ဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ်

တဆိပ် - ဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ်

ဂိတုအၚ်္ဂလိက် မေ - ၈ မံက်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ် (အၚ်္ဂလိက်: Red Cross Day) ဂၠးတိရ၊ တ္ၚဲဝွံ ဒှ်တ္ၚဲပရဲ ပတိုန်စရာဲကုပူဂဵု မၞုံကဵုဓဝ်ဗြဟ္မဇဵု ရီုဗၚ်ထ္ၜလဘာ် ဟံၚ်ပြာ် ကုညးမအာစိုပ် ဒဒိုက်ပရိုက်တအ်ဂှ်ရောၚ်။

ဇိုၚ်စာဗကေတ် ရဴသာ်ဝွံ ဗြုတိတ် ပြာကတ်ကၠုၚ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုလတူဂၠးတိဏအ် ကောန်ပၞာၚ်ဂမၠိုၚ် ဒးဝပ်ပ္ဍဲပေဲါဗတိုက်တအ်ဂှ်ကီု၊ ပဟိုတ်ကဵုဘဲပၞာန်တုဲ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်ဂမၠိုၚ် ပိုန်ဒြပ်အရပ်အရာဲ လာဲလေၚ်အာတအ်ဂှ်ကီု ဟိုတ်မပ္တံကဵု ပွမသ္ၚိတဴ ပွမက္ၜၚ်ကျာလီု ပွမက္ၜၚ်ဗၠိုက် ပွမကွဳပၟတ် ဗကပ် ကုညးဒးဘဲလေၚ်ဒြပ်တအ်ဂှ်ကီု ဌာန်ဒေသလဵုဟွံဟီု ဂဗဆဵုညာတ်မ္ဂး သၞဟာ မိတ်ဟာဟွံဂး ဂကူလဵု ဘာသာလဵု ဟွံပါ်ခြာ ပရေအ်ခိုဟ်ယုတ်ပြဲဟွံရုဲ နကဵုစေတနာမပြဲ ဒှ်ညးမၚ်မွဲ ရီုဗၚ်ထ္ၜလဘာ် ဟံၚ်ပြာ်လမျီု နူကဵုဘဲအန္တရာဲတအ်ဂှ်ရောၚ်။

ကမၠောန်ဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ်မ္ဂးဂှ် ရန်တၟံကဵုဒတုဲ၊ မြမောဝ်ညးဂမၠိုၚ် နကဵုစိုတ်စေတနာဍိုက်က်ပေၚ်ၚ် လၟိုန်န်ကာလ ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲကဵုလတူဂၠးတိဝွံ ညးပံက်ထ္ၜးဂၠံၚ်ဍာန် ကမၠောန်ဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ် ဗွဲကိုပ်ကၠာအိုတ်ဂှ် မၞုံယၟု ဟေန်နရဳဒူဏး ရ။ ညးဝွံ ဒှ်ကောန်ကၟိန် ဍုၚ်သောတ်သလာန်ရောၚ်၊ ဂွံတီကေတ်ရ။

ပ္ဍဲကဵုပေဲါဗတိုက် ဆေဠဖရဳနော အဳတလဳ ပြၚ်သေတ် အဝ်သတြေယျာ မဒှ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံခရေတ် ၁၈၅၉ သၞာံ ဂိတုဇောန်ဂှ် ကောန်ပၞာန်ဂမၠိုၚ် ဂၠိုၚ်ကဵုဠက်ကိုတ် ဒးလဝ်ဝပ်ရ၊ ကောန်ပၞာန်ဒးလဝ်ဝပ်တအ်ဂှ် ညးမၚ်မွဲလွဳဥပကာ အောန်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ညးလ္ၚဵဒးလဝ်ဝပ် တဝ်ကဵုချိုတ်ဟွံထေက် ဒးချိုတ်အာမဖှ်သာ်ဝွံ ဟေန်နရဳဒူဏး ဂွံဂဗဆဵုနမတ်တုဲ သိၚ်သာဗွဲမလောန်ရ။

ဟိုတ်ဂှ်ရ ဇကုညးတေံဆၜိုတ်သ္ပမာန် ဂစာန်လွဳပရာ ရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ်ခတာ်ကေတ်လမျီု ကောန်ပၞာန်ဒးဝပ်နူတဲသၟိၚ်ယီုရ။ ဟိုတ်စိုတ်ဓါတ်ဆာန်ဍူ လတူညးဒးဝပ်ဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ၊ ကာလညးစဴစိုပ်အာ ကၟိန်ဍုၚ်ညးတေံတုဲမ္ဂး ကုညးဒးဝပ်ပ္ဍဲပေါဲဗတိုက်ဂမၠိုၚ် သၞဟာ မိတ်ဟာ ဟွံရုဲ သွက်ဂွံဟံၚ်ပြာ်လမျီု ကဵုအရီုဗၚ်မာန်ဂးတုဲ၊ ဂကောံမွဲဂကောံ ဒက်လဝ်ထေက်ကြိုက်ရောၚ်၊ ညးတေံချူဇန်လိက်ကၞပ် မၞုံယၟု ဗှ်သၞာပေဲါဗတိုက် ဆေဠဖရဳနော တုဲ တြးပတိတ်အလုံဂၠးတိ ကဵုဏာကသပ်ရ။

ပဟိုတ်ကဵုညးတေံ ဖတိုက်ဖအောဝ်ဆဝ်မ္ၚုဟ်ကသပ်မဖှ်သာ်ဝွံရ၊ ပ္ဍဲသၞာံခရေတ် ၁၈၆၃ သၞာံဂိတုအံၚ်တဵုပါ ၂၆ တ္ၚဲတေံ ညးစၞးကၟိန်ဍုၚ် ၁၇ ကၟိန်ဍုၚ် ကောံဓရီုဂဗဆဵုညာတ်ကေုာံရေၚ်သ္ကအ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဂျဳနဳဗာတုဲ သွက်ဂွံမၚ်မွဲလွဳဥပကာ ကောန်ပၞာန်ဒးဝပ်ဂမၠိုၚ်ကီု ဇၟာပ်ပ်ဍုၚ်နွံလတူဂၠးတိဏအ် သွက်ဂွံဒက်ဂကောံ သဇိုၚ်ဝန်စေတနာ ထေက်ကြိုက်ကီု ဂလာန်မပတိုန်လဝ်ရဴသာ်ဝွံ တုပ်စိုတ်ဒုၚ်တဲ ပဒတန်အိုတ်ရ။ ပတွဵုနူအခိၚ်ဂှ်တုဲ ဂကောံဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ် ပတမ်မံက်ကၠုၚ်ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ် နွံပ္ဍဲလတူဂၠးတိပိုဲဏအ်ရ။

ဂိတုမေ ၈ ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ်ဂၠးတိရောၚ်၊ ပွမဂိုၚ်သမ္တီလဝ်ရဴသာ်ဝွံ ဂိတုမေ ၈ ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲဟေန်နရဳဒူဏး ကတဵုဒှ်မၞိဟ်ရောၚ်ဂးရ။ သၟိက်မိက်ဂွံပတိုန်စရာဲ ကုဟေန်နရဳဒူဏးတုဲ စၟတ်ပိုၚ်ခြာလဝ် တ္ၚဲညးဒှ်မၞိဟ်ရောၚ်။ ဂဥုပ်ဗော်သွး ဂကောံဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ်ဂၠးတိဂှ် ဒက်ဂကောံတုဲ ပ္တန်စွံလဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပေဝ်ရေတ်ရ၊ ဗော်ဒုၚ်ကာဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ်ဆေၚ်စပ်ကဵုဇၟာပ်ပ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ဒက်ပ္တန်လဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဂျဳနဳဗာရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။

ပ္ဍဲကဵုကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာပိုဲဝွံ ပတမ်နူကလိဂွံ ပရေၚ်ဗၠးၜးဗက် ကမၠောန်စပ်ကဵုဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ်ဂှ် ဆက်ကၠောန်ချဳဒရာၚ်ဒၟံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုသၞာံခရေတ် ၁၉၅၉ သၞာံဂကောံဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ်ဂးတုဲ ခၞံကၠောန်ပတိတ်ဥပဒေရ၊ ဂကောံဃံၚ်ဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ်အဒေါဝ်ဗၞဳ ရဴသာ်ဝွံ ဒက်ပတန်မာန်ကၠုၚ်ရ၊ ဒပ်ဝဳညးယဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ဒက်ပတန်လဝ်တၞဟ်ကၠးကၠးဂှ် ပံၚ်ကောံကဵုဂကောံဇိုၚ်ဗကေတ်တုဲ ကဵုရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်ရ၊ ဂကောံဇိုၚ်ဗကေတ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဝွံ ဂွံလုပ်ကရောံ ပ္ဍဲသမဂ္ဂ ဂကောံဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ်ဂမၠိုၚ်ရောၚ်။

ဂကောံဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဝွံ သွက်ဂွံသလုၚ်ပတိုန်ကဆံၚ် ပရေၚ်ထတ်ယုက်၊ ကောန်မၞိဟ်တံကီု သွက်ဂွံဆေဝ်ဒဝ် တာဒၞါစဵုဗဒန် ယဲဘဲအန္တရာယ် နာနာသာ်ကီု သွက်ဂွံရီုဗၚ်ထ္ၜလဘာ်ဟံၚ်ပြာ် ညးဒှ်ဒဒိုက်တအ်ဂှ်ကီု မၞိဟ်မွဲကဵုမွဲ ဆာန်ဍူညှာစိုတ် ရီုဗၚ်ဍံၚ်သွာမာန်ကီု အတိုၚ်သဇိုၚ်ဝါဒမူလဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ် နကဵုစိုတ်ပရဲ ရေၚ်တၠုၚ်တဴဒၟံၚ်ကမၠောန်ဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ်ရောၚ်၊ အလုံဂၠးတိမွဲ ဂိုၚ်စၟတ်သမ္တီလဝ်ရ။

ပ္ဍဲအခိၚ်လၟုဟ်ဟီုမ္ဂး ဂကောံဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဝွံ နဒဒှ်ဂကောံမွဲဂကောံ မံက်ဂတဝ်ပြာကတ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲအဒေါဝ် ဂကောံဇိုၚ်စာၚ်ဗကေတ်ဂၠးတိရောၚ်၊ ကြီုထိုၚ်သး ပတိုန်စရာဲမာန်ဒၟံၚ်ရ။