ဇာတ်မဟာဇနက္က
ဇာတ်မှာဇနက်(၂)
သွက်သောတုဇန်တံညးဂမၠိုၚ် သ္ဂောံဒှ်ဗဟုသုတ ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ညာတ်အာ ပ္ဍဲပရေၚ်ဗောဓိသတ်ပိုဲ နူဘဝကၠာကၠာတေံညိလဝ်စိုတ်တုဲ ပြကိုဟ် (ဇာတ်မှာဇနက်)ဝွံ ကျာ်ဇၞော်အ္စာစွောံ(ဝေါဆရာတော်) စဳရေၚ်ခၞံဗဒှ်ရောၚ် ။
နိဒါန်
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
စိရံတိဋ္ဌတု သုဂတဿသာသနံ၊ သာသနာကျာ်ဂဵုသလံၚ်ကဵုတန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲကာလမလွဳလံညိအဴ၊ ကျာ်တြဲတၠမဟာကရုဏာ နာဲသလောကဓါတ် ဨကရာဇ်နာဲညး ဇမၞးဒိုဟ်စှ် တဝ်စရှ်ညးတ္ကံပန် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မညန်ကဵုဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ်တန်ဒၟံၚ်တုဲ နွံကာလမွဲတ္ၚဲ ခမဳဂမၠိုၚ်မကၠုၚ်ကောံတန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဇြပ်သဘၚ်ဓရ် ညံၚ်ကၟဝ်ပၞိက်ဗကေတ် ညးမစဵုဗိုၚ်ရေတ်လဝ် ဇာထဝ်မပြဲကီု ပ္ဍဲကာလဂှ် နိက္ခပါရမဳ တၠဳမၞုံကုပိုန် ဒဒှ်ဒဴတိတ်ပခမဳဂှ် ဟီုထိုၚ်သးတဴအိုတ်ရ။
“ယွံနာဲပိုတံ တၠဳမၞုံကုပိုန်မစိုန်ဒှ်တဴ တြုံမပြဲဂှ် ကာလမတဴ ပ္ဍဲပြာသာဒ်ပိ မတွံဂး ရမ္မ၊ သုရမ္မ၊ သုဘ၊ မတုပ်တဴဒၟံၚ်ကဵုပြာသာဒ်ဝေဒယန္တဝ်ဂှ် မသၟဟ်သၟန်တဴကေုာံဂၞကျာ်ဘိမ္မာ ကမၠောန်(၄)လ္ၚီမတွဳဗဝိုၚ်ဗိုၚ်ဒၟံၚ်ညံၚ်အိန်နာဲသွဝ်ၜါကီု၊ ပိုန်ဟာန်မဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ၜိုတ်မကလိဂွံကီု ညံၚ်ရဴဍာ်ပါၚ်လသာထောံကၠေံတုဲ ဒဴတိတ်ပခမဳပ္ကီုလွဳ ဒဵုမဂွံဒဒှ်ကျာ်ဟေၚ် သြအသဝ်ကွေံသွံ” ဂးတုဲ ဟီုထိုၚ်သးတဴအိုတ်ရ၊ ကျာ်တြဲမတဴပ္ဍဲဂန္ဓကုဋဳဂှ် နကဵုကတောဝ်ဒိပ်မိၚ်ကေတ်တုဲ က္တဵုကၠုၚ်နူသၞာနလဂါံမတုပ်တဴရဴလဂါံဇၞော်ဂှ် ဂါံကွာ်တိတ်ကၠုၚ် စိုပ်ဇြပ်သဘၚ်ဓရ်တုဲ တိုန်လ္တူပၞၚ် တက်ထဝါဲဇမၞးညံၚ်သၟဟ် ကောသရာဇာဒိသိုၚ်ဂှ် ဂ္ဇံတန်ဒၟံၚ်တုဲ သၟာန်တိုန်ခမဳတံဂမၠိုၚ်ရ။
“ ဘိက္ခဝေ၊ ယွံခၟဳတံ မၞးတံမကၠုၚ်ကောံမွဲဟာန်တုဲ မူရဴဂလာန်မွဲ မၞးတံက္တဵုဗဒှ်အိုတ်ရော” ဘန္တေဘဂဝါ၊ ယွံတၠဳမၞုံပိုန် ပိုဲဍိက်ပ္ဍဵုသြိုဟ်ကဵုသာသနာ၊ ခစသာသနာ တၠဳမၞုံကုပိုန်တုဲ နဂလာန်ဣတ္ထဳဂါထာ၊ ရာဇာဂါထာ၊ တိရစ္ဆာနဂါထာတံဂှ် ပိုဲဍိက်ဟွံဟီုရအဴ၊ နိက္ခမ္မပါရမဳတၠဳမၞုံကုပိုန်ဂှ် ပိုဲဍိက်မဟီုထိုၚ်သးတဴရောၚ်အဴ ခမဳဂမၠိုၚ်ဂး”၊ “ ယွံခမဳတံ လၟုဟ်ပါရမဳအဲကြံၚ်ဍုဟ် ပေၚ်လေံဒၟံၚ်တုဲ ဂွံဝေတ်ကောပ်စိုတ် ဂွံတံၚ်ပၠုပ်စိုတ်တုဲ ဂွံထောံကၠေံပိုန်ဟာန်ကၟိန်နန်ပြာသာတ်ဂှ် မၞးတံဟဂပ်ဝ်ထိုၚ်သးသ္ပအသဝ်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲဘဝမတုဲတေံအတိက်တေံဂှ် အဲမရနုက်ဗပေၚ်ပါရမဳဂှ် ပါရမဳအဲဟွံကြံၚ်ဍုဟ်ဏီ ၜိုန်ပါရမဳအဲမၜတ်တဴကီု မဂွံထောံကၠေံပိုန်ဟာန်ကၟိန်နန်ပြာသာတ်တုဲ မဂွံတိတ်ပခမဳဂှ် မဂပ်ဝ်ထိုၚ်သးသ္ပအသဝ်ရောၚ်” ကျာ်တြဲဂးတုဲ ကၞပ်သ္ၚံဒၟံၚ်တဴရ။
ခမဳတံညးဂမၠိုၚ် တဲပၚ်ယဵု ပ္ဍဵုလဝ်လတူကၞိပ်တုဲ အာတ်ပၚ်မှိၚ် ဇာတ်အတိက်တေံရ၊ “ ဘန္တေဘဂဝါ − ယွံတၠဳမၞုံပိုန် ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်မထောံကၠေံပိုန်ဟာန်ကၟိန်နန်ပြာသာတ်ဂှ် ပိုဲဍိက်ဂွံတီညာတ်ဒၟံၚ်ရအဴ၊ ပ္ဍဲဘဝမတုဲတေံ ဘဝဗ္ဒန်ဒၟံၚ်ဂှ် တၠဳမၞုံကုပိုန် တွံပၟိၚ်ကဵုပိုဲဍိက်ဂွံမိၚ်ညိရအဴ”ခမဳဂမၠိုၚ်ဂး၊ တၠဳမၞုံကုပိုန် သီုကဵုကွိုန်စရာဲညံၚ်ဗီုသ္မိၚ်တ္ၚဲဗၠာဲ မဆာဲတဴဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်လောကဓါတ်ဂှ်ဒှ်တုဲ နရမျာၚ်မတုပ်တဴညံၚ်ရဴရမျာၚ်မှာဗြီုဂှ် ဇာတ်အတိက်ဂှ် တွံကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ (နိဒါန် တုဲဆဝွံရ) ။ ။
၁။ ခဏ်ကောကဵုဒေံၜါတဝ်စၞေဟ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ဘိက္ခဝေ ယွံခၟဳတံ။ အတိတေကာလေ၊ ပ္ဍဲကာလအတိက်တေံ၊ ရးဂ်ှ ဝိဒေဟရး ဍုၚ်မိတ္ထဵုသၟိၚ်မှာဇနက် မပ္ကၚ်ရၚ်မၚ်မွဲသတ္တံ ဗဗွဲဓဝ်ရ၊ သၟိၚ်ဂှ်မဂွံပတၠကောန်တြုံၜါ ကောန်ဂၠု ဇမၞော်ဂှ်အရိဋ္ဌဇနက္ကမ္ဂး ယၟုကောန်သၟတ်ဂှ် ပေါလဇနက္က ဂးယၟု ကောန်ဇမၞော်ဂှ် စွံပတန်လဝ် ဒဒှ်ဥပ္ပရာဇာရ။ ကောန်သၟတ်ဂှ် ကဵုဒှ်သေနာပတိရ။ ကြဴဝွံ သၟိၚ်မှာဇနက္ကဂှ် စဴအာသွဝ်ရ။ အမာတ်တံဂှ် စံၚ်ဒန်ကၠေံဇွသၟိၚ်ဇၞော်ဒတုဲ အရိဋ္ဌဇနက္ကဂှ် ဂွံဒှ်သၟိၚ် ဒၞာဲမအံက်ဇကုဂှ်ရ။ ဒေံဂှ်ဇိုန်ဂှ်ကဵုဒှ် ဥပ္ပရာဇာပၠန်ရ။
ပ္ဍဲကာလဂှ် အမာတ်မွဲ မကၠောန်ၜိုတ် ဥပ္ပကာတံဇိုၚ်တဲသၟိၚ်ဂှ် ဍေံပြာပ်ကၠုၚ်ဇရေၚ်သၟိၚ်တုဲရဴဝွံ ဍေံသ္ဂးရ။ “ယွံတၠညး ဒေံတၠညးဥပ္ပရာဇာဂ်ှ ချပ်စိုတ်တၠညး သၟိက်ကေတ်ကၟိန်ဍုၚ်ရောၚ်အဴ” အမာတ်ဂှ် ဟီုမွဲဝါ၊ ၜါဝါဂှ်လေဝ် ကောဂှ် ဟွံပ္တေဟ်ဏီ အမာတ်ဂှ် မဟီုတဴဂၠိုၚ်ၚ်ကဵုဝါတုဲပတှ်ေအာဂလာန် အမာတ်ဂှ်တုဲ စိုတ်လီုအာကဵုဒေံဂှ်ရ။ ဒေံဇကု ပေါလဇနက္ကဂှ် ဖျေံထံၚ်တုဲ စုတ်လဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိစာတ်မွဲ ကဵုညးမၚ်မွဲလဗိုန်လဝ်ရ။
ပ္ဍဲကာလဂှ် သာ်ဝွံပေါလဇနက္ကချပ် “အဲလေဝ်ဟွံချပ်ဒြိုဟ်ကဵုကောအဲ ကောအဲမပတှ်ေကေတ်ဂလာန် ညးတုဲ စုတ်လဝ်ဇရေဟ်ကဵုအဲရောၚ်သွံ” ဂးတုဲ ပသစ္စအဓိဋ္ဌာန်ရ။ အဲတုန်လေဝ် ယာံရသ္ဒးဒြိုဟ်ဂစိုတ်ကောအဲ စၟတ်ရ ယဝ်သ္ဒဟ်ဂှ် ဇရေဟ်ပသဲဝွံ လ္ပကဵုဗၠးတိတ်နူဇိုၚ်တဲအဲညိ။ တြၚ်သ္ၚိစာတ်ဝွံလေဝ် လ္ပကဵုဍေံလ္ပံက်အာညိ၊ မွဲသာ်တုန်လေဝ် အဲဟွံချပ်ဒြိုဟ်ကဵုကောအဲစၟတ်ရ ယဝ်ဒှ်တုန်လေဝ် ဇရေဟ်ပသဲ နူဇိုၚ်အဲဝွံ ကဵုဍေံကဝ်ဒကုတ် လာဲအာညိ၊ တြၚ်သ္ၚိစာတ်ဝွံတုန်လေဝ်ကဵုဍေံလ္ပံက်အာညိ” သာ်ဝွံမပသစ္စအဓိဋ္ဌာန်ရ။
နကြဳဇှ် သစ္စအဓိဋ္ဌာန်ဂှ်ရ၊ ဇရေဟ်ပသဲတံဂှ် ကဝ်ဒကုတ်အာအိုတ်၊ တြၚ်သ္ၚိစာတ်တံဂှ်လေဝ် ကဵုလ္ပံက်အာရ တုဲပေါလဇနက္ကဂှ် ဗၠးတိတ်အာဇကုမွဲ တိတ်အာနူဍုၚ်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲကွာန်ပစ္စန္တရးမွဲဂှ် ခၞံဒၟံၚ်သ္ၚိရ။ ကြဴဝွံညးပစ္စန္တရးတံဂှ် ဍေံတီအာဒဒှ် ဥပ္ပရာဇာဂှ်တုဲ ဍေံတံကၠောန်ၜိုတ် ဥပ္ပကာတဴသ္ၚိတ်တ်ရ၊ သၟိၚ်ကောပၠန် ဂၠာဲဒၞာဲဥပ္ပရာဇာဂှ် ဟွံဂွံတုဲ ကၞပ်ဒၟံၚ်ရ၊ ဥပ္ပရာဇာဂှ်ကြဴဝွံ ဗဗွဲလွေၚ် ပ္ကောံကေတ်ဗဵုလဗးကွာန်ရးတံဂှ် ဂွံဗဵုလဗးမဂၠိုၚ်တုဲ ဇက်ပ္ၚောံကၠုၚ်ကဵု ဍုၚ်မိတ္ထဵုဂှ်တုဲ ပတန်လဝ်ဒပ်မ္ၚးဍုၚ်ဂှ်ရ တုဲသာ်ဝွံ ပၠောပ်လိက်ကဵုကောဂှ်ရ။
“ပ္ဍဲကၠာတေံဂှ်၊ အဲဟွံဒြိုဟ်ကဵုကောအဲသွံ၊ ကောအဲ မပ္တေဟ်ကေတ် ဂလာန်ညးတုဲစုတ်လဝ်ဇရေဟ်ကဵုအဲ ပ္ဍဲသ္ၚိစာတ်ရောၚ်။ ပ္ဍဲလၟုဟ်ဝွံ ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် မကဵုအဲဟာ တဝ်စၞေဟ်ဟာ” ဟီုရ။ သၟိၚ်အရဋ္ဌဇနက္က မိၚ်လိက်ဂှ်တုဲ “အဲတဝ်စၞေဟ်ရ” ဂးတုဲ သာ်ဝွံဂကန်ကဵုဂၞကျာ်ရ။ “ဘဒ္ဒေ၊ ယွံၝောံဂၞကျာ် တဝ်စၞေဟ်မ္ဂးဂှ် ကယျဇနးဂှ် သ္ဇိုၚ်သတီမာန်သန်၊ ယဝ်ရအန္တရာဲမွဲမွဲ မဒှ်အာကဵုအဲမ္ဂး၊ ၝောံမှတ်မၚ်မွဲ ဂၠံဂဝ်ကဵုဗိုန်ညိ” သာ်ဝွံ ဂကန်ကဵုဂၞကျာ်တုဲ၊ ပ္ကောံကေတ်ပၞာန်စိၚ်ချေံတိုက်ကွဳ စဳရေၚ်ကေတ်ဗဵုလဗးမဂၠိုၚ်တုဲသၟိၚ်ဇက်တိတ်အာရ။ ကာလသၟိၚ်ၜါမတဝ်စၞေဟ် တုဲ သရာဲညးဂၟံၚ်သၟိၚ်ပေါလဇနက္ကဂှ် ပန်ဒးတုဲ သၟိၚ်အရဋ္ဌိဇနက္ကဂ်ှ ပကၠေံကာဂစိုတ်ရ။ သၟိၚ်ဨကရာဇ်ပိုဲ ချိုတ်အာ ရဂးတုဲ အလုံဍုၚ်ကၞုက်ကၞာဲတဴအိုတ်ရ။
ခဏ်ကောကဵုဒေံၜါတဝ်စၞေဟ်တုဲဆဝွံရ။
၂။ ခဏ်ဂၞကျာ်တိတ်အာနူဍုၚ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ဂၞကျာ်ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်သၟိၚ်မ္ဒးပကာဂစိုတ် ဗိုန်တုဲ၊ ဗွဲမပြဟ်ဂှ် စဳရေၚ်ကေတ်သၠိုၚ်ထဝ်သၠိုၚ်သြန် လစိန်မတ် ဒြပ်ရတ် မပြဲပြဲတံဂှ် စုတ်ဗပေၚ်လဝ် ပ္ဍဲနပရေဟ်တုဲ ပ္ဍဲလ္တူဂှ် လးဂြောပ်စုတ်ယာတ်သၟာ်တရေံတုဲ ပ္ဍဲလ္တူဂှ် တြးစုတ်သ္ၚုရ၊ နကဵုယာတ်မကၠိခ္ဍက်တဴတံဂှ် သတက်သပိုၚ်လတက်ကေတ်ရ၊ ပတေၚ်ချးတံဂှ် တုက်စုတ်အလုံ ဇကုတုဲ ယဵုကေတ်နပရေဟ်ဂှ်တုဲ နူဂယးဟေၚ်တိတ်အာနူဍုၚ်ဂ်ှရ။ မမိက်ကုညးမွဲကီု ဟွံဂွံတီဒဒှ်ဂၞကျာ်သက်က်ရ၊ ဂၞကျာ်တိတ်အာ တြၚ်သၟဝ်ကျာဂှ်တုဲ ဒိုဟ်တြဴမွဲ မသ္ဂောံအာဂှ်လေဝ် ဟဂွံတီတုဲ ဆဍုၚ်ကာလစမ္ပါနာဂဵုမွဲဂှ် ညးမဟီု ဂွံမိၚ်တဴဂၠိုၚ်ကဵုအလန်ရ။ ညးဂှ်မွဲ မသ္အာဍုၚ်ကာလစမ္ပါနာဂဵု တေံညိရော၊ ဂၠာဲသၟာန်သၟုက်တဴညးတုဲ ဂ္ဇံတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ဇြပ် ဇကုမွဲရ။
နကြဳဇှ်အနုဘဴ ဗောဓိသတ်မတဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲဂၠံဂဝ်ဂှ်ရ၊ သၞာတၟံပဏ္ဍုကၟဝ် ချဳတၟိုဟ်တိုန်သၟိၚ်အိန်ဗ္စာရဏာ တီကေတ်ဒဒှ် ဗောဓိသတ်တြုံ တၠပါရမဳ မတဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂၠံဂဝ်ဂှ်တုဲ ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် နအလဵုဇကုစှ်ေကၠုၚ်တုဲ လၟိဟ်ဗ္ဒဟ်ယာန်ကွဳပံၚ်မွဲရ။ ပ္ဍဲကွဳဂှ် လးစုတ်သၞာကၟဝ်မွဲတုဲ ပရုပ်တြုံဗျုမွဲတုဲ စဝ်ကၠုၚ်ကွဳ ပ္ဍဲဂတမုက်ဇြပ် ဂၞကျာ်မဂ္ဇံဒၟံၚ်ဂှ်တုဲ သၟာန်တိုန်ရ၊ “မူရဴညးမွဲ မသ္အာဍုၚ်စမ္ပါနာဂဵုကီုရောဟီုရ” ထဴအိန်ဂး ဂၞကျာ်မိၚ်တုဲ “အဲသၟိက်အာကီုရ လဇု” ဂၞကျာ်ဂး၊ “ယဝ်သၟိက်ဂွံအာဂှ်တိုန်က္ဍိုက်ကွဳဝွံတုဲ ဂဇံအာရ” သၟိၚ်အိန်ဂး။
“ယွံလဇု အဲဂှ် သဇိုၚ်ဂၠံဂဝ် မၞုံဒၟံၚ်ရောၚ်၊ တၞဟ်နသ္ဍိုက်အာကွဳဂှ် ဟဂပ်ဝ်ရအဴ၊ လက္ကရဴကွဳနာဲပိုဲဂှ် အဲသဗက်အာရ။ ဆနပရေဟ်အဲဝွံမွဲဂှ် ကဵုဂွံပ္ဍိုက်ဏာကွဳနာဲပိုဲညိရအဴ” ဂၞကျာ်ဂး၊ “ယွံစဴဗြဴအဲတက်စဝ်ဏာကွဳဂှ် ညးဂှ်သ္တုပ်ညံၚ်အဲဟွံမွဲရ၊ အဲဆိုက်ဗ္ဒက် ပ္ဍဲကွဳလောန်လ္ပဖေက်လ္ပဒွိၚ်စံၚ်တူရ၊ က္ညတိုန်က္ဍိုက်ကွဳတုဲ ဂဇံအာရ” သၟိၚ်အိန်ဂး။ ပ္ဍဲကာလဂှ် ဂၞကျာ်တိုန်က္ဍိုက်ကွဳဂှ် နအနုဘဴကြဳဇှ်ဗောဓိသတ်ဂှ်တုဲ တိသုန္ဓရဳ မဒှ်ညံၚ်ရဴစၞာံမပုတိုန်ကီု၊ တၟိုဟ်တိုန်သ္တးကဵု ဇံၚ်ကွဳဂှ်တုဲ ဂၞကျာ်ဂံါလုပ်အာ ပ္ဍဲကွဳဂှ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာဒိပ်ဂှ် သ္တိက်တဴရ။ တြုံဝွံဒေဝတဴရောၚ်သွံ၊ နကြဳဇ်ှ ကောန်အဲ မတဴပ္ဍဲဂၠံဂဝ်ဝွံတုဲဂှ် ဒေဝတဴ မ္ဒးပလံၚ်ဏာအဲမတန်ဒၟံၚ်ရ ဂၞကျာ်ချပ်တုဲ သ္တိက်လှိၚ်အာရ။
ခဏ်ဂၞကျာ် တိတ်အာနူဍုၚ်တုဲဆဝွံရ။
၃။ ခဏ်ဂၞကျာ်အာစိုပ် ဍုၚ်ကာလစမ္ပါနဂဵု
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]သၟိၚ်အိန်စဝ်ကွဳ ဗၞတ်တြဴ (၃၀) ယောဇနာဂှ်ဒှ်တုဲ အာစိုပ်ကြုၚ်မွဲရ၊ သၟိၚ်အိန်ဗ္ၚုဟ်ဂၞကျာ်တုဲ စှ်ေနူကွဳ စှ်ေဟုံ ဗလိုပ်ဇကု ဇအးဇ္ၚးတုဲ တိုန်က္ဍိုက်ကွဳပၠန်တုဲ သာ်ဝွံသၟိၚ်အိန်ဂး “အပေါတ်ဂၠိက်ယာတ် ပ္ဍဲဖံထဍံအဲဂှ် ဂိုၚ်ကေတ် သၠောမ်လတက်ရ ။ ပုၚ်ပ္ဍဲဂွဳဂှ်လေဝ် ဂိုၚ်ကေတ်စဟာပ်ရ” သၟိၚ်အိန်ဂး ညံၚ်သၟိၚ်အိန်မဟီုဂှ် ဂၞကျာ်ပဗက်တုဲ သ္တိက် လှိၚ်အာပၠန်ရ နူသၟိၚ်အိန်မစဝ်အာကွဳ ဆပယာံသဝ်တ္ၚဲ အာစိုပ်ဍုၚ်ကာလစမ္ပါနာဂဵုရ။ သၟိၚ်အိန်ပ္ၚုဟ်ဂၞကျာ် ဂၞကျာ်လကိုတ်ၚုဟ် ညာတ်ပြာသာတ်ဍုၚ်ဂှ်တုဲ သၟာန်တိုန်သၟိၚ်အိန်ရ။ “ယွံလဇု မူဍုၚ်ဝွံရောအဴ” “ယွံစဴဗြဴဣဝွံ မဒှ်ဍုၚ်စမ္ပါနာဂဵုရ” “ယွံလဇု ဍုၚ်ပိုဲမိတ္ထဵုတေံ သ္ဂောံစိုပ်စမ္ပါနာဂဵုဂှ်လေဝ် (၆၀) ယောဇနာ သ္ၚောဲရောၚ်ညးဂး၊ မုပ ဆဗၞတ် မွဲတ္ၚဲကီုမဂွံကၠုၚ်စိုပ်ရောၚ်အဴ” ဒှ်ကွေံရမိ။
“ဟိုတ်မတီတြဴဂၠံၚ်ကရတ်ဂှ် မဂွံကၠုၚ်စိုပ်ပြဟ်ရောၚ်” ဂးတုဲ ပ္ဍဲသကဲတြၚ်သမၠုၚ်ကျာဂှ် ဖျေံဂၞကျာ်တုဲ “ယွံမိကွာန်အဲ မတဴဂတတေံရောၚ် အဲသ္အာရ၊ မိလုပ်အာပ္ဍဲဍုၚ်ဝွံရ” ဂးတုဲစဝ်အာကွဳဂတဂှ်ညိတုဲ အိန်ဗဒန်အာရ၊ တုဲသၟိၚ်အိန်တိုန်အာ ဍုၚ်သွဝ်ဋ္ဌာန်ဒၟံၚ်ဇကုတေံရ၊ ဂၞကျာ်လေဝ် လုပ်အာပ္ဍဲဇြပ်မွဲတုဲ ဇကုမွဲဟေၚ် ဂ္ဇံဒၟံၚ်ရ။
ပ္ဍဲကာလဂှ်တုန် ဗမၞးအ္စာ ပါတိမောက္ခမွဲ မဂၠိုၚ်ကဵုကြက်ဒြပ်မပ္ကတ်တဴကွး (၅၀၀) ဂှ် သၟိက်ဂွံဗလိုပ် ဟုံဍာ်ကွဳဂှ်တွဳဗွိုၚ်ကေတ် ကွးမဂၠိုၚ်တုဲ မကွာ်အာဂတညးဂှ် ၚဳမွဲဂွံညာတ်ကေတ် ဂၞကျာ်မၞုံကဵုရုပ်သာ် ကျာ်သြဳမဆာဲတဴဂ္ဇံဒၟံၚ်ဂှ် နအနုဘဴ ဗောဓိသတ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲချိုန်ခဏမညာတ်ဗက်ဂှ် သ္ဍိုက်မၠိုက်က္တဵုဒှ် ညံၚ်ဒေံအရၚ်ကီု မဒှ်ကွးဂမၠိုၚ် စွံလဝ်မ္ၚးဇြပ်ဂှ်တုဲ ဇကုမွဲ လုပ်အာပ္ဍဲဇြပ်ဂှ်တုဲ သၟာန်တိုန် ဂၞကျာ်ရ။
“ယွံဒေံဗြဴ မူရဴပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်မွဲ မဒှ်ရော” ယွံနာဲပိုယ် အဲမဒ်ှ ဂၞကျာ် အဂ္ဂမဟေသဳ သၟိၚ်အရိဇနက္ကပ္ဍဲဍုၚ် မိတ္ထဵုမဒှ်ရအဴ” “မူရဴဟိုတ်မွဲတုဲ မဂွံကၠုၚ်စိုပ်မံၚ်အဏံရော” “ယွံကောန်တၠပေါလဇနက္က မဒှ်ဒေံသၟိၚ်ဂှ် မဂစိုတ်ကၠေံ တၠသ္ၚိအဲသၟိၚ် အရိဋ္ဌဇနက္ကဂှ်တုဲ အဲမဖေက်တုဲ တၞဟ်နအမၚ်မွဲဂၠံဂဝ်ဂှ်ရ အဲမ္ဒးကၠုၚ်စိုပ်ဌာန်ဝွံရောၚ်အဴ” “ယွံဒေံဗြဴ ပ္ဍဲဍုၚ်ဝွံ ကလောတွဳဝါရ မတီညာတ်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ကီုဟာ” “ယွံတၠအဲ ဟွံမွဲသ္အးဒၟံၚ်ရအဴ” ယဝ်ရဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး လ္ပဖေက်ရ၊ လ္ပစံၚ်တူရ၊ အဲမဒှ်ဗမၞးအ္စာပါတိမောက္ခရောၚ်။ အဲမၞုံကဵုကြက်ဒြပ် မဂၠိုၚ်ရောၚ် ပ္ဍဲဒဒှ်ဒေံအဲဂှ် အဲပ္တန်လဝ်တုဲ အဲဥပ္ပကာရ၊ အဲမဒှ်ကောမိရ” ဂးတုဲ “ဒေံဗြဴဗန်ဇိုၚ်အဲတုဲ ဂတေဝ်ယာံတဴရ” ဗမၞးဂှ်ဂး။
“ဂွံရအဴ” ဂၞကျာ်ဂးတုဲ ဂၞကျာ်ဗန်ဇိုၚ် ဗမၞးဂှ်တုဲသီုညးၜါ မယာံကဵုရၚ်သ္ကံရ၊ ကွးဗမၞးတံဂှ် မိၚ်ယာံဂှ်တုဲ ဒြေပ်လုပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဇြပ်ဂှ်အိုတ်ရ၊ “ယွံအ္စာပိုဲ မူဟိုတ်မဒှ်မယာံဂှ်ရောအဴ” “ယွံမၞးတံ ဒေံဗြဴအဲဝွံ ကၠေံသြာဲအာလံ အခိၚ်တုဲရ၊ ပ္ဍဲလၟုဟ်ဝွံကၠုၚ်ဆဵုဒးတုဲ စိုတ်ဒိုက်တုဲ မ္ဒးယာံရောၚ်မၞးတံ” “ဒှ်ရသာ်ဂှ် လ္ပဒွိၚ် လ္ပဒိုက်စိုတ်ရအ္စာ” ဂးတုဲ ကွးတံဂှ်အာကေတ်နၚ်သရေၚ်မစဵုဗ္ဒန်လဝ်ဂှ်တုဲ ပ္တန်လဝ်ပ္ဍဲသရေၚ်တုဲ ယွံမၞးတံ သာ်ဝွံမၞးတံ ဟီုကဵုသမ္ဘာအယညိ သၟတ်ဗြဴဝွံဂှ် မဒှ်ဒေံအ္စာပိုဲရောၚ်၊ ပ္တန်လဝ်ဒၟံၚ် အရာကဵုဒးညိ” အ္စာပိုဲဂး၊ ဟီုဂကန်ဖျန်တုဲ ကဵုကွးတံဂှ်တုဲ ပလံၚ်ဖျဴဏာကဵုဗမၞးဗြဴရ။
ခဏ်ဂၞကျာ်အာ စိုပ်ဍုၚ်ကာလစမ္ပါနာဂဵုတုဲဆဝွံရ။
၄။ အခဏ်သၠးဂဝ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ဗမၞိဟ်ဗြဴဂွံတုဲ ကဵုဗလိုပ်ဟုံတုဲ ကဵုဋ္ဌာန်ဒၟံၚ် သ္တိက်ဒၟံၚ်အရာရ´ ဗမၞးတိတ်ဗလိုပ်ဟုံဍာ်ဂၚ်တုဲသဝ်တ္ၚဲကလေၚ်စဴ စိုပ်သ္ၚိတုဲ ဒးကာလမဟာပ်ပုၚ်သဝ်တ္ၚဲဂှ် “ကဵုအာကော်နၚ်ဒေံဗြဴအဲညိ” ဂးတုဲ ညးအာကော်နၚ်ဂၞကျာ်ဂှ်တုဲ ဟာပ်တဴပုၚ်မွဲစွံရ၊ နူဂှ်ဒၟံၚ်ဟွံဂတာပ်လံ ကောန်တြုံမွဲ ညံၚ်ထဝ်ကလောံက္တဵုဒှ်ရ၊ မဟာဇနက္ကကုမ္မာ မိကဵုလဝ်ယၟုသၟတ်ဂှ်ရ၊ မဟာဇနက္ကကုမ္မာဂှ် ဇၞော်အာညိတုဲ မပတၠဒြဟတ် ထတ်စောံလောန် အာဝေၚ်ဖဴ ကောန်ၚာ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ်တုဲ မဗက်တက်ညးသ္ကံ မဟာဇနက္ကဝွံ ထတ်စောံလောန် တက်ကောန်ၚာ်ဒးတုဲ ယာံတဴရ။
ယာဲဣတကောန်ၚာ်တံဂှ် မိၚ်ကောန်ဇကုမယာံတဴဂှ်တုဲ သၟာန်တဴရ “မူဒှ်ဗှ်ေမ္ဒးယာံတဴဂှ်ရော” “ယွံမိ ကောန်ဗြဴကၟာဲဂှ် တက်အဲရ” ဍေံဂး၊ မဟာဇနက္ကကုမ္မာ မိၚ်တုဲချပ်တဴရ၊ ကောန်ၚာ်တံဂှ်ဂး “အဲဏံဂှ် မဒှ်ဒၟံၚ်ကောန်ဗြဴကၟာဲရောၚ်” ဍေံမဟီုတဴဂၠိုၚ်ကဵုဝါရ၊ အဲဒးသၟာန်မိအဲကၠာညိခိုဟ်ရောၚ်” ချပ်တုဲ စဴကၠုၚ်သဝ်တ္ၚဲတုဲ သၟာန်တိုန်ပၠန်ရ၊ “ယွံမိညးဂှ် မဒှ်မအဲရောမိ” “ဗမၞးအ္စာ ပါတိမောက္ခဏံ မဒှ်မနာဲရကောန်” မိဂှ်ဂး၊ ယးဂ်ှ အာဝေၚ်ပၠန် တက်ကောန်ၚာ်တံဂှ်ပၠန် ဍေံတံမယာံစဴအာပၠန်တုဲ “ညးဂှ် မတက်ဗှ်ေတံရော” မိမဍေံတံသၟာန်ပၠန် “ကောန်ဗြဴကၟာဲဂှ်ပၠန်ရတက်အဲ” ဍေံတံဂး၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် မှာဇနက္ကကုမ္မာ မချပ်တဴပၠန်ရ။
“မိအဲမ္ဂးဂှ်လေဝ် ဗမၞးဝွံ မဒှ်မအဲရ ဣၚုဟ်ဂး မိအဲဝွံဟီုကဵုအဲဟွံဓဝ်ဗိုန်ရ” ချပ်တုဲစဴကၠုၚ်သဝ်တ္ၚဲဂှ် ပြာပ်အာဂ္ဇံသကဲမိဂှ်တုဲ ပါဲကၠေံတဲမိတုဲ မဴတှ်မိဂှ်ရ၊ တှ်မိဂှ်ကိတ်လဝ်တုဲ သၟာန်တိုန်မိဂှ်ပၠန်ရ။ “ယွံမိ မအံက်အဲဂှ် ဗွဲစၟတ်မိအဲဟီုကဵုအဲညိ၊ ဗွဲစၟတ်ယာံမိ ဟွံဟီုကဵုအဲဂှ် တှ်မိဏံဝွံ အဲကိတ်ဒကုတ်ကၠေံရ” ဂးတုဲ မိဂှ်သ္ဒးဟီုကဵုဓဝ်ဝ်ရ၊ “ယွံကောန် နာဲမဒှ်ကောန်သၟိၚ်အရိဋ္ဌဇနက္က တၠဍုၚ်မိတ္ထဵုတေံရကောန်၊ သၟိၚ်ပေါလဇနက္ကမဒှ်မူနာဲဂှ် ဂစိုတ်ကၠေံ မအံက်နာဲတုဲ အဲမွဲဂှ် တၞဟ်နမၚ်မွဲဂၠံဂဝ်နာဲဂှ်ထောံကၠေံဍုၚ် မကၠုၚ်စိုပ်ဋ္ဌာန်ဏံဝွံတုဲ ဗမၞးပ္တန်လဝ် ဒဒှ်ညံၚ်ဒေံတုဲ မဥပ္ပကာလဝ် အဲရောၚ် ကောန်” မိဂှ်ဂး။
ပတွဵုနူမဂွံတီသာ်ဂှ်တုဲ ညးမဟီု ကောန်ဗြဴကၟာဲဂှ် ဟွံဂွံထေဲပၞတ်ကဵုညးသက်က်ရ၊ မဟာဇနက္ကကုမ္မာဂှ် နူအယုက် (၁၄) (၁၅) သၞာံဂှ် ဗိုတ်ပိ ဗေဒၚ်ပန်ကီု ဇၟာပ်ကွတ်တြုံသ္အာၚ်အိုဿီုကီုကတ်ဂွံအိုတ်ရ။ ပေၚ်အ ယုက် (၁၆) သၞာံတုဲ မပတၠစရာဲရုပ်မဂေါဝ်ဂပ်လောန်သန်ရ။ ကာလဂှ်သာ်ဝွံ မချပ်တဴကၟိန်ဍုၚ် ဒၞာဲမအဲဂှ် အဲသ္ဒး ဂိုၚ်ကေတ်ရ၊ ချပ်တုဲ သၟာန်မိဂှ်ရ “ယွံမိဒြပ်မဒှ်သ္ကေံတဲညိညဂှ် မၞုံတဴညိညဟီုဟာ၊ ဟၟဲဟာမိ ခါရသၞုံဂှ် သ္အာပဗၞိက် ဂွံဒြပ်မဂၠိုၚ်တုဲ ကၟိန်ဍုၚ် ဒၞာဲမအံက်အဲဂှ် အဲသ္အာဂိုၚ်ကေတ်ရမိ” “ယွံကောန်ဒြပ်သ္ကေံတဲအဲဂှ် မၞိက်ရတ်မပြဲပြဲ ပိစွံမၞုံရ၊ မၞိက်မွဲမွဲစွံဂှ် ၚုဟ်ဍုၚ်မွဲမွဲတန်ရကောန် ဒြပ်တံဂှ်ဂိုၚ်ကေတ်တုဲ ကၟိန်ဍုၚ်ဒၞာဲမဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်ရကောန်” ဂၞးကျာ်ဂး။
“ယွံမိဒြပ်ဂှ် အချို့အဝက်ကဵုအဲညိကၠာရ၊ အဲသ္အာဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံတေံတုဲ ဂွံဒြပ်မဂၠိုၚ်တုဲ ကၟိန်ဍုၚ်ဒၞာဲမအဲဂှ် အဲစဴဂိုၚ်ကေတ်ရမိ” သာ်ဝွံဂးတုဲ ဒြပ်သၟဟ်လဵုဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်ကွဳဒက်တုဲ စှ်ေအာက္ၜၚ် ကေုာံညးဗၞိက် မအာဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံဂှ် ဒြပ်တံဂှ်ဖ္ဍိုက်စုတ်က္ၜၚ်တုဲ ကလေၚ်တိုန် လ္ၚောဝ်ဇိုၚ်မိတုဲ “ယွံမိ အဲသ္အာပဗၞိက် ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ” ဂးကဵုမိရ၊ မိဂှ်မိၚ်တုဲ သာ်ဝွံသ္ဂးပၠန်ရ၊ “ယွံကောန် လှောန်ကၠောံမှာသၟိတ်မ္ဂးဂှ် သ္ဇိုၚ်သန်မဂၠိုၚ်ကဵုအန္တရာဲ လောန်သန်သွံကောန်၊ ဟွံမိက်ကဵုနာဲအာရကောန်၊ နာဲသၟိက်ဂွံကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ဒြပ်ပ္ဍဲအဲဝွံဂှ် နွံတဴမဂၠိုၚ်ဏီကောန် ရာန်ကေတ်ကၟိန်ဍုၚ်ညိရကောန်” မိဂှ်သ္ဂး။
ခဏ်သၠးဂဝ် တုဲဆဝွံရ။
၅။ ခဏ်က္ၜၚ်ဗြမ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]အဲဖ္ဍိုက်ဖ္ဍုန်တုဲအာရမိ၊ အဲသ္အာရဂးတုဲ လ္ၚောဝ်မိတုဲ စှ်ေအာက္ဍိုက်က္ၜၚ် ကေုာံညးဗၞိက်တံဂှ်တုဲ တ္ၚဲဂှ်ဟေၚ် ဇက်တွန်တိတ်အာရ၊ နအနုဘဴ ဗောဓိသတ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲက္ၜၚ်မတိတ်ဂှ်ဟေၚ်ရ ပေါလဇနက္ကတေံ က္တဵုဒှ်ယဲရ၊ နူဂှ် (၇) တ္ၚဲ တွန်တိတ်အာဂှ် ဗၞတ် (၇၀၀) ယောဇနာဂှ် အာစိုပ်ရ၊ ပရှ်က္ၜၚ်ဂှ် ဒြေပ်သ္ကာတ်လောန်အာတုဲ က္ၜၚ်ဂ်ှဒုၚ်ဟွံ မာန်ပါ်အာတုဲ ဍာ်တၟိဟ်လုပ်ပ္ဍဲက္ၜၚ်ရ၊ ကာလဂှ်ညးဂမၠိုၚ်ဂတေဝ်ယာံတုဲ လ္ၚောဝ်ဒေဝတဴတံရ။ မဟာဇနက္ကမွဲ ဟွံယာံ ကၞပ်ဒၟံၚ်ရ၊ ဒဒှ်က္ၜၚ်မတၞီဂှ်တီတုဲဇွောံကွာၚ်စၞတံဂှ် စဗပေၚ်ဂၞဴတုဲယာတ်ၜါကေတ်ဖ္ဍုက်ကၠေၚ်တုဲ ဗိုက်လဗိုန် ဇကုတုဲ တိုန်အာကၞတ်ဒယိုၚ်ယာတေံရ။
ညးဂမၠိုၚ် က၊ ကၞုဟ်၊ ထဍော် စကၠေံတုဲ ဟဳသွးဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍာ်ဂှ်ရ၊ ဇကုမွဲဂှ် “ဒိုဟ်ဝွံ မဒှ်ဒိုဟ်ဍုၚ်မိတ္ထဵုရ” ဂးတုဲ နဒြဟတ်ဇကုဂှ် စလာ်တိတ်အာဗၞတ်မွဲ ဓရိုက် ဥဿဘဂှ်ဒှ်တုဲ ဒတုံစှ်ေ ၜိၚ်ဒၟံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ဟေၚ် သၟိၚ်ပေါလဇနက္က တေံ မပကာဂစိုတ်ဂှ် ဇကုဗောဓိသတ် ညံၚ်သာ်ထဝ်ဂှ် ပ္ဍဲဒေါဝ်လ္ပဟ်ဇၞော် မၜိၚ်တဴဒၟံၚ် လုကဴ (၇) တ္ၚဲရ၊ ကာလဂှ် သာ်ဝွံချပ်ရ “မှာသၟိတ်ဝွံ လယိုဟ်သလှဲဟတီကဵုဗၞတ်တွဵုရောၚ်” အဲဝွံ မ္ဒးချိုတ်ဗိုန်ရ၊ ဂုန်မ္ဒးချိုတ်ထောံသၟးသၟးဂှ် ချိုတ်သီုကုသဵုပြဲသန်ရ” ဂးတုဲ နဍာ်ဖနုၚ်ဂှ် တ္ၜဴပါၚ်တုဲ “တ္ၚဲဝွံအဲမဒဂိုန်သဳဥပုဟ်ရ” သာ်ဝွံပ္တိတ်ပါၚ်ရ။
ခဏ်က္ၜၚ်ဗြမ် တုဲဆဝွံရ။
၆။ ခဏ်ဒေဝတဴဗြဴ မနဳမေခလှာ မိန်ယိုက်ကေတ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]နူတံတၞံတေံဒေဝတဴ စတုမရာတ်ပန် မဒှ်ပၟၚ်လိုက်ဂှ် သာ်ဝွံ မစဳရေၚ်လဝ် “ယြဴပူဂဵုမွဲဂွံတီ ဂုဏ်ရတ်ပိ မိကဵုမ မဂွံကၠောန်ၜတ်ကဵုရတ်ပိ မိကဵုမ အ္စာဥပ္ပၛာဲဂှ် လ္ပကဵုဂွံချိုတ်ပ္ဍဲမှာသၟိတ်ညိ” ဂးတုဲ ဒေဝတဴဗြဴမနဳမေခလှာစွံပတန် လဝ် မကဵုရံၚ်မၚ်မွဲ ပ္ဍဲမှာသၟိတ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲဂှ်ဒေဝတဴဗြဴမနဳမေခလှာဂှ်ဂး၊ “လၟုဟ်ဝွံ (၇) တ္ၚဲရ၊ အဲဟဂွံရံၚ်မှာသၟိတ်သွံ ဂးတုဲ ကျိုၚ်ကျဝ်ဂ္ညိဂ္ညာတ်ကေတ်တုဲမၠာ်မွဲရံၚ်မှာသၟိတ် ဂွံညာတ်ကေတ်ဗောဓိသတ်တုဲ သာ်ဝွံချပ် “ယဝ်ရသၟတ် မဟာဇနက္က ဝွံချိုတ်အာမ္ဂးအဲ ဟွံဂွံလုပ်ကရောံဒေဝတဴဂမၠိုၚ်သွံ” ချပ်တုဲပြာပ်အာဇရေၚ် ဗောဓိသတ် တန်ဒၟံၚ် လတူအကာသတုဲဂါထာမရဴဝွံသ္ဂးရ။
ကောယံမဇ္ဇျေ သမုဒ္ဒသ္မိံ၊
အပဿံ တဳရ မာယုဟေ။
ကံ တွံအတ္ထဝသံညတွာ၊
ဨဝံဝါယမသေ ဘုသံ။
တဿဂါထာယံ၊ ပ္ဍဲဂါထာဝွံဂှ်။ မာနဝ၊ ယွံမၚ်ဗၠာဲ၊ သမုဒ္ဒသ္မိံမဇ္ဇျေ ပ္ဍဲဒေါဝ်မှာသၟိတ်ဝွံဂှ်၊ တဳရံ၊ န်သြၚ်။ အပဿန္တောပိ၊ ၜိုန်မစၟဳဟွံညာတ်ကီုလေဝ်၊ မာယုဟေ၊ လုကဴဗၞတ်မွဲအယုက်ဂှ်၊ ကောနာမဇနော၊ မူရဴဇန်မွဲဂှ်။ ဝါယမသေ၊ မပလွဳမာန်ရော။ ဘောမာနဝ၊ ယွံမၚ်ဗၠာဲ။ တွံ၊ ၚ်တၠအဲ၊ ကံအတ္ထာဝသံ၊ မူရဴဒတုဲဖဵုမွဲ။ ညတွာ၊ ဂွံတီတုဲ။ ဨဝံဘူသံ၊ န်ဒဒှ်လွဳဂလိုၚ်ဂှ်၊ ဝါယာမသေ၊ မဂွံပလွဳဂှ်ရော။
အဓိပဲါဂါထာဝွံမာ “ယွံမၚ်ဗၠာဲ၊ ပ္ဍဲဒေါဝ်မှာသၟိတ်မစၟဳသြၚ်ဟွံညာတ်ဝွံဂှ် မုဇန်မွဲမဂွံၜိၚ်စိုပ် သြၚ်မာန်ရော၊ မၚ်ဗၠာဲတုန်လေဝ် မူရဴဒတုဲဖဵုမွဲ ဂွံညာတ်တုဲ မၜိၚ်တဴ မဂွံပတဴလွဳဂှ်ရော” ဒေဝတဴမနဳခမေလှာဂး၊ ဗောဓိသတ်မိၚ်တုဲ ရဴဝွံသ္ဂးပၠန်ရ၊ “ဘောအမ္မဒေဝတာ၊ ယွံမိအဲဒေဝတဴယြဴပူဂဵုမွဲ မၞုံတဴကဵုလွဳတုဲ ကဵုတၞီဗၠိုက်ချိုတ်အာ ပ္ဍဲဒေါဝ်မှာသၟိတ် ကဵုဒှ်ကီုရ၊ မိမကလောတွဳဝါရ မၞိဟ်ဒေဝတဴဗမၞးညးလွေဟ်တံညးဂမၠိုၚ်ဂှ် ဟဂွံဂရိုဟ်အဲညိ၊ အယဟွံပလွဳ ချိုတ်အာ မ္ဂး ကလောပိုဲတေံမွဲ ဟွံမွဲကဵုလွဳလၞုဟ်တုဲ မ္ဒးချိုတ်အာရဂးတုဲ ညးဂရိုဟ်ဒၟံၚ်အဲရ၊ ချိုတ်အာ ဟွံဗၠးဂရိုဟ်ညးဂှ် ဟမိက်ကဵုဒှ် ညိရဂးတုဲ အဲမၜိၚ်ပတဴလွဳပရာရောၚ်လေဝ် ဒေဝတဴ” ။
“ယွံဒေဝတဴ မူရဴဒတုဲဟိုတ်မွဲညာတ်တုဲ တၠအဲမပတဴလွဳဂှ်ရော ဒေဝတဴမဟီုကုအဲဂှ် ပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ယြဴဇန်တြုံမွဲဂှ် မၞုံတဴကဵုလွဳတုဲ မဂွံညာတ်ဒတုဲ ဟိုတ်ဖဵုတံဂှ်ရောၚ်၊ နွံကဵုလွဳတုဲ မၞိဟ်ဒေဝတဴ မ္ဒးထိုၚ်သးရောၚ်၊ ညးဂမၠိုၚ် မွဲက္ၜၚ် ဖဴအဲတံဝွံဂှ် ဟွံမွဲကဵုလွဳတုဲ ကဇၞော်၊ ထဍော်၊ ကၞုဟ်ကၠဴ၊ မစကၠေံ အိုတ်တုဲရ၊ အဲမွဲဟိုတ်မၞုံတဴကဵုလွဳတုဲ ဒေဝတဴဂွံညာတ်အဲ အဲလေဝ်မဂွံညာတ်ဒေဝတဴရောၚ် ဟွံသေၚ်ဟာ၊ ဒတုဲဖဵုသာ်ဝွံဂှ် မဒှ်ဟိုတ်မၞုံတဴကဵုလွဳဝွံရ၊ အဲဂှ်လမျီုအဲ သ္ကဵုအိုတ်ကဵုတၞီဗၠိုက်ချိုတ်အာဒေါဝ်မှာသၟိတ်ဝွံ ကဵုဒှ်ကီုရ၊ အဲမၜိၚ်တဴ သဘဴအဲမထောံကၠေံလွဳဂှ် ဟွံမွဲရလေဝ် မိအဲဒေဝတဴ” ဗောဓိသတ်ဂး။
ဒေဝတဴမိၚ်ဂလာန် ဗောဓိသတ် ဗွဲမဗိုန်ဂှ်ဒှ်တုဲ၊ သာ်ဝွံဟီုထိုၚ်သးတဴပၠန်ရ၊ “ယွံသၟတ် မဟာဇနက္က တၠအဲ မဇၞော်တဴကဵုလွဳကွေံရ၊ မှာသၟိတ်မၞုံကဵုလယိုဟ်သလဲ မဟတီကဵုဗၞတ်တွဵုဂှ်လေဝ် တၠအဲမၜိၚ်ပတဴလွဳပရာကီု၊ ယြဴတြုံမွဲမၞုံတဴကဵုလွဳသာ်ဂှ် ယြဴဋ္ဌာန်မွဲ သၟိက်ဂွံအာ ယဝ်သ္ဒဟ်ဋ္ဌာန် ပၟိက်စိုတ်ဂှ် ဂွံအာစိုပ်ဗွဲစၟတ်ရတြုံပြဲ” ဨဝဉ္စပနဝတွာ၊ ရဴဝွံဒေဝတဴဟီုထိုၚ်သးတုဲဒေဝတဴသၟာန်ပၠန်ရ၊ “ယွံသၟတ်မှာဇနက္က မူဋ္ဌာန်ဒေသ မွဲတၠအဲ မသ္အာတုန် ရော” “အဲသၟိက်ဂွံအာဍုၚ်မိတ္ထဵုတေံရ” ဒေဝတဴဗြဴ မနဳမေခလှာ မိန်ယိုက်ကေတ် ဗောဓိသတ် ပ္ဍဲသြိုဟ်တုဲ ကလာၚ်အာ၊ ဗောဓိသတ်မ္ဒးၜိၚ်ဒၟံၚ် ဒေါဝ်ဍာ်ဖနုၚ် (၇) တ္ၚဲ မဟဂွံသ္တိက်ဂှ်ဒှ်တုဲ ဒးထၟတ်ဒိပ်ပ္ဍဲသြိုဟ် ဒေဝတဴဗြဴမနဳမေခလှာဂှ်တုဲလှိၚ်အာရ။ ဒေဝတဴဗြဴကေတ်ဏာကဵုဍုၚ်မိတ္ထဵုတုဲ ပ္ဍဲဥဒျာန်ဂြိုပ်ကြုက် ပ္ဍဲတၟံလးမ္ၚဵုဂှ် ဗွဲသကဲ သ္တုံဂှ်သ္တိတ်လဝ်တုဲ အာကော်နၚ်ဒေဝတဴ ပၟၚ်ဥဒျာန် ဖ္အပ်ကဵုမၚ်မွဲလဝ် ဗောဓိသတ်တုဲ စဴအာဌာန်ဒၟံၚ်ဇကုရ။
ခဏ်ဒေဝတဴဗြဴမနိမေခလှာ မိန်ယိုက်ကေတ် တုဲဆဝွံရ။
၇။ ခဏ်သၟိၚ်စဴ အာသွဝ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ပ္ဍဲကာလဂှ် ပေါလဇနက္ကဂှ် မမိက်ကဵုကောန်တြုံမွဲဟၟဲသက်က်ရ၊ ကောန်ဗြဴမၞုံ မွဲသိလိဒေဝဳမ္ဂးယၟု ပ္ဍဲကာလဂှ် သၟိၚ်မတဴလတူဇံၚ်ယဲဂှ် အမာတ်မစဳကၠး မၞုံကုပညာတံဂှ် သၟာန်လဝ်သၟိၚ်ရ။ “ယွံမရာဇ်၊ တ္ၚဲရမရာဇ် လီုကံဗြံဂတိ မစဴ အာသွဝ်ဂှ် ကၟိန်ဍုၚ်ဝွံ၊ သၟိက်ဇိုန်ကဵု ညးဂှ်ရောအဴ”။
၁။ “ယွံအမာတ် ယြဴညးမွဲ သ္ဍိုက်ကဵုစိုတ် ကောန်ဗြဴအဲ သိလိဒေဝဳမာန်ဂှ် ကၟိန်ဍုၚ်ဝွံဇိုန်ကဵုညးဂှ်ရ။
၂။ မွဲသာ်တုန် ပ္ဍဲရာဇာပၞၚ်ပန်ကၠၚ် ယြဴညးမွဲ မတီက္ဍိုပ်ဇိုၚ်ပၞၚ်ပန်ကၠၚ်ဂှ်တုန်လဝ် ကုညးဂှ်ဇိုန်ကဵုရ။
၃။ မွဲသာ်တုန် တ္ၚအဲမၞုံကဵုဒြဟတ် ဇြဟတ် မၞိဟ်လ္ၚီဂှ် ယဝ်ညးပ္တန်မာန်ဂှ်လေဝ် ဇိုန်ကဵုညးဂှ်ရ။
၄။ မွဲသာ်ပၠန်တုန် ယြဴညးမွဲ နိဓိဇၞော် (၁၆) စွံဂှ် တၞဟ်နဂိုၚ်ကေတ် သၟဟ်ရထဂှ်လေဝ် ဇိုန်ကဵုကၟိန်ဍုၚ် ကုညးဂှ်ရ။
“ယွံတၠညး နိဓိတံဂှ်လေဝ် တၠညးဟဂွံဟီုလဝ်ကဵုပိုဲဍိက်ညးသွံအဴ”။ ယွံအမာတ်တံ
၁။ နိဓိတ္ၚဲတိုန်ဂှ်လေဝ်မွဲ။
၂။ နိဓိတ္ၚဲစှ်ေဂှ်လေဝ်မွဲ။
၃။ နိဓိအပ္ဍဲဂှ်လေဝ်မွဲ။
၄။ နိဓိမ္ၚးဂှ်လေဝ်မွဲ။
၅။ နိဓိမဟသေၚ်ကဵုပ္ဍဲ၊ မဟသေၚ်ကဵုမ္ၚးဂှ်လေဝ်မွဲ။
၆။ နိဓိတိုန်စိၚ်ဂှ်လေဝ်မွဲ။
၇။ နိဓိစှ်ေနူစိၚ်ဂှ်လေဝ်မွဲ။
၈-၉-၁၀-၁၁။ နိဓိ ၄-ဒိုဟ် ဇြပ်ဂှ်နိဓိပန်။
၁၂။ ပ္ဍဲဋ္ဌာန်တွဳပွူ ယောဇနာဂှ် နိဓိမွဲ။
၁၃-၁၄။ နိဓိပ္ဍဲဒြၚ်စိၚ်ဂှ်လေဝ်ၜါ။
၁၅။ နိဓိမုဟ်ဗ္တစိၚ်ဂှ်လေဝ်မွဲ။
၁၆။ နိဓိကၞတ်ဆုဂှ်လေဝ်မွဲ။
ဣဝွံ နိဓိဇၞော် (၁၆) စွံရ၊ အမာတ်တံ” သာ်ဝွံသၟိၚ်ဂးတုဲ သၟိၚ်စဴအာသွဝ်ရ။
ခဏ်သၟိၚ်စဴ အာသွဝ် တုဲဆဝွံရ။
၈။ ခဏ်ကောန်ဗြဴသၟိၚ်သစံၜတ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]အမာတ်တံ စံၚ်ဒန်ကၠေံဇွသၟိၚ်တုဲ ပ္ဍဲလအိတ် (၇) တ္ၚဲဂှ် သၟိၚ်အမာတ်တံ ကၠုၚ်ကောံမွဲဟာန်တုဲချပ် စၚ်ခြၚ်တဴအိုတ်ရ။ “ယွံမၞးတံ သၟိၚ်မပကန်လဝ်ဂှ် ဒၞာဲညးမသ္ဍိုက်ကဵုစိုတ်ကောန်ဗြဴအဲသိလိဒေဝဳမာန်ဂှ် ကုညးဂှ် မဇိုန်ကဵုကၟိန်ဍုၚ်ရမ္ဂးဂှ် မူရဴညးမွဲ မဂွံသ္ဍိုက်ကဵုစိုတ် ကောန်ဗြဴသၟိၚ်ဒှ်ညိတုန်ရောမၞးတံ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် သေဏာပတိ စကာဏာ သနာဲဒဴမွဲ ကဵုလုပ်ပ္တီကောန်ဗြဴသၟိၚ်ရ၊ သနာဲဒဴဂှ် လုပ်အာစိုပ် ပါၚ်တြၚ်သ္ၚိဂှ်တုဲ ဒဒှ်ဇကု မကၠုၚ်ဂှ် ကဵုညးပ္တီကောန်ဗြဴသၟိၚ်ရ။
ကောန်ဗြဴသၟိၚ်ချပ် ညးသၟိက်ပ္ကၚ်ရၚ်က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်ဂ်ှ တန်ဒှ်ရ၊ အဲသစံၜတ်တဴညိကၠာ ချပ်တုဲရဴဝွံ သ္ဂးရ၊ “ယွံမၚ်ဗၠာဲ သေဏာပတိဂှ် ကဵုကၠုၚ်စိုပ်အဲပြဟ်ညိ” ကောန်ဗြဴသမိၚ်ဂး။ သေဏာပတိ ဂွံဂလာန်တုဲ အဲလုပ်သ္ဍိုက် ကဵုစိုတ် ကောန်ဗြဴသၟိၚ်ရချပ်တုဲ ဗွဲပြဟ်ဟေၚ် လုပ်အာစိုပ်ပ္ဍဲဇရေၚ်ကောန်ဗြဴသၟိၚ်တုဲ ဂ္ဇံတန်ဒၟံၚ်ရ၊ ကောန်ဗြဴသၟိၚ်ဂှ် ကော်တန်ရ၊ “ယွံသေဏာပတိ ကၠုၚ်ပတ်ဇိုၚ်တဲအဲညိ” ကောန်ဗြဴသၟိၚ်ဂး၊ သေဏာပတိ သၟိက်သ္ဍိုက်ကဵုစိုတ် ကောန်ဗြဴသၟိၚ်ညိချပ်တုဲ တိုန်ပတ်ဇိုၚ်ရ။ ကာလဂှ် နကဵုဇိုၚ်ကောန်ဗြဴသၟိၚ် ထၞိက်စုတ်သြိုဟ်တုဲလ္ၚာစှ်ေအာနူဇံၚ်ဂှ်ရ၊ တုဲသာ်ဝွံကောန်ဗြဴသၟိၚ် မဟီုကဵုဍိက်ဗြဴတံဂှ်ရ၊ “ဟာဲဍိက်ဗြဴတံ တြုံသမၠီုသမ္ဒိုဟ်ဝွံဂှ် ဗှ်ေတံဂဗးပတ်ကံတုဲ ဒလူပ္တိတ် ဏာညိ” သာ်ဝွံ ဟီုကဵုဍိက်ဗြဴတံဂှ်တုဲ ညံၚ်သာ်ဂှ်ဍိက်ဗြဴတံဂှ်ပတဴရ၊ သေဏာပတိသီုကဵုစိုတ်မဟမိပ်ဂှ်ဒှ်တုဲ တိတ်အာဂကောံညးဂမၠိုၚ်တုဲညးဂမၠိုၚ်သၟာန်ရ၊ “သာ်ဂှ် ဒှ်ညိတုန်ရောအဴ” ညးဂမၠိုၚ်ဂး။
“ယွံမၞးတံ ဗြဴမၞိဟ်ဟသေၚ် ဗြဴကလော် ကွေံရောၚ် မၞးတံ” သေဏာပတိဂး ဂတနူဂှ်ပၟၚ်တိုက်ထဝ် မကၠုၚ်ပၠန်ရ၊ ညံၚ်နဲသေဏာပတိဂှ် ဒးဂွတိတ်အာပၠန်ရ၊ ဂတနူဂှ် အမာတ်တံကီု၊ သေဋ္ဌဳတံကီု ညံၚ်နဲသေဏာပတိ ဂှ် ဒးဂွတိတ်အာအိုတ်ရ။ ကာလဂှ် သာ်ဝွံ ညးဂမၠိုၚ်ချပ် “လၟုဟ်ဝွံ နမသ္ဍိုက် ကဵုစိုတ်ကောန်ဗြဴသၟိၚ်လေဝ် ဟွံသၟဟ်ရထတုဲ၊ တ္ၚမွဲမၞုံဒြဟတ်ဒဲလ္ၚီဂှ် ကဵုပ္တိုန်ပၠန်ရ” ဂးတုဲ၊ မမိက်ကုညးမွဲကီု ပ္တိုန်တ္ၚဂှ်မာန်လေဝ်ဟမွဲ။ ဂတနူဂှ် ယြဴညးမွဲကီု မဂွံတီက္ဍိုပ်ပၞၚ်ပန်ကၠၚ်ဂှ်လေဝ် မဇိုန်ကဵုကၟိန်ဍုၚ်ရမ္ဂးဂှ်လေဝ် ညးမတီသၟဟ်ရထဂှ်ဟၟဲ။ ဂတနူဂှ် ယြဴညးမွဲဂွံဂိုၚ်ကေတ် နိဓိ (၁၆) စွံဒးဂှ် မဇိုန်ကဵုကၟိန်ဍုၚ်ရမ္ဂးဂှ်လေဝ် ညးမတီ နိဓိဂှ်လေဝ်ဟွံမွဲ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ဍုၚ်မဟၟဲကဵုသၟိၚ်ဂှ် ဟွံဆာဲသွံ မၞးတံဂးတုဲ ညာန်ညုယ်တဴ အလုံဍုၚ်ရ။
ခဏ်ကောန်ဗြဴသၟိၚ် သစံၜတ် တုဲဆဝွံရ။
၉။ ခဏ်ဗလးကွဳဖုဿရတ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ပ္ဍဲကာလဂှ် ဗမၞးပြောဟိတ်မွဲ မဟီုတိုန်ရ၊ “ယွံမၞးတံ လ္ပပသာ်ဂှ်ရ ပိုဲဗလးကွဳဖုဿရတ်ရ၊ ဒၞာဲညးမဒှ်တၠကုသဵု မဂွံမၚ်မွဲ သတ္တံမာန်ဂှ် ညးဂှ်သ္ကဵုကွဳအာစုတ်ဒးရမၞးတံ” ပြောဟိတ်ဂှ်ဂး၊ သာဓုဒးရးသန်ရ” ညးဂမၠိုၚ်ဂးတုဲ ကဵုဂ္ညိဂ္ညာတ်ဍုၚ်ရ ချေံကၟုဂွုကိုဟ် ညံၚ်ထာၚ်သွာဂှ် ပန်ကဵုဗဂန်ကေတ်ကွဳမ္ၚဵုဂှ်တုဲ
၁။ သၞာ်လွဝ်။
၂။ ဒၞပ်ထဝ်။
၃။ ပၞိက်ကမဝ်။
၄။ က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်။
၅။ ၝောံကိုဋ်။
ပသေက်(၅)သာ် သီုကဵုပက်ဍာ်ထဝ်ဂှ် ပ္ဍိုက်စုတ်လဝ်ပ္ဍဲကွဳဂှ်ရ၊ ကွိၚ်ကွိုက်မကမွဲကၠံဂှ် ကဵုဗက်အာကြဴကြဴကွဳ ဂှ်ရ စဳရေၚ်လဝ်အိုတ်တုဲ၊ ပြောဟိတ်မရပ်ကေတ်ဍာ် သၠိုၚ်ထဝ်စရိုဟ်ဖျေံဍာ်တုဲ သာ်ဝွံရာဒၞာရ၊ “ယြဴပူဂဵု တၠကုသဵုမွဲ ဂွံပ္ကၚ်ရၚ်မၚ်မွဲ သတ္တံ ဗဗွဲဓဝ်ဂှ် ပ္ဍဲဇရေၚ်တၠကုသဵုဂှ် ကဵုကွဳဝွံအာတန်ဒၟံၚ်ညိအဴ” ပြောဟိတ်ဂးတုဲ ဗလးကွဳဖုဿရတ် ဂှ်ရ၊ ကွဳမဟၟဲကဵုစေတနာတၠဂှ်ဍေံ ဂေတ်လ္ပာ်ပုၚ် ကဵုနန်ပိလတုန်တုဲ ဍေံပ္ၚောအ်တိတ်အာ ကဵုသဗာန်ဇၞော်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် မပ္တံသေဏာပတိ အမာတ်တံဂှ် သာ်ဝွံ ရာဒၞာမိက်တဴပ္ဍဲစိုတ်ရ၊ “ကွဳဖုဿရတ်ဝွံ ပ္ဍဲဇရေၚ်သ္ၚိအဲဂှ် ကဵုဍေံကၠုၚ်တန်ဒၟံၚ်ညိ” သာ်ဝွံချပ်တဴ၊ ချေံကွဳဂှ် ဍေံဟွံဒိုအ်ပ္ၚောအ်တိတ်အာ ကဵုဥဒျာန်တေံရ။
မာတ်ချေံဂှ် ဗွဲပရှ်ဍေံမတိတ်ၚောဲအာဂှ်ရ “ကလေၚ်ကၠေံကွဳဝွံရ” ညးဂမၠိုၚ်ဂး၊ ပြောဟိတ်ဟကဵုကၠေၚ်ကွဳဂှ် ပ္ၚောအ်တိတ်အာ ပ္ဍဲဥဒျာန်ဂှ်တုဲ ဗ္ဒက်သိုန်ကဵုတၟံမ္ၚဵုဂှ်တုဲ ဂတစဴကဵုဍုၚ်တုဲ ဗ္ဒေအ်လဝ်ကဵုတၟံမ္ၚဵုဂှ်တုဲ တန်ဒၟံၚ်ရ။
ပြောဟိတ် ညာတ်ဗောဓိသတ်တုဲ ပ္တီအမာတ်တံရ၊ “ယွံမၞးတံ တြုံမွဲသ္တိက်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲတၟံမ္ၚဵုဝွံဂှ် ပိုဲစံၜတ်ရံၚ်ညိ၊ ယာံရသ္ဒဟ်တြုံတၠကုသဵုဂှ် ဟွံလကိုတ်ဖေက်ဂၟံက်ရ၊ ယာံရဒှ် မၞိဟ်ခါခဏဳရသ္ဒဟ်ဂှ် လကိုတ်ဒြေပ်ဒဴ အာရ” ။ ရဴဝွံဂး တုဲ မွဲဒမြိပ်ဟေၚ် ဗရုပ္တိုန်ကွိၚ်ကွိုက်မကမွဲကၠံဂှ်ရ၊ ဂှ်ဗရုကွိၚ်ကွိုက် ညံၚ်အလိုန်ဂၞဴမှာသၟိတ်ဂှ် ဗောဓိသတ်မိၚ်တုဲ လကိုတ်ၚုဟ်လ္ပံက်ကၠေံမတ် ဂွံညာတ်ကေတ် ဗဵုပၞာန်တံဂှ်တုဲကၟိန်ဍုၚ်က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ် မကၠုၚ်စိုပ်အဲတန်ဒှ်ရ ချပ်တုဲ ဂတးဇကုလ္ပာ်ဇွိ ဒလီုယာတ်တုဲ သ္တိက်ကၠေံရ၊ ပ္ဍဲကာလဂ်ှ ပြောဟိတ်ပံက်ရံၚ် လက်သန်ဂၠးဂတာဇိုၚ်ဗောဓိသတ်တုဲ “တြုံဝွံဂှ် တ္ကံဝွံမွဲလဝ်ကဵုရ၊ ဒဵုကဵုတ္ကံပန် ပ္ကၚ်ရၚ်ကၟိန်ဍုၚ် မထေက်ကြိုက်ပ္ကၚ်ရၚ်မာန်ရ” ဂးတုဲ ကဵုဗရုကွိၚ်ကွိုက်ပၠန်ရ။
ဗောဓိသတ် ပံက်ကၠေံမုက်တုဲ ဂတးသ္ကဲ သတုံတုဲ သ္တိက်ဒၟံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် အမာတ်တံ လ္ၚောဝ်ပ္တီ ဗောဓိသတ်ရ။
"ယွံကောန်တၠ က္ညက္တဵုရအဴ”
ပ္ဍဲကာလဂှ် ဗောဓိသတ်သၟာန်ပၠန်ရ။
“သၟိၚ်နာဲမၞးတံဂှ် မူဒၞာဲမအာကၠေံရော”
“သၟိၚ်နာဲပိုဲပကၠေံ ကာဂစိုတ်တုဲရအဴ”
“သၟိၚ်နာဲမၞးတံဂှ် မမိက်ကုကောန်တြုံ ကောန်ဗြဴမွဲမွဲဟွံမွဲဟာ”
“ကောန်ဗြဴနွံမွဲ အယုက်(၁၆)သၞာံ သိဝလိဒေဝဳမ္ဂးယၟု ကောန်တြုံဟွံမွဲရအဴ”
“ဒှ်ရသာ်ဂှ် အဲစဴ ပ္ကၚ်ရၚ်ကၟိန်ဍုၚ်မၞးတံရ” ဂးတုဲ ဗောဓိသတ် က္တဵုဒက်ထဝဲါလ္တူတၟံမ္ၚဵုဂှ်တုဲဂ္ဇံတန်ဒၟံၚ်ရ။
ပ္ဍဲကာလဂှ် ပြောဟိတ်ဟဂွံဟိုတ်မာဲတဴဂှ်ဒှ်တုဲ စဳရေၚ်ကဵုဗောဓိသတ် ဗလိုပ်ဖုံပသေက်ကဵုပသၟိၚ်တုဲ မဟါဇနက္ကရာဇာ မဂွံဒုၚ်ယၟုရ၊ ဗောဓိသတ် တန်က္ဍိုက်ကေတ်ကွဳတုဲ သီုကဵုဗဵုပၞာန်ဂမၠိုၚ်ဇက်စဴကၠုၚ်ဍုၚ်တုဲ တိုန်အာသ္ၚိတၞုၚ်ကြကောတ်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် မပ္တံသေဏာပတိ အမာတ်တံဂှ် တၞဟ်နစဳရေၚ်ဒၟံၚ် သရာဲဂှ် တိုန်ပြာသာတ်တုဲ ပတီကောန်ဗြဴသၟိၚ်ရ။
ကောန်ဗြဴသၟိၚ်ဂှ် မိၚ်တုဲ သၟိက်ဂွံစံၜတ် ဗောဓိသတ်တုဲ စကာတြုံမွဲရ။ “ဟာဲသ္ကအ်ပိုဲ ဗှ်ေတိတ်အာတုဲ သာ်ဝွံဗှ်ေပ္တီ” ဂးတုဲ ဗ္တောန်ကဵုဗီုဂွံပ္တီတုဲ အတိုၚ်ဂှ် ဍေံအာဟီုရဴဝွံရ။
“ယွံတၠညး ဂၞကျာ် သိဝလိဒေဝဳ ကော်တၠညး တၠညးက္ညလုပ်အာပြဟ်ညိအဴ” ဍေံဂး၊ သၟိၚ်ဟိုတ်မစဳကၠး မၞုံကုပညာတုဲ ၜိုန်မိၚ်တဴ ဂလာန်ဍေံမဟီုဂှ်ကီု ပညံၚ်ရဴ ဟွံမိၚ်ကီုပတုဲ သာ်ဝွံဟီုအာရ။
“ယွံမၞးတံ ညးကၠောန် ပြာသာတ်ဝွံ ဇိပ်ဂၠိပ်ဒးဒၟံၚ်သၞောတ်ဗ္ၜတ်ကွေံရ” ဂးတုဲဟီုထိုၚ်သးအာတဴရ၊ တြုံဂှ်ၜါဝါ ဍေံဟဂံၚ်ပ္တီတုဲ သာ်ဝွံ ဍေံလုပ်အာပ္တီကောန်ဗြဴသၟိၚ်ရ။
ယွံမိ သၟိၚ်တေံဂှ် ဂလာန်အဲပ္တီဂှ် ညးဟွံပကလၚ်တုဲ ညးမဟီု ထိုၚ်သးအာ ပြာသာတ်လွဳမာန်ရောၚ်အဴ” ဍေံဂး။ ကောန်ဗြဴသၟိၚ်မိၚ်တုဲ သာ်ဝွံချပ်ရ “တြုံဝွံ မၞုံကဵုပညာသ္ကာဇၞော်ဒၟံၚ်ရသ္ဒဟ်” ဂးတုဲ မရနုက်ကုၜါဝါ စကာညံၚ်သာ်ဂှ်ကီု၊ မရနုက်ကုပိဝါဂှ်လေဝ် ညံၚ်သာ်ဂှ်ကီုရ၊ ဗောဓိသတ်ပၠန်ဗ္စာရဏာ ကာလဒးတုဲ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ဇကုဂှ် က္တဵုကွာ်လုပ်အာ ညံၚ်ကေသရာ ဇာဒိသိုၚ်ကီု၊ ကွာ်တိုန်အာပြာသာတ်ရ၊ နအနုဘဴ ဗောဓိသတ်ဂှ်ရ ကောန်ဗြဴသၟိၚ် ပခိုၚ်နရိုၚ်စိုတ်ဟမာန်တုဲက္တဵုနူသၞာဂှ် တၞဟ်နဝေၚ်ဒုၚ်သၟိၚ်တဲဒ္စးအာ စိုပ်သၟိၚ်ဂှ် ဒလာဲဗ္ဒုၚ်တဲကဵုသၟိၚ် သၟိၚ်ရပ်ကေတ်တဲဂၞကျာ်တုဲ တိုန်အာပ္ဍဲဂၠံပြာသာတ်တုဲ ပ္ဍဲရာဇာပၞၚ် ညးမဒလဝ် လဝ်က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်ဂှ် ဂ္ဇံဒၟံၚ်တုဲသၟာန်အမာတ်တံရ။
ခဏ်ဗလးကွဳ ဖုဿရတ်တုဲဆဝွံရ။
၁၀။ ခဏ်သွဟ်ပုစ္ဆာ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]“ယွံအမာတ်တံ သၟိၚ်မၞးတံ ကာလ မပကာဂစိုတ်ဂှ် မူရဴလဟီုမွဲမွဲ မဟီုဂကန်လဝ်ကဵုမၞးတံကီုဟာ” “သၟိၚ်ဂကန်လဝ်ကီုရအဴ” အမာတ်တံဂး “ဂကန်လဝ်ဂှ် မၞးတံဟီုရ” “ယွံကောန်တၠ ဒၞာဲညးမသ္ဍိုက်ကဵုစိုတ် သိဝလိဒေဝဳဂှ် ဇိုန်ကဵုကၟိန်ဍုၚ်ကီုရ၊ ဣဝွံဂကန်မွဲရအဴ။”
“ကာလမကွာ်တိုန် ပြာသာတ်ဂှ် ဂၞကျာ်မကွာ်ဒစးတိတ်တုဲ ဒလာဲဖျေံတဲ ဗ္ဒုၚ်ကဵုအဲရ၊ အဲမရပ်တဲဂၞကျာ်တုဲ မကွာ်လုပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲပြာသာတ်ရ၊ ဣဝွံဂှ် မဒှ်ကဵုသ္ဍိုက်စိုတ်ရ ဟသေၚ်ဟာအမာတ်တံ” “ဒှ်ကွေံရအဴ” အမာတ်တံဂး။
“ဂတဂှ်ပၠန်တုန် ပ္ဍဲပၞၚ်ပန်ကၠၚ်ဂှ် ဒၞာဲညးမတီက္ဍိုပ်ဇိုၚ်ပၞၚ်ဂှ် ဂပ်ဝ်သကဵုကၟိန်ဍုၚ်ရ၊ သာ်ဝွံလေဝ်ဂကန်မွဲ” အမာတ်တံဂး။
သၟိၚ်မဟာဇနက္ကမိၚ်တုဲ သၞာ်ဇကု မဒုၚ်ပသေက်ဂှ် ဗဒုၚ်ကဵုဂၞကျာ်ရ “သၞာ်ဝွံဂၞကျာ်စွံလွဝ် ပ္ဍဲပၞၚ်ပန်ကၠၚ်ဂှ်ညိ” သၟိၚ်ဂး၊ ဂၞကျာ်ရပ်ဗဒုၚ်ကေတ်သၞာ်ဂှ်တုဲ ပက္ဍိုပ်ရာဇာပၞၚ်ဂှ် စွံလဝ်ရ၊ သၟိၚ်ဂွံတီကေတ်က္ဍိုပ်ပၞၚ်ဂှ်တုဲ လဟီုကၠာဂှ် ညံၚ်ရဴဟွံမိၚ်ကီုပတုဲ “သိက်သ္ဂးရောအမာတ်တံ” သၟိၚ်သၟာန်ပၠန်ရ။
“ဒၞာဲညးမတီက္ဍိုပ်ပၞၚ်ဂှ် ဂပ်ဝ်သကဵုကၟိန်ဍုၚ်ရ ဂးအဴ” အမာတ်တံဂး။
“သ္ဂောံတီက္ဍိုပ်ပၞၚ်ဂှ် အသဝ်ရ” ဂးတုဲ “ဣဝွံမဒှ်က္ဍိုပ်ပၞၚ်ရ၊ အမာတ်တံ” သၟိၚ်ဂး။
ဂတဂှ်ပၠန်တုန် “တ္ၚအဲမၞုံဒြဟတ် ဒဲလ္ၚီ ညးမပ္တိုန်မာန်ဂှ် ဇိုန်ကဵုကၟိန်ဍုၚ်ရအဴ” “တ္ၚဂှ်အာကေတ်နၚ်ရ” သၟိၚ်ဂး။ အမာတ်တံ အာကေတ်နၚ်တ္ၚဂှ်တုဲ ဗဒုၚ်ကဵုသၟိၚ်ရ၊ သၟိၚ်တုန် သီုကဵုမဂ္ဇံထဝဲါဒၟံၚ်ဂှ် မပ္တိုန်တ္ၚဂှ်ရ၊ ညံၚ်ရဴ ဗြဴတံမပ္တိုန် တ္ၚပန်တောဝ်ဂှ်ကီုရ၊ ပ္တိုန်တုဲ ဇုက်တ္ၚဂှ် ထဍဟ်ညံၚ်ရဴဗရုဂဂဵု မဗြုဂဟဳတဴကီု၊ ဇုက်တ္ၚဂှ် ဗြုတဴရ။
ဂတဂှ်ပၠန်တုန် “ နိဓိဇၞော် (၁၆) စွံဂှ်ဒၞာဲညးမကေတ်ကဵုဂွံဂှ် ဇိုန်ကဵုကၟိန်ဍုၚ်ရ” သာ်ဝွံလေဝ်မွဲစွံကီု။ “နိဓိ (၁၆) ဂှ် ဂလာန်ဥပ္ပါယ်မွဲမွဲ ညးမဟီုလဝ်ကီုဟာ အမာတ်တံ။ ”
“ဟီုလဝ်ကီုရအဴ တၠညး”
“ဒှ်ရသာ်ဂှ် အမာတ်တံဟီုရ”
“နိဓိတ္ၚဲတိုန်မွဲအဴ၊ ဣဝွံဂလာန်တံပဋ္ဌမရ”
နဂလာန်ဥပ္ပါယ်တံပဋ္ဌမဂှ် မမိၚ်တုဲ နိဓိတံဂှ် ပ္ဍဲဒေါဝ်သၟန်သၞံၚ်နကျတ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ညံၚ်ရဴသၟိၚ်ဂိတုမွဲ မဆာဲတဴနလျးဂှ်ကီု၊ အဲပျးကဵုညးညိ သၟိၚ်ချပ်တုဲ ရဴဝွံသ္ဂးကဵုအမာတ်တံရ။ “ယွံအမာတ်တံ တ္ၚဲဝွံလေဝ်တ္ၚဲသဝ်အာတုဲရ၊ နိဓိတံဂှ် အာကေတ်နၚ် ဟဂွံဂတာပ်အိုတ်ဏီ၊ ယးဂတဂှ် သကဵုကေတ်နၚ် နိဓိတံဂှ်ရ” ဂးတုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲယးဂတဂှ် အမာတ်တံ ညးဂမၠိုၚ်ကဵုကၠုၚ်ကောံမွဲဟာန်တုဲ သၟိၚ်သၟာန်ရ “မှာပစ္စေဂဗုတ်တံဂှ် တၠညးမဖါပ်ဗ္စဒၟံၚ်ကီုဟာ” “ဖါပ်ဗ္စလၟိုန်ရအဴ” အမာတ်တံဂး “ကာလ ပစ္စေဂဗုတ်တံ တိုန်ဂှ်၊ မူဒၞာဲတၠညးမအာဝေၚ်ဒုၚ်တၠုၚ်ဂှ်ရော” “ပ္ဍဲဋ္ဌာန်မဒှ်သာ်ဂှ်ရအဴ” ပ္ဍဲဋ္ဌာန်ဂှ် ကဵုခဲါတုဲ ဂိုၚ်ပ္တိုန်နၚ်နိဓိတံဂှ်ရ။
“နိဓိ တ္ၚဲစှ်ေမ္ဂးဂှ်တုန် ကာလပစ္စေဂဗုတ် မစှ်ေအာဂှ် ဣတေံဗက်ပလံၚ်တုဲ မူဋ္ဌာန်တၠညးမဒိုအ်ဂှ်ရော” ဌာန် မဒှ်သာ်ဂှ် တၠညးမဒိုအ်ရအဴ” ပ္ဍဲဌာန်ဂှ် ကဵုခဲါတုဲ ဂိုၚ်ကေတ်ပ္တိုန်နၚ်နိဓိတံဂှ်ရ။
ပ္ဍဲကာလဂှ် မှာဇန်တံညးဂမၠိုၚ် ဂွံညာတ်ကေတ် နမတ်တုဲ တက်တဲသဝဲယာတ် ရဴဝွံဂမ်အတ်ကဵုသာဓုကာ မကမွဲကၠံလ္ၚီတုဲ ရဴဝွံ ဍေံတံဂးရ “ နိဓိတ္ၚဲတိုန် နိဓိတ္ၚဲစှ်ေ မ္ဂးဂှ်လေဝ် ဒိုဟ်တ္ၚဲမတိုန် ဒိုဟ်တ္ၚဲမစှ်ေဂှ် အာခဲါလေဝ် ကေတ်ဟွံဂွံ” လၟုဟ်ဒၞာဲဏံ ညးကဵုခဲါဂှ်လေဝ် ဂွံကေတ်ဒြပ်လေဝ်မွဲၜါဗွဝ်ရောၚ်သွံ၊ “အဟောအစ္ဆရိယံဝတ၊ သြအသဝ်တြုံမပြဲကွေံသွံ” ဂးတုဲ အိုဟ်တၟိုဟ် တဴစိုတ်ဇန်တံအိုတ်ရ။
နိဓိအပ္ဍဲ၊ နိဓိမ္ၚး၊ နိဓိဟသေၚ်ကဵု အပ္ဍဲမ္ၚးဂှ် နူတြၚ်သ္ၚိသၟိၚ် ဗွဲပ္ဍဲတိုၚ်တြၚ်ဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်နိဓိမွဲ။ မၚးတိုၚ်တြၚ်ဂှ် ကဵုဂိုၚ်ကေတ်နိဓိမွဲ။ ဗွဲအသၟဝ်မဓဝ်ကဵုတိုၚ်တြၚ်ဂှ် ကဵုဂိုၚ်ကေတ်နိဓိမွဲ။
နိဓိတိုန်စိၚ်မ္ဂးဂှ် ဒၞာဲဌာန်ညးဗ္ဒာဲတၞိန်ထဝ် ညးမတိုန်က္ဍိုက်စိၚ်မ္ၚဵုဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်နိဓိမွဲ။
နိဓိစှ်ေနူစိၚ်မ္ဂးဂှ် ဌာန်မစှ်ေနူစိၚ်မ္ၚဵုဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်နိဓိမွဲ။
နဓိပန်ဒိုဟ်ဇြပ်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲသၞာဇံၚ်မဒုၚ်သဳကၠဳဂှ် ပ္ဍဲဇိုၚ်ဍေံပန်ဂှ် မတၟုယ်တဴ နလိက်ရောၚ်၊ ဗွဲအသၟဝ်ဇိုၚ်ဍေံဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်နိဓိပန်။
နိဓိဗွဲဒိုဟ်ယောဇနာမ္ဂးဂှ် နူသၞာကျာ်သြဳဂှ် တိတ်အာဗၞတ်မွဲတဝ်လ္ၚဝ်ကွဳတုဲ ဂိုၚ်ကေတ်နိဓိမွဲ။
နိဓိဒြၚ်စိၚ်ၜါမ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲဋ္ဌာန်စိၚ်မ္ၚဵုဂှ် နူတၞံဆုဇၞော်ၜါတၞံ မတဴသကဲ ဒြၚ်ၜါဂှ် ဂွံဂိုၚ်ၜါနုၚ်ရ။
နိဓိဗ္တစိၚ်မ္ဂးဂှ် ဒၞာဲဋ္ဌာန်စိၚ်မ္ၚဵု ဗွဲမတူရူကဵုဗ္တစိၚ်ဂှ် ဂွံဂိုၚ်ကေတ်နိဓိမွဲနုၚ်ရ။
ကေပုကေတိ၊ နူလစမ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲဗွဲလ္တူသြၚ် ဂိုၚ်ကေတ်နၚ်တုဲ ကဵုဒါန်ရ၊ နိဓိပ္ဍဲကၞတ်ဆုမ္ဂးဂှ် တၞံ
ဆုပတဴ ပ္ဍဲဥဒျာန်ဂှ် ပ္ဍဲကာလတ္ၚဲကတဴဂှ် ဆသမၞိၚ်မဗျာပ်ဂှ် ပ္ဍဲတံဆုဂှ် ဂွံဂိုၚ်ကေတ်နိဓိမွဲစွံရ။
ဣဝွံ နိဓိ (၁၆) စွံဂှ် ဂွံဂိုၚ်ကေတ်တုဲ အဲပ္တုဲဒါန်ရ ဂးတုဲ ပန်ဒိုဟ်ဍုၚ် ရုၚ်ဒါန်ပန် ဒေါဝ်ဍုၚ်ရုၚ်ဒါန်မွဲ၊ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ဝၚ်ဂှ် ရုၚ်ဒါန်မွဲ၊ ပ္ဍဲရုၚ်ဒါန်တြဴဂှ် ကဵုဒၟံၚ်ဒါန် ရိုဟ်ဟ်တ္ၚဲရ။
ခဏ်သွဟ်ပုစ္ဆာတုဲဆဝွံရ။
၁၁။ ခဏ်ကြီု ဂလာန်ဥဒါန်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ပ္ဍဲကာလဂှ် အလုံဍုၚ်ရးမိတ္ထဵုဂှ် သာ်ဝွံ ဒယှ်ပြာကတ်တဴ “မဟာဇနက္ကကုမာရာဇာ မဒှ်ကောန်သၟိၚ် အရိဋ္ဌဇနက္က မပ္ကၚ်ရၚ်ကၟိန်ဍုၚ်လၟုဟ် ဝွံဂှ် ပတၠပညာ မဆိုက်ဗ္ဒက် ပ္ဍဲဥပ္ပဲါလောန် နွံကဵုသဒ္ဓါစာဂလောန် ပိုဲသ္အာ ဗဵုညိ” ဂးတုဲ၊ ကၞုက်ကၞာဲ အလုံရးနိဂီု ဇက်ကၠုၚ်အနုဒိုဟ်သီုပဏ္ဏာကာရစၟာဲစၟိန်ပွပူဇဴသ္ကာမဂၠိုၚ်ဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်တုဲ ပြာပ်ပ္ၚောံကၠုၚ်အိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲသ္ၚိသၟိၚ်ဂှ်လးလဝ်သၞာတုဲ မပ္တံပ္ကဴမြမောဝ် ဇၟန်ပ္ကဴတၞဟ်ဟ်သာ် သီုကဵုဗကရာတ်တံဂှ် သဳကၠဳပေၚ်ထိမြိတဴရ၊ မပ္တံသၠိုၚ်ထဝ်ပ္ကဴထဝ် သၠိုၚ်သြန်ပ္ကဴသြန်တံဂှ် ကၠုၚ်စွံထ္ၜးပျးလဝ်တုဲ ဂ္ဇံဒၟံၚ်အိုတ်ရ။ မပ္တံပုၚ်ဍာ် ကွာၚ်စၞ အဟာရ ဘောဇိုန်တံဂှ်ကီု သစ္ဆုမၞုံကုရှ် မပ္တံ ဗြာတ်က္ၜဴ သတ်ဗြဴ၊ သတ္တာ၊ ဂအဳ၊ ပ္ညန် သစ္ဆုတၞဟ်ဟ်သာ်ဂှ် စုတ်ဗပေၚ်ဂအုပ်တုဲ ပြာပ်ကၠုၚ်ကဵုသၟိၚ် ပေၚ်က္ဍတ်ဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ လၟေၚ်အမာတ်တံ မွဲဒၞာဲတၞဟ်ဂှ် ဂ္ဇံပေၚ်က္ဍတ်ဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ လၟေၚ်ဗမၞးသက်က် မွဲသၞာတၞဟ်ဟ်ဂ္ဇံဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ လၟေၚ်သေထဳတံသက်က်မွဲသၞာတၞဟ်ဂှ် ဂ္ဇံတန်ဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ မှာဇန်တံညးဂမၠိုၚ်တုန်လေဝ် မ္ၚးနူဂှ်ကၠုၚ်ပေၚ်က္ဍတ်ဒၟံၚ်ရိုဟ်ဟမာန်ရ၊ ဗြဴသၟာလှ်ေမပတၠစရာဲ ရုပ်ညံၚ်ရဴကောန်ဒေဝတဴတံဂှ် ကျိုၚ်ကျဝ်ဂ္ညိဂ္ညာတ်ကေတ်အလၚ်ကာရမပြဲပြဲတုဲ လှ်ေသွိၚ်လွိၚ်တဴအိုတ်ရ၊ ကွိၚ်ကွိုက်အခိုက်မက မွဲကၠံလ္ၚီအခိုက်တံဂှ်လေဝ် တိၚ်တက်တဴအိုတ်ရ။
ပ္ဍဲကာလဂှ် အလုံဝၚ်သ္ၚိသၟိၚ်ဨကရာတ်ဂှ် ညံၚ်သၟဟ်ဗရုလလောၚ် ဂမြံအသံဂၞဴမှာသၟိတ်ကီု ဟီုထိုၚ်သးတဴဟွံမာန်ရ။ ဇန်တံညးဂမၠိုၚ် မဗဵုဒ္ၚောဝ်မကၠၚ်ပၚ်မှိၚ် ဗရုအသံ ကွိၚ်ကွိုက်တံဂှ်တုန်လေဝ် ဖျုန်ဂြိုဟ် ချဳ ဒဇိပ်ဇတဝ်တဴဗွဲမလောန်ရ။ ပ္ဍဲကာလဂှ် ဗောဓိသတ်မဂ္ဇံဒၟံၚ် ပ္ဍဲသၞာညးမလးပ္ညပ်လဝ် သၟဝ်က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်ဂှ် ညံၚ်တၠး စရာဲ သၟိၚ်အိန်နာဲသွဝ်ၜါ မဒုၚ်အသဳကၠဳ မတွဳဗွိုၚ်ဒၟံၚ် ကောန်ဒေဝတဴတံဂမၠိုၚ်ဂှ်ကီု သီုကဵုတၠးစရာဲပိုန် ကျာ်သြဳ ကြဳဇှ်မဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ဂှ် မၠာ်မွဲတုဲ သာ်ဝွံချပ်ဗှ်တဴသၞာရ၊ ဟိုတ်အဲမၞုံကဵုလွဳပရာ ဗွဲမလောန်တုဲ သာ်ဝွံ မဂွံညာတ် ကေတ်ဒတုဲ လွဳကွေံသွံစၟတ်။ ယဝ်အဲဟွံ ပလွဳပ္ဍဲမှာသၟိတ်တေံဂှ်မ္ဂး အဲသ္ဒးချိုတ်အာတုဲ ပိုန်ဟာန် ယဿပတ်သာ် ဝွံလေဝ် အဲဟွံကလိဂွံရ၊ ဒဒှ်မပလွဳ မၞုံကုဂုန်ဂှ် ဗှ်သၞာတုဲ ပဳတိပါမောဇ္ဇက္တဵုဒှ် ပ္ဍဲစိုတ် ဗွဲမလောန်တုဲ နဂါထာမြဴဝွံ ကြီုတိုန်ရ။
အသဳသတ္တေဝ ပုရိသော၊
နနိဗ္ဗန္ဒေယျ ပဏ္ဍိတော။
ပဿမိဂေါဟံ အတ္တာနံ၊
ယထာဣစ္ဆိံ တထာအဟုံ။ ။
ဘောန္တောအမစ္စ ယွံအမာတ်တံ ပဏ္ဍိတောပုရိသော၊ ၚ်တြုံတၠပညာ။ အသသဳ တ္ထေဨဝ၊ န်ဒဒှ်လွဳမ္ဂး ဝဳရိယမပြဲဟေၚ်။ နနိဗ္ဗိန္ဒေယျ၊ နအလေဿဝ၊ ဟဂပ်ဝ်လၞုဟ်ဟေၚ် တေအဟံၚ်၊ ၚ်အဲ။ အတ္တာနံ၊ န်ဇကုအဲဂှ်။ ပဿာမိ၊ ပ္ဍံအဲသ္ဂောံညာတ်ရ။ ဣစ္ဆာမိ၊ ပ္ဍံအဲသ္ဒးဂၞပ်ရ။ တထာ၊ ဗွဲပကာရဂှ်။ အဟံ၊ ၚ်အဲ။ အတုံအဟောသိ၊ စိုန်ဂှ်ဒှ်တုဲ။
အဓိပဲါဂါထာဝွံမာ “ယွံအမာတ်တံ ယြဴတြုံတၠပညာမွဲဂှ် ပ္ဍဲမပ္ကီုလွဳဝဳရိယဂှ် ဟဂွံလၞုဟ်၊ ဟဂွံထောံကၠေံလွဳရ တြုံဂှ်မၞုံကဵုလွဳဂှ် ဂွံညာတ်ဒတုဲလွဳရ၊ ညးဂှ် မဂွံဒှ်သာ်ဂှ်ရော အဲမဂွံဒှ်သာ်ဂှ်ရ၊ တေံညးဂမၠိုၚ် မက္ဍိုက်က္ၜၚ် ဂကောံအဲဂှ် ညးဟွံမွဲကဵုလွဳတုဲ ညးမ္ဒးချိုတ်အာအိုတ်တုဲရ၊ အဲမွဲမၞုံတဴကဵုလွဳတုဲအတိုၚ်ဒတုဲစိုတ်အဲ သၟိက်ဂွံဒှ်သၟိၚ်ဂှ် အဲဂွံဒှ်သၟိၚ်ကွေံရအမာတ်တံ” ဗောဓိသတ်ဂး။
အစိန္တိ တမ္ပိဘဝန္တိ၊
စိန္တိ တန္တိ ဝိနဿန္တိ။
နဟိစိန္တာ မဟာဘောဂါ၊
ဣတ္ထဳဝါ ပုရသိ ဿဝါ။
ဘောအမစ္စာ၊ ယွံအမာတ်တံ။ အစိန္တတိမ္ပိ၊ ညံၚ်မဟွံချပ်လဝ်ဂှ်။ ဘဝန္တိ၊ ပ္ဍံဍေံဒှ်။ စိန္တိတမ္ပိ၊ ညံၚ်အဲမချပ် လဝ်ဂှ်။ ဝိနဿန္တိ၊ ပ္ဍံဍေံကၠေံလီုအာ။ ဣတ္ထဳဝါ၊ ဗြဴလေဝ်ကီု။ ပုရိသဿဝါ၊ တြုံလေဝ်ကီု။ ဘောဂါ၊ ၚ်ပိုန်ဟာန်ယဿပတ်ဂှ်။ စိန္တာမယာ၊ ၚ်မတၟုဲတဴနကသပ်ဂှ်။ နဟိဟောတိ၊ ပ္ဍံဟဂွံဒှ်ဟေၚ်။
အဓိပဲါဂါထာဝွံမာ “ယွံအမာတ်တံ အဲသ္အာဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံတုဲ၊ အဲဂွံထဝ်ဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တုဲ၊ အဲလိၚ်ကေတ်သရာဲမၞုံကဵုဂၟံၚ်တံဂှ်တုဲ၊ အဲပ္ကီုစၞေဟ်တုဲ ကၟိန်ဍုၚ်ဒၞာဲမအဲဂှ် အဲယိုက်ကေတ်ရ သာ်ဝွံအဲမချပ် ညံၚ်အဲ မချပ်ဂှ်လေဝ် ဍေံဟွံဒှ်ညံၚ်အဲမဟွံချပ်ဂှ် လၟုဟ်ဝွံဍေံမဒှ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ တြုံကီု၊ ဗြဴကီု ပိုန်ဟာန်တသိုက် မတၟုဲတဴနကသပ်ဂှ် ဍေံဟွံဒှ်ကုအဲမ္ဂးရောၚ်” ဗောဓိသတ်ဂး။
ပတွဵုနူဂှ်တုဲ ပ္ကၚ်ရၚ်မၚ်မွဲလဝ်ဓဝ်စှ်ပြကာ၊ ဥပ္ပကာတဴပစ္စေဂဗုတ်တံညးဂမၠိုၚ်ရ။ ပ္ဍဲကာလကြဴဝွံ ဂၞကျာ် သိဝလိဒေဝဳ က္တဵုဒှ်ကၠိဂွံကောန်တြုံမွဲမက္ဍိုက်ပေၚ်တဴ မွဲဟာန်ကေုာံလက်သန်ဗွဝ်ပိုန်ရ။ ဒိဃာဝုကုမ္မာ ကဵုလဝ်ယၟုရ၊ ကြဴဝွံဇၞော်မောဝ်အာဒှ်ဗၠာဲတုဲ သၟိၚ်ဇိုန်ကဵုဒဒှ် ဥပ္ပရာဇာရ။
ခဏ်ကြီုဂလာန်ဥဒါန် တုဲဆဝွံရ။
၁၂။ ခဏ်တိတ်ဝေၚ်ဥဒျာန်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ဗောဓိသတ် ပ္ကၚ်ရၚ်ဍုၚ်ဗဗွဲဓဝ် ပေၚ်အာထပှ်လ္ၚီသၞာံတုဲ ပ္ဍဲကာလဂှ် သစ္ဆု ပ္ကဴဆု တၞဟ်ဟ်သာ် ပၟၚ်ဥဒျာန် မစဴကွာဲသၟိၚ်ရ၊ သၟိၚ်ညာတ်တုဲ အိုဟ်တၟိုဟ်တဴစိုတ် ကဵုလာပ်သ္ကာကုပၟၚ်ဥဒျာန်တုဲသာ်ဝွံသၟိၚ်ဂးရ။
“ယွံပၟၚ်ဥဒျာန်၊ ဥဒျာန်ဂှ် မၞးအာသ္အးဇ္ၚးကၠေံညိ အဲသ္တိတ်ဥဒျာန်ညိ” သၟိၚ်ဂး။
“အဲဍိက်ယဵုဒုၚ်ရအဴ” ပၟၚ်ဥဒျာန်ဂးတုဲ ညံၚ်မဟီုဂှ် ဍေံပဗက်ရ။ သၟိၚ်မက္ဍိုက်ကေတ် ယာန်စိၚ်တုဲ သီုကဵုဗဵု လဗးဂမၠိုၚ်ဂှ် ဇက်တိတ်အာ တြၚ်ဗၟံက်တုဲတိတ်စိုပ်ဥဒျာန်။ ပ္ဍဲဥဒျာန်ဂှ် တၞံကြုက်ၜါတၞံဂှ် ဒးဂၠံၚ်သၟိၚ်မတိတ်ဂှ် နွံမွဲတၞံဂှ် သတ်ဟၟဲ၊ မွဲတၞံဂှ်သတ်ဍေံမၞုံကုရှ်သာလောန်။ ပ္ဍဲလ္တူစိၚ်ဂှ် ၜှ်ကေတ်မွဲမတုဲ စစံရ၊ ဒွံဒးဂၠးလ္တာ်တုဲ ညံၚ်ရဴရှ်ဒိပ်ကီုဒှ်ပ္ဍဲစိုတ်၊ ကာလကၠေၚ်စဴတုဲ အဲၜှ်စကဵုဂၠိုၚ်ပၠန်ရ၊ သၟိၚ်တုဲလုပ်အာ ဥဒျာန်ရ။ သတ်ကြုက်ဝွံ သၟိၚ်နာဲပိုဲ စတုဲရဂးတုဲ၊ မှာဇန်တံဂမၠိုၚ် မပ္တံဥပ္ပရာဇာ၊ သေဏာပတိ၊ အမာတ်၊ ဂမာစိၚ်ချေံတံဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်သတ်ကြုက်ဂှ်တုဲ စတဴအိုတ်၊ သတ်ဍေံလ္ၚဵုကေတ်ဟဂွံတံဂှ် ညးဗိုတ်ကၠဟ် ဝးကၞာၚ်သၠကဝ်ပြးစှ်ေတုဲ၊ တၞံကြုက်ဂှ် ခရံၚ်ဓဂါတ်တဴရ။
တၞံကြုက်မွဲတၞံ ဟၟဲကဵုသတ်ဂှ် ညံၚ်မၞိက်လံစံက်ကီု ကၞာၚ်သၠဂ္ညိဂ္ညာတ် က္ဍိုပ်ဍဴရာၚ်ဆာဲတဴရ၊ ပ္ဍဲသၟဝ်တ္ၚဲ သၟိၚ်ကၠေၚ်တိတ်နူဥဒျာန်ဂှ် ညာတ်ကေတ်တၞံကြုက်ဂှ်တုဲ၊ “ယွံအမာတ်တံ သိက်တၞံကြုက်ဏံ မဂွံဒှ် ဂလိုၚ်ဏံရော” သၟိၚ်ဂး။
“ယွံတၠညး သတ်ကြုက်ကၞတ်တေံ တၠညးစတုဲရ ဆမသၟိဟ်တဴဂှ် ပိုဲစရဂးတုဲ ညးဂမၠိုၚ် တသိုၚ်ဗိုတ်ကၠဟ် စပၠန်ရအဴ” အမာတ်တံဂး။ သၟိၚ်မိဂလာန်အမာတ်တံတုဲ သာ်ဝွံချပ်ရ၊ “ကြုက်မၞုံကဵုသတ်ဂှ် ကၞာၚ်ကဝ်သၠပြဟ် တၞးဟွံမွဲ ကၞာၚ်ကဝ်တဴသွံ၊ ကြုက်မွဲတၞံဟၟဲကဵုသတ်ဂှ် သီုကၞာၚ်ဂမၠိုၚ်သၠကၟဝ်မဂ္ညိဂ္ညာတ်တဴရောၚ်သွံ၊ ညံၚ်သာ်ကြုက်ဂှ်ကီုရ အဲပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်၊ ယဿပတ်ဝွံ ညံၚ်ဆုမၞုံကဵုသတ်ဂှ်ရ၊ မဒှ်ဒၟံၚ်စဲစပ် သ္ဍာံမတ် သတြုဂမၠိုၚ် ရောၚ်သွံ၊ အဲတိတ်ပခမဳတုဲ ညံၚ်တၞံကြုက် မဟၟဲကဵုသတ်ဂှ် ဂွံတန်တဴ နတသိုက်ဂှ် ခိုဟ်ရောၚ်။ ဒွေအမ္ဗမေ အာစရိယာ၊ ကြုက်ၜါတၞံဝွံဂှ် မဒှ်အ္စာအဲရ” ဂးတုဲ ချပ်လဗိုန်လဝ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ၊ လုပ်အာဍုၚ် တိုန်ဒတူဒၟံၚ် ပ္ဍဲတြၚ် ပြာသာတ် ကော်နၚ်သေဏာပတိတုဲ သၟိၚ်သ္ဂးရ။
“ညးကေတ်နၚ် ဍာ်၊ သ္က၊ ဇဗၠု၊ သၠ၊ ပုၚ်သွ မဥပ္ပကာတဴအဲဂှ် ပဲါကၠေံတုဲ ညးသ္အာၚ်နူဂှ်လ္ပကဵုဂွံကၠုၚ်ညာတ်အဲညိ အတိုၚ်ညံၚ်သ္ကုတ်သွာတ်တြေံဂှ် သေဏာပတိဟေၚ်သ္ကုတ်သွာတ်ရ” ဂးတုဲကော်နၚ်အမာတ်တံပၠန်ရ။
“ယွံအမာတ်တံ မၞးဒလောံဗ္တောန်တဴ ညးဍုၚ်တံဂမၠိုၚ်ညိ ပတွဵုနူတ္ၚဲဝွံ အဲတိုန်အာလ္တူ ပြာသာတ် အဲဒ္ဂေတ် ဒဒှ်ခၟဳညိ” သာ်ဝွံဂးတုဲ တိုန်အာလ္တူပြာသာတ် ဇကုမွဲဟေၚ် ပၟဝ်တဴဓဝ်ခၟဳရ။ မှာဇန်တံဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ကောံပ္ဍဲမုက်ရၚ်သ္ၚိ သၟိၚ်တုဲ ဍေံတံဟွံညာတ်သၟိၚ်တုဲ၊ “သၟိၚ်ပိုဲဝွံ ဟွံဒှ်ညံၚ်တြေံတေံရ၊ ညးလှ်ေကီု၊ ညးမဒယှ်ေကီု၊ ဟွံဗဵုဟွံကၠၚ်ပၚ်မှိၚ်တုဲ ရ၊ ပ္ကီုစိၚ် ပ္ကီုချေံကီု ပ္ကီုသတ်ဇိုၚ်ပန်အိုဿီုတံဂှ်လေဝ် ဣတေံဟွံၚဳဟွံမၠာ်မွဲတုဲရ။ ဒးကာလမတိတ်ဝေၚ် ဥဒျာန် ဂှ်လေဝ် ဟွံတိတ်ရ၊ ပ္ဍဲလစဥဒျာန်မဆာဲတဴ နဒကှ်သွာ ၜိုပ်ဍောတ်တ် ၜိုပ်ထဝ်တံဂှ်လေဝ် ဣတေံဟွံၚဳ ဟွံမၠာ်မွဲ ဗဵုဒ္ၚောဝ်တုဲရ၊ သၟိၚ်နာဲပိုဲကၞပ်ဒၟံၚ်ညံၚ်ရဴညးမကၠဴတဴကီုသွံမၞးတံ။ ယွံမၞးတံဥပ္ပကာသၟိၚ်တံ မၞးတံကေတ်နၚ်ပုၚ်ဍာ် ဥပ္ပကာသၟိၚ်ဂှ် သၟိၚ်နာဲပိုဲဟီုပၠန်ဂတးဒၟံၚ်ကဵုမၞးတံညိဟာ ညးဂမၠိုၚ်သၟာန်တုဲ မၞိဟ်ဥပ္ပကာဂှ် သ္ဂးပၠန်ရ။
“ယွံသၟိၚ်နာဲပိုဲဂှ် စိုတ်ဟၟဲကဵုကိလေသတုဲရ၊ ပစ္စေဂဗုတ်စဴ ကဵုပိုန်ပ္ဍဲသ္ၚိတုဲ၊ မိၚ်ဒလောံဗ္တောန် ပစ္စေဂဗုတ်တုဲ ဒ္ဂေတ်ဒၟံၚ်ဓဝ်သဳလ ပစ္စေဂဗုတ်ကီုရ၊ ပသာ်ပစ္စေဂဗုတ်တံဂှ် မဒှ်ရော။ ပ္ဍဲအရီုကာမဂုန်တသိုက်တံဂှ် ထောံကၠေံတုဲ လဗိုန်လဝ်ဓဝ်သဳလ မပဒတဴ ပ္ဍဲဒၞာဲကၟဝ်ဘာဝနာဒ္ဂေတ်ဒၟံၚ်ဓဝ်ခန္တဳ သ္ၚဳလလံဒၟံၚ် ကာယပါၚ်စိုတ် သှ်ပတဴဒၟံၚ်သုစရိုတ် ဓဝ်မေတ္တာကရုဏာ ဥပေက္ခာ ဟွံဂွံပိုဟ် ပ္တန်လဝ်ပ္ဍဲစိုတ်မပြဲ ပ္ဍဲဒဒှ်ခၟဳတုဲရအဴ” သာ်ဝွံ မၞိဟ်ဥပ္ပကာတံဂှ် ဟီုကဵုညး ဂမၠိုၚ်ရ၊ သၟိၚ်မိၚ်တုဲ ဒ္ဂေတ်ဒၟံၚ်ဓဝ်ခၟဳပ္ဍဲလ္တူပြာသာတ်ဂှ် လုကဴ (၄) ဂိတုဂှ် ကလိလောန်အာတုဲရ။
ခဏ်တိတ်ဝေၚ်ဥဒျာန် တုဲဆဝွံရ။
၁၃။ ခဏ်မၞုံပၟိက် သၟိက်ပခမဳ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ဒၟံၚ်ပ္ဍဲနန်ပြာသာတ်ဂှ် ညံၚ်မ္ဒးဒၟံၚ်တဴ ပ္ဍဲဒေါဝ်လ္ၚပၟတ် နိကန္တနရက်ကီု မဒှ်တဴပ္ဍဲစိုတ်ရ၊ စေတနာမနွံသက်က် တဴကဵုဓဝ်ခၟဳဂှ်ဒှ်တုဲ “ပ္ဍဲဍုၚ်မိတ္တဵု မၞုံကဵုနန်ပြာသာတ် မဂ္ညိဂ္ညာတ်တဴ ညံၚ်ရဴဍုၚ်သွဝ်ဝွံဂှ် မူရဴကာလမွဲ အဲဂွံသ္အာထောံ ကၠေံတုဲ အဲသ္ဂောံတိတ်ပခၟဳပ္ဍဲဂြိုပ်ဟေမဝန် တေံညိခိုဟ်ရောၚ်၊ သမ္ဘာအဲညးဒစံါဇမၞော်သၟတ် မဇျီုမပတၠစရာဲရုပ် တံဂှ် မူရဴကာလမွဲ မဂွံစ္ဍးအာနူအဲညိရော၊ သမ္ဘာအဲ (၇၀၀) မၞုံတၠစရာဲရုပ်တံဂှ် မူရဴကာလမွဲ မဂွံစဍးအာနူအဲခိုဟ်ညိ ရော၊ မူရဴကာလမွဲ မတဍေက်တဴဒေါဝ်ဗြဲ (၇) တ္ၚဲဂှ် အဲဂွံဂၚေၚ်တဴပိဏ္ဍပါတ်ညိခိုဟ်ရော၊ မူရဴကာလမွဲအဲသ္ဂောံ တိတ်စိုပ်ဂြိုပ်တုဲ နူဂြိုပ်ဏံ စိုပ်ဂြိုပ်တေံ နူဆုဏံ စိုပ်ဆုတေံ အဲသ္ဂောံဂၚေၚ်တဴညိခိုဟ်ရော၊ မူရဴကာလမွဲ ပ္ဍဲဒဵု ပ္ဍဲတၟံ ဆဇကုမွဲ ဟၟဲကဵုညးၜါဂှ် အယသ္ဂောံဂၚေၚ်တဴတုဲ အဲသ္ဂောံတိတ်ပခၟဳညိခိုဟ်ရော” သာ်ဝွံဗောဓိသတ် ချပ်တဴ ရိုဟ်ဟ်တ္ၚဲရ။
ဗောဓိသတ်တုန် ဗၞတ်အယုက် (၁၀,၀၀၀) သၞာံဟေၚ် ဆမပ္ကၚ်ရၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ထပှ်လ္ၚီသၞာံတိတ်ပခၟဳဂှ် ပိလ္ၚီသၞာံ၊ သာ်ဝွံမဒှ်အယုက် (၁၀,၀၀၀) သၞာံရ၊ ပတွဵုနူသၟိၚ်မတိတ်ညာတ်၊ တၞံကြုက်ၜါတၞံညိ ပ္ဍဲဥဒျာန်ဂှ်တုဲ၊ လုကဴပန်ဂိတုဂှ် တိုန်တန်ဒၟံၚ်လ္တူပြာသာတ်တုဲ “လၟုဟ်အဲသ္ပကၠေံလွေဟ်ခမဳကၠာရ” ချပ်တုဲသာ်ဝွံ ဟီုကဵုညး မကၠောန်ၜိုတ်ဥပ္ပကာဂှ်ရ။
ခဏ်မၞုံပၟိက်သၟိက်ပခမဳ တုဲဆဝွံရ။
၁၄။ ခဏ်တိတ်ဂြိုပ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]“ယွံဥပဋ္ဌကအဲဟာဲ လ္ပကဵုညး ဂွံတီမွဲတုဲ ယာတ်ဖျောန်လဝ်ဍာ်သ္ကောဝ်ဆုဍံက်သီုဗဗေၚ်တိကမၠေတ်ဂှ် ဗှ်ေရာန်နၚ်ကဵုအဲညိ” သၟိၚ်ဂး။ ဥပဋ္ဌက မၞိဟ်မဥပ္ပကာဂှ် ဍေံအာရာန်နၚ်ယာတ်ဖျောန် သီုဗဗေၚ်တိဂှ်တုဲ ဍေံကၠုၚ်ကဵုသၟိၚ်ရ။ သၟိၚ်ကော်ကပ္ပက သၟာရေက်သော်ဂှ်တုဲ ကဵုကးသော်က္ဍိုပ် သော်ပါၚ်တုဲ ကွာန်ဇမၞော်မွဲ ဇိုန်ကဵု ကပ္ပကဂှ်တုဲ သၟိၚ်ဘာတ်ဏာကၠေံကပ္ပကဂှ်ရ။ ယာတ်လွံက်မွဲဂှ် သၠောံကၠေဟ်တုဲ စၞာံဗြန်ဂှ်လၜက်စုတ်ပၞးဇွိဗဗေၚ် စုတ်ပ္ဍဲဖျေဲ လၟာဲကေတ်တုဲ ရပ်ဒစုန်တုဲ ပ္ဍဲလ္တူဂၠးပြာသာတ်ဂှ် ဗၞတ်ၜါပိလတုန်ဂှ် ညံၚ်အယောၚ်အလာပစ္စေဂဗုတ်ကီု စၚ်ကြံကၠုၚ် စၚ်ကြံအာတုဲ ပ္ဍဲတတ္ၚဲဂှ်တန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲပြာသာတ်ရ၊ ကာလတ္ၚဲယးဂတ ပ္ဍဲပယာံတ္ၚဲမတိုန်တၞဟ် နစှ်ေအာဂှ် ကမြဴတိုန်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ်ဂၞကျာ်သိဝလိဒေဝဳ မွဲဟာန်ကေုာံဗြဴထပှ်ကၠံဂှ်ကော်နၚ်တုဲ “ယွံမၞးတံ ပိုဲဟဂွံညာတ် သၟိၚ်နာဲပိုဲ လံကာဖါတုဲရ´ ပိုဲတိုန်ညာတ်သၟိၚ်နာဲပိုဲညိ” ဂးတုဲ၊ နဂ္ညိဂ္ညာတ်အလၚ်္ကာရမပြဲပြဲ ဂ္ညိဂ္ညာတ်ကေတ်တုဲ “အဲကီု သီုမၞးတံ နဒွက်ကိလေသဂှ် ပိုဲဂြေန်ဒက်လဝ်စိုတ်သၟိၚ်နာဲပိုဲညိ” ဂးတုဲ ဂၞကျာ်သီုဗြဴ (၇၀၀) ဂှ်ကျိုၚ်ကျဝ် ဂ္ညိဂ္ညာတ်ကေတ်တုဲ၊ ကွာ်တိုန်အာပြာသာတ်ရ။
ပ္ဍဲကာလဂှ် သၟိၚ်လေဝ်ကွာ်စှ်ေ ညာတ်တုဲ ကလိၚ်အာဟွံတီတုဲ သလှ်ေဂးပစ္စေဂဗုတ် စဴဒလောံဗတောန် ဒၟံၚ်သၟိၚ်ဂှ် မကၠေၚ်တိတ်ရောၚ် လဝ်စိုတ်တုဲပ္ဍဲဋ္ဌာန် မဗၠးဒုဟ်ဂှ်တန်ဒၟံၚ်တုဲလ္ၚောဝ်တဴအိုတ်ရ၊ ဗောဓိသတ် မစှ်ေအာ နူပြာသာတ်ရ။
ခဏ်တိတ်ဂြိုပ်တုဲဆဝွံရ။
၁၅။ ခဏ်ဂၞကျာ်ထပှ်ကၠံ ဗက်ဆေဝ်တာ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ဂၞကျာ်သီုဗြဴဂမၠိုၚ် အာစိုပ်ဂၠံပြာသာတ်ဂှ်တုဲ မၠာ်မွဲသၞာကျာ်သြဳဂှ် ဟဂွံညာတ်သၟိၚ်တုဲဆသော်က္ဍိုပ်ဂှ်ကီု၊ အပေါတ်ကယိုၚ် ဂ္ညိဂ္ညာတ်တံဂှ်ကီု ဂွံညာတ်ကေတ်တုဲ “ယွံမၞးတံ ညးမကွာ်စှ်ေအာ နူလက်ကၠၚ်ဂှ် ပစ္စေဂဗုတ် ဟသေၚ် တၠသ္ၚိသ္ဍိုက်ပိုဲဂှ်ရောၚ်သွံ၊ ဣတေံမပကၠေံခမဳတုဲရသွံ၊ ပိုဲအာတ်အခေါၚ်ကဵုဣတေံ ကလေၚ်ညိပၠန်ရ” ဂးတုဲ၊ စှ်ေအာနူပြာသာတ် စိုပ်ပ္ဍဲမုက်တြၚ်သၟိၚ်ဂှ် ဂၞကျာ်သီုဗြဴကမၠောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် သှ်ပလာဲကၠေံသော် တလာဲဖျေံကၠေံ လက္ကရဴသီုညးဖ္အိုတ်သီုတဲၜါဂတီုသြိုဟ်တုဲ ဂတေဝ်ယာံတဴအိုတ်ရ၊ နူဂှ်တုဲသီုညးဂမၠိုၚ် ကမန်ကွာ်ဗက်အာသၟိၚ် ပၠန်ရ။
ပ္ဍဲကာလဂှ် အလုံဍုၚ်ကၞုက်ကၞာဲမွဲ က္တဵုဒှ်တုဲ “ယွံမၞးတံ သၟိၚ်နာဲပိုဲတိတ်ပကၠေံခမဳတုဲ သၟိၚ်မဂွံပ္ကၚ်ရၚ်မၚ်မွဲ ဗဗွဲဓဝ်သာ်ဏံဂှ် သိက်ပပိုဲ မကလိဂွံမာန်ပၠန်တုန်ရော” ဂးတုဲ၊ ဂတေဝ်ယာံတဴအိုတ်ရ၊ တုဲကမန်ဗက်အာ သၟိၚ်အိုတ်ပၠန်ရ ဂလာန်ဂှ် သၟိက်ပပြာကတ်တုဲ ရဴဝွံကျာ်တြဲသ္ဂးရ။
“ဘိက္ခဝေ ယွံခမဳတံ။ ပ္ဍဲကာလဂှ် ဂၞကျာ်သိဝလိဒေဝဳ သီုသမ္ဘာထပှ်ကၠံဂှ် သီုကဵုမဂ္ညိဂ္ညာတ်တဴ အာလၚ်္ကာရ ဂှ်ဒှ်တုဲ တဲၜါပၚ်ယဵုလတူကၞိပ်တုဲ ဂတေဝ်ယာံတဴအိုတ်ရ။” “ယွံတၠညး မူရဴဟိုတ်မွဲတုဲ တၠညးမဂွံထောံကၠေံပိုဲရောအဴ၊ မူရဴဒုဟ် ပွပိုဲမွဲမွဲ တၠညးမညာတ်လုတ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ ဂွံလသာထောံလဝ်ပိုဲဍိက်တုဲ၊ မဂွံတိတ်ပကၠေံခမဳဂှ်ရောအဴ၊ ယွံတၠညးကလေၚ်စဴကဵုပိုဲဍိက်ညိရအဴ၊ ယွံတၠညးအပေါတ်ထဝ်သြန်တံဂှ် ပြဲလောန်နူဗဗေၚ်တိဂှ် ကၠံဆလ္ၚီဆနွံအဴ၊ မူပကဵုဗဗေၚ်တိဂှ် ယိုက်ကေတ်တုဲ ဆဇကုမွဲ မဟွံမွဲကဵုညးၜါ မူပမတိတ်ပကၠေံခမဳရောအဴ။ ကလေၚ်စဴ ကဵုပိုဲဍိက်ညိရ” ဂးတုဲ၊ ဂၞကျာ်ယဵုတဲ ဗဂူဗြဲမတ်ယာံအာတ်တဴအခေါၚ်ရ။
ဂၞကျာ်သိဝလိဒေဝဳ ယာံအာတ်တဴ အခေါၚ်ကဵုသၟိၚ် ကလေၚ်ဂှ်ဟွံဂွံအခေါၚ်တုဲ ဂၠာဲချပ်ဥပ္ပါယ်ပၠန်တုဲ ဟီုကဵု သေဏာပတိရ။ “ယွံသေဏာပတိ၊ သေဏာပတိ ကလေၚ်စဴအာ ဗွဲမပြဟ်တုဲ မပ္တံဇြပ်တြေံတံဂှ် ဗာ်စံၚ်က္တဵုဒှ်တုဲ သၠပရောမ် ကမတ်ချောဲတံဂှ် ပ္ကောံစုတ် ဗ္ဒဟ်ယက်ကဵုဂၠိုၚ်ညိ” သာ်ဝွံ ဖ္အောဝ်သေဏာပတိရ၊ ညံၚ်ရဴဂၞကျာ်မဟီုဂှ် သေဏာပတိ ပဗက်ရ၊ ဂၞကျာ်အာဇရေၚ်သၟိၚ်တုဲ ပၠောတ်လဝ်ကၞိပ်တံဇိုၚ်သၟိၚ်တုဲ “ယွံတၠညး တေံဍုၚ်မိတ္ထဵု ပၟတ်တဴ ဂဵုဒၟံၚ်ရအဴ၊ သၠိုၚ်ထဝ်သၠိုၚ်သြန် ထးထဝ်ထးသြန် ဗၞိက်ဗတ်ဗၠဲဗဂဲဂနဳလာ သိလ္လာ ယာတ်အုပ်တဴဂၠး ကတ္တဳပါထဝ်သြန်တံဂှ် ပေၚ်ဗဝ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲတိုက်ဒြပ်ရတ်ပိုဲတံဂှ် လ္ပကဵုဍေံဂွံတူလေၚ်အာညိအဴ။ တၠညး ကလေၚ်ပၠန်စဴ ညိရအဴ” ဂၞကျာ်ဂး၊ သၟိၚ်မိၚ်တုဲ သ္ဂးကဵုဂၞကျာ်ပၠန်ရ။
“ဘဒ္ဒေ၊ ယွံဂၞကျာ်။ ဝတ္တုတံဂှ် ပၟိက်အဲဟွံမွဲသက်က်ရ၊ အဲဟဒးဂၞပ်ကဵုဍေံသက်က်ရ၊ အဲဂယိုၚ်လမျီု နတသိုက်သက်က်ရောၚ်။ ဍုၚ်မိတ္ထဵုမတူအာဂှ် ဒြပ်ဝတ္တုအဲမွဲမွဲ ဟွံမွဲပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ်တုဲရ” ရဴဝွံဂးတုဲ၊ ဗွဲဒိုဟ်တြၚ်သၟဝ်ကျာဂှ် မတိတ်အာရ၊ ဂၞကျာ် သီုသမ္ဘာထပှ်ကၠံဂှ် ဗက်တိတ်အာကီုရ။
ပ္ဍဲကာလဂှ် ဂၞကျာ်သိဝလိဒေဝဳ ချပ်က္တဵုဗဒှ် ဥပ္ပါယ်မွဲပၠန်ရ၊ “ဟာဲမၞးတံ ညံၚ်ညးဒမၠစကွာန်ရ၊ ညံၚ်ညးကွာန် ရးမ္ဒးဒမၠဂှ် မၞးတံပတုဲ ထ္ၜးကဵုသၟိၚ်ညိ” ဂၞကျာ်ဂး။ ပ္ဍဲကာလဂှ် တြုံတံဂှ် ရပ်ကေတ်လွဟ်ဗၞုဟ်သ္ဇၚ်တုဲ နူဒိုဟ်ဏံ ဒိုဟ်တေံ အနုဒိုဟ်ဒြေပ်ပလေဝ်ပလံၚ်ဒၟံၚ်တုဲ ပၠံၚ်ၜးပ္ဍဲသ္ၚိဌာန်တံဂှ်တုဲ ပ္ဍဲဇကုဍေံတံဂှ် ဆာ်ဇၟာ်ကဵုသၞေံတဲ ကဵုဗဍူ အလုံဇကု တြုံတံဂှ်တုဲ ညံၚ်ဍေံမ္ဒးဘဲဒဏ် ညံၚ်ဍေံမချိုတ်အာကီုပတုဲ၊ ဒလိၚ်နၚ် ကၠုၚ်ထ္ၜးကဵုသၟိၚ်ရ။
“ယွံတၠညး ကမၠတ်ဒမၠတံဂှ် ဍေံကၠုၚ်ဒမၠတုဲ ဍေံတက်ၜုၚ်ကဵုဒွဵုဒွိုက်ကဵုညးကွာန်ရးတံဂှ် ကၠဟ်တြးချိုတ် အိုတ်ရအဴ” ဍေံဂး၊ ကာလဂှ် ဂၞကျာ် လုပ်ပ္တီသၟိၚ်ပၠန်ရ။
“ယွံတၠညး ကမၠတ်ဒမၠတံဂှ် ပၠံၚ်ၜးပလီုဍုၚ်ကွာန်ရးကးလီုအိုတ်ရအဴ၊ ဂှ်ဍုၚ်ကွာန်ရးကးတံဂှ် လ္ပကဵုဍေံလီု အာညိ တၠညးကလေၚ်စဴညိရအဴ” ရဴဝွံဂၞကျာ်လ္ၚောဝ်ပ္တီသၟိၚ်ရ။ သၟိၚ်မိၚ်ညာတ်တုဲ သာ်ဝွံချပ် “အဲပ္ကၚ်ရၚ်မၚ်မွဲကၟိန်ဍုၚ် လလံဏံဂှ် ကမၠတ်ဒမၠဟွံမွဲ မွဲလှ်ေဒှ်ဒဒှ်ပွဝွံ ဂၞကျာ်က္တဵုဗ္ဒဟ်ဗိုန်ရ” ချပ်တုဲ ရဴဝွံ သၟိၚ်သ္ဂးရ။
“ဘဒ္ဒေ၊ ယွံဂၞကျာ် ဗွဲစၟတ်ဨကန္တဂှ် အဲသကေတ်ဂယိုၚ်လမျီုတသိုက်ရောၚ်၊ ရးကးတံဂှ်အဲဟွံဒးဂၞပ်ရ၊ ညးတသိုၚ်ပၠံၚ်စဂှ် သောၚ်ဍေံရ၊ ပ္ဍဲရးကးတုဲဂှ် အဲဟွံဒဂၞပ် အဲဟွံလှိၚ်စိုတ် ပ္ဍဲဍေံတုဲရလေဝ်ဂၞကျာ်” ရဴဝွံ သၟိၚ်သ္ဂးရ။
ခဏ်ဂၞကျာ်ထပှ်ကၠံ ဗက်ဆေဝ်တာ တုဲဆဝွံရ။
၁၆။ ခဏ်ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံ နကဵုစရက်ပၞောန်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]သာ်ဝွံၜိုန်သၟိၚ်မဟီုတဴကီုလေဝ် မှာဇန်ဂမၠိုၚ် တိုၚ်ဗက်အာဒၟံၚ်အိုတ်ဟေၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ်သာ်ဝွံ သၟိၚ်ချပ်ပၠန်ရ၊ မှာဇန်တံဝွံ ဍေံမဗက်တိတ်အာဒၟံၚ်အဲဝွံဂှ် အဲဒးကလေၚ်ကၠေံဍေံညိ ခိုဟ်ရောၚ်ချပ်တုဲ၊ နူဂှ် ဗၞတ်တရဴ ၅၆၀၀ ဟတ်ဂှ်အာတုဲ ဂတးတိုန် ပ္ဍဲဒေါဝ်ဂၠံၚ်ဇၞော်ဂှ် တန်ဒၟံၚ်တုဲသၟာန်အမာတ်တံရ။
“ယွံအမာတ်တံ တၠဍုၚ်ရးဝွံ ညးဂှ်ရော အမာတ်တံ” “ဍုၚ်ရးကောန်တၠရအဴ” အမာတ်တံဂး “ဒှ်သာ်ဂှ် သက်စေဝ်အဲဝွံ လ္ပသရုၚ်ကၠောံညိ၊ ယာံညးမွဲ သရုၚ်ကၠောံစရက်အဲဝွံ တဝ်ရသ္ဒဟ်ဂှ် ဒဏ်ရာဇာဒဏ်ရ” သၟိၚ်ဂးတုဲ နကဵုဒစုန်ဣတေံဂှ် ဣတေံစရက်ကၠေံတိ ဂၠံၚ်ဇၞော်ဂှ်တုဲ ဣတေံအာကၠေံရ။
ပ္ဍဲကာလဂှ် မမိက်ကုညးမွဲကီု ကဵုဂံၚ်သရုၚ်ကၠေံာအာဏာသၟိၚ်ဂှ်ဟမွဲတုဲ ဒၞာဲဂှ်တန်ဒၟံၚ်တုဲ ဂတေဝ်ယာံတဴ အိုတ်ရ၊ ဂၞကျာ်ဇၞော်ပၠန်တုန် တၞဟ်နသရုၚ်ကၠောံအာဏာသၟိၚ်ဂှ် ဟွံသၟဟ်ရထတုဲ ညာတ်မအာကၠေံဂှ် အလုံဂၠံ ဟဒယ သၠောံအာတုဲပခိုၚ်နရိုၚ်ဟမာန် တက်သြိုဟ်ဂတေဝ်ယာံတုဲ လောတ်လောဗကပ်တဴရ၊ ဂၞကျာ် လောတ်လောတမဝ်ဒးတုဲ စရက်ဂှ်လီုအာရ။
ဇန်တံဂမၠိုၚ်ပၠန် စရိက်စရက်သၟိၚ်ဂှ် ဂၞကျာ်ပလီုကၠေံတုဲရ ဍေံတံဂးတုဲ ဂၞကျာ်အာကၠာတုဲ ဍေံတံဗက်အာ ဂၞကျာ်ကီုရ၊ ဗောဓိသတ်ပၠန်တုန် တရဴဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ ဗွဲမတူရူကဵုဂြိုပ်ဟေမဝန်ဂှ်အာတဴဟေၚ်ရ၊ ဂၞကျာ်တုန်လေဝ် သီုဗဵုပၞာန်မှာဇန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဗက်အာတဴရ၊ သၟိၚ်ပၠန်တုန် တၞဟ်နဆဳဒဝ်ကလေၚ်ကၠေံ မှာဇန်တံညးဂမၠိုၚ်ဂှ် ဟွံသၟဟ်ရထတုဲ ဗၞတ် (၆၀) ယောဇနာဂှ် ဒ္ဂေတ်ဗက်အာသၟိၚ်အိုတ်ရ။
ခဏ်ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံ နကဵုစရက်ပၞောန် တုဲဆဝွံရ။
၁၇။ ခဏ်ညာတ်ကဵု တၠရသိနာရဒ။
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ပ္ဍဲကာလဂှ် တၠရသိမွဲဂှ် နာရဒ မ္ဂးယၟု၊ ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂြိုပ်ဟေမဝန်တေံ ပဒတဴပ္ဍဲဂိုဟ်တၟံထဝ် ကလိဂွံအဘိညာန် မသုန်၊ သၟာပတ်ဒစာံတုဲ စသိုၚ်တဴတသိုက်ၛာန်ဂှ် လုကဴထပှ်တ္ၚဲဂှ် ကလိလောန်အာတုဲ တိတ်ကၠုၚ်နူၛာန်ဂှ်တုဲ “အဟောသုခံ အဟောသုခန္တိ၊ သြသိုက်သန်သွံ သြသိုက်သန်သွံ” ရဴဝွံကြီုတုဲ သာ်ဝွံဗစာရဏာတဴရ၊ ပ္ဍဲဂတာဇမ္ဗုဒိပ်ဝွံ ညံၚ်တသိုက်သာ်ဝွံ မူရဴတြုံမွဲမဂၠာဲၚဳနွံကီုဟာချပ်တုဲ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် မဟာဇနက္က မစိုန်ဒှ်တဴ တြုံလၟောဝ်ကျာ် ကၞက်ညးမပြဲဂှ်ဂွံညာတ်ကေတ် နမတ်ဒိပ်ရ။
သၟိၚ်မဟာဇနက္က မစိုန်ဒှ်တဴ ဒတိတ်ဇၞော်မပြဲဂှ် တိတ်ကၠုၚ်တုဲ ဂၞကျာ်သိဝလိဒေဝဳ သီုမှာဇန်ဂမၠိုၚ် ဗက်တိတ်ကၠုၚ်တုဲ တၞဟ်နဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံကဵု ကလေၚ်စဴဂှ်လေဝ် ဟွံသၟဟ်ရထတုဲ သီုညးဂမၠိုၚ်ဗက်ကၠုၚ်တုဲ ပကဵုအန္တရာဲခၟဳပၠန်ရ၊ အဲပြာပ်အာတုဲ အဲသ္အာဒလောံဗတောန်ညိခိုဟ်ရောၚ်၊ သာ်ဝွံရသိနာရဒဂှ်ချပ်တုဲ ရသိကလာၚ်အာဒက်ထဝဲါလတူ အကာသ ဂတမုက်သၟိၚ်တုဲ သာ်ဝွံ ရသိဟီုတိုန်ရ။
“ယွံခမဳ အဲသၟာန်တၠအဲညိ တၠအဲမကၠုၚ်လၟုဟ်ဝွံ သီုကဵုဗရုမဇၞော် ညံၚ်ရဴကောန်ၚာ် ကောန်ညးကွာန် မတိတ်ဝေၚ် ပ္ဍဲသဗာန်ဇၞော်ဂှ်ကီုသွံ မူဗရုမကၠုၚ်ဝွံရော၊ ယွံခမဳမှာဇန်ဂမၠိုၚ် မကၠုၚ်ဝွံဂှ် မူဒၞာဲဋ္ဌာန်မွဲ မသ္အာအိုတ်ဂှ်ရော” သာ်ဝွံ ရသိသၟာန်ရ။
သၟိၚ်မိၚ်တုဲ ရဴဝွံသ္ဂးပၠန်ရ “ယွံရသိ ဇန်တံဂမၠိုၚ်ဝွံဂှ် ပဲါကၠေံတုဲ အဲမွဲသၟိက်ဂွံဒှ်ဒဒှ်ခမဳ အဲမကၠုၚ်ဂှ် အဲသၟိက် စဍးကၠေံကိလေသတုဲ အဲမကၠုၚ်ဂှ် တၠအဲတီဒၟံၚ်ရ၊ မူပတၠအဲသၟာန်အဲပၠန်ရော” သၟိၚ်ဂး။
ရသိသၟိက်ဒလောံဗတောန် လဗိုန်ကဵုစိုတ်သၟိၚ်တုဲ ရဴဝွံသ္ဂးပၠန်ရ “ယွံခမဳ တၠအဲသၠောမ်ကေတ် သ္ၚာရသိလတက်တုဲ စိုတ်မနွံဒၟံၚ် ပ္ဍဲကိလေသဂှ် လ္ပကဵုဒှ်ညိ သၠောမ်ကေတ်ယာတ်လွံက်တုဲ မူပသီုဗော်သွးမဂၠိုၚ်ဂှ် မဂွံလှိၚ်တဴစိုတ်ပၠန်ရော” ရသိဂး။
“ယွံရသိ ကာမသုခမၞိဟ်ဂှ်လေဝ်အဲဟွံမိက်ညာတ်ရ၊ ကာမသုခဒေဝတဴဂှ်လေဝ် အဲဟွံရာဒနာမိက်ရ၊ သာ်ဝွံ အဲမသှ်ပ္တဴဒၟံၚ်တုဲဂှ် မူဂှ်မဗှ်စံၚ်တူဒတဴဒၠာဲမဒှ်ကဵုအဲသၞုံရော” သၟိၚ်ဂး။
ပ္ဍဲကာလဂှ် ဗောဓိသတ် သၟိက်ထိုၚ်သးတၠရသိဂှ်တုဲ ရဴဝွံသ္ဂးပၠန်ရ “ဗြဟ္မဏတာပဿ၊ ယွံရသိ ညးမတဴမ္ၚးသရာံပါပ် အဲသၟိက်သၟာန်တၠအဲညိ တၠအဲကၠုၚ်ဒလောံဗ္တောန်အဲဝွံ ဆာဲသန်ဒးရးသန်ရ၊ တၠအဲဂှ် ညးဂှ်ရော မူယၟုတၠအဲရော” သၟိၚ်သၟာန်။
“ယွံခမဳ၊ ယၟုအဲဂှ် နာရဒရ၊ ဂကူအဲဂှ် ကဿပရ၊ တၞဟ်နဒလောံဗတောန်တၠအဲတုဲ၊ ပ္ဍဲဍာန်သဗာန် အကာသဂှ် အဲမကၠုၚ်ရောၚ်။ သမဏ၊ ယွံခမဳ၊ တၠအဲသၟိက်ဂွံပ္တန်လဝ် ပ္ဍဲစိုတ်မ္ဒးရးဂှ် ဗြဟ္မဝိဟာရဂှ် တၠအဲပၠောပ်စိုတ် ပၟဝ်ဂလိုၚ်ညိ၊ တၠအဲပကီုလွဳ မၚ်မွဲဓဝ်သဳလညိ၊ မဂွံလဗိုန်ကေတ် ဓဝ်သဳလခန္တဳရ၊ လအေၚ်ခန္တဳဂှ် တၠအဲလဗိုန် လဝ်စိုတ် ကဵုဗိုန်ညိ” သာ်ဝွံ ဒလောံဗ္တောန်ဗောဓိသတ်တုဲ ရသိနာရဒ ကလေၚ်စဴအာဋ္ဌာန်ဒၟံၚ်ဇကုရ။
ခဏ်ညာတ်ကဵုတၠရသိနာရဒ တုဲဆဝွံရ။
၁၈။ ခဏ်ညာတ်ကဵုတၠရသိမိဂ္ဂါဇိန
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ရသိနာရဒဂှ် စဴအာတုဲ ရသိသ္အာၚ်မွဲပၠန် မိဂ္ဂါဇနိ မ္ဂးယၟု၊ တိတ်ကၠုၚ်နူသၟာပတ်တုဲ ဗစာရဏာမၠာ်မွဲတဴ နမတ်ဒိပ်တုဲ၊ ညာတ်ကေတ်ဗောဓိသတ် တၞဟ်နသၟိက်ကလေၚ်ကၠေံမှာဇန်ဂမၠိုၚ်တုဲ၊ အဲသ္အာဒလောံဗတောန် ဗောဓိသတ်ညိ ချပ်တုဲ ကလာၚ်အာ ပ္ဍဲအကာသ ဒက်ဒၟံၚ်ထဝဲါလတူဂတမုက် ဗောဓိသတ်တုဲ ရဴဝွံ ဟီုတိုန်ရ။ “ဇနက္ကမဟာရာဇာ ယွံသၟိၚ်မဟာဇနက္က စိၚ်ဂမၠိုၚ်ချေံဂမၠိုၚ် မှာဇန်ဗဵုလဗး ဗော်သွးဂမၠိုၚ်တံဂှ် ထောံကၠေံတုဲ တိတ်ပခမဳတုဲရ၊ သ္ၚိရတ်ကၠတ်ဇၞော် ပိုန်ဟာန်သြန်ထဝ် တသိုက်ပိုန်ကျာ်သြဳတအ်ဂှ် ထောံကၠေံတုဲ ဗဗေၚ်တိ ကမၠေတ်ဂှ် မူဟိုတ်မဟဂွံယိုက်ဒိုက် သ္ပအသဝ်ရော” ရသိဂှ်ဂး။
ဗောဓိသတ်မိၚ်တုဲ သ္ဂးပၠန်ရ “ယွံရသိမိဂ္ဂါဇိန ဗွဲမစၟတ်ဂှ် အဲလေဝ်ဟွံထနေန်စိုတ်ကဵု ကလောဗော်သွးအဲတံ ဂှ်လေဝ် လ္ပထနေန်စိုတ်ကဵုအဲညိရ၊ သာ်ဝွံအဲသှ်သၟာန်တၠအဲတုဲရ၊ မှာဇန်လိုက်ဗာတံဂမၠိုၚ်ဂှ် စိုတ်ထဍေက်တဴ ပ္ဍဲအရီုကိလေသ ပ္ဍဲစိုတ်သၟိက်ဗၠိုပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲအရီုကိလေသရောၚ်၊ ဂှ်ဒ္ဂေတ်ဒုဟ်လိုက်တံဂှ် ညာတ်တုဲအဲတိတ်ပခမဳ အာတ်စရောၚ်အဴ၊ ယွံရသိမိဂ္ဂါဇိန ပ္ဍဲခမဳကီု ပ္ဍဲဗမၞးကီုအဲပၠောတ်မာနဖျဝ်စိုတ်တုဲ အဲသၟာန်သၟုက်တဴ ပရိုၚ်ဒဒိုက် တသိုက်ရ၊ ပ္ဍဲအရီုကွိၚ်ကွိုက်တံဂှ်လေဝ် အဲဟွံဒးကၞပ်ရ၊ ယွံရသိမိဂ္ဂါဇိန ကာလအဲမတဴပ္ဍဲဍုၚ်တေံဂှ် အဲတိတ်အာ ဥဒျာန်တုဲ အဲညာတ်ကေတ်ကြုက်ၜါတၞံနွံ တၞံမၞုံကဵုသတ်ဂှ်ကၞာၚ်ကဝ သၠပြဟ်မ္ဒးသရံၚ်ဓဂါတ်တဴဒၟံၚ်၊ မွဲတၞံ ဟၟဲကဵုသတ်ဂှ်ဂွံဂ္ညိဂ္ညာတ်တဴကေုာံကၞာၚ်ကဝ သၠကမဝ် ဂပ်ဝ်အိန်သဂီုတဴ ယြဴပူဂဵုမွဲ မပ္ကန်ရၚ်လဝ်ဒြပ်တံဂှ် ညံၚ်ကြုက်မၞုံကဵု သတ်တံဂှ်၊ ဒှ်ဒၟံၚ်အရှောဲသ္ၚာံမတ်သတြုဂမၠိုၚ်ရ၊ အဲတိတ်ပခမဳတုဲ ဟွံမွဲကဵုသတြု ဂွံဒၟံၚ်တ္ၜိုဟ်တဴ ခိုဟ်ရောၚ် ချပ်တုဲဂှ် အဲတိတ်ပခမဳရအဴ။
ယွံရသိမိဂ္ဂါဇိန စိၚ်ဂှ်ဟိုတ်နူဒြၚ်တုဲ ညးပရိုက်ဂစိုတ်ဍေံရ။ ဗြန်ဂှ် ပဟိုတ်နူစၞာံဍေံတုဲ ညးပရိုက်ဂစိုတ်ဍေံရ၊ မၞိဟ်ဂှ်ဟိုတ်နူပိုန်ဒြပ်ထဝ်သြန်တုဲ ညးမပတဴပရိုက်ဂစိုတ်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရအဲမပကၚ်ရၚ် လဝ် ပိုန်ဒြပ်တံဂှ် ညံၚ်ကြုက်မၞုံကဵုသတ်ဂှ်ရ ဂးတုဲ ဒွေအမ္ဗောမေအာစရိယာ၊ ကြုက်ၜါတၞံဂှ် မဒှ်အ္စာအဲရ၊ အဲချပ်လဗိုန်လဝ်စိုတ် တုဲရအဴ၊ ဒလောံဗတောန်တၠအဲတုန်လေဝ် အဲဍိက်ယဵုဒုၚ်လဝ်ရအဴ” သၟိၚ်ဂး ။
ရသိမိၚ်လဟီုဂှ်တုဲ ရဴဝွံသ္ဂးကဵုသၟိၚ်ရ “သာဓုမဟာရာဇ၊ ယွံသၟိၚ်မပြဲ ဂွံဒ္ဂေတ်သာ်ဂှ်တုဲဒးရးသန်ရ၊ ဂတနူဝွံ လ္ပဟုတ်မာဲညိ” သာ်ဝွံရသိဟီုကဵု ဒလောံဗ္တောန် ကုသၟိၚ်တုဲ ကလာၚ်စဴအာဌာန်ဒၟံၚ်ဇကုရ၊ တဒါကာလေ၊ ပ္ဍဲတွဵုနူရသိ မစဴအာတုဲ ဂၞကျာ်သိဝလိဒေဝဳ ပၠောတ်လဝ်ကၞိပ်တံဇိုၚ်သၟိၚ်တုဲ ရဴဝွံ သ္ဂးပၠန်ရ။
“မဟာရာဇ၊ ယွံသၟိၚ်မပြဲ ညးရဲပၞာန်စိၚ်တံဂှ်ကီု၊ ညးဂၟံၚ်ချေံတံဂှ်ကီု၊ ညးဂၟံၚ်ကွဳတံဂှ်ကီု၊ ညးဂၟံၚ်တိုက်တံကီု ဒဒှ်မဟၟဲကဵုယဲဒိုက် ပရိုက်မွဲမွဲဂှ် တၠညးကလေၚ်စဴအာ သၟာန်ပြုပြေၚ် ကလေၚ်စဴဇိုန်ကဵုကၟိန်ဍုၚ် ကုကောန်တုဲ ပ္ဍဲကာလကြဴဂှ် တၠညးကလေၚ်တိတ်ပခမဳပၠန်ရအဴ” ဂၞကျာ်ဂး။
“ပ္ဍဲကာလဂှ် သာ်ဝွံ ဗောဓိသတ်သ္ဂးပၠန်ရ “ယွံဂၞကျာ် ညးဍုၚ်ရးဇနးပိုတ်တံဂှ်ကီု၊ အမာတ်တံဂှ်ကီု ညးတအ် ဂှ်နွံတဴအိုတ်ရ၊ ရးဝိဒေဟရး ကၟိန်ဍုၚ်မိတ္တဵုဂှ် ဒှ်ဒြပ်ကောန်အဲ ဒိဃာဝုကုမ္မာရ။ ကောန်အဲ ဒိဃာဝုကုမ္မာ မပကၚ်ရၚ်မၚ်မွဲ ညးဂမၠိုၚ်ရ” သၟိၚ်ဂး။
ပ္ဍဲသၟိၚ်ကဵုဂၞကျာ် မဟီုပၠန် ဂတးတဴဂှ် တ္ၚဲပၠိုတ်အာရ၊ ကာလဂှ် ဂၞကျာ် ညးစဳရေၚ်ကဵုတာဲပၞာန်တုဲ ပ္ဍဲဋ္ဌာန်ဂှ် အာဒီုဒက်တဴရ၊ ဗောဓိသတ်မွဲဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ် တၞံဆုတုဲ အာဒီုဒၟံၚ်ဗတ်ဇကုမွဲ၊ ဒီုဒၟံၚ်မွဲဗ္တံတ္ၚဲယးတုဲ စသ္က ၜဴပါၚ် လာၚ်မုက္ခဝါတုဲ ဆက်တြဴပၠန်ရ၊ ဂၞကျာ်တုန် သာ်ဝွံမဟီုကဵုသေဏာပတိရ။ “ယွံသေဏာပတိ အဲသ္အာတုဲ ဗွဲကြဴအဲဂှ် တၠအဲဗက်အာရ” ဂၞကျာ်ဂး။ သေဏာပတိတုန် ဗွဲကြဴ ဂၞကျာ်ဂှ်ဗက်အာရ။
ခဏ်ညာတ်ကဵု ရသိမိဂ္ဂါဇိန တုဲဆဝွံရ။
၁၉။ ခဏ်လပဟ်ကေတ်ဖျုန်ကလောံပံၚ်သကူ။
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ပ္ဍဲပယာံမဟာပ်ပုၚ်ဂယးဂှ် အာစိုပ်ဍုၚ်ထူဏ ဂးယၟု ပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ်ပၠန်တုန် ဖျုန်မၚ် မွဲကလောံဂှ်ဍေံပရာၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ ဍေံစတ်ကဵုကၞတ် ပရာၚ်စိန်တုဲ တၞဟ်နဗၜိုဟ်လဝ်ဂှ် ဍေံစွံလဝ်ပ္ဍဲမုက်ဂတဵုမွဲတုဲ ဍေံဟွံရံၚ်တုဲ ကၠဵုမွဲဂိုၚ်ဂွံ ဏာဖျုန်ဂှ်တုဲ ဒြေပ်အာကၠေံရ။ မၚ်ဗၠာဲညာတ်ကၠဵုမဂွံဏာကၠေံ ဖျုန်ဂှ်တုဲ ထဍေၚ်ဗက်ကၠဵုဂှ် ဒြေပ်တိတ်အာမ္ၚးဍုၚ် လ္ပာ်တြၚ် ဒိုဟ်သမၠုၚ်ကျာ၊ မၚ်ဗၠာဲညာတ်ကၠဵု မတိတ်အာမ္ၚးဍုၚ်ဂှ်တုဲ ဟွံဗက်အာ ကလေၚ်စဴသ္ၚိဇကုရ။ သၟိၚ်ကဵုဂၞကျာ် ညာတ်ကၠဵုဂှ်မဒြေပ်ကၠုၚ်ဂတမုက်ဇကုဂှ် ညးၜါဒှ်အာၜါလ္ပာ်ဂၠံၚ်ရ၊ ကၠဵုဂှ်လကိုတ် သၟိၚ်ကဵုဂၞကျာ်တုဲ ဍေံထောံကၠေံဖျုန်ဂှ်တုဲ ဍေံဒြေပ်အာကၠေံရ။
ဗောဓိသတ်ညာတ်တုဲ သာ်ဝွံချပ် “ကၠဵုဝွံ ဍေံထောံကၠေံ ဖျုန်မသက္ကုပမွဲစိုတ်တုဲ ဍေံမအာကၠေံတုဲရ၊ ညးသ္အာၚ်မဒှ် တၠဍေံဂှ်လေဝ် ဟၟဲတုဲရ၊ ပိဏ္ဍပါတ် မဂွံဒှ်ပံၚ်သကူဂှ်လေဝ်ဟၟဲရ၊ ဖျုန်ဝွံဒုဟ်ဟွံမွဲဂှ် ဒှ်ပံၚ်သကူ အဲကြက် မပပြဘိုက်ဂွံဒၟံၚ်ရ။ ဖျုန်ကလောံ သီုဗလိုက်ဂှ် လ္ပဟ်ကေတ်တုဲ စအးကၠေံခၞိက်တိဂှ်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲဗဗေၚ် ပြာပ်အာကဵုဍာ်တုဲ တၞဟ်နပပြဘိုက်ဂှ် ကမြဴတဴရ”။
ပ္ဍဲကာလဂှ် သာ်ဝွံ ဂၞကျာ်ချပ် “သၟိၚ်ပိုဲဝွံ ယဝ်စိုတ်ထၞေန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဏီမ္ဂးဂှ် ဖျုန်လၚးကၠဵုကေုာံခၞိက်တိ မဂပ်ဝ်က္ဍုဟ်ဝွံဂှ် ဣတေံဟွံပပြဘိုက်ရ၊ နူဏံဣတေံကလေၚ်စဴအာဍုၚ်ရ” ဂၞကျာ်ဂး။
“ယဝ်ရဣတေံ ပပြဘိုက်ဖျုန်မ္ဂး ဣတေံ ဟွံကလေၚ်စဴဍုၚ်ရ” ဂၞကျာ်ချပ်တုဲ သာ်ဝွံဂၞကျာ်မဟီုရ။
“ယွံတၠညး ဖျုန်ကၠဵုစ မဂပ်ဝ်က္ဍုဟ်ဂှ် တၠညးပပြဘိုက်ရဟာ” ဂၞကျာ်ဂး။
“ယွံဂၞကျာ် တမြံ ဣဝွံ မဒှ်ပိဏ္ဍပါတ် ဝိသေသရ၊ ဂၞကျာ်ဟွံတီသွံ” ဂးတုဲ ပ္ဍဲဋ္ဌာန်ဒၞာဲဂှ်ဟေၚ်ရ ဂ္ဇံဗ္စာရဏာပဋိသၚ်္ခါယောတုဲ ညံၚ်ရဴရှ်အမြိုတ်ကီု မပပြဘိုက် ဖျုန်ဂှ် ဟဂွံက္ဍုဟ်မၠေံရ၊ သ္ပပြဘိုက်က္ၜဴပါၚ် ကြဴတဲတုဲ ပ္ဍဲကာလဂှ် ဂၞကျာ်သၟိက်ဍဵုဍိုက်သၟိၚ်တုဲ ရဴဝွံ သ္ဂးပၠန်ရ။
“မဟာရာဇ၊ ယွံသၟိၚ်မပြဲ ယြဴပူဂဵုမွဲ မဒှ်တၞောဝ်ကောန်ဂကူဂှ် ဘောဇိုန်မွဲဟကၠိပပ်၊ ဘောဇိုန်မသ္အးဇ္ၚးတံဂှ် ပပြဘိုက်မဒှ်အသဝ်ရောၚ် ဖျုန်ကလောံလၚးကၠဵု တၠညးမပပြဘိုက်ဂှ် မူအသဝ်ဍေံမၞုံရော” ဂၞကျာ်ဂး။
ဗောဓိသတ်မိၚ်တုဲ သ္ဂးပၠန်ရ၊ “ယွံဂၞကျာ် ယြဴဝတ္ထုမွဲ ကၠဵုလေဝ်ကီု မၞိဟ်လေဝ်ကီု မထောံကၠေံတုဲ မကၠိဂွံ ဗဗွဲဓဝ်ဂှ် ဆာဲသန် ဒးရးသန်ရ၊ ဝတ္ထုမသ္အးမဗၠးကဵုဒုဟ်ဂှ် ဂွံပပြဘိုက်မ္ဂးမသက္ကုကဵုဒုဟ်ရ တၠပညာတံဂးလဝ် ဟိုတ်ဂှ်တုဲ အဲမပပြဘိုက်ရောၚ်” သၟိၚ်ဂး။
ခဏ်လ္ပဟ်ကေတ် ဖျုန်ကလောံပံၚ်သကူ တုဲဆဝွံရ။
၂၀။ ခဏ်ညာတ်ကဵုသၟတ်ဗြဴ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ပ္ဍဲသၟိၚ်ကဵုဂၞကျာ် မဟီုပၠန်ဂတးအာသာ်ဂှ်ရ စိုပ်အာပါၚ်တြၚ်ဍုၚ်ထူဏနဂရဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ဍုၚ်ဂှ် ကောန်ၚာ်ဗြဴတံညးဂမၠိုၚ် မဝေၚ်တဴအိုတ်ရ၊ ပၞောဝ်ကောန်ၚာ်ဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ကောန်ၚာ်ဗြဴ ကုမ္မာရဳကမွဲဂှ် ဍေံၜုၚ်ကေတ်ကဝေက် ဍောတ်တ်တံဂှ်တုဲ ဍေံဂုံဝေၚ်ရ၊ ပ္ဍဲတဲကုမ္မာရဳမွဲဂှ် လကံက်တဲမွဲသလိုက်စုတ်လဝ်ရ၊ ပ္ဍဲတဲမွဲ လ္ပာ်ပၠန်ဂှ် လကံက်တဲၜါသလိုက်စုတ်လဝ်ရ။ ပ္ဍဲတဲမွဲ လကံက်တဲၜါဂှ် ကာလဍေံမဂုံတဴဂှ် ဍေံသ္ဍဳလယတ်ရၚ်သ္ကအ် တုဲ ဍေံဗြုခမြေၚ်တဴရ၊ ပ္ဍဲတဲလကံက်မွဲလ္ပာ်ဂှ် ဍေံဟွံဗြုရ။
သၟိၚ်ညာတ်ဟိုတ်သာ်ဂှ်တုဲ “ဂၞကျာ်ဗက်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ကြဴကြဴဂကောံအဲဂှ် ဗြဴမ္ဒးဂှ်မပကဵုကၠိုက်လ္ၚေၚ်ခမဳရောၚ်ဂှ် သၟိၚ်သီုဂၞကျာ် သ္ဍိုက်ဇြဟာန် ဇကုထောံကၠေံဟွံမာန်ဂှ် ပခမဳဟွံထေက်ကြိုက်ရောၚ်သွံ ကဵုဍေံဟီုဂရိုဟ်အဲတုဲ အဲဂွံဟီုကဵုဂၞကျာ် ဂွံကလေၚ်စဴအာညိ” သၟိၚ်ချပ်တုဲ ရဴဝွံ သၟိၚ်သ္ဂးရ။
“ယွံသၟတ်ဗြဴကုမ္မာရဳက သၟတ်ဂုံဂြိုက် ၜုၚ်တက်တဴကဝေက်ဂှ် လကံက်ပ္ဍဲတဲမွဲဂှ် ဍေံဗြုခမြေၚ်တဴ လကံက်ပ္ဍဲ တဲမွဲဂှ် မူပဍေံဟွံဗြုရော” သၟိၚ်ဂး သၟတ်ဗြဴမိၚ်သၟာန်သၟိၚ်ဂှ်တုဲ ရဴဝွံ သၟတ်ဗြဴသ္ဂးကဵုသၟိၚ်ပၠန်ရ။
“ဘောသမဏ၊ ယွံခမဳ ပ္ဍဲတဲအဲမွဲဝွံဂှ် လကံက်တဲအဲမ္ဒဟ်ၜါလဇံက်တုဲ ဍေံလယတ်ရၚ်သ္ကံတုဲ ဍေံမဗြုခမြေၚ် တဴရောၚ်အဴ၊ ပ္ဍဲတဲမွဲလ္ပာ်ဝွံဂှ် လကံက်ဒှ်မွဲလဇံက်တုဲ ဍေံသဇက်သ္ဍဳလယတ်ဟၟဲတုဲ ဍေံဟွံဗြုရောၚ်အဴ၊ ဘောသမဏ၊ ယွံခမဳတၠအဲတံ ပခမဳဂှ် မဒှ်ညးၜါတုဲ ဒဟ်ဝိဝါဒ စာန်စးတဴကဵုရၚ်သ္ကံရသွံ၊ ပခမဳဇကုမွဲမ္ဂး သ္ဇက်သ္ဍဳလယတ်ဟၟဲတုဲ ဟဂွံဒှ်စာန်စးတဴ ကေုာံရၚ်သ္ကံတုဲဂှ်ဒှ်မဂွံဍုၚ်သွဝ် ဍုၚ်ဗြီုရောၚ်အဴ” ကုမ္မာရဳကဂး။
ဂလာန်ကုမ္မာရဳကဂှ် ဂွံမိၚ်ကေတ်တုဲ၊ ဟိုတ်သာ်ဂ်ှ ကၠိဂွံတုဲ ရဴဝွံသ္ဂးကဵုဂၞကျာ်ရ၊ “ယွံဂၞကျာ် ဂလာန်ကုမ္မာရဳက မဟီုဂှ် ဂၞကျာ်ကလၚ်ရ၊ လအာဂၞကျာ်မဗက်အာအဲဂှ် သီုညးၜါမအာမွဲစွံဂှ်ဟွံဆာဲသွံ ဟွံဒှ်လအာခမဳသွံ၊ ဍေံဂရိုဟ်တဴပိုဲဟသေၚ်ဟာ ၜိုန်ဍေံမဒှ်ကောန်ၚာ်ဗြဴကီု ၜိုန်ဍေံမဒှ်ဍိက်ပိုဲကီု ဍေံဂွံဟီုဒလောံ ဗ္တောန်ပိုဲ ဟသေၚ်ဟာ၊ ယွံဂၞကျာ် ပတွဵုနူတ္ၚဲဝွံတုဲ သ္ဂုတ်ကၠေံတရဴတုဲဂၞကျာ်လေဝ် သ္အာတရဴမွဲတၞဟ်ရ၊ အဲလေဝ် သ္အာတရဴမွဲတၞဟ်ရ အဲလေဝ် လ္ပကဵုဒးဟီုကဵုဂၞကျာ်ၜါဝါရ၊ ဂၞကျာ်လေဝ် ဟွံဒှ်သမ္ဘာအဲ အဲလေဝ် ဟွံဒှ်တၠသ္ၚိဂၞကျာ်ရ” ရဴဝွံ သၟိၚ်ဂး။
ဂၞကျာ် မိၚ်ဂလာန်သၟိၚ်တုဲ “ယွံတၠညး ဒှ်ရသာ်ဂှ်တုဲ တၠအဲမဒှ်တြုံမပြဲရောၚ် တရဴသ္တုံဂှ် တၠအဲသ္အာ အဲဗြဴဂှ် တရဴဇွိ အဲသ္အာတဴရအဴ” ဂးတုဲ လုပ်အာဍုၚ်ထူဏနဂရဂှ်ရ၊ ဂၞကျာ်လေဝ်ဗက်လုပ်အာကီုရ။
ခဏ်ညာတ်ကဵုသၟတ်ဗြဴ တုဲဆဝွံရ။
၂၁။ ခဏ်ညာတ်ကဵုသၟာကံ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ် ဗောဓိသတ် မအာဂၚေၚ်ပိဏ္ဍပါတ်ရ၊ ကာလဂှ် မအာစိုပ်သ္ၚိသၟာကံမွဲရ၊ ဂၞကျာ်လေဝ် ပ္ဍဲဋ္ဌာန်ဗွဲ မဗၠးဒုဟ်ဂှ် တန်ဒၟံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ဥသုကာရ သၟာကံလဴဂှ် ၜိုတ်တဴကံရ၊ ကံဍေံဂှ် ဖအၚ်တဴကဵုပၟတ်တုဲ မတ်မွဲဂှ် ဗၜံက်ကၠေံတုဲ ဆမတ်မွဲဂှ် ဖျေၚ်ရံၚ်တုဲ ဍေံၜိုတ်တဴကံရ၊ ပွဍေံဂှ် ဗောဓိသတ် ညာတ်တုဲ ချပ်တဴပၠန်ရ၊ သၟာကံဝွံ ယဝ်ဍေံသၞုံကဵုပညာဂှ် အဲသၟာန်ဍေံတုဲဟိုတ်မွဲမွဲဍေံသဟီုကဵုအဲရဂးတုဲ သၟိၚ်သၟာန်တိုန်ဍေံရ။
“ဥသုကာရ၊ ယွံသၟာကံ မတ်မွဲဂှ် ဗၜေက်ကၠေံ ဆမတ်မွဲကီုရံၚ်တုဲ မၜိုတ်တဴကံဂှ် ကံဂှ်သတပ်ဒးရးရဟာ” သၟိၚ်သၟာန်။
“သမဏ၊ ယွံခမဳ မရံၚ်တဴသီုမတ်ၜါဂှ် တၟးခၠၚ်ဖဍၚ်လောန် အာသတပ်ဍေံဟမာန်ဆမတ်မွဲကီုရံၚ်သ္ၚဳဂှ် သတပ်ရောၚ်၊ သီုမတ်ၜါဂှ် ရံၚ်တဴမ္ဂး ဍေံစှ်ေစးကဵုရၚ်သ္ကံတုဲ မၜိုတ်ကံဂှ်ဟွံသတပ်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဆမတ်မွဲ အဲမရံၚ်တုဲ အဲမၜိုတ်ကံဝွံ ဂွံသတပ်ရောၚ်အဴ၊ တၠဳအဲတံမသၟိက်ဂွံသွဝ်ဗြီုနိဗ္ဗာန်ဂှ် သီုညးၜါမအာမွဲစွံမ္ဂးဂှ် ဒှ်တဴဝိဝါဒ မစှ်ေစးတဴကဵုရၚ်သ္ကံက္ဍၚ်သန်သွံ၊ ဆညးမွဲဇကုဂှ် ဝိဝါဒ သ္ဇက်ဂွံစှ်ေစး ဟၟဲလအာသာ်ဂှ် မဆာဲတဴရောၚ်” ဥသုကာရ သၟာကံဂှ်ဂး။
ဂလာန်ဒလောံဗတောန်ဂှ် ဂွံမိၚ်တုဲ ဗောဓိသတ်ကၞပ်သ္ၚံဒၟံၚ်ရ၊ ဗောဓိသတ် ဂၚေၚ်ပိဏ္ဍပါတ် သီုသမ္ပယုတ္တ ဘောဇိုန်ဂှ်ကၠိဂွံတုဲ တိတ်အာမ္ၚးဍုၚ် ဒၞာဲဍာ်မၞုံတဴဂှ် ပ္ၚောံအာကဵုပိုန်တုဲ တ္ၜဴကၠေံပါၚ် စုတ်ဗဗေၚ် ပ္ဍဲဖျေဲတုဲ ကော်နၚ် ဂၞကျာ်တုဲ သ္ဂးရ။
“ဘဒ္ဒေသိဝလိဒေဝဳ၊ ယွံဂၞကျာ်။ သၟာကံဂှ် ၜိုန်ပိုဲမဒှ်နာဲဍေံကီု ဍေံဟီုဗျိပၠုတ်ပိုဲတုဲ ဍေံမဟီုဒလောံဗတောန်တဴ ပိုဲရောၚ် ဟသေၚ်ဟာ၊ ဟိုတ်ဂၞကျာ် မဗက်ကၠုၚ်အဲ မဒှ်ညးၜါဂှ်ရဍေံဂွံဟီုဗျိ ပိုဲရောၚ်ဟွံသေၚ်ဟာ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပတွဵုနူ တ္ၚဲဝွံတုဲ အဲကဵုဂၞကျာ် သ္ဂုတ်ကၠေံတရဴတုဲ ဂၞကျာ်လေဝ် သအာတရဴမွဲတၞဟ် အဲလေဝ်သ္အာတရဴမွဲတၞဟ်ရ၊ အဲလေဝ်လ္ပ ကဵုဒးဟီုကဵု ဂၞကျာ်ၜါဝါ၊ ဂၞကျာ်လေဝ်လ္ပဟီုကဵုအဲၜါဝါရ၊ ဂၞကျာ်လေဝ် ဟွံဒှ်သမ္ဘာအဲ အဲလေဝ်ဟွံဒှ် တၠသ္ၚိဂၞကျာ်ရ” သၟိၚ်ဂး။
ဂၞကျာ်တုန်လေဝ် တိုၚ်မဗက်အာတဴဒၟံၚ် ဂကောံဗောဓိသတ်ဂှ်ပၠန်ရ၊ တၞဟ်နကလေၚ်ကၠေံ ဂၞကျာ် ဟွံမာန် တုဲ မှာဇန်တံညးဂမၠိုၚ်လေဝ် မဗက်အာဒၟံၚ်ဂၞကျာ်ရ။
ခဏ်ညာတ်ကဵုသၟာကံ တုဲဆဝွံရ။
၂၂။ ခဏ်ထ္ၜးကဵုဥပမာချောဲတုဲ မလုပ်အာဂြိုပ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]အာနူဂှ်တုန် ဗောဓိသတ် မဂွံညာတ်ကေတ်ဂြိုပ်သဂီုသတီုဂၠုၜေက်ဒၟံၚ်ဂှ် ဒၞာဲဏံ အဲကလေၚ်ကၠေံ ဂၞကျာ်ရ၊ ချပ်တုဲ ပ္ဍဲသၟန်ဂၠံၚ်ဂှ် ချောဲကမတ်ဇပူ နွံဒၟံၚ် တန်ဒၟံၚ် ဒၞာဲဂှ်တုဲ ချောဲကမတ်ဂှ် ပိုက်ကေတ်မွဲတၞုၚ်တုဲ ထ္ၜးကဵုဂၞကျာ်ရ၊ “ယွံဂၞကျာ် ကမတ်ဝွံ အဲပိုက်ဒကုတ်ထောံ သဘဴဍေံဂွံဆက်ဒှ်ကၠုၚ် ပၠန်ဂှ်ဟၟဲမွဲရ။ ညံၚ်သာ်ဂှ်ကီုရ အဲကဵုဂၞကျာ် အဲဂွံသံဝါသပၠန်မ္ဂးဂှ် ဟၟဲသက်က်ရ၊ အဲမွဲဒၟံၚ်မွဲဇကုရ” သၟိၚ်ဂး။ ဂၞကျာ် မိၚ်ဂလာန် ဗောဓိသတ်တုဲ “ပတွဵုနူ တ္ၚဲဝွံတုဲ အဲသ္ဂောံသံဝါသ ကရောံသၟိၚ်ပၠန်ဂှ်ဟွံမွဲတုဲရ” ဂးတုဲ သလိုက်သၚောံစံၚ်တူတဴ တဲၜါဂှ် ဂတီုသြိုဟ် တိၚ်ၚ်တုဲ လောတ်သ္ၚဳအာဟွံတီဒိုဟ်တုဲ ကၠၚ်အာရ။ ပ္ဍဲကာလဂှ် ဗောဓိသတ် ညာတ်ဂၞကျာ် လောတ်သ္ၚဳအာ မဟွံတီဒိုဟ်တုဲ ဝိုတ်အာဂှ် ဖဍံၚ်ဇိုၚ်တဲ ဒြေပ်လုပ်အာပ္ဍဲဂြိုပ်ရ၊ အမာတ်သီုကမၠောန်မံၚ်မ တံညးဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ဗိုၚ်ပတ်ပေါန် လဗိုဟ်စုတ်ကဴစှ်စလန်မြမောဝ် ဗွဲမလံကာဖာတုဲ ဂၞကျာ် ဟီုတိုန်ပၠန်ရ၊ ဂၞကျာ်က္တဵုတုဲ ဂၠာဲသၟာန်တဴသၟိၚ်ပၠန်ရ။
“ယွံအမာတ်တံ မူဒၞာဲသၟိၚ်မအာတဴရော ဂၠာဲဗက်ညိ” ဂးတုဲ အမာတ်တံညးဂမၠိုၚ် ဗွဲအနုဒိုဟ်ဂှ် ဗက်ဂၠာဲအာ အိုတ်ရ၊ ဂၠာဲဗတ်ဟွံဒးတုဲ ကလေၚ်ကၠုၚ်ပ္တီဂၞကျာ်ရ၊ ဒဒှ်ဟွံဂွံဗိုန်ဂှ် ဂၞကျာ်တီကေတ်တုဲ သီုကဵုလၞီယွာံမဇၞော်ဂှ် ဂတေဝ်ယာံတုဲ ဒၞာဲဋ္ဌာန်သၟိၚ်မဂ္ဇံဂှ် ကဵုဒက်လဝ်စေတဳ သီုစလန်အဂၠဴ ပ္ကဴမြမောဝ် ပပူဇဴ ကလံပူဇဴတုဲ ကလေၚ်စဴအာရ၊ ဗောဓိသတ်တုန် လုပ်အာဂြိုပ်ဟေမဝန်တုဲ ပ္ဍဲမရနက်ကုထပှ်တ္ၚဲဂှ် ဒဒှ်အဘိဉာဏ်မသုန် သၟာပတ်ဒ္စာံဂှ် ကလိဂွံတုဲ တရဴမၞိဟ်တအ်ဂှ် ဟွံကလေၚ်သက်က်ပၠန်ရ။
ခဏ်ထ္ၜးကဵုဥပမာချောဲတုဲမလုပ်အာဂြိုပ် တုဲဆဝွံရ။
၂၃။ ခဏ်ဂၞကျာ် ဗဵုပၞာန်တံ ကလေၚ်စဴဍုၚ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ဂၞကျာ်ပၠန်တုန်
၁။ ပ္ဍဲဋ္ဌာန်ဒလောံဗ္တောန် ဥသုကာရသၟာကံ ဂှ်လေဝ်ကီု။
၂။ ပ္ဍဲဋ္ဌာန်ဒလောံဗ္တောန် သၟတ်ဗြဴကုမ္မာရဳက ဂှ်လေဝ်ကီု။
၃။ ပ္ဍဲဋ္ဌာန်သၟိၚ်မကဵုပိုန် ဖျုန် ဂှ်လေဝ်ကီု။
၄။ ပ္ဍဲဋ္ဌာန်ဒလောံဗ္တောန် ရသိမိဂ္ဂါဇိန ဂှ်လေဝ်ကီု။
၅။ ပ္ဍဲဋ္ဌာန်ဒလောံဗ္တောန် ရသိနာရဒ ဂှ်လေဝ်ကီု။
သီုဋ္ဌာန်မသုန်စွံအိုဿီုဂှ် ကဵုဒက်ပတန်လဝ် စေတဳသီုဖအိုတ်တုဲ မပ္တံစလန်အဂၠဴပ္ကဴမြမောဝ်တံဂှ် ကလံဗဇဴတုဲ တွဳတွိုၚ်ဗဵုပၞာန်တုဲ ကလေၚ်စဴအာ ဍုၚ်မိတ္တဵု ပ္ဍဲဥဒျာန်ဂြိုပ်ကြုက်ဂှ် ပသေက်ဇိုန်ကဵုကၟိန်ဍုၚ် ကုကောန်ဂှ်တုဲ ကောန်တြုံ ဒိဃဝုကုမ္မာဂှ် တွဳတွိုၚ်ကေတ်ဗဵုပၞာန်တုဲ ဇက်လုပ်အာဍုၚ်ရ၊ ဂၞကျာ်ပၠန်လေဝ် ဇကုမွဲ ပကၠေံခမဳရသိတုဲ ပ္ဍဲဥဒျာနဂြိုပ်ကြုက်ဂှ် ပဒတဴတုဲ ပၟဝ်ကသိုဏ် က္တဵုဗဒှ်ၛာန်တုဲ ပ္ဍဲလအိတ်အယုက်ဂှ် စုတိတိုန်စိုပ်ဍုၚ်ဗြီုရ၊ ဗောဓိသတ်တုန်လေဝ် သီုကဵုဇျာန် မဟလီုဂှ်ဒှ်တုဲ စုတိ အာစိုပ်ဍုၚ်ဗြီုရ။
ခဏ်ဂၞကျာ် ဗဵုပၞာန်တံ ကလေၚ်စဴဍုၚ် တုဲဆဝွံရ။
၂၄။ ခဏ်သၟဟ်ဇာတ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]သတ္ထ၊ ၚ်ကျာ်၊ ဣမံဓမ္မဒေသနံ၊ န်တဝှ်ဓဝ် ဓမ္မဒေသနာ မရဴဝွံဂှ်။ အာဟရိတွာ၊ ရၚ်တၠုၚ်တုဲ။ သာ်ဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ “ဘိက္ခဝေ၊ ယွံခမဳတံ၊ ဆလၟုဟ်ဝွံ အဲမထောံကၠေံ ကၟိန်ဍုၚ် နန်ပြာသာတ်တံဂှ် ဟသေၚ်၊ နူကာလ အတိက်တေံကီုလေဝ် အဲဂွံထောံကၠေံ ကၟိန်ဍုၚ်နန်ပြာသာတ်တုဲရ” ဂးတုဲ ကျာ်တြဲ သရုပ်ဇာတ်အတိက်တေံရ။
၁။ သမုဒ္ဒရက္ခိယာဒေဝတာ၊ ၚ်ဒေဝတဴဗြဴ မနဳမေခလာ ပၟၚ်မှာသၟိတ်အတိက်တေံဂှ်။ ဥပလဝဏ္ဏော အဟောသိ၊ ကၠုၚ်ဒှ်ဥပ္ပဵုလဝန်လၟုဟ်ဝွံရ။
၂။ နာရဒတာ ပသောသာရိပုတ္တော အဟောသိ၊ ရသိနာရဒ မတုဲတေံဂှ် ကၠုၚ်ဒှ် မှာထေသာရိပိုတ် လၟုဟ်ဝွံရ။
၃။ မိဂ္ဂါဇိနော တာပသော မောဂ္ဂလာနော အဟောသိ၊ ရသိမိဂ္ဂါဇနိ မတုဲတေံဂှ် ကၠုၚ်ဒှ်မှာထေ မုဂ္ဂလာန် လၟုဟ်ဝွံရ။
၄။ ကုမ္မာရိက မတုဲတေံဂှ် ကၠုၚ်ဒှ် ခမဳဗြဴခေမာ လၟုဟ်ဝွံရ။
၅။ ဥသုကာရော၊ သၟာကံမတုဲတေံဂှ် ကၠုၚ်ဒှ် ထေအနန် လၟုဟ်ဝွံရ။
၆။ ဂၞကျာ် သိဝလိဒေဝဳ မတုဲတေံဂှ် ကၠုၚ်ဒှ် ဂၞကျာ် ဘိမ္မာ မိရာဟုလ လၟုဟ်ဝွံရ။
၇။ ဒိဃာဝုကုမ္မာ မတုဲတေံဂှ် ကၠုၚ်ဒှ် ရာဟုလ လၟုဟ်ဝွံရ။
၈။ မိ-မ မတုဲတေံဂှ် ကၠုၚ်ဒှ် မိ-မ အဲကျာ်လၟုဟ်ဝွံရ။
၉။ “သၟိၚ်မဟာဇနက္က မတုဲတေံဂှ် အဟံဨဝ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ကၠုၚ်ဒှ်အဲကျာ်လၟုဟ်ဝွံ မဂွံဂြၚ်တီဓဝ် ပကဝ်ကၠေံ ပၞာန်မာ ဟံၚ်ဖျဴဏာသတ် မဗစိုပ်ကဵုဍုၚ်ဇၞော်နိဗ္ဗာန် ဌာန်အမြိုတ် မပလိုတ်ကၠေံ ကိလေသ လၟုဟ်ဝွံရ မိဂ္ဂး။
မဟာဇနက္က ဇာတကံ၊ ၚ်ဇာတ် မဟာဇနက္ကဂှ်။ နိတ္ထိတံ၊ စိုန်တုဲဆဝွံရ။
ဇာတ်မဟာဇနက္က တုဲဆဝွံရ။
နိဿဲ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]- ↑ ပြကိုဟ်ဇာတ်စှ် ကျာ်ဇၞော်အစွောံ