ကွာၚ်ဂွဳ
ကွာင်ဂွဳ (ဟွံ) ကွာင်ခေါက်ကဒဵု
လိက်ပရေင်ဏအ် ချူလဝ် ပရူစၞစ။
ကွာင်ဂွဳဂှ် ဒှ်ကွာ် မကၠောန်လဝ် နကဵုဝိုဟ်ပလေင် ကဵု ယိုဟ်သတ်ဗြဴတုဲ မလေပ်ကၠောန်စ ပ္ဍဲဂိတုဒဂိုန်ရ။
နကဵုအခိုက်ကၞာမန်မ္ဂး ပ္ဍဲအခိင်မဂံက်ၜိုဟ်ဒၞာဲ ဗြဲဂိတုဒဂိုန်ဂှ် ကၠောန်ကွာင်ဂွဳကတဴကတဴတုဲ သွက်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုကီု ပလံင်ကဵု သ္ၚိမသ ကလော သကအ်ရဲ သီုကဵု လံင်ဗဗေင် ကုခမဳသင်တအ် အခိင်ညးတအ် မဂ္ၚေင်ပိဏ္ဍပါတ်ရ။
နဲကၠောန်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ပလေင်ဂှ်တုင် ပွိုင်မွဲဗတံတုဲ ဗုတ်ကဵုဗဝုတ်။ ဝိုဟ်ဂှ် စုတ်ကဵုယာတ်တုဲ ဍိုက်ပတိတ်ဍာ်။ (ခေတ်လၟုဟ် ဝိုဟ်ဇမ်ကှ် ရာန်နင်တုဲ စုတ်ဍာ်တုဲ ဂွံလဝဲါဂှ်ရ)။
သတ်ဗြဴဂှ် ကွာတ် ကသာဲကဵုဇၞော်ညိ။
ကဝ် (ဟွံ) သဂြာ ဂှ် ကၞာန်ကဵုပၟတ်သာသာ။ ကဝ်ဒှ် ဇုက်ဇြဲမ္ဂး စုတ်သတ်ဗြဴမကွာတ်လဝ်ဂှ်။ ၜါဂှ် သၟအာရေင်တုဲမ္ဂး ကလိဂွံ ယိုဟ်သတ်ဗြဴရ။
ဝိုဟ်ဂှ်ကေတ်တုဲ ကေတ်မွဲကလောအ် ကတာတ်ခ္ဍမ်ထောအ်၊ တုဲ ဖလံက်ဖျေဟ်လဒေါဝ်၊ ကေတ်ယိုဟ်သတ်ဗြဴတုဲ စုတ် ပ္ဍဲဂှ်၊ တုဲ ကၟာတ်ထောအ်။
ကေတ်သၠဗြာတ် လံက်ထောအ်ကၠေင်စညိ တၞဟ်န ကွာင်ဂှ်စိန်တုဲ ဟွံဂွံဗာန်။ ခဝ်သၠဗြာတ်ဂှ်တုဲ စုတ် ကွာင်မစုတ်လဝ် ဝိုဟ်ဂှ်တုဲ ကၟာတ်။
စုတ်ပ္ဍဲဓရုင် တုဲဇြုင်။ ဝိုဟ်ဂှ်စိန်မ္ဂး စကွာင်ဂွဳ (ဝါ) ကွာင်ခေါက်ကဒဵု ကတဴကတဴဂွံရ။
အခိုက်ကၞာ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ကွာင်ဂွဳဝွံ နကဵုအခိုက်ကၞာမန်မ္ဂး ညးကၠောန်စ ပ္ဍဲဂိတုဒဂိုန် မဒှ်အခိင် မဂံက်ဗြဲတုဲ သံက်စကွာင်ဂွဳကတဴကတဴဂှ် နွံကဵုရှ်သာကွေဟ်ရ၊၊ ညးကၠောန်ကွာင်ဂွဳတုဲ ညးပလံင်စ ကုကလောကောဒေအ် မသဂမၠိုင်ကီု သီုကဵု လံင်ကဵု ခမဳသင် ပ္ဍဲအခိင်ညးတအ် မဂၚေင်ပိဏ္ဍပါတ် အခိင်နူဂယးရ၊၊ ကွာင်ဂွဳဂှ် စဟွံစအိုတ်တုဲ ခဒဵုစွံလဝ်လအ်လအ်မ္ဂး ညးကော်စ ကွာင်ခဝ်ခဒဵုရ၊၊ ကွာၚ်ဝွံ ရန်ကဵုခၟဳသၚ်ဂမၠိုၚ်သ္ဂောံပပြဘိုက်အာမွဲဝှ်ပိဂိတုရောၚ်။ ကွာၚ်ဝွံ ကၠောန်လဝ်ခိုဟ်မ္ဂး စွံဂဒဵုလဝ်နာၚ်တုဲ အခိၚ်ကဵုပိုန်တုဲ ဒှ်စၞကၞောတ်ကအ်ရောၚ်။ ကွာင်ဂွဳမဒဵုစွံလဝ်တအ်ဂှ် သၞာကဵုကၠေင်တုဲစဂှ်လေဝ် ဂွံဒှ်ရှ်သာ မွဲဗီုကီုရ၊၊ အခိၚ်စမ္ဂး ခၞာစမာန်ရ။ ကွာၚ်ဝွံ ဒှ်ကွာၚ်အခိုက်ကၞာဂကူမန်တအ်ဍာံဍာံရောၚ်။
ပွံက်အဓိပ္ပါယ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]သွက်ဂွံတီဂုဏ်ဖိုလ်အဓိပ္ပါယ်ကွာၚ် ဗွဲခမၞန်
(က) ကွာၚ်ဝွံဂွဳလဝ်တုဲဍေံဒှ်မံၚ်မသုန်တၠၚ်ရ။ အရာမသုန်တၠၚ်ဂှ် ရန်ကဵုအနန္တဂုဏ်(၅)ပြကာ မတွံဂး ကျာ်၊ ဓရ်၊ သၚ်၊ မိ၊ မ၊ ကေုာံ အ္စာ ရောၚ်။
(ခ) ဂွဳလဝ်ကဵုသၠဗြာတ်ဂှ်ဝွံ တုပ်တဴဗွိုက်လ္တက်ပိုဲမၞိဟ်တံ ဂြောပ်ဗ္ဒန်လဝ်ခန္ဓကာယ ရ။
(ဂ) ဖျူန်ကွာၚ်ကၠောန်လဝ်ကဵုဝိုဟ်ပလေၚ်ဂှ်ဝွံ တုပ်တဴခန္ဓာကာယပိုဲမၞိဟ် တအ်ရ။
(ဃ) ယိုဟ်အပ္ဍဲဂှ်ဝွံ တုပ်တဴစိုတ်ပိုဲမၞိဟ်တအ် အပ္ဍဲတေံ ရ။
(ၚ) အခိၚ်ပိုဲစကွာၚ်ဂှ် ယဝ်ပိုဲတော်ဆအဓိပ္ပါယ်ကွာၚ်ဒးမ္ဂး ဒှ်ဓဝ်မွဲဍောၚ်ရောၚ်။