မတ်ပညာသၟာဗၞိက်တံ
သွက်မၞိဟ်တအ် ဂျိုၚ်မံၚ်ပ္ဍဲလိုက်ဏံ ကိစ္စကမၠောန်ကေၚ်ကာ ကူဗၞိက်သွံရာန်သၠာဲဂတး ပ္ဍဲကဵုဂကောံမၞိဟ်တံ နူကဵုကာလတမ်ကဝ်တေံ ကမၠောန်တံဏံ စမံက်ကၠုၚ် ဒှ်ကၠုၚ်မံၚ်လံလကွေံရ၊ ပ္ဍဲလောကပိုဲမၞိဟ်ဏံ ကမၠောန်ကေၚ်ကာ ပွမပ္တိတ်ကပေါတ် ဗၞိက်ဗွဝ်ဖျာတၞဟ်တၞဟ်တံဂှ် ဒှ်သ္ဇိုၚ်ဒၟံၚ်ဘဝ ပ္ဍဲဂကောံမၞိဟ်တံညးဂမၠိုၚ်ရ၊ သွက်မၞိဟ်တံသ္ဂောံဂျိုၚ်လမျီုလေဝ် ဒှ်ဂုဏ်မၞုံကဵုဖဵုဇၞော်တဴ ဗွဲမလောန်ရ။
ပ္ဍဲလ္တူဂၠးတိဇၞော်ဏံ ကၟိန်ဍုၚ်မွဲကဵုမွဲ တွဵုရးမွဲကဵုမွဲ ပွိုၚ်ဍုၚ်မွဲကဵုမွဲ ကၠောန်ပ္တိတ်မံၚ်ကပေါတ် ဗၞိက်ဗွဝ်ဖျာတံဂှ် ဟွံတုပ်ညးသ္ကအ်အိုတ်ရ၊ ကပေါတ်တံဂှ်လေဝ် တၟေၚ်တၟဟ်မံၚ်ရေၚ်သ္ကအ်အိုတ်ရ၊ သ္ပဟိုတ်နူပ္တိတ်လဝ် ကပေါတ်ရပ်စပ်စကာ တၟေၚ်ဟွံတုပ်ညးသ္ကအ်တုဲ ဂကောံမၞိဟ်တံ မွဲဍုၚ်ကဵုမွဲဍုၚ် မွဲဒၞာဲကဵုမွဲ ကမၠောန်ပွမကူဗၞိက်သွံရာန် သၠာဲဂတးကေုာံရေၚ်သ္ကအ်လေဝ် မံက်ဂတဝ်ဒှ်ကၠုၚ်မံၚ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲဂၠးတိဇၞော်ဏံ လုကဴကာလမၞိဟ်တံနွံမံၚ် ဂျိုၚ်မံၚ်လမျီုဏီမ္ဂး ကပေါတ်မဒှ်သ္ဇိုၚ်ဒၟံၚ် မလေပ်သ္ပဥပသကာ ဂုဏ်ကဵု မၞိဟ်တံဂျိုၚ်မံၚ်လမျီုမတွံဂး ကမၠောန်သွံရာန် သၠာဲဂတး ဗွဝ်ဗၞိက်ဖျာဏံလေဝ် သ္ဒးနွံတဴဗွဲမုချဟေၚ်ရ၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ကမၠောန်ကူဗၞိက်တံဂှ် ပ္ဍဲအရာနယ်ကၠောန်သ္ပကဵု ညးကၠောန်သ္ပ ဗီုညးကဵုညး နဲညးကဵုညး တၟေၚ်တၟဟ်ခြာမံၚ်တုဲ ဟွံတုပ်တဴညးသ္ကံအိုတ်ရ။
နယ်ကဲသွက်သၟာဗၞိက်သွံ ရာန်သၠာဲဂတးတံညးဂမၠိုၚ် ဂွံဇၞော်မောဝ်အံၚ်ဇၞးမာန်ဟီုဂှ် ပ္ဍဲပါဠိတိကအၚ်္ဂုတ္တဵု ဒုတိယပါပဏိကသုတ်တေံ တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲ ဟီုတွံစၞောန်ထ္ၜးလဝ်ကဵုနယ်ကဲ မၞုံပြာကတ်မံၚ်ရ၊ ဗီုလဵုစၞောန်ထ္ၜးလဝ်ရောဟီုမ္ဂး ယွံကောန်အဲကျာ်တံ သၟာဗၞိက်ဟီုဂှ်−
(က) စက္ခုမာဟောတိ − သ္ဒးနွံကဵုလညာတ်မတ်ပညာရ။
(ခ) ဝိဓူရောဟောတိ − သ္ဒးနွံကဵုဝိရိယမစိုန်သ္ကီုကဵုညာဏ်ရ။
(ဂ) နိဿယသမ္ပန္နဟောတိ − သ္ဒးဍိုက်ပေၚ်ကဵု ညးဗ္ဒာဲဒလာဲခိုဟ်ခိုဟ်တံရောၚ် ရဴဝွံဟီုတွံလဝ်ရ။
သၟာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ညးမကၠောန်ကမၠောန် သွံရာန်သၠာဲဂတးဗၞိက်တံ ဍိုက်ပေၚ်ညဳသာကဵုလက္ချဏ် (၃) သာ်ဏံမ္ဂး ခြာဟွံလံ သ္ဂောံအာစိုပ်ဇၞော်မောဝ် အံၚ်ဇၞးသိုက်လောဲကၠုၚ်မာန်ရ။
(က) ယွံကောန်အဲကျာ်တံ သၟာဗၞိက်ဂှ် ဗီုလဵုဂွံနွံကဵုမတ်ပညာရော၊ သၟာဗၞိက်ပ္ဍဲလောကဏံ ကပေါတ်ဗၞိက်တံဂှ် ရာန်ကေတ်နဲဏံတုဲ ကလေၚ်သွံနဲဏံမ္ဂး တမ်ဗၞိက်ဂလိုၚ်လဵုဒးအိုတ်အာ ပရဲဍေံဂလိုၚ်လဵုက္လေၚ်ကလိဂွံမာန် သ္ဒးတီညာတ်စဳကၠး သ္ဒးနွံကဵုမတ်ပညာ ပ္ဍဲအရာပရေၚ်သွံရာန် ဖန်ဖက်ကောပ်ကာဲဗၞိက်တံဂှ်ရ။
ယဝ်ရဆက်ဟီုညိပၠန်မ္ဂး ညးမိက်သ္ဂောံကၠောန် ကေၚ်ကာသွံရာန်ဗၞိက်တံဂှ် သ္ဒးနွံကဵုမတ်ပညာရ၊ ကပေါတ်ဗၞိက်ဂကူဏံဂှ် ပ္ဍဲဒၞာဲဌာန်ဒေသဏံ တိတ်ဂၠိုၚ်မံၚ်ရ၊ ယဝ်ရာန်ကပေါတ်ဗၞိက်ဂှ်မ္ဂး ၚုဟ်ကွဳ၊ ကွဳစက်၊ ၚုဟ်မးဂၠုၚ်က္ၜၚ် ၚုဟ်စသုၚ် ၚုဟ်ဒးကဵုကောန်ရဲသၟာကမၠောန် ဒးပ္တိတ်စရိတ်တမ်အိုတ် ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵုရော ကပေါတ်ဗၞိက်ဂှ်ပၠန် ဂွံအာသွံဒၞာဲလဵုမ္ဂး ၚုဟ်မးပရဲဍေံ ဂလိုၚ်လဵုကလိဂွံမာန် နူကဵုၚုဟ်မးသွံဏာဂှ် နုက်ဂိုၚ်ထောံခရိတ်ဂၠံၚ် စရိတ်စသုၚ်တံဂှ်တုဲဒှ်အိုတ်တုဲ ပရဲဍေံမုစိဂလိုၚ်လဵုသှ်ေ ကလိဂွံမာန် မုရဴအခိၚ်လဵုမွဲ ပ္ဍဲဒၞာဲဌာန်လဵုဂွံအာ ဂွံသွံဒှ်ဂုဏ်ဖဵုခိုဟ် ကလိဂွံပရဲဇၞော်မောဝ်ဂၠိုၚ်ရော နမပ္တံမြဲသာ်ဝွံ မတ်ညာတ်သ္ဒးတီစဳကၠးကၠိုဟ်လဝ် သ္ဒးညာတ်အာမံၚ်ဂတ မတ်ပညာ ပ္ဍဲပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ဖျာ သ္ဒးနွံတဴမံၚ်လၟိုန်ကာလရ။
(ခ) ယွံကောန်အဲကျာ်တံ သၟာဗၞိက်ဂှ် ဗီုလဵုသ္ဒးနွံကဵုဓဝ်ဝဳရိယ မစိုန်သ္ကီုကေုာံညာဏ်ဂှ်ရော သၟာဗၞိက်ပ္ဍဲလောကဏံ ပ္ဍဲအရာပွမရာန်ကပေါတ်ဗၞိက် သွံကပေါတ်ဗၞိက်တံဂှ် သ္ဒးတီစဳကၠးစိုန်သ္ကီုခိုဟ်တဴရ၊ ပ္ဍဲဒၞာဲဌာန်ကပေါတ်တံဗၞိက်တိတ်ကၠုၚ် ရာန်ကေတ်နၚ်တုဲ ကပေါတ်တံဂှ် အာသွံပ္ဍဲဒၞာဲဌာန်ဍေံတိတ်အောန်တေံ ဗီုဗီုဏံ ဒှ်ညးမလေပ်တီကၠိုဟ်စဳကၠးတဴ ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်သွံရာန်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဖျာရောၚ် ရဴဝွံအာစာအဋ္ဌကထာတံ ပံက်လဝ်ရ။
ယဝ်ရဆက်ဟီုညိပၠန်မ္ဂး ညးမိက်သ္ဂောံကၠောန်သွံရာန်ဗၞိက်တံဂှ် မတ်ပညာသၟးဒးနွံတဴဟွံသေၚ် ဓဝ်ဝဳရိယ ပွမဂိုတ်ကၠောန်ပ္တိတ်ဇြဟတ် ဗွဲတၟေၚ်လေဝ် ဒးနွံဒးဍိုက်ပေၚ်တဴရ၊ ဓဝ်ဝဳရိယ မစိုန်သ္ကီုတဴ ကေုာံညာဏ်ဟီုဂှ် ‘ညံၚ်စိၚ်မတ်ကၠက် ထတ်ထပါ်ဂြိုပ်’ ချိၚ်ဆတံၚ်ခယျတုဲ ဂိုတ်ပ္တိတ်လွဳကၠောန်အာမံၚ်ကြာန်ကြာန်ဟွံသေၚ် ပ္ဍဲကိစ္စပရေၚ်သွံရာန်သၠာဲဂတး နကဵုနဲကဲ ဗွဲမဗွဲကဵုအခိၚ်ခေတ်ကာလ တီစဳကၠးမံၚ်နကဵုညာဏ် ညာတ်တဴမံၚ်နကဵုမတ်ပညာတုဲ ပွမဂိုတ်ဂ္စါန်ကၠောန်ပ္တိတ်ဇြဟတ်လွဳပရာရ။
‘သွက်သၟာဗၞိက်မွဲ ဌာန်သ္ၚောဲဟွံမွဲ’ ရဴဝွံ အတိုၚ်ကၠုၚ်နူပြကိုဟ်နဳတိ ပ္ဍဲဒၞာဲဒေသတိဍာ် ဍုၚ်ကွာန်သ္ၚိဌာန်ဇကုဏံသၟး ဒးကၠောန်သွံရာန် သၠာဲဂတးအာဟွံသေၚ် သွက်ဂွံကလိဂွံပရဲဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်မာန်ဟီုမ္ဂး ၜဳခြာဒဵုခြာ ဍုၚ်ကွာန်ဒၞာဲဌာန်တၞဟ်သ္အာၚ်လေဝ် ဒးအာသွံရာန်သၠာဲဂတးဗၞိက်မာန်ရ၊ ဒၞာဲတေံကွာန်တေံ သ္ၚောဲမံၚ် ဒးတတ်ကၠောံၜဳ ဒးဂ္စါန်တိုန်ဒဵုဂးတုဲ ဖဍိုန်ထောံဇြဟတ် လၞုဟ်မံၚ်ဟွံဂွံရ။ “ဒၞာဲဌာန်ၜိုန်သ္ၚောဲ ဒဵုသၠုၚ်တတ်ထောံ စွံသၟဝ်ဇိုၚ်ရောၚ်”ရဴဝွံ ပၠုပ်စိုတ် ပ္တိတ်ဇြဟတ်ဇဲလွဳ ဒုၚ်ခဳတုဲ ဒးအာသွံရာန်သၠာဲဂတးဗၞိက်မာန်ရ။
စိုတ်လေဝ်ဒးလုပ်စ မိပ်သၠောၚ်မံၚ် ပ္ဍဲပရေၚ်သွံရာန် ကမၠောန်သွက်ဘဝဇကု ဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်မာန်လၟိုန်တုဲ ဗ္တံတ္ၚဲဟွံရုဲ ဒးချပ်ဗ္စာ ဝေၚ်က္ဍဟ်ပ္တိတ်ဇြဟတ်ဇဲ ပ္ဍဲစိုတ်တေံလၟိုန်ရ၊ စပ်ကဵုပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ဂှ်လေဝ် ၜိုတ်တီထေက်လေပ်ထေက်တံဂှ် ဒးဗက်လ္ၚတ်စွံမံၚ်သတိလၟိုန်ရ၊ ဇရေၚ်တၠပညာမတီစဳကၠး ပ္ဍဲပရေၚ်သွံရာန်တံလေဝ် ဂွံအခိၚ်မ္ဂး ဒးဗက်သၟာန်ချပ်သဳကၠဳ ဒးဂိုၚ်ကေတ်နဲကဲရ၊ ဗီုဏံ ဝဳရိယမစိုန်သ္ကီုတဴ ကေုာံညာဏ်ဒးနွံတဴရ။
(ဂ) ယွံကောန်အဲကျာ်တံ သၟာဗၞိက်ဂှ် ဗီုလဵုဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵု ညးသ္ပဗ္ဒာဲနိဿဲခိုဟ်ဂှ်ရော ပ္ဍဲလောကပိုဲမၞိဟ်ဏံ ဂကောံသမ္ၚေဟ်သေဌဳ ကောန်ဇာတ်အိန်ထံၚ် မွဲမိမတံ ညးကူဗၞိက်ဏံဝွံ မတ်ပညာညးနွံမံၚ် ဓဝ်ဝဳရိယညးမစိုန်သ္ကီု ကေုာံညာဏ်လေဝ်နွံမံၚ် ကၠောန်လွဳလွတ်ဗ္စဖျုၚ် ကောန်ဇာတ်တံလေဝ်ခိုဟ်မံၚ် သွက်ဂကူ ဘာသာ သာသနာလေဝ် ထံက်ပၚ်ကဵုမံၚ်လၟိုန်ရ၊ သွက်ပိုဲလေဝ် လဆောဝ်လဆောဝ် ကၠုၚ်ကဵုမံၚ်ပရဲအိက်သြန်မာန်ရောၚ် ရဴဝွံတီတဴမံၚ်အိုတ်ရ။
ဂကောံကောန်ဇာတ်သေဌဳသမ္ၚေဟ် မွဲမိမဏံလေဝ်ကွေံၝာဲ သ္ကံရဲညးဗၞိက်နူဇရေၚ်ပိုဲ ကပေါတ်ဗီုဏံကေတ်ဏာတုဲ လွဳလွတ်ဗ္စဖျုၚ်ကောန်ဇာတ်သမ္ဘာတံအိုတ်ညိ၊ သွက်ပိုဲလေဝ် လဆောဝ်ဆောဝ် ကၠုၚ်အပ်ကဵုအိက်သြန်ပရဲဍေံအိုတ်ညိ၊ နကဵုကပေါတ်ဗၞိက် ဟီုကော်ဘိက်တဴအိုတ်ရ။
ယဝ်ရဆက်ဟီုညိပၠန်မ္ဂး ညးမိက်သ္ဂောံကၠောန်သွံရာန်ဗၞိက်တံဂှ် အတိုၚ်ဟီုလဝ်တုဲကၠုၚ် နွံကဵုလက္ချဏ်ၜါသာ်ဓဝ်ဟွံကရ၊ သွက်ဂွံနွံကဵု ညးဗ္ဒာဲဒလာဲနိဿဲသ္ကံရဲခိုဟ်လေဝ် နွံပၟိက်မံၚ်ဏီရ၊ ‘ဗ္ဒာဲခိုဟ်မွဲအံၚ် မံၚ်ခိုဟ်မွဲအာယုက်’ အတိုၚ်ဂလာန်ဏံ ပ္ဍဲပရေၚ်သွံရာန်သၠာဲဂတးဗွဝ်ဗၞိက်ဖျာ သ္ကံရဲဗ္ဒာဲဒလာဲခိုဟ်ခိုဟ်ဂှ် ဗွဲဇၞော်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ သွက်သ္ဂောံကလိဂွံ သ္ကံရဲညးဗ္ဒာဲဒလာဲခိုဟ်ဂှ် အလဵုဇကုလေဝ် ဂတိပါၚ်ဒးဗိုန်ခိုၚ်ရ၊ ဓဝ်သစ္စဒးခိုၚ်သၟးဟွံကး သ္ဒးနွံကဵုမတ်ပညာ သ္ဒးနွံကဵုဝဳရိယညးမစိုန်သ္ကီု ကေုာံညာဏ် မတီစဳကၠးလဝ် ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ကိစ္စသွံရာန်ဗၞိက် ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ်ရ။
ဒှ်သာ်ဏံဟေၚ် ဂကောံညးသေဌဳသမ္ၚေဟ် ညးမသိုက်လောဲတံ သၟာဗၞိက်ဏံ ညးနွံကဵုပညာ ဂိုတ်ဂ္စါန်လွဳပရာ သွက်ပရေၚ်ကမၠောန်ဂွံဇၞော်မောဝ် ခိုဟ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ဂတိပါၚ်ဗိုန်နွံကဵုဓဝ်သစ္စရ၊ ကေတ်လဝ်တမ်ရိုဟ်ကမၠောန်နူကဵုပိုဲ ကလေၚ်ကဵုတမ် သီုပရဲဍေံအိက်သြန်မာန်ရ၊ လွဳလွတ်ဗ္စဖျုၚ်ကောန်ဇာတ်သမ္ဘာလေဝ်ခိုဟ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သြန်ပိုဲဂၠေံကဵုဏာညးတေံ သွက်ဂွံဒးကျဆောံလေၚ် ဟောံဗြမ်အာဟွံမွဲရောၚ်၊ ရဴဝွံ ညးတံပတှ်ေစှ်ေစိုတ်ပ္ဍဲဇကုရ။
ဂကောံမၞိဟ်သိုက်လောဲ သေဌဳသမ္ၚေဟ်တံ ညးတံပတှ်ေ စှ်ေစိုတ်လ္တူဇကုတုဲမ္ဂး ‘ယွံသ္ကံရဲ နွံပၟိက်ကဵုသြန်မ္ဂး အခိၚ်ဟွံဒးရုဲ ဂလိုၚ်နွံပၟိက်ဂှ်ကၠုၚ်ကေတ်ညိ ဟွံဒးရောမ်ဓညရ၊ နကဵုသြန်ဂှ် သ္ပတမ်တုဲ သွံရာန်သၠာဲဂတးဗၞိက်ညိ၊ နကဵုဒြပ်မကလိဂွံဂှ် လွဳလွတ်ဗ္စဖျုၚ်ကောန်ဇာတ်သမ္ဘာတံအိုတ်ညိ၊ သွက်ပိုဲလေဝ် ပရဲအိုတ်သြန် ကလေၚ်ကဵုအိုတ်ညိ၊ ကၠောန်ပံၚ်ဖက်ကဵုပိုဲဍာ်ဇမၠိၚ် ဆက်ဆောံအာလၟိုန်ညိ’ နမပ္တံသာ်ဏံ ညးကော်ဘိက်ပၟိၚ် ညးဂွံပတှ်ေဖျေံစိုတ် သ္ကံဗ္ဒာဲခိုဟ်ခိုဟ်ဂှ်လေဝ် ဒးနွံတဴရ။
သၟာဗၞိက်နွံကဵုသ္ကံဗ္ဒာဲခိုဟ်ဂှ် နူကဵုတၚ်ဝါတ်ဂါတ်သြန်တမ်ရိုဟ် ဂွံတိတ်ဗၠးအာမာန်ရ၊ သြန်တမ်ရိုဟ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ် အလဵုဇကုဟွံဒးပ္တိတ်မွဲသာ် နကဵုတမ်ရိုပ်ဗၞတ်ညိဓဝ်ဟေၚ် ဂွံသၠဲပ္တိတ်ကမၠောန်ဇကုမာန် ကပေါတ်ဗၞိက်ဂမၠိုၚ်ပၠန်လေဝ် ပၟိက်စိုတ်ဇကု ဟိုတ်နူဂွံရာန် ပ္ကောံပ္ကေဝ်ကြိုၚ်စွံလဝ်မာန်ဂှ်ရ ဂုဏ်ဖဵုဇၞော်ကဵုဇြဟတ် ပရဲဗွဲမဂၠိုၚ် ကလိဂွံမာန်ရ၊ ဗီုဏံ ဒးဂိုၚ်ကေတ်သ္ကံရဲ ညးနိဿဲခိုဟ်ခိုဟ်လေပ်ရ။
နဒဒှ်သက်သဳဟီုမ္ဂး အတိက်တေံ နွံသေဌဳမွဲ မၞုံယၟု စူဠက သိုက်လောဲနွံကဵုပညာ လေပ်ဗိုတ်ပိဗေဒၚ်ပန်ရ၊ ဒးကာလမွဲတ္ၚဲ သေဌဳဂှ် ကလေၚ်စဴကၠုၚ်နူခစသၟိၚ်တုဲ အကြာဂၠံၚ်ဆဵုဒးကၞိချိုတ်ချိုတ်မွဲ သ္ၚဳမၠာ်ရံၚ်နက်သတ်တုဲ “ကောန်ဂကူမၞုံကဵုလညာတ်မတ်ပညာတံဂှ် သ္ပတမ်ရိုဟ်ကဵုကၞိချိုတ်ဏံတုဲ ယဝ်ဂၠါဲသ္ၚဳပိုန်ဒြပ်မ္ဂး တၞဟ်နဂွံဂယိုၚ်လမျီု ဍိုက်ပေၚ်ရောၚ်” ရဴဝွံ ဟီုဗြုတိုန်ရ၊ အဃောဂှ် ညးဒိုက်ဂတ်မွဲ ဂွံမိၚ်ကေတ်တုဲ ‘သေဌဳဝွံ မၞုံကဵုပညာ ဟီုဂလာန်ဗိုန်ဗတ်လောန်ရ၊ ဟွံတီကေတ်ဟိုတ်ဖဵုမွဲသာ် ညးဟွံဟီုရ’ ရဴဝွံ ပတှ်ေစှ်ေစိုတ် ကပှ်ကေတ်ကၞိချိုတ်ဂှ်တုဲ သွံထောံဂွံလှုဲၜါဂတှ်ေရ။
နူဂှ်ရာန်တၚ်လာဲတုဲ မၚ်မံၚ်ပ္ဍဲဂၠံၚ် သၟာၜှ်ပ္ကဴစဴကၠုၚ်နူဂြိုပ်ဍောၚ်ဍောၚ် ဍာ်ကဵုတၚ်လာဲဂှ် ဒုၚ်ကဵုရ၊ ဂကောံရဲၜှ်ပ္ကဴလေဝ် ရော်ဂုဏ်ဒုၚ်ကဵုပ္ကဴရ၊ ပ္ကဴတံဂှ် သွံစပၠန်တုဲ ကလိဂွံဒြပ်ဒ္စာံကသာပ်ရ၊ နူဂှ်မွဲကဆံၚ် ဒက်မိတ်ကဵုသၟာဗၞိက် ပၟၚ်ဂၠဴပၟၚ်ဗ္ၜေံတံတုဲ ‘ကိစ္စပၟိက်က္တဵုဒှ်မ္ဂး ဟီုလဴစကဵုပိုဲညိ’ ဟီုဗ္ကန်လဝ်ရ၊ ဒးကာလမွဲတ္ၚဲ လဗိုတ်ကျာထတ်ကပိုက်ကၠုၚ် ဆုဍောတ်ဇၞော် ပ္ဍဲဥဒျာန်သၟိၚ် ကဝ်ပိုတ်အာဂှ် ညးတေံပြာပ်အာဇရေက်ပၟၚ်ဥဒျာန် အဲၚးကဵုတၞံဆုတံဖအိုတ်ရ၊ ‘အှော်ဂှ်ကဵုအဲ’ ဟီုရ၊ ပၟၚ်ဥဒျာန်လေဝ် ‘ခိုဟ်ရ’ ဂး ညးတေံကော်နၚ် ကောန်ၚာ်ဝေၚ်မံၚ်တံဂှ် ကဵုတၚ်လာဲညိညတုဲ ဆုအှော်တံဂှ် သီဂိုၚ်တပ်စွံလဝ်တုဲ အှော်ဂှ် သွံကဵုရဲစံၚ်နုၚ်ထၟာဲ ဂွံသြန်စှ်တြဴကသာပ်ပၠန်ရ။
နူဂှ်မွဲကဆံၚ် ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ဍုၚ်ပန်ဒိုဟ် သၟာဂၠေၚ်ချောဲဂမၠိုၚ်တံဂှ် ဒုၚ်ကဵုတၚ်လာဲပၠန်ရ၊ ရဲဂၠေၚ်ချောဲတံလေဝ် ‘ညးဂွံနွံကဵုဂုဏ်ဂၠိုၚ်လောန်ရ၊ ပၟိက်ဒှ်မ္ဂး ကဵုပရိုၚ်ကဵုပိုဲညိ’ ဟီုဗ္ကန်ရ၊ ဒးမွဲတ္ၚဲဂှ် ရဲဗၞိက်ချေံ သွံချေံတိတ်ကၠုၚ်နူမွဲဂှ် သ္ကံမွဲကဵုပရိုၚ်လဴဗ္စရ၊ ကော်ရဲဂၠေၚ်ချောဲတံ ‘တ္ၚဲယးချောဲ လ္ပသွံကဵုညးတၞဟ်တေံ သွံကဵုအဲဖအိုတ်ညိ’ ရဲဗၞိက်ချေံတံ ဂၠာဲရာန်ချောဲဟွံဂွံတုဲ ကၠုၚ်ရာန်ကေတ် ပ္ဍဲဇရေၚ်ညးတေံဖအိုတ်ရ၊ သွံချောဲဂွံပရဲလ္ၚီကသာပ်ရ။
နူဂှ်မွဲအဆံၚ် ရဲသွံရာန်ဗၞိက် ဂၠံၚ်ဍာ် ‘တ္ၚဲယးက္ၜၚ်ဇၞော် စိုပ်ကၠုၚ်ရောၚ်’ ဂွံပရိုၚ်ရ၊ နကဵုနဲဥပါဲ ရာန်ကေတ်လစိန်မွဲဇြေဟ် ဂၠိုၚ်ကဵုၚုဟ်မးတုဲ ပြၚ်ဏာဇရေၚ်သ္ကိုပ်က္ၜၚ်ရ၊ ဒြပ်ဆၜိုတ်နွံပ္ဍဲက္ၜၚ် ကဵုပိုဲရာန်ကေတ်ဖအိုတ်ညိ၊ အာတ်အခေါၚ်ဗီုဏံရ၊ သ္ကိုပ်က္ၜၚ်တုပ်စိုတ်ရ၊ ကာလက္ၜၚ်စိုပ်သၞေဟ် ဂကောံသမ္ၚေဟ်သေဌဳတံ ကၠုၚ်ရာန်ဗၞိက်အိုတ်ရ၊ သ္ကိုပ်က္ၜၚ်ဟီု ‘ပိုဲဖျေံလဝ်ဒၞာဲတက်လဝ်ခရမ်တုဲအိုတ်ယျ နွံပၟိက်မ္ဂး အာတ်ရာန်ကေတ်ညးတေံညိ’ ရဴဝွံ ဟီုတဴရ၊ မၞိဟ်တံကၠုၚ်ရာန်ဇရေၚ်ညးတေံ ဍာ်ဒးကျာဒးတုဲ ကလိဂွံဒြပ် ဗၞတ်ၜါဠက်ပြၚ်ရ။
သ္ပဟိုတ်နူကဵုကၞိချိုတ်မွဲဂှ်တုဲ ညးတေံသွံရာန်သၠာဲဂတးမံၚ် အခိၚ်ပေၚ်အာပွိုၚ် (၄) ဂိတုရ၊ ဒြပ်ဗၞတ်ဂလိုၚ်ဝွံ အဲနိဿဲကဵုစူဠကသေဌဳတုဲ ကလိဂွံရ၊ အဲသ္ဒးရော်ဂုဏ်သေဌဳရောၚ် ချပ်တုဲ အာစိုပ်သ္ၚိသေဌဳတံ ‘ယွံသေဌဳ ဒြပ်မွဲဠက်ဏံ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ် ရပ်စပ်စကာညိ’ ဂရၚ်ပ္တီတဴရ။ သေဌဳလေဝ် ‘တၠအဲဂွံနၚ်နူလဵုရော’ သၟာန်တဴမ္ဂး ညးတေံလဴကဵုပရူပရာ နူတမ်စိုပ်ကၞောတ်ရ၊ သေဌဳဂွံမိၚ်ကေတ် မိပ်မြဟ်အိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ်ဗွဲမလောန်တုဲ ‘တြုံမၞုံကဵုညာဏ် ပညာ သတိ လွဳပရာ ညံၚ်ညးဏံဝွံ ဂွံဆဵုဂဗဝါတ်ခါဲ ဂၠာဲဟွံလောဲသွာရ၊ ဆနွံကဵုသတိ ညာဏ်ပညာသက်သက် ဟွံသေၚ်ဏီ ဍိုက်ပေၚ်တဴကဵုဂုဏ် ကတညုတ ကတဝေဒဳ မလေပ်တီဂုဏ်ညးသ္အာၚ်ကွေံရောၚ်သွံ’ ရဴဝွံ ဟီုထိုၚ်သးတုဲ ထပ်တဲကဵုစကောန်ဝုတ်ဇကုတုဲ ကဵုသ္ပစၞးဇကုရ။ ညးဒိုက်ဂတ်ဝွံ နိဿဲဗ္ဒာဲကဵုကောန်စူဠကသေဌဳတုဲ ဟိုတ်နူမချပ်တဴဂှ်ရ ‘စူဠန္တေဝါသက’ ရဴဝွံ ကလိဂွံယၟုရ၊ ကာလစူဠကသေဌဳ စုတိအာတုဲ ဂွံအာဝဵုသေဌဳ ညးတေံဂွံဒှ်ညးတၠဒြပ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ်ရ။
ညးမၞုံကဵုပညာ မစဳကၠးဍိုဟ်ကေက်ဆိုက်ဗ္ဒက်တဴဘ ပ္ဍဲမသွံရာန်သၠာဲဂတးစဗၞိက်ဗွဝ်ဖျာ နကဵုတမ်ရိုဟ်ဒြပ်ဇကု ဗၞတ်ညိဓဝ်ကီုလေဝ် ဒတုဲဖဵုသွက်ဘဝဇကုသ္ဂောံဇၞော်မောဝ် ကၠောန်သ္ပက္တဵုဗဒှ်မာန်ရ၊ မုဥပမာမတုပ်ရော ‘လ္ၚပၟတ်မဍောတ်သွတ်မွဲ ဗဂိုဟ်ဗဂဵုဍေံတုဲ ညံၚ်ရဴပၟတ်ဂှ် မက္တဵုဒှ်ဇၞော်မောဝ်တိုန် ဂၠိုၚ်တိုန်ကီုရောၚ်’ ရဴဝွံ ဒးစၟတ်သမ္တီရ။
ညးဒိုက်ဂတ် မၞုံကဵုမတ်လညာတ်ပညာဂှ် နိဿဲကဵုသ္ကံဗ္ဒာဲ ဂလာန်စူဠကဂှ်တုဲ နကဵုညာဏ်ပညာ ဂိုတ်လွဳပရာတဴမံၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူကိတ်ညဳကဵုလက္ချဏ် (၃) သာ် ကျာ်တွံလဝ်ဂှ်ရ ဂွံသိုက်လောဲတဴရောၚ်။
ကောန်ဂကူမန်ဗုဒ္ဓဘာသာပိုဲတံလေဝ် ကၠောန်ပိုန်ဒြပ်ဂိုၚ်ကေတ်နဲကျာ်ဏံ ရန်တၟံသွက်ဘဝ ကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ်သိုက်လောဲတဴမာန်အိုတ်ညိ၊ ပိုန်ဒြပ်သိုက်လောဲမံၚ်ဂှ်လေဝ် ကဵုဂွံဒှ်ဒတုဲဖဵု သွက်ဇကု ဂကူ ဘာသာ သာသနာမန်မာန်အိုတ်ညိဂှ် သ္ပဏာဆန္ဒတုဲ တန်ဇူဆၜိုတ်ဏံရ၊ သတ္တံညးဂမၠိုၚ် အလုံအိုတ်သီု ကဵုဂွံဒုၚ်စသိုၚ် အခေါၚ်ဗွဲသဘာဝမာန်အိုတ်ညိအဴ။
နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
လိက်မဂ္ဂဇြေန် ဂကောံအာစာကၞေဟ်မန် ကၞဟ်(၂)၊ ချူ − နာဲပါဲဂၠာဲ (ကြေဝ်ဏာ)၊ ၂၂−၁၁−၂၀၁၈။