ကလုတ်

ကလုတ် (အၚ်္ဂလိက်: Sprout) ဂှ် ဒှ်အရာလၟေင် မတိတ်ကၠုင် နူကဵုမ (ဟွံသေင်မ္ဂး) သတ် သွက်တၞံတၟိ ဂွံတိုန်ရ၊၊ နကဵုစၞမ္ဂး ကလုတ်တအ်ဂှ် စဂျိုင်င် ဟွံသေင်မ္ဂး ကဵုဓါတ်ဂမ္တဴတုဲလေဝ် စဂွံရ၊၊ ကလုတ် ဂကူလဵုဟွံဟီု နွံကဵု ဗဳတာမေန်၊ ဓါတ်မေန်နိရာ ဗွဲမဂၠိုင်တုဲ ယဝ်ရစ ကလုတ်မ္ဂး ပခိုဟ်ကဵု ပရေင်ထတ်ယုက်၊ ကေုာံ ပကဵု ညံင်စၞဂွံလာဲလောဲကီုရ၊၊ တုဲပၠန် ဗွဲမလောဲသွာ ကလုတ်ကေတ် ဂွံကီုရ၊၊

မ သွက်ဂွံကလုတ်ဂမၠိုင်

မသၞေဝ် ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ကလုတ်ပ္တိတ်ဂွံတုဲ ကလုတ်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် စဂျိုင်င် ဟွံဂွံလေဝ် နွံကီုရ၊၊ ဗွဲဓမ္မတာမ္ဂး ညးမလေပ်ကလုတ်စ မၜဲတုဲ မၜဲၜါဂကူ မၜဲသ္ၚေက် (Mung bean) ကဵု ၜဲသဝ်ယျာ (Soybean) ၜါဏအ် ကလုတ်စဂၠိုင်ရ၊၊ လၟုဟ်မ္ဂး ပါဲနူ မၜဲနာနာသာ်တုဲ မရာဲ၊ မသြောအ်ဂန်၊ မကဴသၟိင်တ္ၚဲ၊ မလသိုန်ဗတာင်၊ မသြောအ်နာနာ၊ မသြောအ်ယဴ၊ တအ်လေဝ် ညးတအ် ကလုတ်စဒၟံင်ကီုရ၊၊ မမၞုံကဵုကာမ် ဗီုကဵု မသြောအ်၊ မသြောအ်ယဴ၊ မကဴသၟိင်တ္ၚဲတအ်ဂှ် ဒးကေတ် အခိင်ကလုတ် လအ်ညိတုဲ မမၞုံကဵုသၞော် ဗီုကဵုမၜဲတအ်ဂှ် ဒးကေတ် အခိင်အောန်ညိရ၊၊

အဟာရ

Mung bean sprouts in a bowl that have been bleached, dramatically reducing their nutritional content as is typical with store bought mung bean sprouts. See above for unbleached, natural green/white mung bean sprouts.

ကလုတ်တအ်ဂှ် ဓါတ်ဗဳတမေန် ကေုာံ ဓါတ်မေန်နိရာ ဂၠိုင်နူ မဍေဟ်တအ်ဏီတုဲ အခိင်မဒးကဵုဓါတ်ဂမ္တဴ(ဍုန်)လေဝ် အောန်ကီုရ၊၊ သၞေဝ်တအ်ဂှ် ဍုန်လအ်ခ္ဍင် ဓါတ်ဗဳတမေန်တအ် လီုဂၠိုင်ခ္ဍင်ရ၊၊ ပ္ဍဲကဵု ကလုတ်တအ်ဂှ် နွံကဵု ဓါတ်အဟာရ မကဵုဖဵု ကုပရေင်ထတ်ယုက် မပ္တံ ဗဳတမေန် (vitamins)၊ ဓါတ်မေန်နိရာ(minerals)၊ ဓါတ်အေန်ဇြာမ်(enzym)၊ ဓါတ်ပရဝ်တေန်(protein)၊ ဓါတ်မစဵုဒၞာအံက်ဇြဳဒေန်(antioxidants)၊ ဓါတ်ဖဳပါ(fibre)တအ်တုဲ ဓါတ်ကၠေင် မကဵုအန္တရာဲ ကုမၞိဟ်တအ် ဟွံမဲရ၊၊ ဓါတ်တအ် ကၠုင်နူလဵုရော ယဝ်ရသၟာန်မ္ဂး ဓါတ်တအ်ဂှ် ကၠုင်နူ တၞံဍေဟ် မစွံလဝ်ကဵု ပုင်ဂွဳ သွက်တၞံဍောတ်တ် ဂွံဂျိုင် ဂွံထတ် ဂွံစဵုဒၞာအန္တရာဲတၞဟ်မာန် ပ္ဍဲအခိင်ကာလမစကၠုတ်ဂှ်ရ၊၊

ဗီုဓါတ်ပရဝ်တေန် ကေုာံ ဖဳပါ ပ္ဍဲကလုတ်သြောအ်ယဴ (ဂျုံး)တၞဟ်ခြာ ပ္ဍဲအခိင် မဍေဟ်ကဵု ကလုတ်ဍေဟ်၊၊

	ဓါတ်ပရဝ်တေန် အတိုင်သဘာဝ Crude Protein (% of DM)	ဓါတ်ဖဳပါ အတိုင်သဘာဝ Crude Fibre (% of DM)
ပ္ဍဲမသြောအ်ယဴ	12.7%	5.4%
ကလုတ် ၁ တ္ၚဲ	12.7%	5.6%
ကလုတ် ၂ တ္ၚဲ	13.0%	5.9%
ကလုတ် ၃ တ္ၚဲ	13.6%	5.8%
ကလုတ် ၄ တ္ၚဲ	13.4%	7.4%
ကလုတ် ၅ တ္ၚဲ	13.9%	9.7%
ကလုတ် ၆ တ္ၚဲ	14.0%	10.8%
ကလုတ် ၇ တ္ၚဲ	15.5%	14.1%

တင်လ္ၚတ်ဝွံ မကၠောန်လဝ် နကဵု Peer ကဵု Leeson (1985) ^[၁]

ဗွဲသၟဝ်ဝွံ မထ္ၜး ဗီုအဟာရ ပ္ဍဲမၜဲ (kidney beans ဗိုလ်စားပဲ) ၁၀၀ ဂရာမ်၊ ခၞေက် ကဵု မၜဲမလုတ်လဝ် ဗီုတၞဟ်ခြာ
အဟာရ Nutrient	DRI^[၂]	ပ္ဍဲမၜဲခၞောက်^[၃]	ပ္ဍဲၜဲကလုတ်^[၄]	Ratio
Protein (g)	50	26.72	45.15	1.7
Vitamin C (mg)	90	5.1	416	81.56
Thiamin (mg)	1.2	0.6	3.98	6.63
Riboflavin (mg)	1.3	.248	2.78	11.2
Niacin (mg)	16	2.33	31.40	13.47
Vitamin B-6 (mg)	1.3	0.45	0.91	2.02
Folate (µg)	400	446	634.25	1.422
Vitamin E(mg)	15	.25	0	0
Vitamin K (µg)	120	21.527	0	0

ဗီုဂွံကလုတ်

ဗီုဂွံကလုတ်ဂှ် ကၠောန်ကေတ် ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုလေဝ်ဂွံ ကၠောန်နဒဒှ် မပ္တိတ်သွံစလေဝ်ဂွံ၊၊ ဒးကဵုအခိင် အကြာ ၃ တ္ၚဲကဵု ၇ တ္ၚဲ၊၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ မတအ်ဂှ် ကြာတ်ထောအ် နမကြာတ်ပတိတ် ခဗိုက် ကေုာံ တိ၊၊ တုဲမ္ဂး တုင်ဖေါဝ်ထောအ် မတအ် လလအ်အခိင် အကြာ ၂၀ မိနေတ် ကဵု ၁၂ နာဍဳ၊၊ တန်တဴကဵု ဂကူမတအ်ရ၊၊ ဗွဲမဂၠိုင် တုင်ပွိုင် ၁၂ နာဍဳဂၠိုင်ရ၊၊ တုင်ဍာ်ဂှ် ပကဵု ညံင်မတအ် ဂွံစကလုတ်တိုန်ရ၊၊ တုင်ကဵု ဍာ်ဂံက်က်လေဝ်ဂွံ၊၊ ဗီုကဵုၜဲသ္ၚေက်ဂှ် ညးလ္ၚဵုစဝ်စုတ် ဍာ်ဂမ္တဴကၞမ်မ်တုဲ တုင်လဝ်ရ၊၊ တုင်လဝ် ပ္ဍဲဍာ် ပွိုင် ၁၂ နာဍဳတုဲမ္ဂး မတအ်ဂှ် စကၠုတ် ထၟုက်ကၠုင်ရ၊၊

ဍာ်မတုင်လဝ်ဂှ် ချာဲထောအ်တုဲ စုတ်ကဵုအရာမွဲမွဲ မပ္တံကဵု ထိုင် ပၠုတ်မ၊ ပလင်ပလာသတေတ်၊ ကၞာဲဇာတအ်လေဝ်ဂွံရ၊၊ တုဲမ္ဂး စွံလဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲအခန် မၞုံကဵုဂမ္တဴ အကြာ ၁၃ ကဵု ၂၁ ဒဳဂရဳ (ဟွံသေင်မ္ဂး) ၅၅ ကဵု ၇၀ ဖာရိဟာ်၊၊ အရာဒးတီလဝ်မွဲဂှ် မတအ်ဂှ် ယဝ်ရ ဒးဒၟံင်ဍာ်မ္ဂး မတအ်ဇြိုတ်ဍာ်တုဲ အုဲ၊ မတအ်ဂှ် ယဝ်ရ ကှ်ဒၟံင်မ္ဂး ဍေဟ်တိုန်ဟွံမာန်တုဲ ကှ်သြေင်အာ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒးဖဒှ်ကဵု ညံင်ဍာ်ဂွံအပ်ဒၟံင်တုဲ သၟုဟ်ဍာ်နွံဂေတ်ဒၟံင် ပ္ဍဲပလင်မ္ဂး ကလုတ်တိုန်ခိုဟ်ရ၊၊ မွဲတ္ၚဲ အောန်အိုတ် မွဲအလန်၊ ခိုဟ်မ္ဂး ၜါအလန် ဒးဖ္ဍာ်ကဵုရ၊၊

ဟိုတ်ဟွံကလိဂွံ ကလုတ်ခိုဟ်ဟ်ဂှ်

ကြာတ်ကြဴလဝ် မဟွံအးဇ္ၚး၊
တုင်လဝ် မလအ်အာ၊
ဟွံဖ္ဍာ်တုဲ မတအ် ကှ်အာ၊
ဓါတ်ဂမ္တဴ ကတဴလောန်အာ (ဟွံသေင်မ္ဂး) ဂံက်လောန်အာ၊
အရပ်အရာ ဟွံအးၚး၊
ကျာမောန်လောန်အာ၊
မ ဟွံခိုဟ်၊

နိဿဲ

↑ Cuddeford, D. (1 September 1989). "Hydroponic grass". In Practice. 11 (5): 211–214. doi:10.1136/inpract.11.5.211.
↑ Dietary Reference Intake
↑ Food Composition Databases Show Foods -- Beans, kidney, all types, mature seeds, raw (in en).^{[permanent dead link]}
↑ Food Composition Databases Show Foods -- Beans, kidney, mature seeds, sprouted, raw (in en).^{[permanent dead link]}

[1] Cuddeford, D. (1 September 1989). "Hydroponic grass". In Practice. 11 (5): 211–214. doi:10.1136/inpract.11.5.211.

[2] Dietary Reference Intake

[3] Food Composition Databases Show Foods -- Beans, kidney, all types, mature seeds, raw (in en).^{[permanent dead link]}

[4] Food Composition Databases Show Foods -- Beans, kidney, mature seeds, sprouted, raw (in en).^{[permanent dead link]}

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]