အဳလဳ ကဝ်ဟေန် (Eli Cohen)
| အဳလဳ ကဝ်ဟေန် Eli Cohen | |
|---|---|
 Cohen, January 1959 | |
| သၠးဂၠံဂဝ် |
Eliyahu Ben-Shaul Cohen ၆ ဒဳဇြေမ်ဗါ၊ ၁၉၂၄ Alexandria, Egypt |
| စုတိ |
၁၈ မေ၊ ၁၉၆၅ (အာယုက် ၄၀) Damascus, Syria |
| ကောန်ဍုင် | အေဿရေ |
| Criminal charge | Espionage |
| Criminal penalty | Execution |
| အိန်ထံင် | Nadia Majald |
| ကောန်ဇာတ် | 3 |
| Espionage activity | |
| Allegiance |
 Israel |
| Agency | Mossad |
| Service years | 1961–1965 |
| Alias | Kamel Amin Thaabet |
အဳလဳယဟူ ဗေန်-ရှူလ် ကဝ်ဟေန် (Eliyahu Ben-Shaul Cohen) (Hebrew: אֱלִיָּהוּ בֵּן שָׁאוּל כֹּהֵן, အာရပ်: إيلي كوهين(၆ ဒဳဇြေန်ပါ ၁၉၂၄ –၁၈ မေ ၁၉၆၅)၊ ဗွဲမဂၠိုင် တီလဝ် နကဵုယၟု အဳလဳ ကဝ်ဟေန် (Eli Cohen) ဝွံ ဒှ်သၟာထံင်ပရိုင် အေဿရေ မွဲရ။ ပရူညး အာမံင် သွက်ဂွံထံင်ပရိုင် ပ္ဍဲဍုင်သဳရိယျာ အကြာသၞာံ ၁၉၆၁-၁၉၆၅ ဂှ် မၞိဟ်တီဂၠိုင်အိုတ်ရ။ ညးတေအ် ဂွံစုက်လုက် ဒှ်မိတ်သဟာဲ ကုသၟာပရေင်ဍုင်ကွာန် ကေုာံ သကိုပ်ပၞာန် ကဆံင်သမၠုင် ပ္ဍဲသဳရိယျာ [၁][၂] တုဲ ဂွံဒှ် သကိုပ်မၞိဟ်ကဵုကသပ် ဌာနဝန်ဇၞော် စဵုဒၞာဍုင် (ပရေင်ပၞာန်) ပ္ဍဲသဳရိယျာရ။ နူကဵု ဌာနကလေင်ထံင်ပရိုင် သဳရိယျာ (Syrian counterintelligence) ရပ်ဂွံအာ ကမၠောန်ထံင်ပရိုင်ညးတေအ်တုဲ နကဵုသၞောဝ်ပၞာန်ဂှ် ဖျေဟ်ထောအ် အမိင်ဂမ္စိုတ် နမဒက်ကအ် လဒေါဝ်ပုရိသာဒ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၅။
ပထမအဝဲ ကေုာံ ကမၠောန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ကန်ဟေန် ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၂၄ ပ္ဍဲအာလေက်ဇြေန်ဒြာ (Alexandria) ဍုင်အဳဂျေပ် ပ္ဍဲကဵု မိမ မလျိုင်ပတှေ် သာသနာဂျူ ကေုာံ ဝါဒဇြာဲနေတ် (ဝါဒဂကူဂျူ) (Zionist)[၃] အပါညးတေအ် ပြံင်လုပ်မံင် ပ္ဍဲအဳဂျေပ် နူ အလေပ်ပဝ်၊ ဍုင်သဳရိယျာ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၁၄။ ညးတေအ် တိုန်ဘာ တက္ကသိုလ် ခါဲရဝ် ဖရောက် (Cairo Farouk University.)ရ။[၄]
ပ္ဍဲဂိတုဇာန်နဝါရဳ ၁၉၄၇၊ အဳလဳ ပၠုပ်စရင် ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်အဳဂျေပ် နဒဒှ် ဒပ်အရန် သွက်ဂွံဂွံ သြန်ဂိတုရ။ ညံင်ရဴညးတေအ်ကီု မၞိဟ်သၟတ်တြုဟ်ဂျူတၞဟ်တအ်လေဝ် မလေပ်လုပ် ဗီုဂှ်ကီုရ။ ဆဂး ခြာဟွံလအ် ညးတေအ် ဒးဒုင်နုက်ပတိတ် ဟိုတ်နူ ဟွံစှ်ေစိုတ် လတူပရေင် ဆာန်သၟိန်ညးတေအ် လတူဍုင်အဳဂျေပ်ရ။ သၞာံကြဴနူဂှ်ညိပၠန် ဟိုတ်နူ ဒးဒုင်ဍဵုဍိုက် ကုဂကောံကောဒေအ်မူသလေန်တအ်တုဲ ညးတေအ် နုက်တိတ်ထောအ် နူတက္ကသိုလ်တုဲ စၞးဂှ် ဗတောန်လ္ၚတ် ပ္ဍဲသ္ၚိရ။[၅]
မိမညးတေအ် ကဵု ကောဒေအ်ညးတေအ် ပိတၠ ပြံင်လုပ်မံင် ပ္ဍဲအေဿရေ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၄၉၊ ဆဂး ညးတေအ် ညးမွဲဓဝ် ဆက်သှ်ေဒၟံင် အဳဂျေပ် မင်ကဵုဘာဒဳဂရဳ လပါ်အဳလေတ္ထနေတ်တုဲ မွဲလပါ်ဂှ် သွက်ဂွံ ဆက်ကၠောန် ပ္ဍဲကဵု ပရေင်ချဳဓရာင် ဇြာဲနေတ် မဒှ် ပရေင်ချဳဓရာင် သွက်ဝါဒဂကူဂျူရ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၁ ဂှ် အလဵုအသဳအဳဂျေပ် ကၠောန်ပရေင်ချဳဓရာင် ဒစဵုဒစး ဇြာဲနေတ်၊ တုဲဂှ် ပၞာန်သီအဝဵုဍုင်၊ ကဝ်ဟေန် ဒးဒုင်ရပ် နကဵုဒုဟ် မချဳဓရာင် ပ္ဍဲဇြာဲနေတ်ရ။[၆] အခိင်ညးတေအ် မနွံဒၟံင် ပ္ဍဲအဳဂျေပ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၀တအ်ဂှ် ကမၠောန်ချဳဓရာင် သွက်ဍုင်အေဿရေ (ဝါ) သွက်ဇြာဲနေတ် ဗွဲမဂၠိုင် ညးတေအ် ကၠောန်လဝ် ကီုလေဝ် နကဵုအလဵုအသဳအဳဂျေပ် ထ္ၜးသက်သဳ ပရေင်ကမၠောန်ညးတအ် ဟွံမာန်ရ။ ပရေင်ကမၠောန် ဍုင်အေဿရေဂှ် ပကောံ ဂကူဂျူ မနွံ ပ္ဍဲအဳဂျေပ်ဂှ်တုဲ ညံင်ဂွံ ကဵုပြံင်တိတ် နူဍုင်အဳဂျေပ်တုဲ ဖျေဟ်ကဵုဒၞာဲ ပ္ဍဲဍုင်အေဿရေ ရ။[၇]
ဒပ်ဗၠာဲသၟိင်ဓလုက် အေဿရေ ပံက်ဒပ်ဓလုက်ဂျူ ကောန်ဍုင်အဳဂျေပ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၅ မွဲ သွက်ဂွံပလီု ပရေင်မိတ်သဟာဲ ကေုာံ ပရေင်ဆက်ဆောံ အကြာဍုင်ရးပလိုတ် ကဵု ဍုင်အဳဂျေပ်ရ။ ဒပ်ဓလုက်ဂှ် ဗက်ကၠောန် မပ္တံကဵု ခတိုဟ်ဗုမ် ပ္ဍဲဒၞာဲအမေရိကာန် ကေုာံ ဗြိတိန်တုဲ ဖန်ဇန် ညံင်ဂွံကၠိုဟ်ဗၠေတ် ဒဒှ်ရ သၟိင်ဍုင်အဳဂျေပ် မဖန်ရ။ အဝဵုအသဳအဳဂျေပ် ရပ်ဂွံတုဲ ကောန်ဂကောံ ဒပ်ဓလုက်ဂှ် ၜါတၠဂှ် ဒးဖျေဟ်အမိင်ဂမ္စိုတ်ရ။ ကဝ်ဟေန်လေဝ် ပါလုပ်ဒၟံင် ပ္ဍဲဒပ်ဓလုက်ဂှ်ကီုရ ဆဂး နကဵုအဝဵုအသဳ အဳဂျေပ် ဂၠာဲသက်သဳ ဗီုအဆက်အစပ် အကြာ ဒပ်ဓလုက်ဂှ် ကဵု ကန်ဟေန် ဟွံဂွံရ။[၆]
အလဵုအသဳအဳဂျေပ် လၞိန်ဗပိုန် ဂျူဂမၠိုင်တုဲ ကန်ဟေန် ဒးတိတ် နူဍုင် ပ္ဍဲဂိတုဒဳဇြေန်ပါ ၁၉၅၆ ဂှ်ရ။ ညးတေအ် ပြံင်လုပ်မံင် ပ္ဍဲဍုင်အေဿရေတုဲ လုပ်ယိုက်ဂၠေင် ပ္ဍဲ ဂကောံဂျူဝေတ်အေဂျေန်သဳ (Jewish Agency)ရ။ [၆][၈] နူဂှ် နူကဵု ဒပ်ပၞာန်အေဿရေ လွဳၜံင်ပတိုန်ညးတေအ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၇ တုဲ ကဵုညးတေအ် ယိုက်ဂၠေင် ပ္ဍဲဒပ်ထံင်ပရိုင်ပၞာန်ရ။ ညးတေအ် မိက်ဂွံလုပ်ကၠောန် ပ္ဍဲ ဂကောံထံင်ပရိုင် အေဿရေ မကော်ဂး မောသ္သောဒ် (Mossad) ဆဂး ဟိုတ်နူ မောသ္သောဒ် တးပါဲတုဲ ညးတေအ် တိတ်ထောအ် နူဒပ်ပၞာန်ရ။ ပွိုင်ၜါသၞာံ ညးတေအ် လုပ်ကၠောန် ပ္ဍဲကမ္မဏဳလျိုင်အာမ (insurance office) နဒဒှ် မၞိဟ်ရပ်စရင် ပ္ဍဲဍုင် တေလ် အဝိဝ် (Tel Aviv) ရ။
သၞာံ ၁၉၅၉ ဂှ် ညးတေအ် ဒက်အိန်ထံင် ကု နဒဳယျာ မာဂျေဒ် (Nadia Majald) မဒှ် ဂျူ မပြံင်လုပ် နူ ဍုင်အဳရက်၊ မဒှ်ၝောဲဒေအ် ကုအစာချူလိက် သမဳ မိရှေလ် (Sami Michael)။ ညးတအ် ကလိဂွံ ကောန်ပိ —Sophie, Irit, and Shai—တုဲ မံင် ပ္ဍဲကဵု ဗာတ်ယာမ် (Bat Yam)။[၉]
စကၠောန် ပ္ဍဲ မောသ္သောဒ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
သကိုပ်ပၞာန်ဒါရာ်တာ မေရ် အမိတ် (Meir Amit) ဂၠာဲဒၟံင် မၞိဟ်အေဂျေန် သွက်ဂွံအာ ထံင်ပရိုင် ပ္ဍဲဍုင်သဳရိယျာတုဲ ညးကလေင်ရံင် မၞိဟ်မကေင်ပတိုန်လဝ် စရင်တုဲ မဒးဒုင်တးပါဲလဝ်တအ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ယၟုညးတေအ်တုဲ ရုဲစှ် ညးတေအ်ရ။ မောသ္သောဒ် ကော်ညးတေအ်တုဲ ပွိုင်ၜါသတ္တဟ စမ်ၜတ်ညးတေအ် ဗ္တောန်စမ်ရံင်ညးတေအ်တုဲ မောသ္သောဒ် ရုဲစှ်ညးတေအ်ရ။ နူဂှ် ပွိုင် တြဴဂိတု မောသ္သောဒ် ပလံင်ဏာညးတေအ် ကဵုအာတိုန် တန်ဗတောန်။ တုဲဂှ် ညးတေအ် စိုန်သကီု စိုပ်ကဆံင် ညးတအ် မကော်စ ကတ်သာ (katsa) မဂွံအဓိပ္ပါယ် အေဂျေ မဒုင်ဗတိုက်ရ။[၁၀]
ညးတေအ် ကလိဂွံယၟု ပတောအ် နဒဒှ် သၟာပရေင်ပိုန်ဒြပ် ဂကူသဳရိယျာ၊ ကြဴနူ မပဒတဴ ပ္ဍဲအာရ်ဂျေန်တဳနာတုဲ ကလေင်စဴ ဍုင်ဇကုရ။ တၞဟ်န ဂွံဒက်ပတန် ပရေင်စဵုဒၞာ ဇကုညးတေအ်တုဲ ကဝ်ဟေန် ပြံင်လုပ်မံင် ပ္ဍဲ Buenos Aires ပ္ဍဲ သၞာံ ၁၉၆၁။[၁၁][၁၂] ပ္ဍဲ Buenos Aires ဂှ် ညးတေအ် မံင်အကြာ ဂကောံမၞိဟ်အာရပ်၊ တုဲ မၞိဟ်ဂမၠိုင်တီလဝ်ညးတေအ် နဒဒှ်သေဌဳ တၠဒြပ်ဇၞော်ဇၞော်တုဲ သီုစုတ်လဝ် လှုဲ ပ္ဍဲကဵု ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဗော်ဗာတ် သဳရိယျာ (Syrian Ba'ath Party) ကီုရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဗော်ဗာတ် ဂှ် ဒှ်ဗော်မ္ၚးသၞောဝ်၊ ဆဂး ဗွဲကြဴညိ ဗော်ဂှ် သီကေတ် အဝဵုဍုင် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၃ ရ။
သဳရိယျာ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ကဝ်ဟေန် ပြံင်လုပ်မံင် ဍုင်ဇၞော် ဒမ်မသကုသ် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၉၆၂ နကဵုယၟု ခမေလ် အမိန် ထာဗေတ် (Kamel Amin Thaabet) (Arabic: كامل أمين ثابت)။ နူကဵု မောသ္သောဒ် ဖျေဟ်အစဳအဇန် ဖျေဟ်ဒၞာဲ ညံင်ညးတေအ် ဂွံစုက်လုက် ကြပ်ကဵု ဂကောံသၟိင်တၠ လပါ်ပၞာန် ညးကဆံင်လတူဂမၠိုင်၊ ကေုာံ ရဲသၟာပရေင်ဍုင်ကွာန် ကဆံင်လတူတအ်ရ။
ကဝ်ဟေန် ဖန်ဇန် ကမၠောန် ပရေင်မၞိဟ် ညံင်ဂွံဍုက်ကေဝ်မၞိဟ်ဂၠိုင်င် ဒဒှ်ရ ညးတေအ်ဂှ် ကၠုင်နူ အာရ်ဂျေန်တိနာ၊ ညးတေအ် အာဇရေင် ဆေင်ကပ်ဖဳ၊ ဆေင်အရက်တုဲ ကလင်အရေဝ်ရမ္သာင် သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန်တအ်ရ။ ညးတေအ် သီု ကော်ဘိက် နင် က္ဍိုပ်သကိုပ် သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန်၊ ညးဇၞော်ပၞာန် ကဆံင်လတူ၊ သၟာပရေင်ပိုန်ဒြပ် ကဆံင်လတူတုဲ ကၠောန်ပေါဲစသုင် ပ္ဍဲသ္ၚိညးတေအ်ဏီရ။[၁] ပ္ဍဲကဵု ပေါဲစသုင်ဂှ် က္ဍိုပ်သကိုပ်တအ်ဂှ် ချပ်ဂၞန် ဟီုဂး အစဳအဇန် ပရေင်ကမၠောန် ဖျေဟ်ဗျူဟာ လပါ်ပၞာန် နာနာကီုရ။ ကဝ်ဟေန် ညးတေအ် ပပၞညံင်ကဵု ဗၜူအိုတ်အစောန်တုဲ ညံင်ကဵု ညးတေအ် မုဟွံတီ မုဟွံကၠိုဟ် အရာညးတအ် မဟီုဂးဒၟံင်တအ်ဂှ်ရ။ ညးတေအ် သီုဓလေအ်ကဵု လှုဲ ကုသၟိင်ဍုင်ဏီရ။[၁၃]
ပကောံ တင်ဂၞင်ဓလုက်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ပ္ဍဲအခိင် အကြာ ၁၉၆၁ ကဵု ၁၉၆၅ဂှ် ကဝ်ဟေန် ပကောံဂွံ တင်ဂၞင်ဓလုက် နူကဵု ဒၞာဲနာနာတုဲ ပလံင်ဏာ ဇရေင် ဒပ်ပၞာန်အေဿရေ။ ညးတေအ် ပလံင် တင်ဂၞင်ဂမၠိုင် နကဵုဇ/ဟ မလိက်ဓလုက်။ နကဵု အလဵုဇကုပူဂိုလ်ဂှ် ညးတေအ် ကလေင်စဴအာ အေဿရေ ပိအလန်ရ။[၇] အရာခိုဟ်အိုတ် ပ္ဍဲကမၠောန်ထံင်ပရိုင်ညးတေအ်ဂှ် ညးတေအ် စိုပ်အာ ဇရေင် ဒဵုဂဝ်လေန် (Golan Heights) တုဲ ညးတေအ် ပကောံဂွံတင်ဂၞင် ပရိုင်မဆေင်ကဵု ပၞာန်သဳရိယျာ နူကဵု ဒၞာဲဂှ်ရ။ ဒၞာဲဒပ်ပၞာန် သဳရိယျာ မနွံဂှ် ညးတေအ် ထ္ၜးဟိုတ် ကုကောန်ပၞာန်တအ် ဂွံဂွံသမၞိင်ဂးတုဲ ညးတေအ် တဵုကဵု တၞံဆု ဇၟာပ်ပ်ဒပ်ပၞာန်ရ။ တၞံဆုတအ်ဂှ် ပကဵု အေဿရေ သွက်ဂွံတီ ဒၞာဲဒပ်ပၞာန်မနွံတုဲ ကာလ ပၞာန်တြဴတ္ၚဲ (Six-Day War) ဂှ် ဒပ်ပၞာန်အေဿရေ ဖဍာံပန် ဒၞာဲတၞံဆု မနွံတုဲ ပေါဲဗတိုက် ပွိုင်ၜါတ္ၚဲဂှ် အေဿရေ ဂွံမာန်ကေတ် ဒဵုဂဝ်လေန် ရ။[၁၄] မမာန်ကေတ် ဒဵုဂဝ်လေန်ဂှ် ဒှ်အရာ မကလိဂွံ ဒၞာဲဍာ်ကၟာ ဂဳလလေဲ မဒှ် ဒၞာဲအေဿရေ မကလိဂွံဍာ်အဓိကရ။
ကဝ်ဟေန် အာဝေင် ပ္ဍဲမုက်ပၞာန်သၠုင်ကျာ မဂၠိုင်ကဵုအလန်တုဲ တက်ကေတ်ဗီု ဓဇက်ကဵု ဗီုတိ ဒၞာဲဒတန် ဒပ်ပၞာန်သဳရိယျာရ။[၁၅] ဗျူဟာဓလုက်ပိ ဗီုလဵုဂွံဗတိုက်ကဵု အေဿရေ နူကဵုသဳရိယျာဂှ်လေဝ် ညးတေအ် ဂွံတီကေတ်ကီုရ။[၁၀][၁၆][၁၇] ကဝ်ဟေန် သီုကဵု မဂွံတီကေတ် အစဳအဇန်သဳရိယျာ သွက်ဂွံဇြောတ်တံင်ဗဇတ်ထောအ် ဍာ်နူအေဿရေ နကဵု ကြုင်ဂျဝ်ဒါန် (Jordan River) တုဲ ပရိုင်ဂှ် ညးတေအ် ပလံင်ကဵု ပၞာန်အေဿရေတုဲ ပၞာန်အေဿရေ ပလီုထောအ် ကမၠောန်မၜံက်ခုဲပလိုဟ်ကြုင်ဂှ်ရ။[၁၈]
တင်ဂၞင်ဓလုက် ကဝ်ဟေန် မကလိဂွံလဝ်တအ်ဂှ် ဒှ်အရာ အထံက်အပင် အဓိက သွက်အေဿရေ ဂွံဇၞးကေတ် ပၞာန်တြဴတ္ၚဲ ဂှ်ရ။[၁၉] တုဲပၠန် ဟိုတ်နူတင်ဂၞင် ညးတေအ် မပကောံကဵုလဝ် ပရူဒဵုဂဝ်လေန်ဂှ်ရ ဖန်ကဵု ညံင် ပၞာန်အေဿရေ ဂွံဂံင်ဗတိုက် ဒဵုဂဝ်လေန်ရ။[၂]
မမံက်အာ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော် ဒပ်ထံင်ပရိုင် သဳရိယျာတၟိ အဟမေတ် Colonel Ahmed Su'edani ဂှ် ညးလဵုမွဲလေဝ် ညးတေအ် ဟွံပတှေ် တုဲပၠန် ညးတေအ် ဟွံဒးဂၞပ် ကဝ်ဟေန်ရ။ အခိင် ကဝ်ဟေန် မကလေင်စဴ အေဿရေ အလန်လက္ကရဴ ပ္ဍဲကဵု ဂိတုနဝ်ဝေမ်ပါ ၁၉၆၄ ဂှ် ညးတေအ် ဟီု ကုမောသ္သောဒ် ဒဒှ်ရ ညးတေအ် ဂွိင်ဖေက် သဳရိယျာ ရပ်ဂွံရ၊ တုဲပၠန် ညတအ် မိက်ဂွံ ဒတုဲကမၠောန်ညးတအ် ပ္ဍဲသဳရိယျာဂှ်ရ။ ညးတေအ် မစဴအလန်တတိယဂှ် ဟိုတ်နူကဵု သမ္ဘာညးတေအ် သၠးဂၠံဂဝ် ကောန်မရနုက်ကဵုပိတုဲ တၞဟ်နမဂွံ စဴဗဵုကောန်ရ။ ဒပ်ထံင်ပရိုင်အေဿရေ အာတ်မိက်ညးတေအ် သွက်ဂွံကလေင်အာ မွဲတဲပၠန်ရ။ ကာလညးတေအ် မအာဂှ် ညးတေအ် ဟီုကဵု သမ္ဘာညးတေအ် အလန်ဏအ်မ္ဂး ဒှ်အလန် ညးတေအ် မတိတ်တရဴ အလန်လက္ကရဴအိုတ်ရ။ ညးတေအ် စဴကၠုင်မ္ဂး ညးတေအ် မံင် ပ္ဍဲအေဿရေ လၟိုန်ရ။[၆]
ပ္ဍဲ ဇာန်နဝါရဳ ၁၉၆၅ သဳရိယျာ ကလိဂွံစက် ဗက်ဂၠာဲရပ် ဇ/ဟ နူကဵု သဵုဗိယေတ် သီုကဵု ကလိဂွံ မၞိဟ်သွက်ဂွံရပ်စက် နူကဵုသဵုဗိယေတ်ကီုရ။ ဂကောံဂီုကၠီုသဳရိယျာ ဖံက်သ္ၚိ ကဝ်ဟေန် ပ္ဍဲဇန်နဝါရဳ ၂၄ တုဲ ရပ်ဂွံညးတေအ် အဃောညးတေအ် မပလံင်ဒၟံင်ဇ/ဟ ကဵု အေဿရေရ။ [၇]
ဖျေဟ်ဒုဟ် နကဵု အမိင်ဂမ္စိုတ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ကဝ်ဟေန် ဒးဒုင်ဖျေဟ်ဂဗုတ် ထံင်ပရိုင် နကဵုရုင်ဗစာပၞာန်တုဲ ဒးဒုင်ဖျေဟ်ဒုဟ်ဂမ္စိုတ် နကဵုဥပဒေပၞာန်ရ။ ကၠာ ဟွံဂစိုတ်ဂှ် ညးတေအ် ဒးဒုင်ပျဲပျာံ ၜုင်တက်နာနာသာ် အခိင်ဗွဲမလအ်ကီုရ။ [၆][၈]
နကဵုအေဿရေ ဗက်စန်ဒက် ဂစာန်နကဵု အရီုအဗင်ဍုင်နာနာ သွက်ဟွံဂွံ ဖျေဟ်အမိင်ဂမ္စိုတ် ကုညးတေအ်ကီုရ။ ဝန်ဇၞော်ကာဍုင်သအာင် အေဿရေ ဂေလ်ဒါ မေရ် ဟီုကဵု အလဵုအသဳသဳရိယျာ ယဝ်ရဂစိုတ် ကဝ်ဟေန်မ္ဂး မုဟိုတ်ဖိုလ် ဗီုလဵု ကတဵုဒှ်ကၠုင်မာန်ကီုရ။ သကိုပ်ဝန်ဇၞော်ဍုင်နာနာ သီုကဵု သၟိင်သင်ပုပ်ပဝ် ဆဌ္ဋမ (Pope Paul VI) ဂစာန်ဖန် ညံင်ဂွံရီုညးတေအ်ကီုရ။ စပ်ကဵု ကိစ္စဏအ်တုဲ သကိုပ်ဝန်ဇၞော်အေဿရေ သီုအာဆဵု ကဵုသဵုဗိယေတ်ဏီရ။[၈] အလဵုအသဳ ဍုင်ဗေလ်ဂျဳယာမ်၊ ကနေဒါ၊ ပြင်သေတ် ဂစာန်ညံင် သဳရိယျာ ဂွံနုက်ကဵု အမိင်ဂမ္စိုတ်ဂှ်၊[၂၀]ဆဂး သဳရိယျာ ဟွံဒုင်တဲ။ ကဝ်ဟေန် ချူလိက် လက္ကရဴအိုတ် ပ္ဍဲဂိတုမေ ၁၅၊ ၁၉၆၅ -[၆]
မိဇြဟာန် နဒဳယျာ အဲအာတ်မိက် ဒုင်ဂုဏ် ကုဗှ်ေမွဲရ။ မိဇြဟာန် လ္ပဖအိုတ်အခိင် လရိုအ်ဓဇူဒၟံင် ဍာ်ရမတ် လတူအရာ မကတဵုဒှ်လဝ်တုဲတအ်ညိ။ စွံအာရီု စွံဂရု လတူဇကုဇကုညိ၊ ရံင်လမဳ သွက်အနာဂတ် မခိုဟ်ဆာဲညိ။
I am begging you my dear Nadia not to spend your time in weeping about some thing already passed. Concentrate on yourself, looking forward for a better future!
ကဝ်ဟေန် ဒးဒုင် ဖျေဟ်ဇုက် ပ္ဍဲကဵု သလာတ်ဝိုင်မာဇေဟ် (Marjeh Square) ပ္ဍဲဍုင်ဒမ်မသကုသ် ပ္ဍဲဂိတုမေ ၁၈၊ ၁၉၆၅ ရ။ ပ္ဍဲတ္ၚဲ ဂမ္စိုတ်ညးတေအ်ဂှ် ညးတေအ် အာတ်မိက် သကိုပ်ထံင်တအ် ကဵုညးတေအ် ဂွံဆဵု ကုလကျာ်ရဟူဒဳ (လကျာ်ဂျူ)ရ။ လကျာ်ရဟူဒဳ နိဿိမ် အေန်ဒိဗဝ် (Nissim Indibo) ဂွံဆဵု ကုညးတေအ် ပ္ဍဲထံင်ရ။ နိဿိမ်ဂှ် ဒှ်လကျာ်ရဟူဒဳ ဇၞော်အိုတ် ပ္ဍဲဍုင်သဳရိယျာရ။[၈]
ဖျေဟ်ကမ္မဌာန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ဇွညးတေအ်ဂှ် သဳရိယျာ ဟွံကလေင်ကဵု ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ညးတေအ် ပ္ဍဲအေဿရေ၊ သမ္ဘာညးတေအ် နဒဳယျာ ချူလိက် ဒုင်ဂုဏ် ကုသကိုပ်ဝန်ဇၞော်သဳရိယျာ အမိန် အလ်-ဟဖိဇ် ပ္ဍဲနဝ်ဝေမ်ပါ ၁၉၆၅ ညံင်ဂွံသၠးအခေါင် လတူကဝ်ဟေန် မကၠောန်လဝ်တုဲ အရာမသၟေဟ်သှ်ေ ကဝ်ဟေန်ဂှ် ညံင်ဂွံကဵု ညးတေအ်ရ။ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၀၇ အလဵုအသဳတူရကဳ အာတ်မိက် ညံင်ဂွံပလံင်ကဵု သၟေဟ်သှ်ကဝ်ဟေန် ကုအေဿရေရ။[၂၁]
ဝင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ကဝ်ဟေန် ဒှ်အာဇာနဲမွဲ ပ္ဍဲဍုင်အေဿရေတုဲ ယၟု ကေုာံ ဒၞာဲဗွဲမဂၠိုင် ခုတ်ခဴ နကဵုယၟုညးတေအ်ရ။[၂၂]တိုင်တၟအ် မစၟတ်သမ္တီညးတေအ်မွဲဂှ် ပတူစွံလဝ် ပ္ဍဲကဵု ကၠအ်ပ္ကဴ သဂံင်မပြဟ်လလုဲ လတူဒဵု Mount Herzl ပ္ဍဲဍုင်ဂျေရုသလေမ် ရ။[၂၃]
John Shea ကၠောန် ရုပ်ဒမျိုင် နကဵုယၟုThe Impossible Spy (1987),[၂၄] တုဲ Sacha Baron Cohen ကၠောန်ရုပ်ဒမျိုင် The Spy (2019) ရ။[၂၅]
ကွာန်အေဿရေတၟိ Eliad ပ္ဍဲဒဵုဂဝ်လာန်ဂှ် ကဵုလဝ် နကဵုယၟုညးတေအ်ရ။[၂၆]
နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
- ↑ ၁.၀ ၁.၁ Bergman။ "Israel’s Secret Operation to Recover the Watch of a Legendary Spy"၊ New York Times။
- ↑ ၂.၀ ၂.၁ Ian Black and Benny Morris (1992). Israel's Secret Wars. Futura, 228။
- ↑ Eli Cohen (1924 - 1965). Retrieved on 8 May 2019။
- ↑ Mossad's master of deception: the astounding true story of Israeli super-spy Eli Cohen. Retrieved on 20 October 2019။
- ↑ You must specify title = and url = when using {{cite web}}.. International Fellowship of Christians and Jews.
- ↑ ၆.၀ ၆.၁ ၆.၂ ၆.၃ ၆.၄ ၆.၅ Eli Cohen - Chronology. Archived from the original on 19 July 2011။ Retrieved on 16 February 2011။
- ↑ ၇.၀ ၇.၁ ၇.၂ Online Hadracha Centrum. Archived from the original on 2022-07-13။ Retrieved on 2019-12-20။
- ↑ ၈.၀ ၈.၁ ၈.၂ ၈.၃ Gideon's Spies: The Secret History of the Mossad။
- ↑ Azoulay, Yuval။ "Unending agony for legendary spy Eli Cohen and his widow"၊ 14 May 2010။ 30 August 2011 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။
- ↑ ၁၀.၀ ၁၀.၁ Katz, Yossi (2010). A voice called: Stories of Jewish heroism. Jerusalem, [Israel]: Gefen Publishing, 111 ff. ISBN 978-965-229-480-7။
- ↑ Kahana, Ephraim (2006). Historical dictionary of Israeli intelligence. Lanham, Md. [u.a.]: Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-5581-6။
- ↑ (2002) Silent warfare: Understanding the world of intelligence. Washington, D.C.: Brassey's, Inc.. ISBN 978-1-57488-345-9။
- ↑ You must specify title = and url = when using {{cite web}}..
- ↑ Dunstan (2013). The Six Day War 1967: Jordan and Syria. Bloomsbury Publishing။
- ↑ Black, Ian (2003). Israel's secret wars : a history of Israel's intelligence services. Grove Press. ISBN 978-0-8021-3286-4။
- ↑ Youssef, Michael (2009). You want me to do what?: Get off your blessed assurance and do something!. Faith Words. ISBN 978-0-446-57958-2။
- ↑ Aldouby, Zwy (1971). The shattered silence: the Eli Cohen affair. Coward, McCann & Geoghegan။
- ↑ Carmichael, Thomas (2006). The Secret Services handbook. Barnes & Noble. ISBN 9780760784013။
- ↑ Javits. "Superspy in an unholy war".
- ↑ You must specify title = and url = when using {{cite web}}..
- ↑ Jacobson, Phillip။ "Will Israel's superspy finally rest in peace?"။ 2019-12-20 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ Archived from the original on 2007-03-01။
- ↑ The saga of Eli Cohen, Israel's greatest spy (15 June 2015). Retrieved on 6 July 2018။
- ↑ Will Assad's Ouster Free Body of Israel Spy?.
- ↑ The Impossible Spy. IMDb။
- ↑ Andreeva, Nellie. Sacha Baron Cohen To Star As Eli Cohen in Netflix Limited Series 'The Spy'.
- ↑ (1986) Carta's Official Guide to Israel, Second English, Ministry of Defence Publishing House, 138။
လေန် မ္ၚး[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
- Cohen's widow asks for his remains to be returned Israel National News
- PM's speech at the ceremony marking 40 years since the death of Eli Cohen Israel Ministry of Foreign Affairs
- Our man in Damascus: Eli Cohen of blessed memory, Exhibition in the IDF&defense establishment archives Archived ၂၀၁၉-၁၂-၂၀ at the Wayback Machine
- The Eli Cohen Files
- Eli Cohen, moments after the execution (part 1)
- Eli Cohen, moments after the execution (part 2), containing footage from the Associated Press archives, 1965
- Eli Cohen Mossad Spy @J-grit.com