ဌာနပညာ နူကျာ်ပိ ဒးဒဴကၠုၚ်စိုပ်ပယျဵုသေံ

၁၉၈၈ ဂ်ှ ကတဵုဒ်ှကလိုက်ကမဵု အလုံဍုၚ်တုဲ နာဲသိုဝ်တာန် (ဆရာနိုၚ်စိုးသန်း) ဒးဒဴတိတ်စိုပ်ကၠုၚ် တိဍာ်ပၠန်ဂတး၊ တိဍာ်ဗၠးၜး စိုပ်ကၠုၚ်ဇရေၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိရ။ တိုန်ဘာကွတ်ပၞာန်တုဲ လုပ်ကေတ်တာလျိုၚ် ပ္ဍဲဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ပ္ဍဲဌာနစန်ဒက်ရ။ အဃောအခိၚ်တေံဂ်ှ ရုၚ်ဌာနစန်ဒက်ဂ်ှ နွံကရပ်သ္ၚိ ဥက္ကဌ နာဲနလ္လာ−ရ။ အခိၚ်အာဝေၚ်စိုပ်သ္ၚိညးဂ်ှ ဒ်ှသဳကၠဳစပ်ကဵုပရေၚ်ပညာကီုရ။ ပ္ဍဲဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဏအ် ဒဒ်ှမနွံပၟိက်ကဵုအာစာဘာမန် မနွံဍာ်ဒကေဝ်ရောၚ် ဟီုဂးတက်ကျာသဳကၠဳကဵု ဥက္ကဌနာဲနလ္လာရ။ ကာလဂ်ှ နာဲသိုဝ်တာန် သွက်ဂွံယိုက်ဂၠေၚ်တာလျိုၚ် ပ္ဍဲဌာနပညာဂ်ှ ဥက္ကဌနာဲနလ္လာဟီုကၠုၚ်ရ။ သၞာံဗတောန်ပညာ ၁၉၈၉−၉၀ ကာလစိုပ်အခိၚ်ပံက်ဘာဂ်ှ နာဲသိုဝ်တာန် ဒးကေတ်တာလျိုၚ်ဂအုပ်ဘာတန်မူလ၊ ဘာဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ မပံက်လဝ်ပ္ဍဲကုန်တဒုၚ်ဂ်ှရ။ ဘာတန်မူလဂ်ှ သမၠုၚ်ပတိုန်အဆံၚ်တန်ဒေါဝ်တုဲ ဆက်ဗတောန်အာရ။ ဂကူကြုက်နူထာဲဝါန် ရဲပ္တန်သာသနာတအ် ကၠုၚ်စိုပ်ပံက်ဘာပ္ဍဲပလိုၚ်ဂျပါန် ပ္ဍဲသၞာံဂ်ှကီုရ။ ဗတောန်စိုပ်ၜိုတ်တန်သတ္တမတုဲ စိုပ်သၞာံ ၁၉၉၀၊ ဂိတုဖေဖဝါရဳဂ်ှ ဒပ်ပၞာန် နဝတ ပၞာန်ဗမာတအ် ဗတိုက်သီကေတ်ဍုၚ်ကျာ်ပိတုဲ ဘာကီု၊ အာစာဘာကီု သီုကွးဘာ ဒ်ှအာညးဒဴပၞာန်တုဲ ဘာမပံက်လဝ်တအ်ဂ်ှ ဒးကၟာတ်ထောံဖအိုတ်ရ။ ဂြိပ်ဒဴနူကျာ်ပိတုဲ စိုပ်အာဒၞာဲပၞၚ်ဓရ်−ကြုၚ်ကၚ် မဒ်ှတိဍာ်သေံ (ထာဲလေန်) တေံတုဲ ဖျေံဇိုၚ်ဒၞာဲဂ်ှရ။ စိုပ်ကြုၚ်ကၚ်တုဲဗက် ဆက်ပံက်ပတိုန်ဘာတန်ဒေါဝ်ကီု သီုကဵုဘာဒမံၚ်ကီုရ။ ကာလစိုပ်သၞာံ ၁၉၉၂ ဂ်ှ ကွးဘာမန် ကွးဘာတက္ကသိုလ်တြုံတြုံ−ဗြဴဗြဴတအ် ဒဴစိုပ်ကၠုၚ်တိဍာ်ဗၠးၜး စိုပ်ကၠုၚ်ဒၞာဲပၞၚ်ဓရ်−ကြုၚ်ကၚ်ဂ်ှကီုရ။ ဟိုတ်နူဂွံကၠုၚ် ဒြဟတ်ကွးဘာတက္ကသိုလ် တၠပညာတအ်ဂ်ှတုဲ သၞာံ ၁၉၉၂ ဂ်ှ ပံက်ကၠုၚ်ဘာတန်သၠုၚ်ကောန်ဂကူမန် ပ္ဍဲသၠဗြာတ် (တိသေံ) ကၠာတဲအိုတ်မာန်ကၠုၚ်ရ။ အဃောအခိၚ်ပံက်ဘာတန်သၠုၚ်ဂ်ှ ဆဵုဂဗကၠုၚ်ကဵုပရေၚ်ခါန်ကၞက် ကဵုတာလျိုၚ်ဂအုပ်ဘာတန်သၠုၚ်ဂ်ှရ။ ကာလဂ်ှ သဳကၠဳကုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ သၠဲသၠဲလးလးရ။ အခိၚ်တေံဂ်ှ ရဲပၠန်ဂတးကဵုတၠအဝဵုပၞာန်ဗမာ၊ ဂကူဇဳ မပါလုပ်သီုဂကူရခေၚ်တအ် ဒဴစိုပ်ကၠုၚ် တိဍာ်ပယျဵုတုဲ လုပ်မံၚ်ဒမံၚ်ကရောံ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကီုရ။ ကာလဂ်ှ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတအ် ကဵုလညာတ်ကဵုရုဲခါန်ကၞက်ပတိုန်အာစာဃာၚ်ဥူမိုၚ် ( ဦးခိုၚ်ဦးမောၚ်−ဂကူရခေၚ်) နဒဒ်ှဂအုပ်ဘာတန်သၠုၚ်ကောန်ဂကူမန်တုဲ ဒု−ဂအုပ်ဘာဂ်ှ နာဲဂံၚ်လွဳကေတ်ကဵုတာလျိုၚ်ရ။ နာဲသိုဝ်တာန် ကေုာံ နာဲဟံသာဗိုန်ခိုၚ်တအ်ဂ်ှ ညးတအ်ခါန်ကၞက်ကဵုတာလျိုၚ် နဒဒ်ှဂအုပ်ရုၚ်ကေုာံ ဒု−ဂအုပ်ရုၚ် ပ္ဍဲဌာနပရေၚ်ပညာ ကေုာံ ပရေၚ်ထတ်ယုက်ရ။

ပသဇိုၚ်ကဵုဘာတန်သၠုၚ် (သၠဗြာတ်) ဂ်ှတုဲ ချူခၞံကၠုၚ် ဇုတ်ဇၞော်ဗတောန်သွက်ဘာတန်မူလရ။ ပ္ဍဲဂကောံမချူခၞံဇုတ်ဇၞော်ဗတောန် အဆံၚ်ဘာတန်မူလဂ်ှတုန်−

၁။ နာဲမနူအံၚ်

၂။ နာဲရတ်ဍုၚ်

၃။ နာဲသိုဝ်တာန်

၄။ နာဲဟံသာဗိုန်ခိုၚ်

၅။ နာဲဂံၚ်လွဳ

၆။ နာဲဝၚ်တၟိ

၇။ မိသာဍာ

၈။ မိလွဳဟာန်

၉။ မိမောဝ်ဆာဲ

၁၀။ မိကြက်နန်

၁၁။ မိကောန်ဆာန်နန် − တအ်ပါလုပ်အိုတ်ရ။

ညးမကၠာဲစၠောံကဵုဘာသာတအ်ဂ်ှ နာဲဝၚ်တၟိ ကေုာံ နာဲရတ်ဍုၚ်တအ်မဒ်ှရ။ စိုပ်သၞာံ ၁၉၉၄ ဂ်ှ နာဲရတ်ဂကူ (အစာဇေ) ကေုာံ နာဲထဝ်ဥူ (ကွာန်လှာ) နူခရိုၚ်မတ်မလီုဗလးနၚ် ညးစၞးသွက်ခၞံလိက်တုဲ ဘိုၚ်ဗပေၚ်ဒြဟတ်ချူခၞံလိက်ပၠန်ရ။ လိက်ဗွဟ်တန်မူလ သီုဖအိုတ် စိုပ်အာအဆံၚ်ကြပ်တုဲဒ်ှအိုတ်ကီုရ။ ဘာသာအၚ်ကလိက် ကေုာံ ဘာသာဂၞန်သၚ်္ချာဂ်ှ စိုပ်မံၚ်အဆံၚ်သွက်ဂွံပတိုန်စက်ပ္ဍဵုဗီုရ။

သၞာံ ၁၉၉၃ ဂ်ှ ပံက်ကၠုၚ်ကမ္မတဳပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန် အတိုၚ်ဗွဲသၟဝ်ဏအ်ရ။

၁။ ဥက္ကဋ္ဌ − နာဲလွဳမန်

၂။ ညးအုပ်ကာ − နာဲသိုဝ်တာန်

၃။ ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ − နာဲဟံသာဗိုန်ခိုၚ်

၄။ ဂကောံ − နာဲဝၚ်တၟိ

၅။ ဂကောံ − နာဲဂံၚ်လွဳ

၆။ ဂကောံ − မိသာဍာ

၇။ ဂကောံ − မိလွဳဟာန်

၈။ ဂကောံ − မိမောဝ်ဆာဲ

၉။ ဂကောံ − မိကြက်နန်

၁၀။ ဂကောံ − မိကောန်ဆာန်နန်

စိုပ်သၞာံ ( ) ဂ်ှ နကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဥက္ကဌကမ္မတဳပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန်ဂ်ှ ညးကဵုတာလျိုၚ်ကု နာဲဟံသာတုဲ လျိုၚ်ဌာနပညာဗဟဵုဂ်ှ ဒးကေတ်ကၠုၚ်တာလျိုၚ် နဒဒ်ှညးအုပ်ကာကမ္မတဳပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန်ဗဟဵုရ။ သၟေဟ်နူဂ်ှ ညးစွံအတိုၚ်တြေံဂ်ှရ။ အခိၚ်တေံ သွက်ဂွံတက်တြးလိက်ဗွဟ်တအ်ဂ်ှ ဂွံလဝ်တၠဒါန်အတိုၚ်ဗွဲအသၟဝ်ဏအ်ရ။ 1. Prospect Burma 2. J.R.S (Jesus Refugee Service) 3. ZOA and 4. OSI (Open Society Institute) တအ်မဒ်ှရ။ စိုပ်သၞာံ ၁၉၉၄ ဂ်ှ နူၜိုပ်ဇူ−ကြုၚ်ကၚ် ပြံၚ်စိုပ်အာပယျဵု (တိသေံ) တုဲ ဆက်ပံက်အာဘာတန်သၠုၚ်ရ။ သွက်အာစာဘာကီု သီုကွးဘာဂမၠိုၚ် ညးမနွံပ္ဍဲဗဒိုပ်ဟံၚ်ပြာ်တအ်ဂ်ှ နူဂကောံ ZOA and COERR တအ် ထံက်ပၚ်ကဵုဗွိုက်လတက် ကယိုၚ်ဘာ၊ လိက်အုပ်ပလးကေုာံ ကပေါတ်ချူလိက် ပါသီုကပေါတ်ဝေၚ်ဒြဟတ်ကီုရ။