ဝါင်ကဖြဴ

ဝါင်ကဖြဴ/ ဝါင်ကဒါတ်
မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ
လောက:	Plantae
(unranked):	Angiosperms
(unranked):	Eudicots
(unranked):	Asterids
လၟေင်ဂကူ:	Lamiales
ဇာတ်ဂကူ:	Lamiaceae
ဗဳဇဂကူ:	'Ocimum'
လစှ်ေဂကူ:	''O. × africanum''
ယၟုရုက္ခဗေဒ
Ocimum × africanum Lour.
ယၟုတၞဟ်
Ocimum × citriodorum Vis. Ocimum × graveolens A.Br. Ocimum × petitianum A.Rich. Ocimum × pilosum Willd.

ဝါင်ကဒါတ် (အၚ်္ဂလိက်: Lemon basil) ဂှ် ဒှ်ဂကူဝါင်မွဲဂကူတုဲ ဟိုတ်မလေပ်စုတ် ကာလမဍုန်စ သွကဒါတ်တုဲ မန်ကော်စ ဝါင်ကဒါတ် ဒှ်မာန်ရ၊၊ ဟိုတ်မဂွံဒၟံင်သၟူပၞဴဂှ်ရ ဗီုအင်္ဂလိက် ညးကော်စ Lemon basil မဂွံအဓိပ္ပါယ် ဝါင်ပၞဴ ရ၊၊ ဝါင်ကဒါတ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ် ဗွဲတၟေင် ပ္ဍဲဒေသအဖရိက ဒိုဟ်ဨသာန် ကဵု အာရှ ဒိုဟ်အဂၞဲရ၊၊ ဆဂး အခိင်လၟုဟ် ဟိုတ်နူ မၞိဟ်ပ္ဍဲရးပလိုတ်တအ်လေဝ် စလေပ်ကီုတုဲ ပ္ဍဲဍုင်ရးပလိုတ် ဗီုကဵု ရးယူရောပ်တအ်ဂှ်လေဝ် တဵုဒၟံင် ပ္ဍဲကဵုသ္ၚိ၊ ပ္ဍဲသ္ၚိဒ္ၚောဝ်ကီုရ၊၊

ဝါင်ကဒါတ်ဂှ် တၞံဍေဟ် တိုန် သၠုင် စဵုကဵု ၂၀-၄၀ သေန်ဒဳမဳတာ (၈-၂၀ ၝောအ်တဲ) မာန်ရ၊၊ ဍေဟ်မၞုံကဵု ပ္ကဴအသာ်ဗု၊၊ တၞးဍေဟ်ဂှ် တုပ်ဗီု တၞးဝါင်တၞဟ်ကီုလေဝ် တၞးဍေဟ် ဟွံတီု ကြဳဒၟံင်တုဲ လပါ်လတူ ကေက်ဒၟံင်ညိရ၊၊ ကဴဍေဟ်တိတ်တုဲ မဍေဟ်ဂှ် မလေပ်ကှ် ပ္ဍဲတၞံရ၊၊

ဝါင်ကဒါတ်ဂှ် ပ္ဍဲမန်ဂှ် ၜိုန်ရ စုတ်စ ပ္ဍဲအကြာသွ ညိညဓဝ်ကီုလေဝ် ပ္ဍဲကဵုပါင်ဖဴအာရာပ်၊ အေန်ဒဝ်နဳရှာ၊ ဖလိပေန်၊ လဴ၊ မလေ၊ အဳရာန် ကေုာံ သေံတအ်ဂှ် စကာဂၠိုင်ကွေဟ်ဟ်ရ၊၊ မန်မစုက်လုက် ကုဖဴသေံတအ်ဂှ် တၞးဝါင်ကဒါတ်ဂှ် ညးတအ် ကၠပ်စ ကဵုဖရံက်ဗ္စးပၞဴ၊ သာ်ဂှ်ဟွံသေင် စုတ်အကြာကဝေက်ရ၊၊

လွပ်

ဝါင်ကဒါတ်ဂှ် ပ္ဍဲဖဴမန်မ္ဂး ညးစုတ် ပ္ဍဲသွ ဗွဲတၟေင် ပ္ဍဲသွကဒါတ်ရ၊၊ ပ္ဍဲကဵုသွတၞဟ်တအ်လေဝ် စုတ်ဂွံကီုရ၊၊ မန်မစုက်လုက် ကုဖဴသေံတအ်မ္ဂး တၞးဝါင်ကဒါတ်ဂှ် စုတ်ပ္ဍဲကဵုကဝေက်၊ ဟွံသေင်မ္ဂး ကၠပ်စ ဂျိုင်င် ကဵုဖရံက်ဗ္စးပၞဴရ၊၊

ဝါင်ကဒါတ်ဂှ် ပခိုဟ်ကဵု ဒြဟတ်ဒုင်ဗဒဝ် (health of immune system)တုဲ စဵုဒၞာကဵု ယဲနာနာသာ်မာန်ရ၊၊ တုဲပၠန် ဍေဟ်ပညိင် ကဵုဆီတုဲ ပကဵု ညံင်ဟွံဂွံဒှ် ယဲဆီၜေတ်၊ မွဲပၠန်ဂှ် ပကဵု ညံင်စၞဂွံလာဲတုဲ ထိင်ဒဝ်ကဵု ဓါတ်ဗ္စးအက်သေဒ် ပ္ဍဲထိုင်စၞရ၊၊ ဟိုတ်မၞုံကဵု ဓါတ်ပသဲတုဲ ဍေဟ်ပခိုဟ်ကဵု ဇုတ်ကီုရ၊၊

တဵုလွဳ

ဝါင်ကဒါတ် ဂှ် ညံင်ရဴတၞံဝါင် ဂကူနာနာတအ်ကီု ဒှ်တၞံ နူဒေသဂမ္တဴတုဲ ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲ ဒးကလိဂွံလျးတ္ၚဲ အောန်အိုတ် ပွိုင် ၆ နာဍဳရောင်၊၊ တၞံဝါင်ကဒါတ်ဂှ် ဒှ်တၞံမတဵုလောဲသွာတုဲ ဂွံဍာ်တှ်ေတုဲ ဟွံဒးကဵုဝါဲကွေဟ်ဟ်ရ၊၊ ဆဂး ယဝ်ရ တိဂှ် ဝါဲအောန်အာမ္ဂး တၞးဍေဟ်တိတ်အောန်ရ၊၊ ဍေဟ်နွံပၟိက်ဍာ်ဂၠိုင်င်တုဲ ဍာ်ကှ်မ္ဂး တၞးဍေဟ်အေဲစှ်ေအာရ၊၊ ဆဂး ကာလဂွံဍာ် ကလေင်မြဴတိုန်ပၠန်ရ၊၊

ဝါင်ကဒါတ်ဂှ် ဟိုတ်မၞိဟ်မတဵုတအ် ၜှ်ကုတ်တုဲ ကဴဟွံဂတာပ်ရ၊၊ ယဝ်ရစွံလဝ် ကဵုကဴမ္ဂး တၞးဍေဟ် ဍောတ်သောဲစှ်ေ၊ တုဲပၠန် ကှ်အာမာန်ရ၊၊ ကဴဍေဟ်မံက်တိုန်ကၠုင်မ္ဂး ဒးကုတ်ထောအ်ရောင်၊၊ ကုတ်တုဲမ္ဂး တၞးတၟိကလေင်တိုန်ပၠန်ရ၊၊ တၞံဝါင် ပ္ဍဲဒေသဂမ္တဴဂှ် ဒှ်တၞံမဂၠိုင်ကဵုသၞာံမွဲရ၊၊

သွက်ညးမတဵု ပ္ဍဲရးယူရောပ်တအ်ဂှ် ကဵုကဴဍေဟ်တိုန်တုဲ စွံမဍေဟ်လေဝ်ဂွံကီုရ၊၊ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ကညင်အိုတ် စိုပ်အခိင်ဂံက်မ္ဂး တၞံဍေဟ်တအ်ဂှ် ချိုတ်အာရ၊၊