အံၚ်ဇၞး၊နာဲ
| နာဲအံၚ်ဇၞး | |
|---|---|
 | |
| သၠးဂၠံဂဝ် |
နာဲဘာ ဇာန်နဝါရဳ ၁၆၊ ၁၉၄၄ ကွာန်ရုတ်တံၚ် |
| ဂကူ | ဂကူမန် |
| ကဆံင်ပညာ | သုတ္တန္တ (မွဲကၞပ်) ဓမ္မာစရိယ |
| အိန်ထံင် | မိဨဒေန် |
| ကောန်ဇာတ် | ၂ |
| အံက် | နာဲဖေ+မိအမိ |
| ဂယိုင်လမျီု | အစာချူလိက် |
နာဲအံၚ်ဇၞးဝွံ သက္ကရာဇ် ၁၃၀၆ သၞာံ၊ ဂိတုပုဟ် ၃ မံက်၊ အခိၚ်သ္ဂာတ္ၚဲ မွဲနာဍဳကလေၚ် တ္ၚဲသ္ၚိသဝ် ၁၉၄၄ ဂိတုဇန္နဝါရဳ ၁၆ သၠဂဝ်ဂၞဴနူမိမ နာဲဖေ+မိအမိ ကွာန်ရုတ်တံၚ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်သၟဝ်ကျာရ။
ဒှ်ကောန်ခ္ဍဲဒုတိယရ။ ညးပထမဂှ် ညာတ်မုက်မိမမွဲၜါတ္ၚဲတုဲ ဒးချိုတ်အာရ။
ယၟု
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]နာဲအံၚ်ဇၞးဂှ် ယၟုကၞေဟ်၊ ဟိုတ်နူမံၚ်ဘာဂၠိုၚ်တုဲ ယၟုညးကွာန်ကော်နာဲဘာ၊ ယၟုနွံမံၚ်ပ္ဍဲ (မှတ်ပုံတၚ်) နာဲထောန်မျာတ်အံၚ်၊ ဇာတိကွာန်တိုပ်သုက်ဂှ် ကွာန်ရုတ္တံၚ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်။[၁]
အခိၚ်မံၚ်ဘာ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ထေက်ကေတ်ဂွံအာယုက် ၈-၉ သၞာံ မိမတိုန်ဗ္အပ်ဘာဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာဒုန် ယၟုခရှ် နာဲဖဝ်အံၚ် ကွာန်ရုတ်တံၚ်ရ။ ကတ်ဂွံသဇိုၚ်လိက် ဂတဵုဇၞော်အိုတ်တုဲ ပြံၚ်စိုပ်အာဘာဝါ-ကွာန်ဆက်တဲ ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာနာဲထေၚ် ပွိုၚ်ၜါသၞာံ ကတ်ဗ္တောန်သၠပတ်ပရိုတ် လောကသိဒ္ဓိ လိက်လၟေတ် သီုလိက်အဘိဓရ်ရ။ နူဂှ် ၁၃၁၈ သၞာံ ပြံၚ်စိုပ်ဘာကွာန် ရုတ်တံၚ် ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တတေဇပၠန်ရ။
ယိုက်ဂၠေၚ်သာသနာ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]၁၃၂၀ သၞာံ ဂိတုပသာ်မံက် ၊ စွေက် သမ္တီဟွံဒး သ္ပထပိုယ်ဇရေၚ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တနန္ဒဝံသ ကွာန်ရုတ်တံၚ်ဘာဇၞော်ရ။ သၞာံဂှ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာပံက်တိုက်လိက် ပ္ဍဲကွာန်ရုတ်တံၚ်တုဲ သၚ်ကွာန်ပလုၚ်ကၠုၚ်ကတ်လိက် နွံ ၃၀-၄၀ ဇကုရ။
ဂွံလဝ်သဇိုၚ်လိက်တုဲ ထပိုယ်မွဲသ္ကအ်ဒးတိုန်လိက် သဒ္ဒါ ဇရေၚ်တၠဂုန်ဘဒန္တဥတ္တမလၚ်္ကာရ။ လၟုဟ်ညးဒှ်မံၚ်အ္စာတၠဂိုန်ဘာဒေါဝ် ကွာန်တံၚ်ပရၚ်ရ။
၁၃၂၃ သၞာံ ပြံၚ်စိုပ်ကၠုၚ်တိုက်လိက်ဘာဆု ကွာန်သၞေဟ်ဗ္ဒဝ် ဇရေၚ်တၠဂုန်အ္စာဘဒန္တဂုဏ ဆက်တိုန်အာလိက် ရူပသန္ဓိ၊ ကၚ်္ခါ ဋဳကာဒယှ် သီုလိက်ဂွံလုပ်သှ်ပ္ဍဲအလဵုအသဳရ။
၁၃၂၅ အံၚ်တန်ဍောတ်
၁၃၂၆ အံၚ်တန်လဒေါဝ် ပ္ဍဲဘာဆု ကွာန်သၞေဟ်ဗ္ဒဝ်တုဲ
၁၃၂၈ ဂှ် အံၚ်တန်ဇၞော် ဘာကျာ်အသုက် ဍုၚ်မတ်မလီု ဇရေၚ်တၠဂုန်အ္စာ ဘဒန္တဝါယမရ။
သၞာံကတ်လိက်ပ္ဍဲဍုၚ်အၚ်ဝ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]၁၃၂၉ သၞာံ ဂိတုပသာ် တၠဂုန်အ္စာယှိုဲထာ ဆဝ်ပ္ၚုဟ်သွက်ဂွံတိုန်ကတ်ပ္ဍဲဍုၚ်အၚ်္ဝတုဲ ညးကော်ဏာပိုယ်ညးၜါ တၠဂုန်နန္ဒမာလာ ညးပလံၚ်ဗ္စိုပ် ဍုၚ်အၚ်္ဝ ဘာဟံသာဝတဳ တိုက်ကျာ်ဇၞော် (ဘုရားကြီးတိုက်)ရ။
၁၃၃၀ သၞာံ လုပ်သွဟ်တန်ဓမ္မာစရိယ နူဍုၚ်အၚ်္ဝနဘာသာမန်ဟွံအံၚ်ဇၞးရ။ လုပ်သှ်ပွိုၚ် ၅ သၞာံအံၚ်ဇၞးအာတန်ဓမ္မာစရိယ သုတ္တန္တမွဲ ကၞပ်ရ။ ရန်တၟံမိက်ဂွံဒှ်အ္စာလိက် ဒယှ်တှ်တုဲ ဟွံကဵုဖျုန်လ္ပာ်လိက်သှ် တန်အလဵုအသဳ ကၠေံစိုတ်ကဵု နဲကဲကၠိုဟ်လိက်တုဲ တိုန်ပြကိုဟ်ဝိနဲမသုန် ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဥက္ကံသ ဂန္ထာဘရဏ၊ သဒ္ဒါဍောတ် ဋဳကာဒယှ် ရူပသဒ္ဓိ ဇရေၚ်အ္စာဒယှ်ဒယှ်တံရ။
ဖျေံလိက်ပရိယတ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]၁၃၃၄ ဖျေံလိက်ဘာဇၞော် ကွာန်ရုတ်တံၚ် ပွိုၚ်ၜါသၞာံ၊ ၁၃၃၆ သၞာံ ဖျေံလိက် ဘာဗ္ဂေါပရိယတ္တိ ဍုၚ်မတ်မလီု ပွိုၚ်ပိသၞာံတုဲ ၁၃၃၉ သၞာံ ဂိတုဝျ် ၂ စွေက်ဂှ် တိုန်စိုပ်ကၠုၚ် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဘာပြာသာတ်ရ။
ပြံၚ်သၠာဲဘဝ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]၁၃၃၉ သၞာံဂိတုပုဟ် ၁၅ မံက် ကဵုသမ္တီကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဟံဂံဘာထဝ် ဥက္ကလာပသၠုၚ်ကျာ် ဝိုၚ် (၃) တုဲ ပ္တံ (၈) နာဍဳရာံတိတ်ရ။
သ္ပမ္ၚဵုထပ်တဲ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]၁၃၄၀ သၞာံ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန် (၁၀) မံက် သ္ပမ္ၚဵုထပ်တဲကဵု မိအေဒေန် ကွာန်ရုတ်တံၚ် ကၠိဂွံကောန်ၜါ
ဗညာဆာန်ရတ်
ဗညာသိုက်ရတ်
ဆက်ကၠောန်ကမၠောန်ပရဟိတ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]၁၃၄၀ သၞာံ ဂိတုခ္ဍဲသဳ ၁၄ စွေက် (2 Aug,1978) သၞာံ ညးကွာန်တုပ်စိုပ် ရုဲစှ်တုဲ လုပ်ကေတ်တာလျိုၚ် ပ္ဍဲဖျာသမဝါယ ကွာန်ရုတ်တံၚ်နဒဒှ်ဥက္ကဌမွဲတၠရ။ ခေတ်အခိၚ်ဂှ် ကပေါတ်စၞစဗွိုက်လ္တက်ကပေါတ်ရပ်စပ်ပ္ဍဲသ္ၚိဖအိုတ်ဂှ် ဒးပ္တိတ်စပ္ဍဲဖျာသ၊မ နကဵုလိက်အုပ်ရ။ ညံၚ်ဂွံတိတ်ဗၠးနူဓဝ် အာဂတိ ၄ ဂှ် ဒးပါ်ပရအ်ပတိတ်ကပေါတ် ကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံရ။
အခိၚ်ခေတ် (မဆလ) ဝွံညးဍုၚ်ကွာန်တံဒှ်ဒဒိုက်ဂၠိုၚ်ရ။ အဝဵုမွဲမွဲဟွံဂွံလဝ်မ္ဂး ဒးဒုၚ်ဍဵုဍိုက်ရ။ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဒးဒုၚ်ရပ်အာဗဝ်တာ ဒးကဵုသွံဒေၚ်ရ။ သွက်ဂွံရီုဗၚ်ဒဒိုက်ညးဍုၚ်ကွာန်တံမာန် ပ္ကောံကေတ်မၞိဟ်သတ္တိဉာန်နွံတုဲ လုပ်ကေတ်တာလျိုၚ်ဂကောံ အုပ်ဓုပ်ကွာန်ပၠန်ရ။
လုပ်ဗော်ပါတဳယူနေတ် ဂွံအခေါၚ်ကောန်ဗော် (တၚ်းပြည့်) တုဲဒှ်ညးအုပ်ကာ ကလာပ်စန်လၟိစ် (၅၃) တုဲ ဂွံအခေါၚ်ဒၞါတာညးဍုၚ်ကွာန်တံမာန်ကၠုၚ် ဗၞတ်ကဝက်ရ။
၁၉၈၁ အံၚ်တဝ်ဗာ ၁၀ (ရုဲစှ် မြို့နယ်ကောၚ်စီ) လၟိဟ်မာဲ (၆၂)
၁၉၈၅ အံၚ်တဝ်ဗာ
ဗၞတ်ၜါဝါ အခိၚ်ခေတ် မလဆ ဇၞော်မောဝ်တေံရ။
ကမၠောန်စရာဲဂုဏ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]နဒဒှ်သဘာပတိ တိုန်စိုပ်တ္ၚဲသၟတ်မန် အလန်အဋ္ဌမ
ပရေၚ်ဟီုတွံ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]၂၀၂၀ - ၁၉ - ဂျူလာၚ် ပေါဲဟီုတွံလိက်ပတ်မန် (လပှ်ကျာ) "လိက်မန်စိုပ်ရုၚ် မန်ကဆံၚ်သၠုၚ်"
ယိုက်ဂၠေၚ်ပရေၚ်ပညာဘာကောန်ဂကူမန်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]၁၃၄၂ သၞာံဂိတုပသာ် ၁၁ မံက် သိုၚ်ဘာကောန်ဂကူ ကွာန်ရုတ်တံၚ် ဗ္တောန်လိက်မန် မွဲဗ္ဂါပ်၊ လိက်ဗၟာမွဲဗ္ဂါပ်
၁၃၄၃ ပံၚ်ကဵုဂကောံအ္စာဘာမန်တုဲ ပံက်ဘာကောန်ဂကူမန် ကွာန်ဇီုမသာဲ အပြေၚ် ဇီုပြိုက် ကောန်ဒုန်
၂၀၁၄ ဂိတု ၄ စၟတ်တ္ၚဲ ၃၀ ကေတ်တာလျိုၚ်ပ္ဍဲပရေၚ်ပညာဗဟဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ပါလုပ်ပ္ဍဲဂကောံချူခၞံလိက်ဗွဟ်မန် သၞောတ် ၁၂ တန် လိက်ဗွဟ် ဗုဒ္ဓဘာသာ နူတန်ကောန်ၚာ် စိုပ်တန်ပဉ္စမ
၂၀၁၇ -၁-၁၈ ဒက်ဂကောံအ္စာကၞေဟ် ကေတ်တာလျိုၚ် ဥက္ကဌ
၂၀၁၅ -၂၀-၃ ဒံက်တာမေန်နာဲသဵု ကဵုတာလျိုၚ်ခၞံဗှ်လိက်ဗွဟ်မန် ဗ္တောန်ပ္ဍဲဘာအလဵုအသဳ နူတန်ကောန်ၚာ်စိုပ်တန်ပဉ္စမ ပုံအာဂီု၊သဒ္ဒါမန် ဂကောံမၞိဟ် (၁၁) တၠ
ပေါဲသဳကၠဳဒေံါပန်ပှော် သၞာံ ၁၉၉၅ ပ္ဍဲပယျဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် သ္ပလဝ်သဘာပတိနွံရ။
မ္ၚဵုထပ်ကဵုသီ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
၁၃၇၇ သၞာံ၊ ဂိတု မာ် (၁၀) မံက် 18 Feb, 2016 သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကကဵုတ္ၚဲမ္ၚဵုဝိဇာတမၚ်္ဂလ ကျာ်ဇၞော်အ္စာပုပ္ဖယသ (ဘာဇၞူဓရ်) ပေၚ်အာယုက် ၆၀ သၞာံ သ္ပသ္ဘၚ်ကၞာမ္ၚဵုရတုဗိုတ်တုဲ ဒါယကာခမဳထပ်သဳ နာဲအံၚ်ဇၞး + မိအေဒေန်တအ် ဒုၚ်ဒါယကာခမဳ ကုတၠဂုဏ်အာလောက ပ္ဍဲသီဘာဇၞူဓရ်၊ဍုၚ်ဇြပ်ဗု၊ တွဵုရးဍုၚ်မန်ရ။
သၞာံချူလိက်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]သၞာံချူလိက် ၁၃၃၁-၁၃၃၂ သၞာံ တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် မရနုက်ကဵု (၂၄) ဝါ ကၠောန်ဗဒှ်ပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်လုပ်ပြိုၚ်ချူလိက်ဂှ် ကုသဵုခိုဟ်တုဲ ပါလုပ်လိက်ပရေၚ်ဂွံပထမရ၊ စိုပ်အံၚ်ဝတုဲ စဗ္တောန်ဗှ်လိက်ရသဝတ္ထုဆာန်သာဲ၊ အ္စာကၞေဟ်မျေအ်ကျဝ်၊ လိခ်ဒဿနအ္စာကၞေဟ်မောၚ်သာရ၊ တက္ကသိုလ်ဘုန်းနိုၚ်၊ ရိုဟ်လၟိဟ်အုပ်ဟွံမာန်တုဲ လိခ်အုပ်တံဂှ် ဒှ်အ္စာအဲရ။
လိက်ကၞပ်မချူ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ဝေါဟာရသၟတ်တၟိ
မတ်တတိယ
အာရီုဆဋ္ဌမ
ရေၚ်တၠုၚ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]အတိုၚ်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဒက်ပတန်ဂကောံအ္စာကၞေဟ်ဝွံ လၟေၚ်ၜါသၞာံမွဲဝါ မ္ဒးကလေၚ်ရုဲစှ်ဒက်ပတန်တုဲ ရုဲစှ်ဏာနကဵု ဆန္ဒမာဲ ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန် ရ။ ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန်ဝွံ တုဲကၠုၚ် ၁၃၇၉ သၞာံ၊ ဂိတုပုဟ် ၆ စွေက်၊ (7 Jan, 2018) ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ် ကောံဓရီုဇၞော် ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန် (အလန်ပထမ) ပ္ဍဲ ဘာဓါတ်ကျာ် ဍုၚ်ကၟာဝက်တုဲ ဒက်ပတန်ကၠုၚ်လဝ်ရ။
- ၂၀၁၈ - ဥက္ကဌ ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန် (အလန်ပထမ)
- ၂၀၂၀ - ဥက္ကဌ ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန် (အလန်ဒုတိယ) ဂွံဒုၚ်ရုဲစှ်
- ၂၀၂၀ - နာယက
နိဿဲ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]- ↑ လဂံါအာဇာနဲ (၂၀၁၂) ကၞပ် ၁၁၊ ဂကောံသၚ်သၟတ်မန်လဂံါအာဇာနဲ။ မုက်လိက် ၁၂၇-၁၂၉