หอย

หอยเบี้ย (Monetaria moneta) ที่มนุษย์ในสมัยก่อนใช้แทนเงินตรา

หอย เป็นชื่อสามัญในภาษาไทยของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังในไฟลัมมอลลัสกา (Mollusca) อาศัยอยู่ได้ทั้งบนบกและในน้ำ มีจุดเด่น คือ มีเปลือกที่เป็นแคลเซียมแข็ง ใช้ห่อหุ้มลำตัว โดยปกติแล้ว สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 หรือ 3 จำพวกใหญ่ ๆ คือ

• หอยเปลือกเดียว (Gastropoda)
• หอยเปลือกคู่ (Bivalvia)

แต่ก็ยังมีสัตว์อีกบางจำพวก ที่ถูกเรียกว่า หอย อีกเช่นกัน ได้แก่ หอยงาช้าง (Scaphopoda), หอยงวงช้าง (Cephalopoda) หรือแม้แต่สัตว์ที่ไม่ได้อยู่ในไฟลัมมอลลัสกาบางประเภท ก็เรียกว่า หอย เช่นกัน เช่น หอยเม่น ที่อยู่ในไฟลัมอิคีเนอเดอร์เมอเทอ (Echinodermata), หอยปากเป็ด ที่อยู่ในไฟลัมบราคิโอโพดา (Brachiopoda) เป็นต้น

หอย ถือเป็นสัตว์ที่กำเนิดมาจากตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ถือเป็นสัตว์ที่ไม่มีกระดูกสันหลังที่หลากหลายมากที่สุดรองจากแมลง ปัจจุบันนี้พบแล้วไม่ต่ำกว่า 80,000 ชนิด มีการพิสูจน์พบว่าเปลือกหอยสามารถคงรูปร่างอยู่ได้นานถึง 75 ล้านปี ในปัจจุบันมนุษย์ได้นำหอยมาใช้ในการศึกษาทั้งทางวิทยาศาสตร์, ภูมิศาสตร์, ประวัติศาสตร์ และโบราณคดี เช่น ลวดลายของหม้อไหบ้านเชียงก็เชื่อว่าที่มาหรือแรงบันดาลใจจากก้นหอยโขงน้ำจืด หรือหอยขม เป็นต้น เป็นสัตว์ที่มนุษย์โดยปกติแล้วใช้เนื้อมารับประทานเป็นอาหาร และใช้เปลือกในการใช้ประโยชน์ต่าง ๆ โดยศาสตร์ที่ศึกษาเฉพาะทางด้านหอย เรียกว่า สังขวิทยา

โดยคำว่า "หอย" ในภาษาไทย สันนิษฐานว่าอาจเพี้ยนมาจากคำว่า "ไห่" (海) ในภาษากวางตุ้ง ซึ่งแปลว่า "ทะเล" เนื่องจากเป็นสัตว์มีความเกี่ยวโยงกับท้องทะเล

ดูเพิ่ม

• มอลลัสกา
• เปลือกหอย
• สังขวิทยา