ထဝ်ပေင် (အစာပါန်တျာ)

အစာထဝ်ပေင် အစာပါန်တျာ အာဲကၟာဲမန်
သၠးဂၠံဂဝ်	(1948-08-21) အဝ်ဂေတ် ၂၁၊ ၁၉၄၈ ကွာန်ဇိုင်ကျာ်၊ ပွိုင်ဍုင်ပံင်
ဂကူ	Monမန်
ကောန်ဍုင်	Myanmarကောန်ဍုင်ဗၟာ
ဘာ	Rangoon Arts and Sciences University
ချဳဓရာင်	ကမၠောန်သၟိင် ၁၉၇၂ - ၂၀၀၂ သကိုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ် ပွိုင်ဍုင် သမဝါယမ ၁၉၈၀ - ၂၀၀၉ ဂကောံယေန်သၞာင်မန် (တွဵုရး) ၂၀၀၂ - ၂၀၀၉ အစာဘာတက္ကသိုလ်ပရေင်ယေန်သၞာင် ဌာနဂဳတ နဒဒှ် Assistant Lecturer
အိန်ထံင်	မိမြင့်ကြည်
ကောန်ဇာတ်	မိဝင်းဝင့်ထဝ် မိသင်းဆင့်ဆင့်ထဝ် မာံထက်မင်းထဝ်
အံက်	နာဲခေန်မိုင်ကျဳ (အပါ) မိကျေန်တုင် (မိ)

အစာထဝ်ပေင် ဂှ် ဒှ်တၠပညာပါန်တျာမန် (ဝါ) တၠပညာကွိင်ကွိုက် အာဲကၟာဲယေန်သၞာင်မန်မွဲတုဲ ညးစိစောန် ပ္ဍဲတူရိယာတွိင်ဂမၠိုင်ကီု သီုကဵု တူရိယာတွိုက်ဂမၠိုင်တုဲ သီုကၠောန်ဗဒှ် အခိုက်ဒွက် အခိုက်လှ်ေ အာဲကၟာဲမန်ကီုရ။ တုဲပၠန် ကိရိယာတူရိယာနာနာ ဗီုကဵု ဗာတ်တဠာ၊ ကျာံတအ်ဂှ်လေဝ် နကဵုအလဵုဇကုညး ကၠောန်ပ္တိတ်မာန်ကီုရ။ နကဵုစေတနာ မိက်ဂွံကဵု အာဲကၟာဲယေန်သၞာင်မန် ဂွံသှ်ေၜက်အာ သၞာံဗွဲမလအ်လမာန်တုဲ ကဵုကၠုင် တန်ဗတောန် လှ်ေဒယှ်ေတိင်တိုက် နာနာသာ် ဂၠိုင်ကဵုသၞာံကီုရ။ နကဵု အစာထဝ်ပေင် ကေုာံ ဂကောံအာဲကၟာဲယေန်သၞာင်မန် ဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်လဝ် ကဝးဝဳဒဳယော အာဲကၟာဲယေန်သၞာင်မန် သီုဖအိုတ် ဂွံ မသုန်ကဝးရ။

ဘဝသၟတ်

အစာထဝ်ပေင် က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၄၈ ဂိတုအဝ်ဂေတ် ၂၁၊ ပ္ဍဲကွာန်ဇိုင်ကျာ်၊ ပွိုင်ဍုင်ပံင် မဒှ် ကောန် နာဲခေန်မိုင်ကျဳ ညးမဒှ် အစာဘာတန်မူလ ကေုာံ အစာကွိင်ကွိုက်မန် ကေုာံ မိကျေန်တုင်။ အပါညး နာဲခေန်မိုင်ကျဳဂှ် ဒှ်မၞိဟ်အဓိက ပ္ဍဲအရာမကလေင်ဗၟံက်ပ္တိုန် အာဲကၟာဲယေန်သၞာင်မန်တြေံ ပ္ဍဲအကြာ သၞာံ ၁၉၅၄-၁၉၇၂ ဂှ်ရ။

အစာထဝ်ပေင် သီုဖအိုတ် ကောဒေအ် နွံ မသုန်တၠ၊ ၝောဲၜါ၊ ကောမွဲ တုဲ အစာထဝ်ပေင် ကဵု မိထဝ်မန်။ အစာထဝ်ပေင် ကဵု မိထဝ်မန်ဂှ် ဒှ်ကောန်ကမာ။ မိထဝ်မန် ကာလမကလိဂွံ အာယုက် ၆၂ ဂှ် စုတိအာ။ အခိင်မမံင်ဘာစိုပ်ဂှ် အစာထဝ်ပေင် မံင်ဘာ ပ္ဍဲကွာန်ဇိုင်ကျာ် စဵုကဵု တန်စတုတ္ထ။ အခိင် အစာထဝ်ပေင် ဂွံအာယုက် ၉ သၞာံဂှ် အပါညး နာဲခေန်မိုင်ကျဳ သွက်ဂွံလုပ်ကၠောန် ပ္ဍဲရုင်သုတေသနပုရာန် ဌာနလပါ် လ္ဂုင် (ရှေးဟောင်းသုတေသန ဌာနခွဲ ရန်ကုန်) တုဲ ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ညးတအ် ပြံင်တိုန်အာမံင် ဍုင်လ္ဂုင်ရ။ အစာထဝ်ပေင် အံင်စှ်တန် ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင်တုဲ တိုန်တက္ကသိုလ် Rangoon Arts and Sciences University (လၟုဟ်ကော် တက္ကသိုလ်လ္ဂုင် University of Yangon) နကဵု ဘာသာ Botany တုဲ က္လိဂွံ တဆိပ်တြာဗဳအေသ်သဳ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၇၀ ဂှ်ရ။

ကဆံင် ကေုာံ တာလျိုင်

နူစ သၞာံ ၁၉၇၂ ဂှ် အစာထဝ်ပေင် လုပ်ကၠောန် ပ္ဍဲဌာနက္ဍိုက်က္ဍိုပ်သမဝါယ နဒဒှ် သကိုပ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ပွိုင်ဍုင် (မြို့နယ်ဦးစီးမှူး)။ ပွိုင်ဍုင် မကေင်ယိုက်ဂၠေင်လဝ်တအ်ဂှ် ပွိုင်ဍုင်ထာန်တပေင်၊ ဏာမ်ခါမ်၊ မုဟ်ဍုင်၊ ရေဝ်၊ ဇြပ်ဗု၊ ၜါသွာင် (ခၟိုင်)တအ်ရ။ ကမၠောန်ဏအ်ဂှ် လုကဴ ပွိုင် ၃၀ သၞာံ ယိုက်ဂၠေင်ကၠုင်တုဲ သၞာံ ၂၀၀၂ ဂှ် နူကဵု နာဲခေန်မိုင်တေန် (ခင်မောင်တင်) ဂကူမန် ဇာတိမုဟ်ဍုင် ညးမဒှ် ဒု-ချုပ် တက္ကသိုလ်ပရေင်ယေန်သၞာင် (University of Culture) ဟီုနင် ပညာလပါ်ဂဳတဂှ် လေပ်လဝ် တၟာဂလိုင် မိက်ဂွံကဵု လုပ်ဗိုင်ဗတောန်၊ တုဲပၠန် နကဵု အစာထဝ်ပေင်လေဝ် ရန်တၟအ် သွက်ကလိဂွံ ပရေင်ဆဵုဂဗ ဗီုညးမဗတောန်ဒၟံင် ပ္ဍဲတက္ကသိုလ်ဂှ်တုဲ လုပ်ကၠောန် နဒဒှ် Assistant Lecturer ပ္ဍဲဌာနဂဳတရ။ ပ္ဍဲတက္ကသိုလ်ဂှ် လုပ်ကၠောန် ပွိုင် ၇ သၞာံတုဲ စပေန်ဇြေန် ဒေါအ်ဇူ နူတာလျိုင် ကမၠောန်သၟိင်ရ။

ဘဝ သ္ၚိကၟိန်

သၞာံ ၁၉၈၀ ဂှ် အစာထဝ်ပေင် ဒက်ဘဝသ္ၚိကၟိန် ကုမိမြင့်ကြည် ဇာတိဍုင်မုဟ်ဍုင်။ ညးတအ် ကလိဂွံ ကောန်ပိ ကောန်ဗြဴၜါ မိဝင်းဝင့်ထဝ်၊ မိသင်းဆင့်ဆင့်ထဝ်၊ မာံထက်မင်းထဝ်။ နူကဵု ကောန်ဗၠာဲ မာံထက်မင်းထဝ် ဂှ် ကလိဂွံ ကောန်စဴ ၜါ။

ပါန်တျာ (ပါန်တူရိယျာ)

အခိင်ကာလ အစာထဝ်ပေင် အာယုက်ဍောတ်ဍောတ်တေအ်ဂှ် ဂွံဗတောန်လဝ် နူအပါဇကု ဆၜိုတ် တက်ခဍေဝ်ခဍပ် ဓဝ်ရ။ ပ္ဍဲပေါဲပြိုင်လိက်ပတ်ယေန်သၞာင်မန် ကေုာံ သဘင်ကွိင်ကွိုက်ဂမၠိုင် အပါဇကု၊ အနာဲဇကု မလှ်ေဒယှ်ေ တိင်တိုက်ဒၟံင်ဂှ် ဂွံဗဵုညာတ်ဒၟံင်ရ။ အပါညး ဂွိင်ဖေက် အစာထဝ်ပေင် စိုတ်အောန်အာ လပါ်လိက်ဘာ၊ ဂွိင်ဖေက် အစာထဝ်ပေင် ဟွံအံင် စှ်တန်တုဲ ကိုပ်ကၠာ အစာထဝ်ပေင် ဟွံအံင် စှ်တန်ဏီဂှ် ညးဟွံဗတောန်ကဵု ကွတ်တူရိယျာဂမၠိုင်ဏီရ။ အစာထဝ်ပေင် အံင်စှ်တန်တုဲ ကိုပ်ကၠာ ဟွံဆက် တိုန်တက္ကသိုလ်ဏီ သၠးဒၟံင် ပွိုင် ၆ ဂိတုဂှ် ညးစဗ္တောန် နဲတိင်တိုက် တူရိယျာဂမၠိုင် နူကဵု အပါညးရ။ ကိုပ်ကၠာအိုတ် စဗ္တောန် ဗာတ်တဠာ၊ နူဂှ် ဆက်ဗ္တောန် ဂြဝ်။ ဟိန်မဗ္တောန်ဒၟံင် တူရိယာဂမၠိုင်ဂှ် ဒယှ်ေ ကဵု လှ်ေဂှ်လေဝ် ဗ္တောန်အာကီု။ ဟိန်မတိုန်ဒၟံင် တက္ကသိုလ်ဂှ်လေဝ် ဆက်လ္ၚတ် ဆက်ဗ္တောန်ဒၟံင် နူအပါဇကုကီု၊ အခိင် မကၠုင်ဝေင် ဇိုင်ကျာ်မ္ဂး ဂွံဗ္တောန် နူအနာဲဇၞော် နာဲဖဝ်ယုံ (ဖိုးယုန်) ကီု၊ ၜိုတ် ပန်သၞာံဂှ် လေပ်အာ သီုဖအိုတ်ရ။

နူစ သၞာံ ၁၉၇၂ အပါညး နာဲခေန်မိုင်ကျဳ မကေတ်ဒၟံင် တာလျိုင် လပါ်ကွိင်ကွိုက်မန် သွက်သဘင်တ္ၚဲကၟိန်ဍုင်ဂှ် ဟိုတ်နူ ယဲတုဲ ဆက်ကေတ်တာလျိုင် ဟွံမာန်ရ။ စၞးဂှ် အနာဲညး နာဲယှိုယ်ပျဳ ဆက်ကေတ်ကၠုင်တာလျိုင်။ စိုပ်သၞာံ ၁၉၈၀ ဂှ် အနာဲဂှ်လေဝ် ဆက်ကေတ်တာလျိုင် ဟွံမာန်တုဲ ဒၞာဲစၞးဂှ် နကဵု အစာထဝ်ပေင် ဒးလုပ် ကေတ်တာလျိုင်ရ။ နကဵု တာလျိုင် ကမၠောန်အလဵုအသဳ ကိုပ်ကၠာ ဟွံစိုပ် အခိင်သဘင်ဏီ ပွိုင်မွဲဂိတု ကေတ်တာလျိုင် ပ္ဍဲ ဂကောံယေန်သၞာင်မန် တွဵုရး သွက်ဂွံစဳဇန် ကေုာံ ဗ္တောန်ယေန်သၞာင်မန်ရ။ ပ္ဍဲမွဲသၞာံမ္ဂး နကဵုလပါ်အလဵုအသဳဂှ် နွံၜါတ္ၚဲ တ္ၚဲကၟိန်ဍုင် ကဵု တ္ၚဲတွဵုရးဍုင်မန်၊ သွက်ဂကူမန်မ္ဂး နွံ မွဲတ္ၚဲ တ္ၚဲကောန်ဂကူမန်။ သွက်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန်ဂှ်မ္ဂး ဗိုင်ကၠောန် ပ္ဍဲအခိင်သၠး နကဵု စေတနာရ။

နကဵု အလဵုဇကု အစာထဝ်ပေင် ချူဇန်လဝ် ဒွက်ဂှ် နွံဆၜိုတ် ၜါဒွက်တုဲ ဒွက်ညးတၞဟ်မဇန်လဝ်တုဲ ဖျေဟ်အခိုက်ဒွက် နဲမန်တြေံဂှ် နွံတၟာဂလိုင်ရ။ အဓိက ပရေင်ရနုက်ဗပေင် သွက်အာဲကၟာဲယေန်သၞာင်မန် နူ အစာထဝ်ပေင်ဂှ်မ္ဂး ဒွက်အပါညး နာဲခေန်မိုင်ကျဳ မကၠောန်လဝ်တြေံ ဒၞာဲဟွံပေင် ဟွံကိတ်ညဳလ္ၚဵုတအ်ဂှ် ပလေဝ် ဖဍိုက်ဗပေင်ကဵုညိည နွံရ။

ကမၠောန်အဓိက အစာထဝ်ပေင် မရနုက်ဗပေင်လဝ် ပ္ဍဲအာဲကၟာဲကွိင်ကွိုက်မန် မွဲပၠန်ဂှ် "ပ အစာကွိင်ကွိုက်မွဲတှ်ေ၊ မန်တှ်ေ၊ ဂွံဒှ် အခိုက်မန် ဗတောန် ကွိင်ကွိုက် တိင်တိုက် ဒယှ်ေ လှ်ေတှ်ေ ဒးဗ္တောန် ဗီုလဵုရော" ရ။ အစာတမၠာတအ်ဂှ် ဗ္တောန်ကေတ် နကဵု နဲပါင်တိုက်၊ လ္ၚတ်ကေတ် အတိုင်ဂှ် ဟွံမဲကဵု နဲကဲဗ္တောန် ဗွဲမစှ်ေသၞောတ်ဗတောန်သိပ္ပံရ။ စပ်ကဵု လှ်ေမ္ဂး အပါညး ဖျေဟ်ဖန်လဝ် သဇိုင်လှ်ေမွဲ၊ သဇိုင်လှ်ေၜါ၊ သဇိုင်လှ်ေပိ ဗီုဏအ် နွံဒၟံင်တုဲတုဲရ။ ညံင်ရဴ နဲဂှ်ကီု ပ္ဍဲကဵု ကွိင်ကွိုက်လေဝ် နကဵု အစာထဝ်ပေင် ဖန်ဗဒှ်လဝ် နဲတၟိ။ နဲတၟိညးဂှ် ဒှ် နဲကဲဂတာပ်ခေတ် မဗ္တောန်ပညာဂဳတ နကဵု ဏု (notation)။ ခေတ်ကိုပ်ကၠာတေအ်မ္ဂး နကဵု အပါညးကီု သီုကဵု အနာဲညးတအ်ဂှ် ညးတအ်ဗတောန် နကဵုနဲမကလင် (earing)။ နကဵု လညာတ် အစာထဝ်ပေင်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵု ဂဳတ လပါ်တိင်တိုက်ကီု သီုကဵု လပါ်ဆန်ဒွက်တအ်ဂှ် ဏုဂှ် ဒှ်အရာကိစ္စဇၞော်ဒၟံင်ရ။ ဒုင်သဇိုင် ကုနဲတၟိတုဲ အစာထဝ်ပေင် ဓဇက်ဖန်လဝ် တန်ဗတောန်ကွိင်ကွိုက် နွံရ။ တန်ဗတောန်မွဲ ဒးကေတ် အခိင် ပိဂိတု၊ ကိုပ်ကၠာအိုတ် ၁၀ တ္ၚဲဂှ် ဗတောန် notation ညံင်ဂွံလေပ် ကၠိုဟ် ဏု။ တုဲမ္ဂး ထ္ၜးကဵု ဗီုဂွံ ရပ်တူရိယာဂမၠိုင်တုဲမ္ဂး ဗွဲကြဴ မၞိဟ်ဂှ် ဗဵုဏုတုဲ လ္ၚတ်ဗ္တောန်အာကေတ်ကေတ်ဂွံရ။ ကွိင်ကွိုက်အာဲကၟာဲ မန်မစကာဒၟံင်လၟုဟ်ဂှ် သီုဖအိုတ် နွံ ၁၈ ဂကူရ။

ကဝး ဂကောံအာဲကၟာဲယေန်သၞာင်မန်

သွက် ဂွံလဟိင်စိုတ် အခိုက်ကၞာအာဲကၟာဲမန် ပ္ဍဲတ္ၚဲကောန်ဂကူမန် ဗဟဵုဂှ် ဂၠာဲအစာ သွက်ဂွံတိင်တိုက် ဍိုက်ဍိုက်ပေင်ပေင် ဟွံဂွံတုဲ နကဵု မၞိဟ်မတိင် သာန္တယျာမွဲ၊ မဓဇက် ဂြဝ်မွဲ၊ မတက် ခဍေဝ်ခဍာပ်မွဲ ကဵု ထဗိုန်ညိညဂှ် ဒးလှ်ေလဟိင်အာဒၟံင်ရ။ ဒုင်သဇိုင် ကုဟိုတ်ဏအ်တုဲ နကဵု ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် ချပ်ရေင်သကအ်တုဲ ဒွက်မန်တြေံဂမၠိုင်ဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်လဝ် နကဵု ကရာအဝ်ကေမ္ဂး ဇၟာပ်မၞိဟ် ပံက်ကေတ်ဒွက်တုဲ လှ်ေ ဒယှ်ေဂွံရ။ သွက်ဂွံ ဗၟံက်ရုပ်ရဴကမၠောန်ဂှ် ဒက်ပ္တန်လဝ် ဂကောံအာဲကၟာဲယေန်သၞာင်မန် မွဲရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် အစာထဝ်ပေင် ဒှ်ဒၟံင် ပေါင်မသၟိင်တုဲ ဂွံလုပ်ကၠောန် ပ္ဍဲဂကောံဂှ် ဟွံမာန်ကီုလေဝ်၊ နဒဒှ် တၠပညာမွဲဂှ် ရနုက်ဗပေင် ဖန်ဇန်ကဵုလဝ် ဍိုက်ဍိုက်ပေင်ပေင်တုဲ ကဝး အာဲကၟာဲယေန်သၞာင်မန် တိတ်ဂွံ သီုဖအိုတ် မသုန်ကဝးရ။

တန်ဗတောန်ကွိင်ကွိုက်မန်ဂမၠိုင်

ကြဴနူ မဒေါအ်ဇူ နူကမၠောန်သၟိင်တုဲ ဂွံအခိင် ပံက်တန်ဗတောန်ကွိင်ကွိုက်မန်ရ။ အလန်ပထမဂှ် ကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဇြပ်မန် ဍုင်မတ်မလီု၊ စဵုကဵု သၞာံ ၂၀၂၃ ကြပ်အိုတ်ဂှ် လတူဍုင်မတ်မလီုဂှ် ဗ္တောန်ဂွံ ၄ အလန်၊ ဍုင်ဗဂေါဂှ် ၁ အလန်၊ ဝင်ကဂှ် ဂၠိုင်ကဵုအလန်ရ။

နူကဵု တက္ကသိုလ်ပရေင်ယေန်သၞာင် ဖျေဟ်လဝ် သ္ဂုတ်သွာတ် သွက်ဂွံဗ္တောန် ဘာသာကောန်ဍုင်အရင် နွံရ။ တက္ကသိုလ်ပရေင်ယေန်သၞာင် လ္ဂုင်ဂှ် ညးဖျေဟ်လဝ် ယေန်သၞာင်မန်၊ ယခေင် ကဵု ကရေင် ပိဂကူဏအ် ညးတအ် စုတ်လဝ်ရ။ သွက်ယေန်သၞာင်မန်ဂှ် ညးတအ် စုတ်လဝ် ညံင်ဂွံဗ္တောန်ကဵု တူရိယာမန် ပန်သာ် ဗာတ်ကိုင်၊ ဂြဝ်၊ ကလောတ်၊ ကျာံ။ နူကဵု တက္ကသိုလ်ဂှ် အာတ်မိက် နကဵုအစာထဝ်ပေင် သွက်ဂွံ လုပ်ယိုက်ဂၠေင် နဒဒှ်အစာကီုလေဝ် နကဵုအစာထဝ်ပေင် ဟီု ညးဂှ် အာယုက်လေဝ်ဇၞော်ရတှ်ေ စၞးညးဂှ် ညးစုတ်ဏာ ကောန်ကွးညးမွဲ မင်းဟန်းဝင်အောင် ရ။ မင်းဟန်းဝင်အောင်လေဝ် ဒှ်ပေါင်မသၟိင်မွဲကီုရ။ တေသြရဳ ကေုာံ နဲကဲမဂွံဗ္တောန်ကီု၊ ဒွက် ကေုာံ ဏုတအ်ဂှ် နကဵု အစာထဝ်ပေင် ဖန်လဝ်ကဵုတုဲ ပလံင်ကဵုဏာလဝ်တုဲရ။