ကပေါတ်ဂၠာဲလောဲပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန် ကၠောန်ဂဥုဲဂစိုတ်စၟမာန်
ကပေါတ်ဂၠာဲလောဲ အကြာဍုၚ်ကွာန် ကၠောန်ဂဥုဲဂစိုတ်စၟမာန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
လဇုဗဳ
ဂလာန်ညးတမၠာဟီု “ပိုဲကေၚ်မိၚ်လဝ် တဵုဆုဇူသၞိၚ်၊ တဵုကၠအ်ဂွံသွဝ်” ဂှ် ဂကူမန်တံ ဒၠောံဗ္တောန်မံၚ်ကောန်ဇာတ် သွက်စိုတ်ဂွံလုပ်စကဵုပရေၚ်တဵုလွဳရ။ ဥဒျာန်ကၠအ်သွဝ်ဂှ် နူကဵုလက်ထက်ဇုဇဗဴလပိုဲတံ တဵုစကၠုၚ်မံၚ်တုဲ လၟုဟ်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵုကဏ္ဍတဵုလွဳဂှ် ကၠအ်ဥဒျာန်သတ်ဆုတံဟေၚ် ဗွဲတၟေၚ်စွံကၠုၚ်အာရီုရ။
ၜိုန်ဂှ်လေဝ် တၟော်ကဵုလၟိဟ်ဂှ် ဗွိုၚ်ကၠအ်ဥဒျာန်ဂှ် ဍန်မံၚ်နူကဵုဗွိုၚ်တိဗ္ၚရ။ စၞစသုၚ်လၟေၚ်တ္ၚဲဂှ် စၞတိတ်နူကဵုတိဗ္ၚဟေၚ် ဒှ်မံၚ်အဓိကရ။ ကောန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ သ္ပပဓာန်ကဵုပုၚ်တုဲဟေၚ် ဂျိုၚ်တဴမံၚ်လမျီုဂှ်ရ ဂွံဒှ်ပုၚ် ဒးကၠုၚ်နူသြောံရ။ ဂွံတိတ်ဂှ်လေဝ် ဒးစပ္တံနူဝါဗ္ၚရ။
ဒးဟီုသရောပ်မ္ဂး သွက်ဂွံစသုၚ်ဂှ် ဒးသ္ပပဓာန်မံၚ်ကဵုကဏ္ဍတဵုလွဳရ။ ပရေၚ်တဵုလွဳဂွံအံၚ်ဇၞးဂှ် တိ၊ ဝဲါ၊ ဥတုရာသဳတံ ခိုဟ်မံၚ်သၟးဂှ် ဟွံရုမ်ဂပ်ဏီရ။ သတ်ပၟဝ်ဇဝ်ပ္ကဴတံ ညံၚ်ဟွံဂွံလီုလာ် ဗြမ်ထရိုဟ်အာဂှ် ဒးစဵုဒၞာ ဘဲစၟပလီုတံကီုရောၚ်။
သွက်ဂွံစဵုဒၞာဘဲစၟပလီုဂှ် နူတမၠာတေံ စကာမံၚ်နဲကဲသဘာဝ၊ ကပေါတ်ဂၠာဲလောဲ အကြာဍုၚ်ကွာန်ဇကုတုဲ လၟုဟ်ဝွံ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵုလညာတ်သိပ္ပံဂှ် စကာကၠုၚ် ဂဥုဲဂစိုတ်စၟတ် ကၠောန်လဝ်ကဵုဓာတ်ဂျိတံရ။ ပ္ဍဲအရာစိုပ်တရဴဂှ် ဂဥုဲဂတာပ်ခေတ်တံ ဗက်ပၟိက်စိုတ်မၞိဟ်မာန်ကီုလေဝ် ဖဵုပရဲဂှ် တော်ဟွံကိတ်ရ။ ပရေၚ်ပိုန်ဂြပ် ဒှ်မာန်ကၠာလေဝ် ဍေံဇီုကပိုက်ကဵုပရေၚ်ထတ်ယုက်ဇကုကီု ဍေံဇီုကပိုက်ကဵုပရေၚ်ထတ်ယုက် ညးရာန်စသုၚ်တံဏီရ။
ဂဥုဲသဘာဝကဵု ဂဥုဲသိပ္ပံဓာတ်ဂျိတံ သာ်လဵုတၞဟ်ခြာရော ယဝ်သဒးဟီုမ္ဂး ဂဥုဲဓာတ်သိပ္ပံတံဂှ် ဍေံစဵုဒၞာကဵု စၟမွဲဂကူဟေၚ်တုဲ စၟတၞဟ်ဂှ် ဍေံစဵုဒၞာဟွံမာန်၊ လ္ၚဵုဂှ် သီုဍေံကဵုမံၚ်ဇြဟတ်ကဵု စၟဂကူတၞဟ်ဏီရ။ စၟဒှ်ဖဵုကဵုတၞံကီု ဇြဟတ်ဝဲါသဘာဝ၊ ရှ်တိသဘာဝတံလေဝ် လီုလာ်မာန်ရ။ မွဲတၚ်ပၠန်ဂှ် ဍေံဇီုကပိုက်ကဵု ပွဳပွူသဘာဝတိုက်ရိုက်ရောၚ်။ တုဲပၠန် ဍေံကဵုဘဲအန္တရာယ်ကဵုမၞိဟ်၊ သတ်၊ တိရစ္ဆာန်တံမာန်ဏီရောၚ်။ သှေ်မွဲပၠန်ဂှ် ရှ်တိမနွံမံၚ်တမ်မူလတံလေဝ် ဍေံလီုလာ်ပြဟ်ဟ်မာန်ရောၚ်။ နဲသဘာဝဂှ် ကဏ္ဍလ္ၚဵုဇီုကပိုက်ညိညမာန်ကီုလေဝ် ကဏ္ဍလ္ၚဵုဂှ် ပရိုက်ဘဲအန္တရာယ် ဟွံမွဲသက်က်ရ။
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ သွက်တၠဝါသနာ တဵုကၠအ်သွဝ် ဂူယာဝါဗ္ၚတံ ဂွံဒှ်ဒတုဲဖဵုမာန်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဏာ ပရော ဂဥုဲဂစိုတ်စၟတံရ။
နဲကိုပ်ကၠာအိုတ်ဂှ် စကာဂဥုဲသုၚ်ၜံက်တံတုဲ မပ္တံကဵု စၟကိတ်တၞး၊ စၟကိတ်တၞံ၊ စၟအဂြေၚ်၊ စၟကသော်၊ စၟအိက်ဂၠဴတံဂှ် ဍေံဂစိုတ်ကဵုမာန်ရ။ မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် ယဲမဆက်စပ်ကဵုကဏ္ဍတဵုလွဳ မပ္တံကဵု ယဲတၞးကဝဲ ဟိုတ်နူစၟဗာၚ်ရာသ်ကီု ဍေံစဵုဒၞာကဵုမာန်ရ။ သွက်ကၠောန်ဂဥုဲဂစိုတ်စၟ သ္ပပဓာန်ကဵုဂဥုဲသုၚ်ၜံက်ဂှ် ဒးပကောံလဝ်
၁။ ဂဥုဲတၞး၊ ဂဥုဲသုၚ်ၜံက် လျိုၚ် ၂၅ ဒ္ကေဝ်
၂။ ဗံၚ် (ဆပ်ပြာ) လျိုၚ် ၂၅ ဒ္ကေဝ်
၃။ ဍာ် ၂၄ ပလၚ် (၄-ဂါလာန်) ဂှ် ဒးကေတ်ရ။
ကိုပ်ကၠာအိုတ် ဍာ်ပန်ဂါလာန်ဂှ် စုတ်ပ္ဍဲထၟာဲတိတုဲ ဍုန်ဗစိန်ထောံညိ။ တုဲမ္ဂး ထောံစုတ်ဂဥုဲသုၚ်ၜံက်တုဲ ဆက်ထကဵုညိ။ ဗံၚ်ဂှ် ရေက်ဒန်ထောံ ကလောံဍောတ်တ်တုဲ ဍုန်စုတ်ကရောံဍာ်ပၠာဲဂှ်ညိ။ ဗံၚ်ဂှ်လာဲအာတုဲ အမာဲဂဥုဲပိဂကူဂှ် ဍေံနှဴဒှ်မွဲမ္ဂး ကေတ်ယာတ်ကြဳကြဳ ဂြောပ်ကၟာတ်လဝ်တုဲ ဗၜိုဟ်စွံလဝ်ညိ။
မိက်ဂွံစကာဂဥုဲဂစိုတ်စၟဏံမ္ဂး ဍာ်ပၠာဲဂဥုဲ မွဲပလၚ်ဂှ် ထပ်ဖက်စုတ်ဍာ်ပလး အကြာ ၅ ဆကဵု ၁၀ ဆမာန်ရ။ ဍာ်ပၠာဲလဝ်ဂဥုဲကဵုဍာ်ဂှ် တၞံ၊ တၞးဒးမံၚ်စၟတံဂှ် ပ္ဍဲကဵုပွဳပွူဍေံ၊ သၟဝ်တမ်ဍေံဂှ် ဆာဲစဝ်စုတ်ဍာ်ဂဥုဲလေဝ်ဂွံ ဖရဲလ္တူတၞံတၞးလေဝ်ဂွံ ဂစတ်အလုံမွဲတၞံလေဝ် ဂွံမာန်ရ။
မိက်ဂွံဆက်ပ္တိုန်ထ္ၜး မွဲနဲပၠန်ဂှ် ဂဥုဲလသိုန်ဗ္တာၚ်ရ။ ဂဥုဲဂစိုတ်စၟ သ္ပတိုၚ်ခဳကဵုလသိုန်ဗ္တာၚ်တုဲ ကၠောန်ကေတ်နဲသဘာဝမ္ဂး သွက်တၞံသြောံတံ ဒှ်ဂဥုဲဂစိုတ်စၟခိုဟ်ဟ်မွဲရ။ ပ္ဍဲကဵုတၞံသြောံ စၟပလီုဂၠိုၚ်ဂှ် စၟထိုၚ်၊ ယဲတၞးကှ်၊ တၞးဍာပ်၊ စၟလံၚ်မဳဗာတ်တဳရဳယာ (လောၚ်မီးဘတ်တီးရီးယားရောဂါ) တံရ။ စၟထိုၚ်ဂှ် ဍေံဂိတ်ထောံ ထိုၚ်၊ တမ်တၞးတၞံသြောံတုဲ သြောံဂှ် ဂြုဲစှေ်၊ ဒကောၚ်တိတ်ဟွံမာန်၊ တိတ်မာန်ကၠာလေဝ် ဒကောၚ်ကဝ်၊ ပိုတ်သရိုဟ်၊ သတ်ဒှ်သပအ်တံရောၚ်။ ယဲတၞးကှ် တၞးကဝေန်ဂှ်လေဝ် ဇြဟတ်တၞံယအ်တၟာဟလိုၚ်တုဲ သတ်အံၚ်အောန် မပေတ်တ်ဂၠိုၚ်ရောၚ်။
စၟလဵုမွဲဟွံဟီု လုပ်လီုတၞံသြောံမ္ဂး အောန်ကဵုဂၠိုၚ်ဂှ် ဍေံဇီုကပိုက်ကဵုသၟာဗ္ၚတံရ။ သြောံချိုတ်၊ သြောံယအ်မ္ဂး တော်ဟွံကိတ် ကျဟောံဗြမ်မာန်ရောၚ်။ သွက်သၟာဗ္ၚတံ ဂွံကၠောန်ဂဥုဲဂစိုတ်စၟဂှ် မိက်ဂွံကဵုနဲကဲ ဂဥုဲဂစိုတ်စၟ ကၠောန်နကဵုလသိုန်ဗ္တာၚ်ရ။ သွက်ဂွံကၠောန် ဂဥုဲဂစိုတ်စၟ နကဵုလသိုန်ဗ္တာၚ်ဂှ် ဒးပကောံလဝ်ကပေါတ်
၁။ လသိုန်ဗ္တာၚ် လျိုၚ် ၆၀ ဒ္ကေဝ်
၂။ အရက်ဗု ၂ လဳတာ
၃။ ဍာ်ဗစး ယှာလကာ (ရှာလကာရည်) ဘာ်လဳတာ (0.5 လီတာ) ပိသာ်ဏံ ဒးကေတ်ရ။
သွက်ဂွံကၠောန် ဂဥုဲဂစိုတ်စၟဏံဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဂး လသိုန်ဗ္တာၚ် လျိုၚ် ၆၀ ဒ္ကေဝ်ဂှ် ထၞက်ဖ္ဍိုတ်ထောံညိ။ အရက်ဗု ၜါလဳတာဂှ် ဖက်ကဵုဍာ်ဗစးယှာလကာတုဲ ပၠာဲထောံညိ။ ထပ်စုတ်ဍာ် ၁၀ လဳတုဲ လသိုန်ဗ္တာၚ်ထၞက်လဝ်ဂှ် တုၚ်စုတ်ညိ။ ဍေံဂွံနှဴရဴ ကၠောံဇာပ်အာညးသ္ကံကဵု သ္ကဵုကဵုမာန်န်ညိ။ တုဲမ္ဂး တုၚ်စွံလဝ် ပွိုၚ်မွဲသတ္တာဟတုဲ ထဍိုဟ်ကေတ်ဍာ်ဍေံသၟးညိ။ ဒှ်အာဂဥုဲဂစိုတ်စၟ ကၠောန်နဲသဘာဝမွဲဂကူကီုရ။
ကာလစကာမ္ဂး ဍာ်ဂဥုဲမွဲဆ ဍာ်ပလး ၂၀ ဆ ဖက်နှဴတုဲ စဝ်ဖရဲ ဂစတ် စကာမာန်မံၚ်ရ။ ဂဥုဲဏံဂှ် သွက်ဂွံဂစိုတ်စၟ တၞံသြောံသၟးဟွံသေၚ် မပ္တံကဵုစဲ၊ ဟဂိတ်၊ ခၟတ်တံလေဝ် ဂြိပ်မံၚ်ကီုရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
မိက်ဂွံကၠောန် ဂဥုဲဂစိုတ်စၟ သ္ကာတ်တ်မ္ဂး ထပ်ကဵုမွဲနဲပၠန်ရောၚ်။ နဲဏံဂှ် ဒးစကာမြေက် အဓိကရ။ ကပေါတ်ဒးပကောံဂှ်
၁။ မြေက်ကှ်ကှ် လျိုၚ် ၃၀ ဒ္ကေဝ်
၂။ အရက်ဗု ၂ လဳတာ၊ ၜါဂကူဏံကဵု ဍာ်ပလးနွံမ္ဂး ကၠောန်ဂဥုဲဂွံရ။
မြေက်ကှ်ကှ် လျိုၚ် ၃၀ ဒ္ကေဝ်ဂှ် စုတ်ပ္ဍဲထၟာဲ ဆာဲစုတ်ဍာ် ၄ လဳတာတုဲ ၜိုဟ်လဝ်ညိ။ ၜိုဟ်တုဲမ္ဂး ပ္ဍဲကဵုဍာ်ၜိုဟ်လဝ်ဂှ် ထပ်စုတ်ထောံ အရက်ဗု ၜါလဳကဵု ဍာ်ပလး ၂၀ လဳတာပၠန်ညိ။ ဗျူထောံမွဲချိုန်တုဲ ဟံၚ်ကေတ်မြေက် ထၞက်ဖ္ဍိုက်ထောံတုဲ ထပ်ဖက်ပၠာဲ တုၚ်စွံလဝ်ပၠန်ရ။ ဗဒိုပ်လဝ် ပွိုၚ်မွဲသတ္တာဟတုဲ ထဍိုဟ်ကေတ်ဍာ်ဍေံသၟးညိ။ ကာလစကာမ္ဂး ဍာ်ဂဥုဲ ၁ ဆ ဍာ်ပလး ၂၀ ဆ ဖက်နှဴစကာမာန်ရောၚ်။
အလန်လက္ကရဴအိုတ်ဏံ မိက်ဂွံပ္တိုန်ထ္ၜးကဵု နဲကၠောန်ဂဥုဲဂစိုတ်စၟ နကဵု မြေက်၊ လသိုန်ဗ္တာၚ်၊ ဂဝ်တံပၠန်ရောၚ်။ သွက်ဂွံကၠောန်ဂဥုဲဂစိုတ်စၟဏံဂှ် ဒးကေတ်
၁။ လသိုန်ဗ္တာၚ် လျိုၚ် ၆၅ ဒ္ကေဝ်
၂။ မြေက်ကှ်ကှ် လျိုၚ် ၃၅ ဒ္ကေဝ်
၃။ ဂဝ် (ဒဂဝ်) လျိုၚ် ၃၅ ဒ္ကေဝ်
၄။ ကၠေၚ်ဍေန် (ရေနံဆီ) ဘာ်လဳတာ
၅။ ဗံၚ်ထၞိက် (ဆပ်ပြာမှုန်႕) လျိုၚ် ၆ ဒ္ကေဝ်ပါ် တံ ဒးပကောံလဝ်ရ။
သွက်ဂွံဖက်ပၠာဲဂဥုဲဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ လသိုန်ဗ္တာၚ်ဂှ် တုၚ်လဝ်ကဵုကၠေၚ်ဍေန် ပွိုၚ်မွဲဗ္တံညိ။ ဟံၚ်ကေတ်လသိုန်ဗ္တာန်ဂှ်တုဲ သံက်ခၞော်၊ ထၞက်ထောံ ဒဵုကဵုဍေံကၠေတ်အာညိ။ မြေက်ကှ်ကှ်ဂှ် တုၚ်ကဵုဍာ်ပလး ဘာ်လဳတာတုဲ ထၞက်ထောံဍိုတ်တ်ညိ။ ဂဝ် (ဒဂဝ်) ဂှ်လေဝ် ထၞက်လဝ် ဍိုတ်တ်ညိ။ ဗံၚ်ထၞိက်ဂှ် ပၠာဲကဵုဍာ် ၁၀၀ လဳတာညိ။ ပ္ဍဲကဵုဍာ်ဗံၚ်ဂှ် ထောံစုတ် လသိုန်ဗ္တာၚ်ကဵုကၠေၚ်ဍေန်၊ မြေက်ထၞက်ကဵုဍာ်မြေက်၊ ဂဝ်ထၞိက်တံတုဲ ထကဵုညံၚ်သ္ဂောံကၠောံအာညိ။ ထဍိုဟ်ကေတ်ဍာ်ဍေံသၟးတုဲ နဒဒှ် ဂဥုဲဂစိုတ်စၟ စကာမာန်ရောၚ်။
နကဵုနဲတြေံ အတိုၚ်ညးတမၠာတံ စကာကၠုၚ်လဝ် ကပေါတ်ရပ်စပ် ပါၚ်ဖဴတံလေဝ် ကၠောန်ဂဥုဲဂစိုတ်စၟတံ ဂွံမံၚ်ကီုရ။ ဂဥုဲဂစိုတ်စၟဏံဂှ် သွက်မၞိဟ်ကၠောန်လေဝ် အန္တရာယ်အောန်၊ ညးစကာလေဝ် ဟွံဒးဘဲ၊ ညးစသုၚ်တံလေဝ် ယဲဘဲအန္တရာယ် သက်သာအာတၟာဟလိုၚ်ရောၚ် တၠပညာတံ ဂးလဝ်ရ။
သွက်ရဲသၟာတဵုလွဳတံဂှ် နကဵုကပေါတ်ဂၠာဲလောဲ အကြာဍုၚ်ကွာန်ဇကုဟေၚ် ခၞံဗဒှ်ဂဥုဲဂစိုတ်စၟမာန်မ္ဂး ဒှ်ဖဵုဂၠိုၚ်ရောၚ် စှေ်စိုတ်ရ။ သွက်ဂွံထိၚ်ဒဝ်အာပွဳပွူပိုဲတံ ဍာ်ဇမၠိၚ်မာန်ကီု သၞောတ်ဂေဟ၊ ညံၚ်ဟွံဂွံလီုလာ်ကီု ပရေၚ်တဵုလွဳ ဂွံခိုဟ်စဍာ်ဇမၠိၚ်မာန်ကီု ဒးကၠေံစိုတ်လၟိုန်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံဖအောန်ဖျေံစရိတ်ကီု သွက်ဂွံဒှ်ဖဵုတၞံမတဵုလွဳတံကီုဂှ် စကာဥုဲဂၠာဲလောဲအိုတ်ညိဂှ် ဗတိုက်ဖအောဝ်ဏာရ။
- ↑ နိဿဲ၊ သဘာဝနည်းဖြၚ့် သီးနှံဖျက်ပိုး ကာကွယ်နှိမ်နၚ်းခြၚ်း (အောၚ်မိုးဟိန်း) ၊လိက်ဂျာနေဝ် သၞံၚ်တိုၚ်