) |
| ဂယိုင်လမျီု | Human rights defender, Environmental rights, Democracy activist, Politician |
နဝ်အုမ်လှ (အၚ်္ဂလိက်: Naw Ohn Hla) Burmese; နော်အုံးလှ (ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ၄ အဝ်ဂေတ် ၁၉၆၃) မဒှ်ဂကူ ကရေင်၊ မချဳဓရာင် သွက်အခေါင်ဒဳမဝ်ကရေသဳ၊ သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန်၊ မၞိဟ်မစဵုဒၞာ သွက်အခေါင်အရာမၞိဟ်၊ မၞိဟ်မလုပ်ပေါဲဗတိုက် သွက်သဘာဝ သၞာံဗွဲမဂၠိုင်။ နဝ်အုမ်လှဝွံ ပ္ဍဲပရေင်ၜံက်ခါဲမာင် လက်ပံတောင်း ပ္ဍဲဒေသဍုင်ဗၟာသၟဝ်ကျာလေဝ် ပါလုပ် ကရောမ်ညးဍုင်ကွာန် လပါ်ဒစဵုဒစးကမၠောန်ၜံက်မာင် ပလီုဂြိုပ်ဒဵုတအ်ကီုရ။[၁][၂]
ပထမအဝဲ ကေုာံ ပရေင်ပညာ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
နဝ်အုမ်လှ ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂေတ် ၄ သၞာံ ၁၉၆၃ ပ္ဍဲတွဵုရးဍုင်ကရေင် ပ္ဍဲဇရေင်မိမဂကူကရေင်၊ အပါညး စောသိန်းအောင်တုဲ ဗွဲကြဴ ညးတအ် ပြံင်လုပ်မံင် ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင်ရ။[၃]
တာလျိုင် ကေုာံ ပရေင်ချဳဓရာင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
နဝ်အုမ်လှဝွံ ဒှ်မၞိဟ်အဓိက ပ္ဍဲအရာမချဳဓရာင် သွက်အခေါင်တိဍာ် ကေုာံ ကောန်ထံင်တအ်တုဲ ပ္ဍဲခေတ်အလဵုအသဳပၞာန်ဂှ် နူစသၞာံ ၁၉၈၉ ဟိုတ်နူလုပ်ပေါဲဗတိုက် သွက်ဂွံဗလးကဵု ကောန်ထံင် သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန်ဂမၠိုင် သီုကဵု ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ၊ ဗွဲကြဴ ပ္ဍဲကဵု ပေါဲဗတိုက်အရံင်ထဝ် (ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေး) သၞာံ ၂၀၀၇ ဂှ်တုဲ သီုဖအိုတ် ဒးဒုင်ဖျေဟ်ထံင် ထပှ်အလန်ပြင်င်ရ။ ပ္ဍဲခေတ်အလဵုအသဳပၞာန်ဂှ် အခေါင်ထ္ၜးဆန္ဒ အခေါင်ပကောံမၞိဟ် အခေါင်ဟီုတွဟ် ဟွံမဲကီုလေဝ် ရန်တၟအ်ကဵု ညံင်အလဵုအသဳပၞာန် ဂွံဗလးကဵု ကောန်ထံင်တုဲ တိတ်ထ္ၜးဆန္ဒ၊ ဟီုတွဟ်၊ ထ္ၜးဆန္ဒကွာ်ဂၠံင်တအ် ကၠောန်ရ။ ဗွဲတၟေင် ပ္ဍဲအခိင် ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ မဒးကြိုင်လဝ် ပ္ဍဲသ္ၚိခရိုင်ဂှ် ညံင်ဂွံဗလးကဵုဂှ် ညးတိုန်အာ လတူကျာ်လ္ဂုင်တုဲ ကၠောန်သဘင်ရာဒၞာ သွက်ဂွံဗလးကဵု ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၅ ဟိုတ်နူဂှ်တုဲ အလဵုအသဳပၞာန် ဖျေဟ်ညးထံင် ၆ ဂိတု ကဵုကမၠောန်အကျာန်ရ [၄] ဟိုတ်နူကမ္မဏဳကြုက် မကၠောန်ၜံက်ဒဵု လက်ပံတောင်တုဲ ညးဍုင်ကွာန်တအ် ဒစဵုဒစး ဗွဲမဇၞော်ကဵု ဒြဟတ်ရ။ ကုညးဍုင်ကွာန် မဒစဵုဒစးတအ်ဂှ် ဒပ်ဂီုကၠီုဗၟာ ပန်ဂစိုတ် ဗွဲမသကာတ်မြဟ်ရ။ နကဵု နဝ်အုမ်လှ ထ္ၜးဆန္ဒ ဂတမုက်ရုင်ကလုတ်ကြုက် ပ္ဍဲလ္ဂုင်၊ အာတ်မိက် သၟိင်ကြုက် ညံင်ဂွံဒေါအ်ထောအ် ပွမၜံက်ခါဲ ပလီုသဘာဝဂြိုပ်ဆုတအ်ဂှ်တုဲ ဟိုတ်နူဂှ်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂေတ် သၞာံ ၂၀၁၃ ဂှ် အလဵုအသဳတအ် ဖျေဟ်ထံင်ညး ပွိုင်ၜါသၞာံရ။
နကဵု ပရေင်သၠးဒုဟ် သမတ သိန်းစိန်းဂှ်တုဲ ပ္ဍဲ ၁၅ နဝ်ဝေန်ပါ ၂၀၁၃ ဂှ် ညးဂွံဗၠးတိတ်ကၠုင် ကရောံသၟာပရေင်ဍုင်ကွာန် ၆၉ တၠတအ်ရ။ ဆဂး စိုပ်သၞာံ ၂၀၁၄ ဂိတုနဝ်ဝေန်ပါ ၂၉ ဂှ် ညးဒးဒုင်ရပ် ဟိုတ်နူမထ္ၜးဆန္ဒ ဂတမုက် ရုင်ကလုတ်ကြုက် ဍုင်လ္ဂုင် မဒစဵုဒစး ပရေင်ၜံက်မာင် လက်ပံတောင်ဂှ်ပၠန်ရ။ ပ္ဍဲဂိတုဒဳဇြေန်ပါ ၃၀ သၞာံ ၂၀၁၄ဂှ် ညးဒးဒုင်ရပ်တုဲ နကဵုဒုဟ် မစံင် အလာံဍုင်ကြုက်ဂှ် ညးဒးဒုင်ဖျေဟ်ထံင် ၜါသၞာံရ။[၅][၆]ပ္ဍဲဂိတုမေ ၁၅၊ ၂၀၁၅ ဂှ် နူကဵုရုင်ဗစာဒဂုင် ဖျေဟ်ဒုဟ် နကဵုထံင် ၄ သၞာံ ကဵု ၄ ဂိတု။ ပါဲနူဂှ်တုဲ ရုင်ဗစာဗဟာန် ဖျေဟ်ဒုဟ်ညး ထံင်ပန်ဂိတု ဟိုတ်နူကဵု ထ္ၜးလဝ် ဆန္ဒ ပ္ဍဲ ၂၉ သေတ်တေန်ပါ ၂၀၁၄။ ညးဒးမံင် ပ္ဍဲထံင်အင်စိင် ပွိုင် ၆ သၞာံ ကဵု ၂ ဂိတုတုဲ စိုပ်လက်ထက် သမတထင်ကျော် ပ္ဍဲဂိတုဨပြဳ ၁၇ သၞာံ ၂၀၁၆ဂှ် ဂွံဗၠးတိတ်ကၠုင် နူထံင်ရ။[၇][၈][၉]
ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂေတ် ၁၂ ၂၀၁၉ ဂှ် ဟိုတ်နူကၠောန်သဘင် တ္ၚဲအာဇာနဲကရေင် စောဘဥူဂြဳ ပ္ဍဲဂတမုက် ကၠအ်ပ္ကဴမဟာဗန္ဒုလ ဍုင်လ္ဂုင်တုဲ သကိုပ်ဗၠာဲသၟိင်ကျောက်တံတား စုတ်စောဲ နကဵုဒုဟ်ပကောံမၞိဟ်ပိုဒ်ဇၞော် ၂၀ ရ။ သွက်ဂွံကၠောန် သဘင်ဂှ် ၜိုန်ရအာတ်မိက်လဝ်အခေါင်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူကၠောန် တ္ၚဲအာဇာနဲကရေင်တုဲ ညးတအ် ဟွံကဵုအခေါင်ရ။ စပ်ကဵုကိစ္စဝွံတုဲ နူကဵုဂကောံကရေင်နာနာ သီုကဵုကေအေန်ယူ အာတ်မိက်ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ ညးမဒှ်အလဵုအသဳဍုင် ညံင်ဂွံဗလးကဵု နဝ်အုမ်လှရ။[၁၀]နကဵု (ငြိမ်းစုစီဥပဒေ) ပိုဒ်ဇၞော် ၂၀ ဂှ် နူကဵု ရုင်ဗစာ ပွိုင်ဍုင်ကျောက်တံတား ပ္ဍဲအံက်တဝ်ပါ ၂ ဖျေဟ်ဒုဟ် ကုညး ကေုာံ မၞိဟ်သၟတ်ကရေင်ၜါတၠ ထံင် ပွိုင် ၁၅ တ္ၚဲ။[၁၁]
ဇာဇၞိက်ညးဗြဴ သွက်ဒဳမဝ်ကရေသဳ ကေုာံ ပရေင်ၜိုဟ်လလံ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
နဝ်အုမ်လှဝွံ ဒှ်မၞိဟ် မပါလုပ် ပ္ဍဲအရာမဒက်ပတန် ဂကောံဇာဇၞိက်ညးဗြဴ သွက်ဒဳမဝ်ကရေသဳ ကေုာံ ပရေင်ၜိုဟ်လလံ (Democracy and Peace Women Network) သွက်ဂွံ ဆက်လုပ်အာ ပေါဲဗတိုက် သွက်အခေါင်အရာမၞိဟ်၊ အခေါင်တိဍာ် ကေုာံ သွက်ဂွံဒစဵုဒစး ပရေင်ပကီုပရာပ် ပ္ဍဲသ္ၚိတအ်ရ။ ဂကောံညးတအ်ဂှ် ကလိဂွံ ဒုင်ပူဇဴ လာပ် N-Peace Awards ပ္ဍဲကဵု ကဏ္ဍ "Thinking Outside the Box" ပ္ဍဲအံက်တဝ်ပါ ၂၀၁၄။
ပ္ဍဲသဘင်မာဲ ၂၀၂၀ ဂှ် ညးလုပ်ဒုင်ရုဲစှ် သွက်ဝန်ဇၞော် ဂကူကရေင် ပ္ဍဲအလဵုအသဳ ရးဇၞော်လ္ဂုင် နကဵု ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူဂမၠိုင် (United Nationalities Democracy Party - UNDP)[၁၂] ဆဂး ဟွံကလိဂွံ ဒုင်ရုဲစှ်ရ။
နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
- ↑ Inspiring Women of Burma/Naw Ohn Hla (in en). The Irrawaddy (19 March 2016). Retrieved on 16 January 2018။
- ↑ Ei Ei Toe Lwin (1 September 2013). Activist to appeal sentence (in en). The Myanmar Times. Archived from the original on 28 September 2019။ Retrieved on 28 September 2019။
- ↑ Daw Naw Ohn Hla Profile (in en). Assistance Association for Political Prisoners (Burma) (25 March 2016). Retrieved on 16 January 2018။
- ↑ Burma campaign UK, June 30, 2015; The Burma Government Must Unconditionally and Immediately release Naw Ohn Hla
- ↑ Kyaw Hsu Mon (10 January 2014). Naw Ohn Hla Says Religious Disturbance Case is Political (in en). The Irrawaddy. Retrieved on 16 January 2018။
- ↑ Kyaw Hsu Mon (11 December 2013). Burma Activist Naw Ohn Hla Faces 'Religious Disturbance' Complaint (in en). The Irrawaddy. Retrieved on 16 January 2018။
- ↑ Naw Ohn Hla handed additional sentence 'with hard labour' (in en). Democratic Voice of Burma (29 June 2015). Archived from the original on 16 January 2018။ Retrieved on 16 January 2018။
- ↑ NAW OHN HLA'S JAILING HIGHLIGHTS ONGOING SUPPRESSION OF POLITICAL DISSENT, HUMAN RIGHTS ORGANISATION CLAIMS (in en). Karen News (15 March 2016). Archived from the original on 16 January 2018။ Retrieved on 16 January 2018။
- ↑ The Case of Naw Ohn Hla (The Chinese Embassy Protest) (in en). Global Freedom of Expression @Columbia University. Retrieved on 16 January 2018။
- ↑ ဖမ်းဆီးခံ နော်အုံးလှ နှင့် ကရင်လူငယ်နှစ်ဦးကို ခြွင်းချက်မရှိ ရုတ်သိမ်းပေးရန် KNU တောင်းဆို (in Burmese). Rise Myanmar (17 September 2019). Retrieved on 19 Feb. 2021။[permanent dead link]
- ↑ စိုင်းကိုကိုထွန်း (4 October 2019). ေနာ္အံုးလွ႐ံုးခ်ိန္းတြင္ ဆႏၵျပသူသံုးဦးအမႈဖြင့္ခံရ (in Burmese). 7Day News. Retrieved on 19 Feb. 2021။[permanent dead link]
- ↑ "Naw Ohn Hla will run for Yangon Karen ethnic affairs minister post" (in en)၊ Mizzima၊ 18 June 2020။