မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်

နူ ဝဳကဳပဳဒဳယာ

မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ် (အၚ်္ဂလိက်: caw kapo/Birth Feast ) ဝွံ ဒှ်သဘၚ်မ္ၚဵု မကၠောန်ပ ကုကောန်ၚာ် မကတဵုဒှ်မၞိဟ် တၟိတၟိ ပ္ဍဲဂကောံသ္ၚိကၟိန် ဂကူမန်မွဲတုဲ ဒှ်အခိုက်ကၞာ ပြဝေဏဳ အဓိက ပ္ဍဲဂကူမန်မွဲရ၊၊ ညံၚ်ရဴ မ္ၚဵုထပ်တဲ မဟွံဆေၚ်စပ် ကုပရေၚ်ဘာသာကီု မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဝွံလေဝ် ဟွံဆက်စပ် ကုပရေၚ်ဘာသာ မပ္တံကဵု ဘာသာဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ဘာသာခရေတ်ယာန်ရ၊၊ ညံၚ်ရဴ ဂကူမန်ကီု ဂကူဗၟာတအ်လေဝ် (ကၚ်ပွန်းတပ်) ဂးတုဲ ကၠောန်ဒၟံၚ်ကီုရ၊၊ သဘၚ်သွက် ကောန်ၚာ် မကတဵုဒှ်မၞိဟ် တၟိတၟိဏအ် ပ္ဍဲဂကူတြေံ ဗီုကဵု ဂကူကြုက်၊ ဂကူအိန္ဒိယတအ်လေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ဒၟံၚ်ကီုရ၊၊ ဆဂး ဗီုပြၚ် ကေုာံ တၚ်ရန်တၟအ် ဟွံတုပ် ရေၚ်သကအ်ရ၊၊

ဟလ်လဳဒေ မသ္ၚေဝ်လ္ၚတ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ပြဝေဏဳ ဗီုမကၠောန် မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဝွံ ကၠာနူ ရဝ်ဗေရ်တ် ဟလ်လဳဒေ (Robert Halliday) ဟွံဂွံ ချူပကောံ ပရူအခိုက်ကၞာ ဗီုမံၚ်စံၚ် ဂကူမန် နူဍုၚ်မန် ကေုာံ ဍုၚ်သေံ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၁၇ တေအ်ဏီဂှ် ပ္ဍဲကဵုလိက်ဂမၠိုၚ် ဟွံဂွံဆဵုကေတ်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိုက်ဝွံ မန်ပိုဲ စၠောအ်ကၠုၚ်တဲ နကဵုမကၠောန်နတဲ အဆက်ဆက်ဟီုဂွံရ၊၊

ပ္ဍဲလိက် "ဂကူမန်"ညး မပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၁၇ ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် အတိုၚ်ဏအ်ရ၊၊

သဘၚ်မကတဵုဒှ်မၞိဟ်၊၊

သွက် ဇၟာပ်ကောန်ၚာ် မကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲကဵုဂကူဏအ်ဂှ် ညးတအ် ကၠောန်ကဵု သဘၚ်မကတဵုဒှ်မၞိဟ်မွဲ (a birth festival) ဗီုဏအ် ကော်ဟီုစဂွံရ၊၊ သဘၚ်ဂှ် ကောန်ၚာ် ကတဵုဒှ်မၞိဟ်တုဲ ခြာဟွံလအ် မကၠောန်ပရ၊၊ ဆဂး ဗွဲမဂၠိုၚ် သွက်သဘၚ်ဂှ် ညးတအ် မလေပ်ပဆုဲကၠောန် ပ္ဍဲအခိၚ်ကာလ ရာသဳဥတုခိုဟ်၊ သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ်မ္ဂး အခိၚ်ကမၠောန်အောန် ပ္ဍဲမွဲသၞာံဂှ်ရ၊၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် မလေပ်ကၠောန် ပ္ဍဲအကြာဂိတုမာတ် ကဵု ဂိတုဨပြဳ (ဂိတုစဲ) ဂၠိုၚ်ရ၊၊ သဘၚ်ဂှ် ညးတအ်ကော်စ "စဝ်ကပေါဝ်"မဂွံအဓိပ္ပါယ် မစဝ်ဍာ်ကပေါဝ်၊၊ ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ် ညးစွံလဝ် ထၟာဲမပေၚ်တဴ နကဵုဍာ်သတ်ကပေါဝ် မွဲမ ကေုာံ ဍာ်မစုတ်လဝ် မိတ်မွဲထၟာဲရ၊၊ ဣမိ ဗလိုပ်ဖုံ ကောန်ၚာ်ဂှ် နကဵုဍာ်တအ်ဂှ် ကၠာ၊ တုဲမ္ဂး စဝ်ဍာ်ဂှ် ပ္ဍဲတဲအပါကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊၊ ဣမိစဝ်တုဲ ကၟာဲဂမၠိုၚ် လုပ်စဝ်ကီုရ၊၊ အပါကောန်ၚာ်ဂှ် ရပ်ဂန်လဝ် တဝ်မြ/ဇြၚ်တုဲ တၞုၚ်ဇြၚ်ဂှ် စာမ်စုတ်လဝ် ပ္ဍဲတိရ၊၊ မြ/ဇြၚ်ဂှ် ညးတအ် ကော်စ "ဒး" ရ၊၊ ဍာ်မစဝ် လတူတဲအပါကောန်ၚာ်ဂှ် ဇွောဝ်စှ်ေအာတိ အတိုၚ်လၟေၚ်ဇြၚ်ဂှ်ရ၊၊ နကဵုဍာ်ဂှ် ဣမိ ကြာတ်တဲဇကုကီုရ၊၊ ကုညးမကၠုၚ်စိုပ် သီုဖအိုတ်ဂှ် ညးတအ် သၟာန် ညးဂှ် စဝ်ကီုရ၊၊ သဘၚ်ဏအ်ဂှ် ဒှ်သဘၚ်မကၠောန် ဗွဲမၜိုဟ်သြိုဟ်မွဲတုဲ ဒွက်လေဝ် မလေပ်ပံက်လဝ် ဒှ်ကီုရ၊၊ [၁]


ရဝ်ဗေရ်တ် ဟလ်လဳဒေပၠန် ကလေၚ်ချူလဝ် ဗွဲတြး ဗီုညးမဂွံညာတ်ကေတ် ပ္ဍဲသ္ၚိစဝ်ကပေါဝ် မန် ပ္ဍဲဍုၚ်သေံ၊ မစဝ်ကပေါဝ် နကဵုဂကောံ မၞိဟ်ဂလိုၚ် နကဵုက္ဍိုပ်လိက် The Birth Feast of the Mons (သဘၚ်ကတဵုဒှ်မၞိဟ်မန်) ပ္ဍဲလိက်ဂျာနေဝ် ဂကောံသုတေသန ဍုၚ်ဗၟာ လၟေၚ် ၉ မပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲ ဂိတုဒဳဇြေန်ပါ သၞာံ ၁၉၁၉ ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် အတိုၚ်ဗီုဏအ်ရ၊၊

ပိုဲဂွံဆဵုကေတ် သဘၚ်ဂှ် စပ္ဍဲအခိၚ် တ္ၚဲမစမံက်တိုန်၊ မန်တအ်ဟီု အခိၚ်တ္ၚဲယိုက်မုက်၊၊ ပိုဲလုပ်အာဗဵုဂှ် အခိုက်ဏအ် မန်တအ် ကော်စ စဝ်ကပေါဝ်၊၊ ဗီုဏအ်ကီု ပ္ဍဲဗၟာ "ကၚ်ပွန်းတပ်" ဂွံဆဵုကေတ်ကီုရ၊၊ စဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ညးကၠောန် ကြဴနူ ကောန်ၚာ် ကတဵုဒှ်မၞိဟ်တုဲ ခြာဟွံလအ်ရ၊၊ ဆဂး ဗွဲမဂၠိုၚ် နတဲဂှ် မလေပ်ကၠောန် အခိၚ်မကိတ်ညဳ ကုညးတအ်ရ၊၊ လဆောဝ်မ္ဂး မိကောန်ၚာ်ဂှ် ကလိဂွံအာ ကောန်မွဲပၠန်တုဲ ကောန်ၜါဂှ် ပကောံတုဲ ကၠောန်ပ မွဲအလန်ဓဝ်လေဝ် နွံကီုရ၊၊ လဆောဝ်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ပိ မွဲအိန်ထံၚ် ကၠောန်မွဲစွံလေဝ် နွံကီုရ၊၊ လဆောၚ်မ္ဂး ပံၚ်ညးသကအ် ကုသ္ၚိတၞဟ်တုဲ မကၠောန်မွဲစွံလေဝ် နွံကီုရ၊၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏအ် ကောန်ၚာ်သီုဖအိုတ် ၁၂ သွက်ဂွံ စဝ်ကပေါဝ် ရ၊၊

ပ္ဍဲဒၞာဲမကၠောန်ဂှ် ညးတအ် ပသောၚ်ဖ္အးလဝ် လးလဝ်ဒကဝ် ပ္ဍဲတိ၊၊ စွံလဝ် ထးမွဲ မၞုံကဵု ဗြာတ်၊ ၚုဲ(ခၞာ)၊ ပ္ၚာန်ကွာၚ်ဍာတ်တ်၊ ကေုာံ ပ္ၚာန်သ္ၚုနွံရ၊၊ နူသကဝ် လပါ်ဂတတေအ်ဂှ် ပြေၚ်လဝ် စေဟ်/နုၚ် ၂၄ မ၊ သွက်ဇၟာပ်ကောန်ၚာ်မွဲမ္ဂး စေဟ် ၂ မ၊ မွဲမဂှ် ညးစုတ်လဝ် ဍာ်ကပေါဝ်၊ မွဲမဂှ် ညးစုတ်လဝ် ဍာ်မိတ်၊ ဗဒါဲစေဟ်တအ်ဂှ် ညးစွံလဝ် ခတဵုမွဲခတှ်ေ ကာလရပ်ဍာ် ညံၚ်ဟွံဂွံ ကညဳကညဝ်ရ၊၊ တုဲပၠန် သွက်ဇၟာပ်ကောန်ၚာ် (ဟွံသေၚ်မ္ဂး) ဇၟာပ်သ္ၚိကၟိန်ဂှ် နွံထးမွဲပၠန် ပ္ဍဲထးဂှ် ညးစုတ်လဝ် ကၠေၚ်၊ ဂစေအ်၊ နခါ၊ မြမောဝ် သွက်ဂွံ လံက်ကျိုၚ် ကောန်ၚာ်တအ်ရ၊၊ တုဲမ္ဂး ခဍအ်ဇဗၠု သွက်ဣမိဂွံစလေဝ် နွံမွဲကီုရ၊၊

ကာလဍိုက်ပေၚ် စိုပ်အခိၚ်ရမ္ဂး ဣမိဂှ် အာဇရေၚ် စေဟ်/နုၚ် မရေၚ်လဝ်တေအ်တုဲ စဗလိုပ်ကောန်ၚာ် နူကဵု သ္ၚိကၟိန်ကၠာဂှ်ရ၊၊ ဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ အပါနော်ကောန်ၚာ်ဂှ် လုပ်အာ ဇရေၚ်ဣမိ၊ ဒုၚ်စဝ်ဍာ် ပ္ဍဲတဲ ကုဣမိရ၊၊ တုဲဂှ် အပါကောန်ၚာ်ဂှ် လုပ်အာ ရပ်ဂန်ကေတ် မြ/ဇြၚ် မကော်ဂး ဒး ပ္ဍဲတဝ်ဍေဟ်တုဲ တၞုၚ်ဇြၚ်ဂှ် စာမ်စုတ် သၟဝ်တိရ၊၊ နကဵုမတန်တဴဗီုဏအ်ဂှ် ဍာ်ဣမိ မစဝ်စုတ် ပ္ဍဲတဲအပါကောန်ၚာ်ဂှ် ကဵုဇွောဝ်စှ်ေအာတိ အတိုၚ်လၟောဝ်ဇြၚ်ဂှ်ရ၊၊

သ္ၚိကၟိန်တၟိ မၞုံကဵု ကောန်ပိဂှ် လုပ်ကၠုၚ်၊ ကောန်ဇၞော်ဂှ် လုပ်ကၠာ၊၊ ဣမိ ကၟံက်ကေတ် ဍာ်နူကဵုစေဟ်တုဲ စဝ်ဖျေဟ် လတူက္ဍိုပ် ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဇွိတ်ဖျေဟ်ဍာ် ပ္ဍဲဇကုကောန်ၚာ်ဂှ် နကဵုတဲဇကုရ၊၊ ဟိန်မဇွိတ်ဒၟံၚ်ဂှ် ပ္ဍဲပါၚ် ဣမိဂှ် ဟီုဖ္ဍောတ်ဒၟံၚ်သာသာရ၊၊ ၜိုန်ရ အဲဒတူဒၟံၚ် ကြပ်ပ် ကုဣမိဂှ်ကီုလေဝ် ဆမွဲမကီု အဲဟွံဂွံမိၚ်ကေတ်ကၠးကၠးရ၊၊ တုဲဂှ် နကဵုကြပ်ကြေဝ်ဂှ် ဣမိဂှ် ခေပ်ထပိုတ်ထောအ် တၞုၚ်သော် ကောန်ၚာ်ဂှ်ညိရ၊၊ သွက်ကောန်ၚာ်သၟတ်မ္ဂး ခေပ်ထပိုတ်သော် စဵုကဵုစိုပ်တမ် ဒၞာဲညိရ၊၊ သော်မခေပ်တိတ်ကၠုၚ်ဂှ် စွံဖျေဟ် လတူထး မစုတ်လဝ်ကၠေၚ်၊ ဂစေအ် ကေုာံ မြမောဝ်တအ်ဂှ်ရ၊၊ နူကဵုထးဂှ် မိကောန်ၚာ်ဂှ် ဗိုၚ်ရီုကဵု ဣမိတုဲ လံက်ကၠေၚ် ပ္ဍဲက္ဍိုပ် ဖဟောံကဵု ဂစေအ်မြမောဝ် ပ္ဍဲဇကု ကုကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊၊ ဣမိဂှ် ညးမိက်ဂွံစ ဇမၠုမ္ဂး ဇဗၠုနူကဵု ခ္ဍအ်ဇဗၠုဂှ် ကေတ်တုဲ စရ၊၊ ဇုက်ကၟက်ကအ်ဂှ် ဣမိစုတ်ကဵု ဇၟာပ်ကောန်ၚာ်တအ်ရ၊၊ ဇုတ်ဂှ် အဲထေၚ်ကေတ် ဇုတ်ပရိုတ် ဟွံသေၚ် ဗဇမ် သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ကောန်ၚာ် အဲထေၚ်ကေတ်ရ၊၊

ကောန်ၚာ်မွဲဂှ် ဟိုတ်နူ မိနော် အပါနော် ဟွံမဲ ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ်တုဲ မဂဳသ္ၚိဗဒါဲဂှ်မွဲတၠ လုပ်ပစၞး မိနော်ရ၊၊ မိနော် အပါနော်ဍေဟ် စုတိအာဟာ၊ ဟွံသေၚ်တှ်ေ ဟွံမံၚ် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ဟာဂှ် အဲဟွံဒှ်သၟာန်ရ၊၊ ဇၟာပ်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွံဒုၚ်ဗလိုပ် နကဵုဍာ်စေဟ်ဇကုတုဲ ဂွံကျိုၚ်လဝ် ကျေဝ်ကျေဝ် သီုညးဖအိုတ်ရ၊၊

ကောန်ၚာ်တအ် ဂွံစဝ်ဍာ်တုဲအိုတ်ဂှ် မၞိဟ်မကၠုၚ်စိုပ်တအ် လုပ်အာ ဇရေၚ်စေဟ်ဍာ်တအ်ဂှ်တုဲ စဝ်စုတ် ဍာ်ကပေါဝ် ဍာ်မိတ် ပ္ဍဲတဲဇကုအိုတ်ရ၊၊ အရာဏအ်လေဝ် ပါလုပ် ပ္ဍဲကဵု အခိုက်ကၞာကီုရ၊၊

ကောန်ၚာ်မွဲမ္ဂး နွံကဵု ထးစၞစ (ဓုပ်)ပိ / တၟာဲအစာ၊၊ မွဲဂှ် သွက်ဂွံကဵု တၟာဲတဲ ကုဣမိ၊ မွဲဂှ် သွက်မိကောန်ၚာ်၊ သၟေဟ်မွဲဂှ် သွက်မသ ဗီုဏအ် ညးတအ် လဴကဵုအဲရ၊၊ မၞိဟ်တအ် ရပ်လဝ်ဓုပ်တုဲ မၞိဟ်တိတ်အာဂှ် တိတ်အာ မၞိဟ်အာ သ္ၚိဗဒါဲဂှ် အာတုဲ အဲထေၚ်ကေတ် သဘၚ်ဂှ်တုဲရတုဲ ပိုဲတိတ်အာရ၊၊ ပ္ဍဲသ္ၚိ မဒုၚ်တိုၚ် စဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ပြေၚ်ပုၚ် သွက်ကၟုဲတအ် နကဵုပုၚ်သွနာနာသာ်၊ စၞဍာတ်တ် ဖျးဖျး မောဝ်ဇောဝ်ဒၟံၚ်ရ၊၊[၂]

ပသေက် ကောန်ၚာ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ရဝ်ဗေရ်တ် ဟလ်လဳဒေ ဆက်ချူပၠန်၊၊ အစဳအဇန် စဝ်ကပေါဝ်ဂှ်တုဲ၊၊ ဆက်အစဳအဇန်ဂတဂှ် အလန်ဏအ် နကဵု ဣမိ ဟွံသေၚ်၊ နကဵု အစာ ကဵုပသေက်ကောန်ၚာ်တအ်ရ၊၊ အခိုက်ဏအ်ဂှ် ပတိုန်သိဒ္ဓိ ကောန်ၚာ် ဗီုဏအ်လေဝ် ကော်ကီုရ၊၊ ပ္ဍဲဂါထာဂှ် ဒုၚ်ခၟ မြဴသာ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊၊ ခၟ ဂှ် မူအဓိပ္ပါယ်ရော၊၊ တုပ်ကဵုအဓိပ္ပါယ် ထ္ၜ ဟာ၊၊ မအရေဝ် ခၟ ဂှ် ပ္ဍဲဝၚ်ဂကူမန် ယၟုသရာဲပၞာန် အခၟမန် ဂှ် ကေၚ်ဆဵုလဝ်ရ၊၊ အခၟမန် ဂှ် မဂွံအဓိပ္ပါယ် ညးမထ္ၜမန် ဗီုဏအ်ဟာ၊၊ ဒှ်အရာ မထေက်ကဵု ဒးချပ်မွဲရ၊၊

ဂါထာ အစာပသေက်ကောန်ၚာ် သီုဖအိုတ် ထပှ်ပိုဒ်ဂှ် ညးချူဗၟံက်ထ္ၜးလဝ်ကဵု အတိုၚ်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ၊၊

ဂလာန်ပသေက်ကောန်

သြကာသ (ပိဝါ)၊ နမော (ပိလတုန်) တြိရတဏံ အဟံဝန္ဒာ၊၊ ဗုဒ္ဓဓမ္မသံဃဂုန္နာ၊၊ မာတာပိတု ဂုရုဥပ္ပဇ္ဇျာ၊၊ အိန္ဒောဒေဝဗြဟ္မလောကာ၊၊ သဗ္ဗသိဒ္ဓဘဝန္တုတေ၊ စိုပ်ဂုဏ်ကျာ်သၟတ် ရတ်ပိပြကာ၊၊ မိကဵုမၜါ အစာဥပ္ပဇ္ဇျာ၊၊ အဲဍိက်လ္ၚောဝ်ကွာဲ ဇၟာပ်ဒၞာဲအရာ၊၊ အိန်ဗြီုယီုမာ အိုတ်မှာဒေဝါ၊၊ ဒေဝတဴစှ် ဒိုဟ်ကီုအိုတ်သီုစက္ကဝါ၊၊ သၟိၚ်ဂိတုသၟိၚ်တ္ၚဲ သၟိၚ်ဗြဲသၟိၚ်ကျာရ၊၊ အိုတ်သဗ္ဗနာနာ နကြဳဇှ်အဲဍိက် ယိုက်လဝ်တုန် အိုတ်ဇၟာပ်ဂုဏ်ဒေဝါ၊၊ ပါပကဵုပါဲဒဴ သာံမ္မယျကဵုစဴမြာညိ၊၊ ဒတ္ထဳပေၚ်သ္အး နက္သတ်ယးမတ်ၜါ၊၊ အယုက်သီုပိုန်ဘိုက် ဒြပ်ရတ်အနက်ဃာ၊၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကၠာ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ၊၊

နူကဝ်တန်ပထမ ဗြီုရောၚ်ညးပပြာကတ်၊၊ မှာဗြီုအစာမွဲအဴ ရပ်တဴမၞိက်ရတ်၊၊ ဇၟာပ်ခၟကာလလျတ် မၞိက်ရတ်မနွံကဵုကြဳဇှ်၊၊ ဘောဇိုန်မနွံကဵုရှ် တၟေၚ်တၟဟ်ပ္ဍဲခၟ၊၊ ဘုတ်ိပဓါတ်ပန်ရ မၚ်မွဲခၟရဟေၚ်၊၊ အိုတ်သီုဒေဝတဴ က္သူကၞေၚ် မၚ်မွဲသီုညးမသုန်၊၊ ဖဵုအဲဍိက်ရဴဂဴတုန် နွံဂုဏ်ဇၞော်တေဇ၊၊ ပရေၚ်နူမူလ ဗြီုရောၚ်ညးမတ္ၜကၠာ၊၊ ပိုဲဍိက်ပ္ဍဲလိုက်ဗာ ဒးပဗက်ကၠုၚ် ဒဵုလၟုဟ်ဝွံရ၊၊ နူမွဲဒဵုပေၚ်ရ က္ၜအာသှ်ပ္တဴအာ၊၊

ဣဝွံမွဲ ကဵုဒှ်နဲသေထဳ ဇောတိက ကဵုဂွံပတၠဒြပ်ရတ်၊၊ ညးလဵုမွဲပကဵုပ္တောအ်ၜတ် ပြိုၚ်ပ္ကာန် ပိုန်ဟာန်ညးဂၠးတိသုန္ဓရဳ၊၊ ညးဂမၠိုၚ်သ္ဂိုၚ်ဏာ ပကဵုမာန်၊၊ ကြဳဇှ်ဇၞော်လောန်လာန် ကဵုဂွံစသိုၚ်ဟာန်ထဳတိ၊၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန် ကန်ညံၚ်လက်သန်သေထဳညိ၊၊ ဂုန်နဝုဒ္ဓိ သိဒ္ဓိသမ္ပတိ ကဵုဂွံသ္ၚေဟ်သွဟ်၊၊ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴ ကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုနာဲသၟဟ်၊၊ အတိုၚ်ခၟမွဲဂှ် ကဵုဂွံစဴဒှ် ကဵုနာဲညိရအဴ၊၊

ဣဝွံရမဂွံဒုၚ်ခၟ ၂၊၊ ညံၚ်ဇတိလသေထဳကၠာ ကဵုဂွံပြာကတ်ရာၚ်ဆာဲ၊၊ သၟိၚ်ပၟတ်ကမၠတ်ဍာ် ပကဵုပၠီုပၠာ်နာဲ၊၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုအာဲကၟာဲ ပျာဲသေထဳတမၠာ၊၊ အိုတ်သီုညးစှ်ဒိုဟ် ကဵုဒးကၠုၚ်ဖျေဟ်မေတ္တာ၊၊ ကဵုဒးဆာန်သ္ဍိုက် ညံၚ်ကောန်ဂၞဴအဵု၊၊ ဒေဝတဴအလုံစက္ကဝါ၊၊ ကဵုဂွံရောက်ဂုဏ်မိ သီုဂုဏ်မ ကဵုဂွံပတၠပညာ၊၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟၜါသီုၜါကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ၊၊

ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပိ၊၊ ကဵုကၠိဂွံ နုၚ်နိဓိပိစွံ ပ္ဍဲတိသုန္ဓရဳမွဲ၊၊ မွဲစွံပ္ဍဲဍာ်ဂၚ်ဂါ၊၊ မွဲတဴလတူကျာ၊၊ ဒေဝတဴကဵုဒးပၠံၚ်နၚ်၊၊ ဒါနသီုက္သူကၞေၚ် ဒြပ်ဝၚ်ကဵုအိုဟ်တၟိုဟ်၊၊ ဆမွဲလ္ပကဵုညးဂြိုဟ် စှ်ဒိုဟ်ဒစာံဒိုဟ်၊၊ ပိုန်ဟာန်သီုဒြပ် ဝၚ်ကဵုညးဒးဒုၚ်ကွာဲ၊၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုကဵုအာဲကၟာဲ ကဵုဒးနၚ်ကွာဲဒဵုသ္ၚိ၊၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန်ကြန် ညံၚ်လက်သန်သေတ္ထဳညိ၊၊ အတိုၚ်ခၟပိ သီုပိကဵုကလိဂွံညိရအဴ၊၊

ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပန် ကဵုဂွံပတၠဒြပ်သြန်ထဝ်၊၊ ကဵုဂွံဒယှ်တှ် ကၠံၚ်တမ္ညဝ် ဝဝ်ဒမၠိၚ်စိၚ်ပ္ဍိုက်၊၊ ကုန်ကွသီုကွိၚ်ကွိုက် ညးဒးယိုက်ဒိုက်ရဴဂဴ၊၊ ညံၚ်သၟိၚ်မှာမန္ဓာတ်အဴ ကဵုနွံတဴဣဓိဗလ၊၊ ကုသိုလ်သီုကဵုဒါန ဂတကဵုဂွံဆန်ၜန်၊၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ကဵုဒှ်သ္ဍိုက်မှာဇန်၊၊ သတ်တြုကဵုသ္ဍးသ္ၚောဲ ဝဳဝဲကဵုသာဲခၠန်၊၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟပန် ကဵုဂွံစဴတန် ပ္ဍဲနာဲညိရအဴ၊၊

ဣဝွံရ မဒုၚ်စခၟမသုန် ကဵုနွံဂုဏ်ဓယှ်တှ်၊၊ အယုက်ပေၚ် ၂၁ ဂှ် ကဵုဂွံဒုၚ်ဂမှဳပယၚ်၊၊ ပိဋကတ်သီုဗေဒၚ် ကဵုဂွံလေပ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်သေသာတ်၊၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ် သုတ်ဇာတ်နိပါတ် ကဵုဂွံပိုၚ်ခြာသီုဖအိုတ်၊၊ ကဵုဂွံဟံၚ်ပြာ် ကလောကောဒေအ် သီုဝေါၚ်သာ၊၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ညံၚ်ကဵုမှာဒေဝတဴ၊၊ ကဵုဂွံဒှ်ဇမၞော်တြုဟ်ဗြဴ ကဵုဂွံနွံတဴပညာ၊၊ ဂဇအ်ဒေါဝ်ပေါဲဨတာၚ် ရမ္သာၚ်ကဵုရှ်သာ၊၊ နွံကဵုကွတ်ပညာ ကဵုကလိဂွံစဂုဏ်၊၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟမသုန် သီုမသုန် ကဵုဂွံစဴဍုန် ပ္ဍဲဇကုညိရအဴ၊၊

ဣဝွံရ မဒုၚ်စ ခၟ ၆ ကဵုဂွံပတၠဍိက်တြုဟ်ဗြဴကဵုဂၠိုၚ်၊၊ ပြေၚ်ဂၠဴကဵုပေၚ်ခရိုၚ် ကဵုဂၠိုၚ်ယာန်ချေဟ်စိၚ်၊၊ ဍိက်ဗွက်ဂမြိၚ် ကွိၚ်ကွိုက်ပည်ကၠံၚ်၊၊ လာဘကဵုအိုဟ်တၟိုဟ် စှ်ဒိုဟ် ဒစာံဂၠံၚ်၊၊ လတူဖျေဟ်ကဵုဖံၚ် သၟဝ်ပလံၚ်ကဵုက္ၜၚ်၊၊ ဗၟံက်ဍိုက်နၚ်ကဵုဝုန်ဒၚ် ပလိုတ်ဇက်နၚ်ကဵုကွဳ၊၊ ပိုန်ဟာန်ညံၚ်ဗွဝ်ဗ္တဳ တွဳဝါရဂတကြဴ၊၊ ဣဝွံရ ခၟ၆ ကဵုနာဲတအ်မြာညိရအဴ၊၊

ဣဝွံရမဂွံဒုၚ် ခၟရ ကြဳဇှ်ဓယှ်တှ်လောန်လန်၊ ပုၚ်ထၟ ၇ ပၠန် ဘုတ်ပန်ကဵုဒးမၚ်မွဲတုန်၊၊ မိဒေဝတဴ ညး၅ မနွံဂုဏ်ဇၞော်တေဇ၊၊ ဒေဝတဴမဟာဝိနာယက ပ္ဍဲက္ဍိုပ်ကၠုၚ်ပသ္ၚိနန်၊၊ သြဿဝတဳကၠာ က္တောဝ်ၜါစဴပဒတဴ၊၊ သြဳစဏ္ဍဳမွဲအဴ တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲသိုဟ်ဒနဳ၊၊ ကုမ္မာရာ ကုမ္မာရဳ နွံဂုဏ်ဇၞော်ကဵုကြဳဇှ်၊၊ သၟိၚ်တ္ၚဲသီုထပှ် ပြဟ်က္ညဖျေဟ်မေတ္တာ၊၊ သီုဂိတုစှ်ၜါ စက္ကဝါလ တ္ၚဲနံဓိ ကဵုမက္ၜနာဲတအ် ဂွံယးတမးအာ၊၊ ဇယ သီုလာဘာသုခါ ကဵုမြာပြဟ်၊၊ ဍောၚ်ဓဝ်သီုထပှ် အဲဍိက်ပၚ်စြဟ်ယဵုဖ္ဍာန်၊၊ လတူသိသယဵုလဝ်တုန် သီုကဵုဂုဏ်ကျာ် ၅ မွဲကဝ် ခၟ ၇ တိတ်တွဟ်လဝ် သီု ၇ ကဵုဂွံဇၞော်မောဝ်အာ ကဵုနာဲတအ် ကလိဂွံညိရအဴ၊၊

အခိုက် ကြုက် ကဵု ဂလာ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ဂကူကြုက်
ပ္ဍဲဍုၚ်ကြုက် ဂကူနွံနာနာသာ်တုဲ အခိုက်လေဝ် ဟွံတုပ်ရေၚ်သကအ်ရ၊၊ ဂကူကြုက်ဇၞော်ဂှ် ညးတအ် ကၠောန် သဘၚ်ပေၚ်ဂိတု (The Full Month Feast)၊၊ ကောန်ၚာ် ကတဵုဒှ်မၞိဟ်တုဲ ပေၚ်မွဲဂိတုမ္ဂး မသ ကလော ကောဒေအ်တအ် မဘိက်တုဲ ကောံကၠုၚ်ရ၊၊ ကၟုဲတအ်ဂှ် ကေတ်နၚ် ခၟာဲစာၚ် မလံက်လဝ် ဍာ်ဂဥုဲအသာ်ဗကေတ်ရ၊၊ အသာ်ဗကေတ်ဂှ် ဒှ်အသာ်လာပ်ခိုဟ်၊ ကြုက်တအ် ပတှ်ေလဝ်တုဲ သွက်ဂွံဇိုန်ကဵု လာပ်ခိုဟ် ကုကောန်ၚာ်ဂှ် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် ညးခုတ်ယၟု ကောန်ၚာ်ရ၊၊[၃]


ဟိန္ဒူ

ပ္ဍဲဟိန္ဒူဂှ် ပွမကတဵုဒှ်မၞိဟ်ဂှ် ဒှ်အရာမကလေၚ်ဒှ်မၞိဟ် မွဲဝါပၠန် မြဴသာ်ဝွံ ညးတအ် ပတှ်ေလဝ်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရာမကတဵုဒှ်မၞိဟ်ဂှ် ဒှ်အရာသံသာဂှ်ရ ညးတအ်ကော်စ ဗီုသံသကြိုတ် သံသ္ကာရ ရ၊၊ ပ္ဍဲညးတအ် မဆေၚ်ကဵု အခိုက်ကတဵုဒှ်မၞိဟ်ဂှ် သီုဖအိုတ် နွံ (၆) လဂါံရ၊၊[၄]

လဂါံပထမ တြုဟ်ဗြဴၜါ စှ်ေစိုတ် သမ္ဘာဇကု တန်ဂဝ်ဂၞဴရမ္ဂး ကၠာလမျီုဟွံလုပ်ဏီ ညးတအ် အာဇရေၚ် ဘာကျာ်ဟိန္ဒူ ကုလကျာ်ဟိန္ဒူတုဲ သွက်လမျီုခိုဟ်ဟ် ဂွံစ ပ္ဍဲဂဝ်ဂၞဴဇကု ဒုၚ်ကေတ် မ္ၚဵုမၚ်္ဂလ နူလကျာ်ရ၊၊

လဂါံဒုတိယ ကဵု တတိယဂှ် မိကောန်ၚာ်ဂှ် ဒ္ဂေတ်နကဵုဓဝ် ဗီုကဵု ဂ္ဇအ်ဓရ်၊ စစၞဒးရး ဟွံရိၚ် ဟွံပ္ဍုၚ်၊ လ္ၚောဝ်ကျာ် (ဝါ) ဖ္ဍောတ်ဂါထာတအ် ဒှ်တမ်ရ၊၊

ကာလကောန်ၚာ် သၠးဂၠံဂဝ်တုဲ လကျာ်ဟိန္ဒူ ဒုၚ်သဇိုၚ် ကုတ္ၚဲ ကေုာံ အခိၚ်ကောန်ၚာ် မကတဵုဒှ်မၞိဟ်တုဲ ရုဲစှ်ကဵု တ္ၚဲသွက်ဂွံကၠောန်သဘၚ် ဗလိုပ်ဍာ်/ကြဴကြာတ်ကောန်ၚာ်ရ၊၊ လဂါံစတုတ္ထဂှ် ဒှ်သဘၚ်မကြဴကြာတ် ကောန်ၚာ်ရ၊၊ လကျာ်ဟိန္ဒူတအ် ဖ္ဍောတ်ကဵုဂါထာ မစကဵု ဥုံ တုဲ ကၞောတ်တုဲအိုတ် လကျာ်ဂှ် ကေတ် ဍာ်သာဲ နကဵုတၞုၚ်ကၞေဟ်တုဲ ဖျာမ်စုတ် ပ္ဍဲပါၚ် ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊၊[၅] (တၚ်စၟတ် ကောန်ၚာ်ဍောတ်တ်တအ် ဗ္စဍာ်သာဲ ဟွံထေက်၊၊ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ပ္ဍဲဍာ်သာဲဂှ် နွံကဵု စၟဇဳဝနာနာတုဲ စၟဇဳဝလ္ၚဵုတအ်ဂှ် ဟွံကိတ်ကဵု ကောန်ၚာ် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ယဝ်ရ စဒးဂၠိုၚ် ဒးအန္တရာဲ ကုလမျီု ဒှ်မာန်ရ၊၊ ပ္ဍဲသဘၚ်ဂှ် ညးဗ္စကဵုညိရမ္ဂး ဟွံဒှ်သာ်လဵု၊၊)

လဂါံပဉ္စမ ကဵု ဆဋ္ဌမဂှ် ဒှ်တ္ၚဲမကၠောန် သဘၚ်ထ္ၜုတ်ယၟု ကောန်ၚာ်ရ၊၊ သဘၚ်ထ္ၜုတ်ယၟုဂှ် ညးတအ်ကော်စ နကဵုဘာသာသံသကြိုတ် နာမကရဏ မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲအခိၚ် ကောန်ၚာ်မပေၚ် အာယုက် ၁၀ ကဵု ၁၂ တ္ၚဲ ရ၊၊ လိက်လ္ၚဵုဂှ်မ္ဂး နူတ္ၚဲမတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုဂတဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲ မရနုက်ကဵု ၁၀ ကဵု ၁၂ ဂှ် ညးတအ် မကၠောန်ရ၊၊[၆] ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် လတက်လဝ် ဗွိုက်လတက်တၟိ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် လမုဟ်ဍာ် ပ္ဍဲက္ဍိုပ်ကောန်ၚာ်ဂှ် နကဵုဗီုမကြာတ်ကြဴသအးဇ္ၚး ကောန်ၚာ်၊၊ ပ္ဍဲကဵုဂကူလ္ၚဵုဂှ်မ္ဂး မိဂှ် လမုဟ်ကြာတ် ကောန်ၚာ်တုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ် ဒုၚ်ကုအပါနော် (ဟွံသေၚ်မ္ဂး) အပါ ကောန်ၚာ် ညးမဂ္ဇအ် ကြပ်ဗဒါဲ လကျာ်ဟိန္ဒူဂှ်ရ၊၊ တုဲ ညးကသေဲ ယၟုကောန်ၚာ်ဂှ် ပ္ဍဲကတောဝ်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ညးဟီုတိုန်ထတ်တ် လဴထ္ၜး ယၟုကောန်ၚာ်ဂှ် ကုညးမတိုန်စိုပ် ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ရ၊၊ ပ္ဍဲဒေသလ္ၚဵုဂှ်မ္ဂး မိ ဟွံသေၚ် အပါ ဟွံသေၚ်မ္ဂး အပါနော်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဒှ်မၞိဟ် မကသေဲ ကဵုကောန်ၚာ်တုဲ လလောၚ်တြးရ၊၊ ပ္ဍဲဂကူလ္ၚဵုဂှ်မ္ဂး ညးတအ် ဍေန်ပၟတ်သ္ဍဴ (ပၟတ်ကၠေၚ်)တုဲ လကျာ်ဟိန္ဒူဂှ် ဗှ်ဂါထာ နိမန်ကျာ်/ဒေဝတဴ နူဍုၚ်သွဝ် သွက်ဂွံရာဒနာ ကဵုသိဒ္ဓိ ကုကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊၊[၇]

လဂါံအဋ္ဌမ ကဵု နဝမဂှ် ဒှ်တ္ၚဲသဘၚ်စၚ်ကတောဝ်၊ ကးသော် (စူဍာကရဏ)ရ၊၊ နကဵုဓဝ်ပတှ်ေ ဟိန္ဒူမ္ဂး သော်ကောန်ၚာ်ဂှ် ပါကၠုၚ် နူဘဝအတိက် (ဝါ) အရာအတိက်ဂှ် စွံလဝ် ပ္ဍဲအတိက်တုဲ ကဵုစတိုန်တၟိရ၊၊[၈] အတိုၚ်လိက်ဟိန္ဒူ ဂြဟျသုတြသ် မ္ဂး မ္ၚဵုကးသော်ဂှ် ဒးကၠောန်ဗဒှ် အကြာအာယုက် မွဲသၞာံပေၚ်တုဲ ကၠာဟွံဂါံလုပ်ပန်သၞာံရ၊၊ ဗွဲကြဴ စၟတ်သမ္တီလဝ် ကၠာဟွံဂါံလုပ် ထပှ်သၞာံရ၊၊[၉]သွက်ညးမံၚ် ကြပ်ကဵု ကြုၚ်ဂၚ်္ဂါဂှ် ညးတအ် ကၠောန်သဘၚ်ကးသော် ပ္ဍဲကြုၚ်ဂၚ်္ဂါရ၊၊

သ္ၚေဝ်ဂၠေပ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ရဝ်ဗေရ်တ် ဟလ်လဳဒေ မသ္ၚေဝ်လ္ၚတ်လဝ် ပ္ဍဲကွာန်မန် ဍုၚ်သေံတုဲ မချူလဝ် ပ္ဍဲလိက်ကၞပ် "ဂကူမန်" ဂှ်ကီု ပ္ဍဲကဵုလိက်ရေၚ် "မ္ၚဵုကတဵုဒှ်မၞိဟ်မန်"ဂှ်ကီု ဗီုပြၚ်မကၠောန် တုပ်ဒၟံၚ် ရေၚ်သကအ်ရ၊၊ မန် ပ္ဍဲဍုၚ်မန်လေဝ် ကၠောန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် ဗီုဂှ်ဖိုဟ်ဏီရ၊၊ ဆဂး ဟိုတ်နူဟွံပိုၚ်ခြာ ဖျေဟ်လဝ် သၞောတ်စှ်ေစှ်ေတုဲ အခိုက်မွဲဒေသ ကဵု မွဲဒေသ တၞဟ်ခြာ ရေၚ်သကအ် နွံညိကီုရ၊၊ ညံၚ်ရဴမန် ပ္ဍဲဍုၚ်သေံ အပါကောန်ၚာ်မရပ်မြတုဲ မစဝ်ဍာ်ကီု ပ္ဍဲဍုၚ်မန် လဆောဝ်မ္ဂး ဂွံဆဵုကေတ် စၞးမြဂှ် ရပ်သောမ်လောမ်တုဲ မစဝ်ဍာ်ဂှ်လေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊၊ မန် ဍုၚ်မန် ကဵု မန်ဍုၚ်သေံ ၜိုန်ရ သ္ၚောဲခြာကၠုၚ် ရေၚ်သကအ် လၟိဟ်သၞာံ ၂၅၀ ပေၚ်ရကီုလေဝ် အခိုက်မကၠောန် တုပ်ဒၟံၚ် ရေၚ်သကအ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်တုဲ ဒဒှ်ရ အခိုက်ဝွံ ဒှ်အခိုက်မန်ဇေတ်တ်မွဲ ပိုဲဟီုဂွံရ၊၊ နူအခိၚ်လဵု မန်တအ် မစကၠောန်ကၠုၚ်တုဲ အခိုက်ဝွံ စေန်ဆက်ကၠုၚ် နူကဵုလဵုရောဂှ် ထေက်ကဵု ဒးလ္ၚတ် သ္ၚေဝ်ဂၠေပ်ရ၊၊

ဟိုတ်နူ မန်ပိုဲ မကေၚ်စုက်လုက် ကုဘာသာဟိန္ဒူတုဲ ပ္ဍဲအခိုက်မန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် အခိုက်ကၞာဟိန္ဒူ မလုပ်ပြံၚ်နှဴဒၟံၚ်ရ၊၊ အခိုက်စဝ်ကပေါဝ်ဝွံလေဝ် ဒၞာဲလ္ၚဵု ပြံၚ်နှဴ ကုအခိုက်ဟိန္ဒူ နွံကီုဟာဂှ် ထေက်ကဵု ဒးလ္ၚတ်ရ၊၊ လ္ၚတ်ရံၚ် ပ္ဍဲအခိုက်ဟိန္ဒူ နူစပတန်ပဋိသန္ဓိ စဵုကဵု ကောန်ၚာ် စိုပ်အာယုက် ကၠာပန်/ထပှ်သၞာံ မၞုံကဵု ဒစိတ်လဂါံဂှ်တုဲ အခိုက်စဝ်ကပေါဝ်မန်ဝွံ ဟွံတုပ် ကုအခိုက်ဟိန္ဒူရ၊၊

ပ္ဍဲအခိုက် စဝ်ကပေါဝ်မန်ဂှ် လ္ၚတ်ရံၚ် ကပေါတ်အရပ်အရာဂမၠိုၚ် ကေုာံ မၞိဟ်မရေၚ်တၠုၚ်တအ်မ္ဂး

  1. ဍာ်ကပေါဝ်၊ ဍာ်မိတ်၊၊
  2. ဣမိ ညးမဒှ်မၞိဟ်မကၠောန်၊၊
  3. အပါကောန်ၚာ် ဒုၚ်စဝ်ဍာ် မိတ်ကပေါဝ် ပ္ဍဲတဲ မရပ်လဝ် ဇြၚ် နူကဵု ဣမိ၊၊

အရာပိသာ်ဝွံ ဒှ် အရာအဓိက၊ ကေုာံ ကဏ္ဍအဓိက ပ္ဍဲတ္ၚဲဏအ်ဂှ် ဒှ်အခိၚ် ဣမိ မစဝ်ဍာ် လတူတဲအပါကောန်ၚာ် မရပ်လဝ် ဇြၚ်ဂှ် ဟီုဂွံရ၊၊ ပ္ဍဲလိက်ကၠာဂှ် ညးချူလဝ် ကြဴနူဣမိစဝ်တုဲ မၞိဟ်မကၠုၚ်စိုပ်တအ် မဂွံဒုၚ်သၟာန် ညးဂှ် လုပ်စဝ်ကီုရ၊၊ ပ္ဍဲလိက်လက္ကရဴဂှ် ဣမိစဝ်ဍာ် ကုအပါကောန်ၚာ်တုဲ ညးမကၠုၚ်တအ် လုပ်ရပ်ဍာ် (ဝါ) လုပ်ကြာတ်တဲ နကဵုဍာ်မိတ်ကပေါဝ်ဂှ်ရ၊၊ လိက်ကၠာဂှ် ညးသ္ၚေဝ်လ္ၚတ်လဝ် ကောန်ၚာ်မွဲဓဝ်တုဲ လိက်ကြဴဂှ် ညးသ္ၚေဝ်လ္ၚတ်လဝ် နကဵုဂကောံ သီုဖအိုတ် ကောန်ၚာ် ၁၂ တၠရ၊၊


ဍာ်ကပေါဝ်
ကပေါဝ်ဂှ် ကောန်ရးအာရှတအ် စကာကၠုၚ် နဒဒှ် ဍာ်ကြာတ်က္ဍိုပ် နူကဵုသၞာံ မဂၠိုၚ်ကဵုလ္ၚီရ၊၊ ပ္ဍဲကာလမၜံက်ခါဲ ဒၞာဲဍုၚ်တြေံဟရပ္ပ (Pre-Harappan) မဒှ် ဒၞာဲကောန်မၞိဟ်ခေတ်တြေံ မပဒတဴလဝ် လၟုဟ်နွံ ပ္ဍဲအိန္ဒိယ ကဵု ပါကာတ်သတာန် မဒှ်ဍုၚ် မတုဲကၠုၚ် ၜိုတ် ပန်လ္ၚီသၞာံပြၚ်ၚ်ဂှ် ပါ်ရံၚ် ဓါတ်ကာဗေါန်တုဲ ဂွံဆဵုကေတ် မၞိဟ်အခိၚ်တေအ် စကာသတ်ကပေါဝ် နဒဒှ် ဍာ်ကြာတ်က္ဍိုပ်ရ၊၊[၁၀]ဆဂး အဝဲကောန်ၚာ် မစဝ်ကပေါဝ် နကဵုအခိုက်မန် ဗွဲဓမ္မတာမ္ဂး နွံအာယုက် သၟဝ်မွဲသၞာံဂၠိုၚ်တုဲ သော်က္ဍိုပ် ဟွံမဲကွေဟ်ဟ်ဏီရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဍာ်ကပေါဝ်ဝွံ နဒဒှ် ဍာ်မဖ္အးဟုံ မတုပ်ညံၚ် (ဗံၚ်ကလောအ် Soap) မွဲဂှ် ဂကူမန်တအ် မစကာကၠုၚ် နူကဵုသၞာံ မဂၠိုၚ်ကဵု လ္ၚီတေအ် ဒှ်မာန်ရ၊၊


ဍာ်မိတ်
မိတ်ဂှ် နဒဒှ် ဂဥုဲ မမာန်ဇၞး စၟနာနာသာ်တုဲ ပ္ဍဲစၞစကီု၊ ဇကုဂိဂေၚ်ကီု ကောန်အာရှတအ် စကာကၠုၚ်ဒၟံၚ် သၞာံမဂၠိုၚ်ကဵုလ္ၚီရ၊၊ ကုညးဗြဴမတိတ် နူသ္ၚိပၟတ်တအ်လေဝ် တၞဟ်န မဂွံစဵုဒၞာ ညံၚ်စၟဟွံဂွံလုပ် (ဝါ) ညံၚ်သရဂွံစိန်ပြဟ်တုဲ မလေပ်လံက်မိတ်ရ၊၊ တုဲပၠန် ပ္ဍဲကဵု အခိုက်ပြဝေဏဳအိန္ဒိယ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်လေဝ် စကာကၠုၚ် မိတ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုဒၞာဲကီုလေဝ် ပ္ဍဲအရာမဆေၚ်ကဵု သဘၚ်မကတဵုဒှ်မၞိဟ်ဂှ် ညးစကာလဝ်မိတ်ဂှ် ဟွံဂွံဆဵုရ၊၊ စကာပၠန်ရ ဗီုပြၚ် ဟွံတုပ် ကုမန်ရ၊၊ ရံၚ်ကဵု ဗီုမစကာကၠုၚ်မိတ် ဒၞာဲတၞဟ် ကေုာံ အာနိသံသမိတ်တုဲ မစကာဍာ်မိတ် ပ္ဍဲဒၞာဲဏအ်ဂှ် တၞဟ်နမဂွံစဵုဒၞာ ညံၚ်စၟဟွံဂွံလုပ် ပ္ဍဲဇကုကောန်ၚာ် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ဟီုမွဲသာ်ပၠန် ကောန်ဂကူမန် အခိၚ်တမၠာတေအ် ဖုံဍာ် ကောန်ၚာ် မၜံၚ်တၟိတၟိမ္ဂး တၞဟ်န ဗံၚ်လုတ် ဟွံဂွံအုဲ (ဝါ) တၞဟ်န စၟဟွံဂွံလုပ် ပ္ဍဲဇကုကောန်ၚာ်တုဲ ပ္ဍဲဍာ်ဂှ် ညးစုတ်မိတ် ဒှ်မာန်ရ၊၊

ဟိုတ်ဂှ်ရ ဍာ်ကပေါဝ်ဂှ် ဒှ်အရာ သွက်ဂွံဖ္အးဇကုတုဲ ဍာ်မိတ်ဂှ် သွက်ဂွံစဵုဒၞာ (ဝါ) ဂစိုတ်စၟတုဲ အရာၜါဝွံ မန်နူခေတ်တမၠာတအ် မလေပ်စုတ် ပ္ဍဲဍာ် မဖုံကောန်ၚာ်ဒှ်မာန်ရ၊၊


အပါကောန်ၚာ် ဒုၚ်စဝ်ဍာ် မိတ်ကပေါဝ် ပ္ဍဲတဲ မရပ်လဝ် ဇြၚ် နကဵု ဣမိ
အပါကောန်ၚာ် မဒုၚ်စဝ်ဍာ် မိတ်ကပေါဝ် ပ္ဍဲတဲ မရပ်လဝ်ဇြၚ် နကဵု ဣမိ ဂှ် ပ္ဍဲကဵု အခိုက်ဂကူလဵုမွဲလေဝ် ပိုဲဟွံဂွံဆဵုကေတ်ရ၊၊ အခိုက်ဝွံ ဒှ်အခိုက်တၟေၚ်မွဲရ၊၊ ပ္ဍဲအခိၚ်သၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် ဣမိဂှ် ဒှ်မၞိဟ်မဖန်ဇန်ကၠုၚ် ဒှ်မၞိဟ်မရီုဗၚ်ကၠုၚ် ကောန်ၚာ်ကီု သီုကဵုမိကောန်ၚာ်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးဂှ် ဒှ်မၞိဟ်အဓိကမွဲရ၊၊ ဣမိ ဂှ် ပ္ဍဲကဵုအရေဝ်ဂကူနာနာတအ်ဂှ် ဂွံအဓိပ္ပါယ် မၞိဟ်အဓိကမွဲရ၊၊ ဥပမာ အရေဝ်ဒိန်နေတ်မ္ဂး ညးကော်စ jordmor မဂွံအဓိပ္ပါယ် မိတိ (ဝါ) မိဍုၚ်၊၊ အရေဝ်မန် ဣမိ ဂှ်လေဝ် ဒဒှ်ရ မိ ညးဂမၠိုၚ်ကီုရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ဒှ်အခိၚ် ညးပအပ် လျိုၚ် ကုသ္ၚိကၟိန်တၟိဂှ် ဟီုဂွံရ၊၊

ပ္ဍဲအခိုက်ပြဝေဏဳ ဂကူ၊ ဘာသာနာနာဂှ် ရပ်စပ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် ဍာ် နဒဒှ် အရာတၟေၚ်မွဲရ၊၊ အတိုၚ်စၟတ်သမ္တီမ္ဂး နူအခိုက်ပြဝေဏဳ ကောန်မၞိဟ်စကတဵုဒှ်ဂှ် စကာဍာ် နဒဒှ်အရာအဓိကမွဲရ နူကဵုသၞာံ မဂၠိုၚ်ကဵုလက်သၞာံတေအ်ရ၊၊ ဥပမာ ပ္ဍဲဗုဒ္ဓဘာသာမ္ဂး ဇၟာပ်ကာကုသိုလ် မပတုဲလဝ်ဂှ် လဴဗ္တီ ကုဗဴတိသုန္ဓရဳ နကဵုဍာ်ရ၊၊ (ဗဴတိသုန္ဓရဳ မဂွံအဓိပ္ပါယ် ညးမမၚ်မဲ တိသုန္ဓရဳ၊ ညးမမၚ်မဲတိသုန္ဓရဳဂှ် ဒှ်ညးဗြဴတုဲ ဒၞာဲဗဴဂှ် ဗွဲကြဴ ဗြဴတိသုန္ဓရဳ ဗီုဏအ် ဂွံဆဵုကေတ်ကီုရ၊၊) ဟိုတ်ဂှ်ရ ဍာ်ဂှ် ပ္ဍဲနဒဒှ် မပသက်သဳ၊ နဒဒှ် မယဵုဒုၚ်ဗစာ၊ နဒဒှ်မဖ္အးကြဴ အရာမဟွံခိုဟ်သန်တအ်ရ၊၊ ဇြၚ်၊ မြ၊ ဒၞာဲလ္ၚဵုသောမ်လောမ် အပါကောန်ၚာ်မရပ်လဝ်ဂှ် နူတမ်ဝါဒိတေအ် ဒှ်ဇြၚ် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ဇြၚ် ဂၠာဲဟွံဂွံမ္ဂး စၞးဇြၚ်ဂှ် ကေတ် မြ၊ မြဂၠိၚ်ၚ်ဟွံမဲတုဲ သောမ်လောမ်နွံတုဲ ကေတ်သောမ်လောမ် ဒှ်ကၠုၚ် ဗီုဏအ် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ရံၚ်ကဵု အခိုက်မန်မ္ဂး ပွမစုတ် လွဟ်မွဲမွဲ ပ္ဍဲကဵုဍာ်မ္ဂး ဒှ်အာ မယဵုဒုၚ်သစာ၊ ဒှ်အရာမဒုၚ်သစ္စ ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အပါကောန်ၚာ် ဒုၚ်စဝ်ဍာ် မိတ်ကပေါဝ် ပ္ဍဲတဲ မရပ်လဝ် ဇြၚ် မကဵုဍာ်ဇွောဝ်စှ်ေတိဏအ်ဂှ် ဒဒှ်ရ ဣမိဂှ် ပအပ်ကဵု ကောန်ၚာ်ဂှ် ကုအပါကောန်ၚာ် နကဵုမကဵုသမ္တီ ဗဴတိသုန္ဓရဳ၊ အပါကောန်ၚာ်ဂှ် ဒုၚ်သစာ ဒဒှ်ရ ဇကုမၚ်မဲ ရံၚ်စံၚ် ကောန်ဇာတ်ဇကု ညံၚ်ဂွံစသုၚ်ဖဲလှဲ၊ ညံၚ်ဂွံကလိဂွံမေတ္တာ၊ ညံၚ်ကလိဂွံပညာ၊ ညံၚ်ဂွံခိုဟ်စရ၊၊ ယဝ်ရ အပါကောန်ၚာ်တအ် သီုဖအိုတ် ကၠိုဟ်ကေတ်ဒၟံၚ် အခိုက်ပြဝေဏဳမန်ဏအ်မ္ဂး အရာအာနိဋ္ဌာရီု မကတဵုဒှ်ဒၟံၚ် အပါကောန်ၚာ် မပျဲပျာံကောန်ဇာတ်တအ်၊ မပကီုပရာပ် ကောန်ဇာတ်တအ်၊ မပလီုပလာ်ကောန်ဇာတ်တအ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ဟွံမာန်ရ၊၊ ဟီုမွဲသာ်ပၠန် ကောန်ၚာ်မွဲ ဂွံဇၞော်ဂေါဝ် ဂွံဒှ် မၞိဟ်မခိုဟ်မွဲမာန်ဂှ် နွံပၟိက်ဒၟံၚ် မေတ္တာနူမိမ၊ ပရေၚ်လွဳလွတ် ဗ္စဖျုန် နူမိမတအ် ဗွဲမဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရောၚ်ဂှ် ဇုဇဗဴလ ဂကူမန်ပိုဲ နူတမၠာတေအ် ညးတအ် ညာတ်ကေတ်တုဲ ညးတအ် ဖန်ဗဒှ်လဝ် အခိုက်ပြဝေဏဳဏအ် ဒှ်မာန်ရ၊၊ အခိုက်ပြဝေဏဳဝွံ ဒှ်အခိုက်မန်ဇေတ်တ် မစေန်ဆက်ကၠုၚ် နူစဂကူမန် မကတဵုဒှ် ဒှ်မာန်ရ၊၊

ဓုပ် (ဟွံသေၚ်မ္ဂး) တၟာဲအစာ သွက်ဣမိ၊ သွက်မိကောန် ကေုာံ သွက်ကလောကောဒေအ်ပိဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်ကၠာတေအ်မ္ဂး ညးတအ် ကၠောန်နကဵုဗြာတ်တအ်ရ၊၊ အရာတအ်ဏအ်ဂှ် ဒှ်အရာအဓိက ဟွံသေၚ်ရ၊၊

ပ္ဍဲသ္ၚေဝ်လ္ၚတ် ရဝ်ဗေရ်တ် ဟလ်လဳဒေ အလန်လက္ကရဴဂှ် ညးဂွံဆဵုကေတ် သီုကဵု မပ ပသေက်ကောန်ၚာ် (ဝါ) ခၟကောန်ၚာ် ရ၊၊ အခိုက်ဝွံ ဒှ်အခိုက်မန် နူတမ်ဟွံသေၚ် ဒှ်အခိုက် နူစေန်ဆက်ကၠုၚ် နူဟိန္ဒူ ဒှ်မာန်ရ၊၊ အခိုက်ဝွံလေဝ် ဒှ်အခိုက်ခိုဟ်ဟ် မွဲကီုရ၊၊

အခိုက်ပြဝေဏဳ စဝ်ကပေါဝ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ဒုၚ်သဇိုၚ် ကုသ္ၚေဝ်လ္ၚတ် ရဝ်ဗေရ်တ် ဟလ်လဳဒေဂှ်တုဲ မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်မန်ဂှ် နကဵုဗီုပြၚ် ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ၊၊

အခိၚ်ကာလ -
ကြဴနူ ကောန်ၚာ်မကတဵုဒှ်မၞိဟ်တုဲ ကၠာဟွံပေၚ် မွဲသၞာံ၊ အခိၚ်သၠး အခိၚ်မကိတ်ညဳ ကုဂကောံသ္ၚိကၟိန်ဇကုဂှ် ကၠောန်ရ၊၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် ပ္ဍဲဂိတုစဲ မဒှ်အခိၚ်သၠး နူကမၠောန်ဝါဗ္ၚဂှ် မလေပ်ကၠောန်စဒှ်ရ၊၊ ဆဂး မၚ်စဵုကဵု ပေၚ်အာယုက် ၜါပိသၞာံလေဝ် ဂွံရ၊၊ အခိၚ်မကၠောန်ဂှ် ဒှ်အခိၚ် တ္ၚဲယိုက်မုက်၊ မဒှ်အခိၚ်တ္ၚဲ စတိုန် မမံက်တိုန် လပါ်ဗၟံက်ရ၊၊

ကပေါတ် မဒးကေတ် -

  1. နုၚ်/ထၟာဲ/ လှိုၚ်ဍာ်ၜါမ၊ မွဲမဂှ် စုတ်လဝ် ဍာ်သတ်ကပေါဝ်၊ မွဲမဂှ် စုတ်ဍာ်မိတ်၊၊
  2. ဇြၚ် မွဲတၞုၚ်၊၊
  3. ထး မစုတ်လဝ် ကြပ်ကြေဝ်မွဲ၊ ကၠေၚ်ဂယိ၊ ဂစေအ် ကေုာံ အရာမဖုံကျိုၚ်ကောန်ၚာ်၊၊
  4. တၟာဲတဲ သွက်ဣမိမွဲ၊ တၟာဲတဲ သွက်မိကောန်ၚာ်မွဲ၊ တၟာဲတဲ သွက်ကလောကောဒေအ်မွဲ၊၊ တၟာဲတဲဝွံ အခိၚ်ကၠာတေအ် ကပေါတ်အရပ်အရာ စၞစ ညးကၠာတေအ် မပ္တံ ကဵုဗြာတ်၊ သတ်ဗြဴ၊ ဇဗၠု၊ သတ်တအ် ညးတအ် စုတ်လဝ်ရ၊၊ ပ္ဍဲအခိၚ်လၟုဟ်မ္ဂး တၟာဲတဲ မပ္တံ ကဵုဂၞိန်၊ ယာတ်၊ ကပေါတ်အရပ်အရာမွဲမွဲ၊ စၞစမွဲမွဲဂကူ ကဵုဂွံရ၊၊


ဗီုမကၠောန်ပ -

  1. အခိၚ်စိုပ် ဣမိဗလိုပ်ကြာတ် ကောန်ၚာ် နကဵုဍာ်ကပေါဝ်၊ တုဲမ္ဂး ဍာ်မိတ်တုဲ မွဲစွံ ကုမိကောန်ၚာ်ဂှ် ခေပ်ထောအ်သော် ကောန်ၚာ်ဂှ်ညိတုဲ သော်ဂှ် စွံပ္ဍဲထးဂှ်၊ တုဲ ကေတ်ကၠေၚ်တုဲ ဂယိက္ဍိုပ် ကောန်ၚာ်၊ တုဲမ္ဂး လံက်ဖုံကဵု ဂစေအ် မြမောဝ် ကုကောန်ၚာ်ရ၊၊ တုဲမ္ဂး မိကောန်ၚာ် ယိုက်ကေတ် ကောန်ၚာ်ရ၊၊ (အရာဏအ် ဒှ်သၚ်္ကေတ ဣမိ ထ္ၜးကဵု မိကောန်ၚာ် ဗီုဂွံလွဳလွတ် ကောန်ၚာ်)၊၊ ပ္ဍဲဍုၚ်ဒၞာဲ ဣမိဟွံမဲ (ဟွံသေၚ်မ္ဂး) ဣမိမၞုံပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲ ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲအခိုက်မန်ဇကုဝါတ်တအ်ဂှ်မ္ဂး စၞးဣမိဂှ် ညးဗြဴအာယုက်ဇၞော် မကေၚ်ဂွံကောန်ဇာတ် မလေပ်ကၠိုဟ်ခၠၚ် ကၠောန်ပတုဲကေၚ်ကာဂွံရ၊၊
  2. အပါနော်ကောန်ၚာ်ဂှ် လုပ်ဒုၚ်စဝ် ဍာ်ကပေါဝ် ဍာ်မိတ် ကုဣမိ ပ္ဍဲတဲ၊၊ (အရာဏအ် ဣမိဂှ် ပအပ်ကောန်ၚာ် ကုဂကောံသ္ၚိကၟိန်၊ အတိုၚ်အခိုက်မန် ကလော်သ္ၚိ ဗက်ဂၠံၚ်အပါတုဲ ပအပ်ကဵု အပါနော် လပါ်အပါကောန်ၚာ်ရ၊၊ ပ္ဍဲကောန်ၚာ် မဟွံမဲ ကုအပါနော်တအ်ဂှ် မိနော်လေဝ် လုပ်ဂွံကီုရ၊၊ ကုကောန်ၚာ် အဆက်ကလော် မပိုတ်အာတအ်ဂှ်မ္ဂး ဟွံဒးရုဲ အပါနော်လပါ်မိ လပါ်အပါရ၊၊)
  3. အပါကောန်ၚာ် ကေတ်ဇြၚ် မစွံလဝ် ဒၞာဲမဒးရးဂှ်တုဲ ရပ်လဝ် ပ္ဍဲတဝ်ဇြၚ်တုဲ တၞုၚ်ဇြၚ်ဂှ် စာမ်လဝ် ပ္ဍဲတိ၊၊ ဣမိစဝ်ဍာ်ကပေါဝ် ဍာ်မိတ် ပ္ဍဲတဲအပါကောန်ၚာ်၊ ကဵုဍာ် ဇွောဝ်စှ်ေအာ အတိုၚ်လၟေၚ်ဇြၚ် ကဵုစိုပ်တိရ၊၊ (အရာဏအ် ဣမိ ပအပ်ကောန်ၚာ် ကုအပါကောန်ၚာ်၊ ဗတီ ဗဴတိသုန္ဓရဳ ကေုာံ အပါကောန်ၚာ် ဒုၚ်ဝန် ဒုၚ်သစာ မလွဳလွတ် ကၠောန်ဗစ ကောန်ၚာ်ဂှ် နကဵုမေတ္တာရ၊၊) ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ် သွက်ညးမမံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဇၞော် လဒေါဝ်ဍုၚ်၊ ဒၞာဲသၠာတ်တိ ဂတမုက်သ္ၚိ ဟွံမဲတအ်တုဲ မကၠောန်အပ္ဍဲသ္ၚိကီု၊ သွက်ညးမကၠောန် ပ္ဍဲၝောအ်ခန်တအ်ကီုမ္ဂး ဒၞာဲမဒုၚ်ဍာ်ဂှ် စွံလဝ် ဇလုံ/ခၠိုၚ်မွဲမတုဲ ပ္ဍဲဇလုံ/ခၠိုၚ်ဂှ် စုတ်လဝ်တိညိရ၊၊ ကာလမစဝ်ဍာ်ပၠန်ရ စဝ်နကဵု ခေါက်ဍောတ်တ်လေဝ်ဂွံရ၊၊
  4. ကၟုဲမကၠုၚ်စိုပ်တအ် လုပ်ကြာတ်တဲ နကဵုဍာ်ကပေါဝ်၊ ဍာ်မိတ် နကဵုနဲဇကုကဵုဇကု၊၊

နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

  1. Halliday, R. ”The Talaings”, Rangoon, Superintendent, Government Printing, Burma 1917 p. 57:
    Birth Feast
    For each child born there is what may be called a birth festival. It should take pace soon after birth, but is usually postponed till a more convenient season or till the slack time of the year. March and April are the months when it mosty takes place. It is known as caw kapo, which means pouring a decoction of the soap acacia. A potful of that is prepared and also a potful of turmeric water. The baby is bathed by the midwife first, and afterwards by the guests, by pouring the water over it. A dah or cleaver with its point in the earth is hed by the father beneath to convey the spent water to the earth. The hands of the midwife are also washed. All who were present at the birth or called to make enquiries must be invited to this ceremony. There is usually a mild feasting, and music is often added.
  2. Hilliday, R. The Birth Feast of the Mons. Journal of The Burma Research Society Vol. 9 p. 117 -119 https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.70643/page/n125
    (...) We found that the proper time for such a rite to begin was just at the sun appeared on the horizon တ္ၚဲယိုက်မုက် tnai yuik muk ”when the sun lifts his face” in the expressive Mon phrase. We went therefore and saw the ceremony of bathing with the soap acacia. It is called in Mon စဝ်ကပေါဝ် caw kapo referring to the pouring of decoction of soap acacia by which the bathing is done. As in the Burmese similar festival ကၚ်ပွန်းတပ် it ought to take pace soon after birth, but in practice it is often postponed until a conventient time is found, sometimes for so long that another child of the same parents is ready for the ceremony. On the occasion to be described there were indeed three children of one family. (…)
    A number of families had joined together for the occasion, and there were in all twelve children bathed at the time. A space had been cleared convenient to the group of houses and mats spread on the ground on which were aid out trays containing plantains, prawns, bowls of sweetmeats and vessels of grain. Along one side of the mats were ranged in a row twenty-four water chatties, two for each child one of which contained the decoction of soap acacia and the other saffron water. On the outside of the row of pots a plank was laid to keep the bare feet out of any puddle; and it was on this plank that the midwife stood in pouring the water over the children. There was also a tray for each child or family with oil, powder or paste and  perfume for the children, and chewing materials for the midwife who helped herself as she went on with the bathing ceremony.
    When all was seen to be in readiness the midwife took her place beside the chatties pertaining to the children of the first family to be treated. Then the old grandfather came forward and had water poured on his hands by the midwife. Next the father of the children took up a position grasping with his two hands the of a dah or large chopping knife the blade of which rested with its point in the ground. In this position the midwife poured water on his hands, the water running to the ground along the knife blade.
    The three children were now brought forward and beginning with the eldest each was bathed by the midwife pouring the water from the chatties on the head and then rubbing down with her hands as the water ran down the child’s body, and muttering a prayer the while. Although I stood as close to her as possible I could not make out her words. With a pair of scissors she then cut off the ends of the long hair on the child’s crown. In the case of the little baby just short ends of the hair were snipped. The ends of hair were placed on the tray ontaining the oil, pastes and perfumes. From this tray too held up by the mother the midwife took the cosmetics to smear and perfume the child’s head and body. She also helped herself to the betel hewing materials on the tray as her need required. A necklet of cord was put over the head of each child. This I took to be the paritta cord or charmed thread for protection. In the case of one child a neighbour woman came forward to take the place of grandmother, no grandparent being available, though whether dead or merely not living in the village I did not learn. Each child in turn was bathed from its own chatties and beautified by its own cosmetics.
    The village natural came along on the scene and caused some merriment. Water was squirted on him in fun and then he was made to kneel down and grasp the dah whilst water was poured on his hands. All this was done in a spirit of fun by the funny man of the occasion.
    There was a great gathering of people old and young present, women predominating. After the last child had been bathed all the women who had visited any of the mothers in their confinement now came forward each in turn and had water from the chatties poured on their hands. This is part of the ceremony.
    Of the trays of food stuffs ranged on the mats there were three for each child, one to be presented to the midwife, one to the mother, and the other to the relatives I was told; and soon we saw the village maidens picking up the several trays and carrying them hither and thither. I now thought the ceremony was all over and that it remained only for the guests to participate in the feast spread for them in the neighbouring house, and as we were anxious to be away on our return home we went back to our lodgings to get our own simple breakfast and make preparations for leaving. On going to the feast house to take leave of our friend the head of the house we saw that a great supply of rice and curries and various dishes, sweet, sour, and savoury had been prepared for the occasion.
  3. Lee Newbold, How to Celebrate the Birth of your child:A feast of ideas to mark the birth of your baby.
  4. Lee Newbold, How to Celebrate the Birth of your child:A feast of ideas to mark the birth of your baby.
  5. Lee Newbold, How to Celebrate the Birth of your child:A feast of ideas to mark the birth of your baby.
  6. PV Kane, Samskara, Chapter VI, History of Dharmasastras, Vol II, Part I, Bhandarkar Oriental Research Institute, pages 238-254
  7. https://en.wikipedia.org/wiki/Naming_ceremony
  8. Lee Newbold, How to Celebrate the Birth of your child:A feast of ideas to mark the birth of your baby.
  9. Pandey, R.B. (1962, reprint 2003). The Hindu Sacraments (Saṁskāra) in S. Radhakrishnan (ed.) The Cultural Heritage of India, Vol.II, Kolkata:The Ramakrishna Mission Institute of Culture, ISBN 81-85843-03-1, p.403
  10. T. Pullaiah, K. V. Krishnamurthy, Bir Bahadur, Ethnobotany of India, Volume 5: The Indo-Gangetic Region and Central India.https://books.google.dk/books?id=ErE0DwAAQBAJ&pg=PR48-IA7&lpg=PR48-IA7&dq=pods+of+shikakai+and+ritual&source=bl&ots=qRVO0PtTkl&sig=ACfU3U3hc_Zuj55ON1_43KfeU0vel4cSTg&hl=da&sa=X&ved=2ahUKEwjh4ISl8ZrhAhXR0qYKHfPVA3AQ6AEwDnoECAgQAQ#v=onepage&q=pods%20of%20shikakai%20and%20ritual&f=false