ချေတ်သိုင်၊ နာဲ
| နာဲချေတ်သိုင် (နိုင်ချစ်သောင်း) | |
|---|---|
 ဗီုရုပ် နာဲချေတ်သိုင် (နူသၞာံ ၂၀၁၉) | |
| သၠးဂၠံဂဝ် |
ချေတ်သိုင် အံက်တဝ်ဗါ ၁၆၊ ၁၈၉၉ ကွာန်ကဒေါ |
| စုတိ |
ဂျူလာင် ၉၊ ၁၉၈၇ (အာယုက် ၈၇) ဍုင်လ္ဂုင် |
| ဟိုတ်မစုတိ | အာယုက်ဇၞော် |
| ဂကူ | ဂကူမန် |
| ဘာ | Imperial College London ကဵု Royal College of Science |
| မဒယှ်တဴ | က္ဍိုပ်သကိုပ်ကောန်ဂကူမန် |
| အိန်ထံင် | မိလှမျေအ် |
| အံက် | နာဲအံင်ဒေါန် မိမျမေ |
| လာပ် |
နိုင်ငံ့ဂုဏ်ရည်ဘွဲ့ (ပထမဆင့်) သီရိပျံချီဘွဲ့ (၁၉၅ဝ) |
| ဂယိုင်လမျီု | သၟိင်ဇၞော်ဓာတု |
နာဲချေတ်သိုင် (၁၈၉၉-၁၉၈၇) (နိုင်ချစ်သောင်း) ဥက္ကဌ ဗော်သွးမန်အလုံဍုင်ရာမည တြေံဝွံ ဟိုတ်နူမဒှ်မၞိဟ် မစိစောန် ပ္ဍဲကွတ်ဓါတု ကေုာံ မယိုက်ဂၠေင်လဝ် ဓလေင်ဍုင် ကဆံင်ဝန်ဇၞော်တုဲ သၟိင်ဇၞော်ဓါတုလေဝ် ညးကော်ကီုရ၊၊ ဟိုတ်မရေင်တၠုင် ကၠောန်လဝ် သွက်ညးဍုင်ကွာန် ဗွဲမဇၞော်ကဵု ဒြဟတ် တၟေင်တၟဟ်တုဲ နူကဵု သၟိင်အလဵုအသဳဍုင် ဇိုန်နှင်ကဵု တဆိပ်ကြာ သဳရိပျံချဳ ကေုာံ နိုင်ငံဂုဏ်ရည်ဘွဲ့ ကီုရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင် ပၞာန်ဂၠးတိ အလန်ဒုတိယ မအာစိုပ်ဒတုဲဂှ် ညးရေင်တၠုင် ဖန်ကၠုင် ညံင်ကောန်ဂကူမန် ဂွံကလေင်စိုပ် ဍုင်ဗဂေါဟံသာဝတဳတုဲ ဒက်ပ္တန်ကၠုင် အရာပ်စဳပျးမန် ပ္ဍဲဍုင်ဗဂေါရ၊၊
ပထမအဝဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
မာံချေတ်သိုင်ဝွံ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၈၉၉ ဂိတုအံက်တဝ်ပါ ၁၆ ဂှ် ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲမိမ ဂကူမန်ၜါ နာဲအံင်ဒေါန် (နိုင်အောင်ဒွန်း) ကဵု မိမျမေ ပ္ဍဲကွာန်ကဒေါရ၊၊
အခိင်မံင်ဘာစိုပ်ဂှ် မိမညးၜါ ပအပ်စွံ ဘာအင်္ဂလိက်-ဗၟာ ပ္ဍဲဍုင်မတ်မလီု၊ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၁၆ ဂှ် ဂွံအံင်ဇၞးကေတ် တန်သတ္တမ နကဵုဂုဏ်တၟေင်တုဲ သွက်ဘာတန်သမၠုင်ဂှ် ကလိဂွံ လာပ်ထံက်ပင်ပညာ မကော်ဂး သကဝ်လာရှေပ်ရ၊၊ ကြဴနူဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၁၉ ဂှ် ဂွံအံင်ဇၞးကေတ် စှ်တန် ဘာသာသီုဖအိုတ် ဒစာံဘာသာဂှ် ဂွံအံင်ကေတ် နကဵုဂုဏ်တၟေင် ထပှ်ဘာသာ (အင်္ဂလိက်၊ လိက်အင်္ဂလိက် ရုဲစှ်၊ ဘာသာဗၟာ၊ ပါဠိ၊ သင်္ချာ မွဲ၊ သင်္ချာ ၜါ၊ ပထဝဳ) တုဲ ကလိဂွံလာပ်ဗ္တောန်ပညာကဝ်လိက်ရ၊၊
ပရေင်ပညာ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ပ္ဍဲဘာကဝ်လိက် တန်ဥပစာဂှ် ဘာသာသင်္ချာ၊ ဓာတုဗေဒ၊ ရူပဗေဒတအ်ဂှ် နကဵုဂုဏ်တၟေင်ဂှ် ဂွံအံင်ဇၞးကေတ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၂၃ တဆိပ်ကြာသိပ္ပံဂှ် နကဵုဓာတုဗေဒဂှ် ဂွံအံင်ဇၞးကေတ် နကဵုဂုဏ်တၟေင်ရ၊၊ ဟိုတ်မကလိဂွံ စၟတ်ဂၠိုင်အိုတ် အလုံမွဲဍုင်ဗၟာတုဲ ဂွံဒုင်ပအပ်ကဵု လာပ်တဆိပ်ထဝ် ဦးရွှေလေး ရ၊၊ ပါဲနူဂှ်တုဲ သီုကလိဂွံလာပ် အာဗ္တောန်ပညာဍုင်မ္ၚးတုဲ အာတိုန်ဘာ ပ္ဍဲဍုင်အေန်ဂလာန် ဇရေင် Imperial College London ကဵု Royal College of Science၊၊ ညးဆက်တိုန်တက္ကသိုလ် လပါ်ဓါတုဗေဒ နူသၞာံ ၁၉၂၆ စဵုကဵုစိုပ် ၁၉၂၈ တုဲ ပသုတေသန ဘာသာဓာတုဗေဒတုဲ ကလိဂွံတဆိပ်ကြာ မဟာသိပ္ပံ (သုတေသန) ပ္ဍဲတက္ကသိုလ်လာန်ဒါန်ရ၊၊ ပါဲနူဂှ်တုဲ တဆိပ်ကြာ D.I.C, A.R.C.S ကဵု F.C.S လေဝ် ကလိဂွံအာကီုရ၊၊
သဇိုင်ဝန်ဍုင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ကလိဂွံ တဆိပ်ကြာတအ်တုဲ ကလေင်စဴ ဍုင်မိတိမဇကု ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၂၈ ဂှ် ဂွံဒုင်ခပတိုန် ပ္ဍဲဌာနဓာတုဗေဒ တက္ကသိုလ်လ္ဂုင် နဒဒှ် လစှ်ေကထိကတုဲ စိုပ်သၞာံ ၁၉၃၀ ဂှ် ဂွံဆပတိုန် နဒဒှ် သၟိင်ဇၞော်ဓာတုဗေဒ ကၟိန်ဍုင် ရ၊၊
နာဲချေတ်သိုင်ဝွံ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၈ ပ္ဍဲလက်ထက် အလဵုအသဳပၟင်ဍုင် ဂဥုပ်ဗိုလ်နေဝင်းဂှ် ဂွံခပတိုန် နဒဒှ် ဝန်ဇၞော် လပါ်ကွတ်စက်ကွတ်တဲ၊ သၟာကမၠောန် ကေုာံ ပရေင်ယေန်သၞာင် (စက်မှုလက်မှု၊ သတ္တုတွင်း၊ အလုပ်သမား နှင့် ယဥ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန) ရ၊၊ စိုပ်ခေတ် ဝန်ဇၞော်ဦးနုဂှ် ဂွံဒုင်ခပတိုန် ပ္ဍဲကမ္မတဳမကဵုကသပ်ဍုင်ရ၊၊ နကဵုတာလျိုင်အလဵုအသဳတုဲ ပ္ဍဲဂကောံကေင်ကာမန်ဂှ်လေဝ် နကဵုပ္ဍဲဂကောံမၞိဟ်ဇၞော်ဂှ် နူကဵုသၞာံ ၁၉၅၄ စဵုကဵုစိုပ် ၁၉၆၂ ယိုက်ဂၠေင်လဝ်ကီုရ၊၊
ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၀ ဂှ် နူကဵုကၟိန်ဍုင် ဇိုန်နှင်ကဵု တဆိပ် သဳရိပျံချဳ ကုနာဲချေတ်သိုင်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၀ ဂှ် ကံင်သဳကၟိန်ဍုင် ဇိုန်ကဵုတဆိပ် နိုင်ငံ့ဂုဏ်ရည်ဘွဲ့ (ပထမဆင့်) ရ၊၊
ပါဲနူ ကမၠောန်မဆေင်ကဵု အလဵုအသဳတုဲ ပ္ဍဲကမၠောန်ပရေင်မၞိဟ်၊ ပရေင်ပညာတအ်လေဝ် လုပ်ယိုက်ဂၠေင်လဝ် နွံဗွဲမဂၠိုင်ရ၊၊ နဒဒှ် နာယက ဂကောံဂေါပက ကျာ်လ္ဂုင်၊ ဂကောံဇၞော်သုတေသန ဍုင်ဗၟာ နဒဒှ် ဥက္ကဋ္ဌ (၁၉၅၄-၁၉၈၂)၊ နဒဒှ် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ပ္ဍဲ ဂကောံအုပ်ဓုပ် ဘာတန်သမၠုင် မြို့မအမျိုးသား အထက်တန်းကျောင်း၊ ကမ္မတဳအုပ်ဓုပ် ရုင်ဂဥုပ်ဇဳဝိတဒါန (ဗဟာန်) နဒဒှ်ဥက္ကဋ္ဌ (၁၉၇၄-၁၉၈၂)၊ ပ္ဍဲဂကောံမန်ဇၞော်အိုတ် ဗော်သွးမန်အလုံဍုင်ရာမည ဂှ် နဒဒှ်ဥက္ကဋ္ဌ လေဝ် သၞာံဗွဲမဂၠိုင် ယိုက်ဂၠေင်လဝ်ရ၊၊
ကလေင်ပ္တန် လၟိဟ်မၞိဟ်မန် ပ္ဍဲဟံသာဝတဳ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ပၞာန်ဂၠးတိအလန်ဒုတိယတုဲအာတုဲ တိဗ္ၚအကြာဗဂေါကဵု ပၞက်ပြေင် မွဲအခိင်တေအ် ဂလာအိန္ဒိယတအ် မကၠောန်လဝ်ဂှ် ပၞာန်အာစိုပ်ဒတုဲတုဲ တိတအ်ဂှ် မၞိဟ်ကၠောန်ဟွံမဲ သၠးဒၟံင်ရ၊၊ သွက်ဂွံကၠောန်တိဗ္ၚတအ်ဂှ် ဖျေဟ်ကဵုဒၞာဲ ကုကောန်မန်နူကဵု ခရိုင်သဓီု ကဵု ခရိုင်မတ်မလီုရ၊၊ နာဲချေတ်သိုင် ကေတ်တင်လတုပ်စိုတ် ကုသၟိင်ဍုင်တုဲ သီုပ္တန်လဝ် အရာပ်စဳပျးမန် ပ္ဍဲဍုင်ဗဂေါရ၊၊
ဂကောံသ္ၚိကၟိန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
နာဲချေတ်သိုင်ဝွံ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၃၆ ဂှ် ထပ်တဲ ကုမိလှမျေအ်တုဲ ညးတအ် ကလိဂွံ ကောန်တြုဟ် ပိတၠရ၊၊
လအိတ်ဘဝ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
က္ဍိုပ်သကိုပ်ဂကူမန် နာဲချေတ်သိုင်ဝွံ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၇ ဂိတုဂျူလာင် ၉ ဂှ် ကလိလောန်စဴအာ ဘဝပရလိုက် ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင်ရ၊၊ [၁]
နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၂)