ခရာမ်၊ တၞံ
| တၞံခရာမ် | |
|---|---|
| |
| မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ | |
| လောက: | Plantae |
| (unranked): | Angiosperms |
| (unranked): | Eudicots |
| (unranked): | Asterids |
| လၟေင်ဂကူ: | Gentianales |
| ဇာတ်ဂကူ: | Asclepiadaceae |
| လစှ်ေဇာတ်ဂကူ: | Asclepiadoideae |
| ဗဳဇဂကူ: | 'Sarcolobus' |
| လစှ်ေဂကူ: | ''S. globosus'' |
| ယၟုရုက္ခဗေဒ | |
| Sarcolobus globosus Wall.
| |
တၞံခရာမ် (အၚ်္ဂလိက်: Sarcolobus globosus; Burmese: ဆွတ်ခမုံနွယ်; Thai:เถาหัวลิง) နကဵုယၟု ဝိဒျာသိပ္ပံရုက္ခဗေဒ Sarcolobus globosus Wall ဝွံ ဒှ်တၞံဇုက် မလာံတ္ၜန်ပူတိုန်အာ အကြာတၞံဆု တၞဟ်သအာၚ်မွဲဂကူ နူကဵု ဒေသဂမ္တဴ ဗွဲတၟေင် ရးအာရှ သီုကဵု ဍုင်အိန္ဒိယ၊ ကြုက်၊ သေံ၊ မလေရှာ၊ မန်ဗၟာ၊ ဖလိပိန် ကေုာံ အေန်ဒဝ်နဳယှာရ၊၊
ဍေဟ်မလေပ်တိုန် ပ္ဍဲဂြိုပ်အရး ဍာ်ဖနုင်တုဲ တၞးဍေဟ်ကီု သီုကဵုရိုဟ်ဍေဟ်ဂှ် စကာ နဒဒှ်ဂဥုဲတုဲ ကထိုက်မဍေဟ်ဂှ် ဂျိနွံဒၟံင်တုဲ မစကာ သွက်ဂွံဂစိုတ် ကၠဵု ကေုာံ သတ်ဂြိုပ်တအ်ရ၊၊ မန်ဒေသမုဟ်ဍုင် ကော် (အရိမ်)၊ မန်ဒေသရေဝ် ကော် (ဟရေမ်)၊၊
ဗမံက်ထ္ၜး (Description)[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
လက်သဏ်တၞံ
တၞံခရာံဝွံ မဒှ်တၞံဇုက် မလာံတ္ၜန်ပူတိုန်အာ အကြာဆုတၞဟ်သအာၚ်မွဲဂကူ၊ ခၞော်တၞံဍေဟ် အရံၚ်သာ်ကဝ်တာ ဖျုန်ခၞော်ခဍအ်ကလောံကလေန်ဒၟံၚ် ခၜိုတ်ဟွံမဲ။ ဍေဟ်ဒးစိုတ် တိဖနုၚ် ဒုၚ်ဘဲတ္ၚဲလေဝ်မာန်ရ။ ဇမၞော်တၞံတၟာ ၁-၂ ၝောအ်တဲ ။ဇမၠိင်တၞံ နွံအကြာ ၃-၄ ဖိဟ်၊ သဓုံဍေဟ် ၂ ဖိဟ်။ တၞးဍေဟ် တိတ်မွဲတဝ်မွဲ ညံၚ်ခၟာဲစာၚ် ပ္ဍဲမွဲကၞာၚ်
နွံ ၜါတဝ်(မွဲလ္ၚဝ်) တောဲရေၚ်တိုန်အာ ဆောဆောရ။ တမ်တဝ်တၞးခၟူခၠအ်၊ တၞုၚ်တၞး ကေက်၊ ဓရီုတၞး ဃိုတ်ကလိတ်ညဳ။ ဇမၞော်တၞး နွံၜိုတ် 4.5 cm ဇမၠိင်တၞး နွံ 8 cm ဂတှေ်စးတၞး သာ်တ္ၚေက်။ ဗုၚ်တၞး ကရောၚ်တၞၚ်ဒၟံၚ် 5-7 စုမ် ဂွံညာတ်ကေတ် ဗွဲမကၠးဖဍးရ။
ပကဴဍေဟ် တိတ်အဘိုက် ပွဳပွူဂါပ်တဝ်ဇဝ်။ တဝ်ဇဝ်ပကဴ နွံဇမၠိင် 6-13 mm ။ အထိုက်ဍေဟ် ဒှ် ၜါကွပ် မွဲမွဲထပ်နွံ ၅ အထိုက်။ တမ်အထိုက် စုက်ကၠေတ်။ ဗွဲပ္ဍဲအထိုက် သာ်ဍီုဒမျိုၚ်။ ကသဝ်ဍေဟ် နွံကဵုအၚ်္ဂဇာတ်ကၟက် ကေုာံ ဇာတ်ၝောအ် ဆက်စပ်လုက်မံၚ်တုဲ နွံကဵု ကသဝ်ခၟာဲ ပ္ဍဲဗွိုၚ်အထိုက်။ အခါရာၚ်မ္ဂး ဇမၞော် နွံ 1 cm သၟူအမြာဲ ဟွံမဲရ။
သတ်ဍေဟ် မွဲတဝ်မွဲမ လက်သန်သတ်ဍေဟ်တုန် ဒှ်ဒၟံင် ညံၚ်ဗဳခဍမ်ကီု ခၞော်တီု အရံၚ်ဍာ်ၜဴနှဴသာ်တ္ၚေက်၊ ဇမၞော်ဍေဟ် ဗၞတ် ၄ ၝောအ်တဲ။ အခိၚ်ၜတ်တ် သတ်သာ်တ္ၚေက်၊ ကာလကြံၚ်ယောပ် သာ်ဍာ်ၜဴ။ ဍေဟ်ဒကးပါ်လဒေါဝ်ပၟဝ်သတ်၊ ပ္ဍဲပၟဝ်ဍေဟ် မခဍန်ဍေဟ် ရေၚ်ၚ်ဒၟံၚ် ညံၚ်ခၟာဲခဍာ်ကီု ကွပ်ပ်ထပ်ဂတှေ်ဒၟံၚ် ညံၚ်ဂစေဟ်ဂဗိရ။
ဂမ္စာဲ ( Distribution)[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
တၞံသတ်ဇုက်ခရာံဝွံ မကၠုၚ်နူ ဒၞာဲတိဖနုၚ် မဍုက်ဍေက် ဒေသဂြိုပ်အရးတုဲ ဒှ်တၞံဇုက် မၞုံကဵုအာယုက်ဒတန် မဂၠိၚ်မွဲဂကူ ဇၟာပ်ဍုၚ်ကွာန် အလုံဂၠးတိအာရှမွဲဂွံဆဵု ကေတ်မာန်အိုတ်ရ။
လွပ် ကေုာံတဗျဂုဏ်(Medical Uses)[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
တဗျဂုဏ်
တၞးဍေဟ် ထၞက်ဖက်ကဵုံ မတောၚ်ဗ္ကေတ် ဍေဟ်မာန်အကၚ်ဂုဟ်၊ ဖျုန်သတ်ဍေဟ် စယဲဟကိတ်ပချုက်ဂၞဴမာန်ရ။
တၚ်ဂၞၚ်တၞဟ်ဟ်
ကေတ်ခဍန်မဍေဟ် ဗ္စကၞိမ္ဂး ကၞိဗၜူဂြိပ်ပြးဇးရ။ ဆေၚ်ကဵုံ သတ်လွဳကောန် နကဵုဍာ်တှ်မ္ဂး ကၞိ၊ ကၠဵု၊ ဗ္ဂဲကီု စဒးမ္ဂး ဗၜူတုဲ ကၞမ်ဒဟ်ဆီ မာန်ဖအိုတ်ရ။
ယဝ်ရ သတ်သၞေၚ် မပ္တံကဵုံ အဒါ စဒးတုဲ စဵုကဵုံ ကွာ်ဟွံမာန် ဂၞိၚ်ကဝ် ဒှ်မာန်ရောၚ်။
နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
- မွန် -မြန်မာအဘိဓာန်
- တြာဲအဘိဓာန်မန်
- ပြကိုဟ်ဂြန်ဂဥုဲမန်တၞဟ်ဟ်သာ်
- မြန်မာအဘိဓာန်
- လိက်အရးဒေသဖာလိန်
- မွန်စာပေအထောက်အကူပြုဝေါဟာရများ
- အဘိဓာန်မည်-သေံ ၂
- พจนานุกรมมอญ-ไทย
Image ; Thai Google