သဳလဝံသ၊ ကျာ်ဇၞော်ဘာကျာ် ဍုင်ကျာ်မြဟ်

နူ ဝဳကဳပဳဒဳယာ

ထေရုပ္ပတ္တိ ဗွဲခမၞောန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

နာယက - ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ အလုံတွဵုရး ဍုင်မန်

ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တသဳလဝသံ မဟာထေရ်[၁]

ဘာကျာ် ဍုင်ကျာ်မြဟ်၊ တွဵုရးဍုင်မန်။

ကလိဂွံအာယုက်-၈၈၊ ဝသ်-၆၆

ပွမသၠးဂဝ်မိ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တသဳလဝံသဝွံ တွဵုရးဍုင်မန် ဍုင်ကျာ်မြဟ် အရာပ်ယာန်မျောအိုင် (ရန်မျိုးအောင်) နူမအံက်မၞုံယၟု နာဲဖါန်၊ မိအံက် မိသေဝ်ဖျူ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၂၇၁ သၞာံ၊ ဂိတု ဒ္ဂိုန် (၈) စွေက်၊ တ္ၚဲသိုခ် အခိင်နူဂယး (၆) နာဍဳဂှ် ဂွံညာတ်ရုပ်ရဴ သၠးတိတ်ဂဝ်ဂၞဴ ဗွဲတသိုခ်ရောင်။

ပၞောဝ်ကဵု ကောဒေံ ညးပန်တံဂှ် ဒှ်ကောန်ဍောတ်အိုတ် (ကောန်ဟဒေံ) တုဲ နကဵုယၟု (မာံသဝ်) မိမၜါတံ ခုတ်ခဴလဝ်ရ။

ပွမအာစိုပ် ဒဒှ်ထပိုယ်၊ခမဳ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၂၅၈ သၞာံ ဂိတုပသာ် အာစိုပ် အဝယ်အာယုက် (၁၄) သၞာံ အခါ၊ သွက်ဂွံယိုက်ဂၠေင်သာသနာ မိမ ၜါဒုင်သ္ဇိုင် ပစ္စယာနုဂ္ဂဟတုဲ ပ္ဍဲဇရေင်တမ်ဇိုင် ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တ ကေတုမလာ ဘာကျာ်၊ ဍုင်ကျာ်မြဟ်ဂှ် အာစိုပ်ဒဒှ် ဘ၀ထပိုယ်သာမဏဳရောင်။

သက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၂၉၃ သၞာံ၊ ဂိတုပသာ် (၁၁) မံက်၊ တ္ၚဲအဒိုတ် ပ္ဍဲအခိင် ၄ နာဍဳကဵု ၃၀ မိနေတ် မိမၜါဂှ်ဟေင် ဒုင်သ္ဇိုင် ပစ္စယာနုဂ္ဂဟ သ္ပအ္စာ ဥပ္ပဇ္ဇျာယ်ကဵု ကျာ်ဇၞော်အ္စာအဂ္ဂဒဳပ ဘာရသိ ဍုင်ကျာ်မြဟ်တုဲ အာစိုပ်ဒဒှ်ဘဝခမဳ မသၠုင်မပြဲ ပ္ဍဲသဳကလျာဏဳ ဘာကျာ်၊ ဍုင်ကျာ်မြဟ်ဝွံရ။ အာစိုပ်ဒဒှ် ဘ၀ခမဳတုဲလေဝ် ခုတ်ခဴလဝ်ယၟုနာဲသဳလဝံသရောင်။

ပွမဂိုင်ကတ်ဗ္တောန် ပရိယတ္တိ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ ကာလမအာစိုပ်အဝယ် ဘဝကွးဘာဂှ် အပ်ပြာပ်စွံပ္တန်လဝ် ပ္ဍဲဘာကျာ် ဇရေင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တကေတုမာလာတုဲ ပ္ဍဲဘဝကွးဘာ ပညာလောကဳ စဵုကဵုကဆံင် တန်စတုတ္ထ ဂွံအံင်ဇၞးကေတ်ရောင် (အခိင်ကာလဂှ် ပ္ဍဲဘာကျာ်ဝွံ သၟိင်အလဵုအသဳ သ္ပလဝ်စၟတ်သမ္တီ စွံပ္တန်လဝ်ဘာသ္ဇိုင်တန် မူလတုဲ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တကေတုမာလာဂှ်ဟေင် ဒှ်ညးမအုပ်ဓုပ်ပိုင်ပြဳလဝ် ဘာသ္ဇိုင်တန်မူလဂှ်ရောင်။

ကာလမအာစိုပ် ဒဒှ်ဘဝသာမဏဳတုဲ ပ္ဍဲဇရေင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တကေတုမာလာဂှ်ဟေင် သ္ဇိုင်လိခ် ပိဋကတ် မပ္တံကဵု ပြကိုဟ်သဒ္ဒါကစ္စာဲ ပြကိုဟ်သင်္ဂဟ တိကမာတိကာတံဂှ် ဂွံဂိုင်ကေတ်ဗတောန်ကေတ်ရောင်။

ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ ဗွဲကြဴကာလမအာစိုပ် ဒဒှ်ဘဝခမဳ သွက်ဂွံဆက်ရနုက်ဗပေင်ပညာ လဝ်စိုတ်သာ်ဝွံတုဲ ပ္ဍဲဇရေင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တအဂ္ဂဒဳပ ဘာရသိ၊ ဍုင်ကျာ်မြဟ်ကီု ပ္ဍဲဇရေင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာကျာ်သုက်၊ ဍုင်မတ်မလီုကီု၊ ပ္ဍဲဇရေင်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တအိန္ဒတေဇ (သာသနာဓဇဓမ္မာစရိယ ကေုာံ သုဝဏ္ဏဘုမ္မိ ပိဋကတ္တယ ပါရဂူ) ကွာန်ကံနှာတ် ဘာပရိယတ္တိမန်၊ ပွိုင်ဍုင်မတ်မလီု ကေုာံ အ္စာလိခ် ပ္ဍဲတိုက်ဂမၠိုင်၊ ပြကိုဟ်မပ္တံ ကဵုပါဠိမူ အဋ္ဌကထာ ဋဳကာမဒှ်သ္ဇိုင်ပိဋကတ် အိုတ်သီုတံဂှ် ကတ်ဗတောန်ကၠုင်ရ။

ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ စိုတ်ဓာတ် မိက်ဂွံသွဟ်လိခ် ဟိုတ်နူဍိန်လျဒၟံင်တုဲ ဟွံကေင်လုပ်လဝ် ပေဲါသဘင်သၟာန်သွဟ်လိခ်မွဲလှေ်ရ၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ပညာလောကုတ္တဵုဇကု မကင်ဆန်ၜန် ကတ်ဗတောန်လဝ်တံဂှ် ကုကောန်ကွး ကောန်ကတ်လိခ် မၞုံပၟိက်ကဵု ပညာဂမၠိုင် လိခ်ဗွဟ် ဗ္တံကီု၊ လိခ်ဗွဟ်တ္ၚဲကီု၊ ဗွဲမဗဗွဲ ကလေင်ဖျေံ ဗ္တောန်ကၠုင်ရောင်။

တင်ရေင်တၠုင်ကၠုင် လျိုင်ပရေင်သာသနာဂမၠိုင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ သင်ဂကောံဂိုဏ်ဂမၠိုင် ကောံဓရီု ပ္ဍဲအလန်ပထမ ကေုာံ အလန် ဒုတိယ တံဂှ် ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်ကျာ်မြဟ် ဗွဲဒဒှ်ဥက္ကဌ သံဃနာယကကီု၊ နဒဒှ် စၞးသင်ကလိဂွံ သၟိတ်ကၟိန်ဍုင်ကီု ပ္ဍဲသဘင် သင်ဂကောံဂိုဏ်ဂမၠိုင် ကောံဓရီုအလန်တတိယဂှ် နဒဒှ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ သြဝါဒ စရိယကၟိန်ဍုင်ကီု ပ္ဍဲပေဲါသဘင် သၟာန် သွဟ် လိခ်မန် ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ အလုံဒေသရးမန်လေဝ် သ္ပက္ဍိုပ်သကိုပ်အာဂတ ပၠတရဴတုဲ ဟိုတ်ကၠောန်ဗဒှ် ကဵုဒၟံင်ဇၟာပ်ပ်သၞာံတုဲ နဒဒှ်သြဝါဒါစရိယ ကေုာံ နာယက ဂကောံရာမညနိကာယကီု၊ ပေဲါသဘင်သၟာန် သွဟ်လိခ်အလဵုအသဳ ကလေင်ပထမလေဝ် နဒဒှ်သြဝါဒါစရိယ ကျာ်စေတီ ကျာ်ၜါမွဲဇံင် ဍုင်ကျာ်မြဟ်ကီု သွက်ကမၠောန် ပဋိပတ္တိသာသနာ ဂွံဇၞော်မောဝ် ပွိုင်ဍုင်ကျာ်မြဟ် ပ္ဍဲဂကောံဝိပဿနာ (မိုးကုတ်) ဂှ် နဒဒှ် သြဝါဒါစရိယကီု၊ ပ္ဍဲဂကောံယေန်သၞာင် ဗုဒ္ဓဘာသာ ပွိုင်ဍုင်ကျာ်မြဟ် နဒဒှ်သြဝါဒါစရိယကီု လျိုင်ပရေင်သာသနာ အတိုင်ဟီုကၠုင်တံဂှ် ဟွံရန်ကဵု လၟောင်လၟေတ် ဍောင်ၜိုတ်ကာယတုဲ ရေင်တၠုင်ကၠုင်ဒၟံင် စဵုကဵုလၟုဟ်ဏီရောင်။

တၟေင်ဂုဏ်ထေက်ကဵု ဇြုင်သ္ဍိုက်ဂမၠိုင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ ကုညးမၞုံကဵုအာယုက် ဝသ်မဇၞော်နူဇကုတံဂှ် စွံပ္တန်ဓရ်ဂါရဝဂတ ပွမရှေ်သှေ်ရဴဂဴကီု၊ ပွမထံက်ပင် သ္ပပူဇဴကဵုအရီုအဗင်ကဵု ပ္ဍဲကွးသာဝက မဍောတ်သွတ်တံပၠန်လေဝ် စွံပတန်ဓရ်ကရုဏာဂတ ပွမမင်မွဲထံက်ပင် ဒၠောံဗတောန်ကီု ကုပူဂိုလ်မၞုံကဵုအာယုက် ဝသ် မတုပ်သၟဟ်တံဂှ်လေဝ် ပွမသ္ပရှေ်သှေ်ရဴဂဴကီု၊ ပွမတီဂုဏ်ညမကင်ပ္တုဲလဝ်တံကီု ကိစ္စလျိုင်ဝေယျာဝစ္စ ကျာ်ပဋိမာရုပ်အိုတ်သီု လုကဴကာလပွိုင် (၄၆) သၞာံ စဵုကဵုလၟုဟ် အလဵုဇကုညးဟေင် မင်မွဲရေင်တၠုင် ဖန်ဖက် အုပ်ဓုပ်သ္အးဇ္ၚးကၠုင်ဒၟံင်လၟိန်န်ကာလဂှ် ဂွံဆဵုညာတ်တဴနကဵုမတ်မာန်ရ။

ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝွံ ဟိုတ်ပွမဍိုက်ပေင်တဴကဵုသီလ သမာဓိ ပညာ နာယကဂုဏ်ဂမၠိုင်တုဲ ခမီသင်ဂမၠိုင်ကီု ဒါယကာတံညးဂမၠိုင်ကီု ရှေ်သှေ်ရဴဂဴတဴ ဟဂွံသ္ကုတ်ပိုတ်ရ။

နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

  1. ကၞပ်လိက်ဝင်စၟတ်သမ္တီ သဘင်ရတုသြန်၊ ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ။ မုက်လိက် (၁၀-၁၁)
  • ကၞပ်လိက်ဝင်စၟတ်သမ္တီသဘင်ရတုသြန်၊ ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ။ တက်တြးသၞာံ ၁၉၉၇။