ထောန်ဝဵု ၊ နာဲ

နာဲထောန်ဝဵု
သၠးဂၠံဂဝ်	(1932-05-19)မေ ၁၉၊ ၁၉၃၂ ကွာန်မုဟ်ဒုန်
စုတိ	သေပ်တေမ်ဗါ ၄၊ ၂၀၂၂(2022-09-04) (အာယုက် ၉၀) ဇရေင်သ္ၚိ ကွာန်မုဟ်ဒုန်
ဂကူ	ဂကူမန်
ကဆံင်ပညာ	B.A (History)
မဒယှ်တဴ	ညးမခၞံအဘိဓာန်မန်
ဗော်	ဂကောံဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူမန်
အိန်ထံင်	မိတာန်နှေတ်
ကောန်ဇာတ်	၇ တၠ
အံက်	နာဲချေတ်ခေန်၊ မိနှေန်မျ
ဂယိုင်လမျီု	အစာချူလိက်

ဗီုရုပ် နာဲထောန်ဝဵု ပ္ဍဲသဘင်ပတိုန်ဂုဏ်စရာဲ (၁၅-၁၁-၂၀၁၈)

နာဲထောန်ဝဵု (အၚ်္ဂလိက်: Nai Tun Way) (နိုင်ထွန်းဝေ) ဝွံ ဒှ်ကောန်ကွာန်မုဟ်ဒုန် တကအ်ခၟိုင်တုဲ ယၟုပြာကတ်တဴ နဒဒှ် အစာခၞံအဘိဓာန်မန်မွဲရ၊၊ နာဲထောန်ဝဵုဝွံ ကေင်ဒှ် အစာဘာ ဘာသာသိပ္ပံ ဘာတန်လဒေါဝ်မွဲတုဲ ပ္ဍဲပရေင်ဍုင်ကွာန်မန်လေဝ် ချဳဓရာင်ကၠုင်လဝ် ဗွဲမကတိုင်ကၟဟ်ကီုရ၊၊ နကဵုပူဂဵုမွဲဓဝ် မဂွံခၞံကၠောန်လဝ် လိက်အဘိဓာန် မဆေင်ကဵုမန် နာနာသာ်၊ အဘိဓာန် အင်္ဂလိက်မန်၊ မန်အင်္ဂလိက်၊ မန်မန်၊ လိက်တၟအ်မန်၊ မန်ဗၟာ ပ္ဍဲမွဲဇမၠိင်ဘဝမၞိဟ်မွဲမာန် ဗီုညးဂှ် ဒးထိုင်သး စိုတ်ဓါတ်၊ အစောံစရာဲ ကေုာံ ဇြဟာန်ကၟိန် လတူလိက်ပတ်မန်ညး ဗွဲမဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရောင်ဂှ် ညးဂွံအထိုင်အသး တမ္ညဝ်ဒၟံင် ပ္ဍဲအကြာဂကူမန်ရ။ ပါဲနူကမၠောန်လိက်ပတ်မန်တုဲ ကမၠောန် သွက်ဂုဏ်ဖိုလ်ဂကူမန် ပ္ဍဲသွာင်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ဂှ်လေဝ် လုပ်ယိုက်ဂၠေင်လဝ် ပ္ဍဲဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူမန် အပ္ဍဲဍုင်ကီု သီုကဵု ဍုင်သအာင်ရ။ ဗွဲကြဴ နကဵုအရီုအဗင် UNHCR နဒဒှ် ညးလဒဴမွဲဂှ် စိုပ်အာ ဍုင်အဝ်သတေလျာတုဲ စိုပ်သၞာံ ၂၀၁၃ ဂှ် က္လေင်စဴကၠုင် ဇရေင်ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ဇကု ပ္ဍဲကွာန်မုဟ်ဒုန်တုဲ ပဒတဴပ္ဍဲသ္ၚိညးဂှ် စဵုကဵု လအိတ်လမျီု ပ္ဍဲဂိတုသေပ်တေမ်ဗါ ၃၊ ၂၀၂၂ ဂှ်ရ။

ပထမအဝဲ

နာဲထောန်ဝဵု ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲကွာန်မုဟ်ဒုန်၊ တကအ်ခၟိုင် ပ္ဍဲဇရေင်မိမၜါ နာဲချေတ်ခေန် (နိုင်ချစ်ခင်)၊ မိနှေန်မျ (မိနှင်းမြ) ပ္ဍဲသၞာံခရေတ် ၁၉၃၂ ဂိတုမေ ၁၉ (၁၂၉၄ ဂိတုပသာ် ၁၅ မမံက်)၊ ပၞောဝ်ကောဒေအ် (၇) တၠဂှ် ဒှ်ကောန် မရနုက်ကဵု (၃)ရ၊၊ စိုပ်အခိင်မမံင်ဘာဂှ် နာဲထောန်ဝဵု မံင်လဝ် ဘာတန်မူလ ကေုာံ ဘာတန်လဒေါဝ် မဒှ်ဘာ သၟဝ်ပကင်ရင် ကျာ်ဇၞော်ကောသလ္လ ညးမဂွံတဆိပ်ကြာ အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ နူအလဵုအသဳအင်္ဂလိက်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၃ ဂှ် ဂွံအံင်ကေတ် ဘာတန်လဒေါဝ်ရ၊၊ ပ္ဍဲသၞာံဂှ် နာဲထောန်ဝဵု သီုအံင်ကေတ် လာပ်ကတ်ပညာ (Scholarship) တန်လဒေါဝ် မကၠောန်ဗဒှ် အလုံရးတၞင်သဳရ၊၊ (ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဒေသခၟိုင်ဂှ် နွံသၟဝ် ရးတၞင်သဳ)

ဘာတန်သမၠုင်ဂှ် နာဲထောန်ဝဵု အာတိုန်လဝ် ပ္ဍဲဍုင်မတ်မလီု ဘာတန်သမၠုင် စၟတ် (၁) တုဲ ပ္ဍဲသၞာံပရေင်ပညာ ၁၉၅၅-၅၆ ဂှ် ဂွံအံင်ကေတ် ဘာတန်သမၠုင် ရ၊၊ နာဲထောန်ဝဵု ဂွံအံင်ကေတ် ဘာတန်သမၠုင်တုဲ ဆက်တိုန် ဘာတန်ဗတောန် ကွတ်အစာ သိပ္ပံတၟေင် ဘာတန်လဒေါဝ် (အထူးသိပ္ပံ အလယ်တန်းပြဆရာဖြစ် သင်တန်း) ရ၊၊ နာဲထောန်ဝဵု ဂွံအံင်ကေတ် နူဘာတန်ဗတောန်ကွတ်အစာတုဲ လုပ်ပအစာဘာ ပ္ဍဲဘာတန်လဒေါဝ် ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် (တကအ်ခၟိုင်) နဒဒှ် အစာသိပ္ပံတၟေင် စဵုကဵုစိုပ် သၞာံ ၁၉၆၇ ရ၊၊

ကမၠောန်ဂတာတၟအ် ကေုာံ ပညာ

ဗီုရုပ် နာဲထောန်ဝဵု ကေုာံ အမာတ်မန် ဒံက်တာအံင်နာင်ဥူ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဘင် ပတိုန်ဂုဏ်စရာဲ (၁၅-၁၁-၂၀၁၈)

နာဲထောန်ဝဵု ဒက်ဘဝသ္ၚိကၟိန် ကုမိတာန်နှေတ်တုဲ ကလိဂွံကောန်ဇာတ် (၇) တၠရ၊၊ နကဵုသြန်ဂိတု အစာဘာဂှ် ဟွံရုံဂပ်တုဲ တိတ်နူ ကမၠောန်အစာဘာတုဲ ကၠောန် ကမၠောန်ပတိတ်ဂတာတၟအ် ရ၊၊ မွဲလပါ်ဂှ်လေဝ် ဆက်လ္ၚတ်ဗတောန်ဒၟံင် လိက်ပတ်မန်၊ လိက်ပါဠိ ကေုာံ သီုတိုန်ဘာကီုတုဲ စိုပ်သၞာံ ၁၉၇၆ ဂိတုသေပ်တေမ်ဗါ ဂှ် ကလိဂွံ တဆိပ်ကြာ ဘာသာဝင် ကဆံင် ဘဳအေ (B.A (History)) ရ၊၊

ဘဝအစာချူအဘိဓာန်

ဗီုရုပ် နာဲထောန်ဝဵု မဒုင်ကေတ် တဆိပ်ပတိုန်စရာဲ (နူပုင် မိနန်ထဝ်၊ နာဲထောန်ဝဵု၊ တၠဂုန်ဗာကုလ၊ ??၊

အကြာကမၠောန်ဂယိုင်လမျီုဂှ် ပ္ကောံချူခၞံ အဘိဓာန် မန်-ဗၟာ ရ၊၊ ဂွံဆဵုစုက်လုက် ကုဝန်လိက်တၟအ် နာဲလူဖေဝေန် (နိုင်လူဖေဝင်း) တုဲ မူလိက်အဘိဓာန် မန်-ဗၟာ မချူလဝ်ဂှ် ဒှ်ပ္တိတ်အာ နကဵုလိက်ကၞပ်ရ၊၊ လိက်အဘိဓာန်ဂှ် ကျာ်ဇၞော်ကောသလ္လ ကေုာံ နာဲလူဖေဝေန် တအ် ဗိုင်ဒါန်ကဵုလဝ်ကီုရ၊၊ အတိုင်လဟီုမ္ဂး ညးတာလျိုင် အလဵုအသဳတအ် စဵုဒၞာကမၠောန်ဂှ်တုဲ ဟွံကဵုအခေါင် ဂၠေအ်ဗှ်လိက် နူကဵု တိုက်ဗွဟ်လိက်ဘာနာတ် (Bernard Library) (ဗွဲကြဴ ဒှ်အာ အမျိုးသားစာကြည့်တိုက်) သွက်ဂွံဂွံ တင်ဂၞင်နိဿဲဂမၠိုင်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ လိက်အဘိဓာန်ဂှ် ပတိတ်ဂွံလဝ် ဆၜိုတ် ဒကုတ်ပထမဓဝ်တုဲ သၟေဟ်တအ်ဂှ် ဟွံဂွံဒှ်ပ္တိတ်ရ၊၊

ပရေင်ဍုင်ကွာန်

စိုပ်သၞာံ ၁၉၈၈ ပရေင်ကလိုက်ကမဵု က္တဵုဒှ် အလုံမွဲဍုင်တုဲ ကာလဂကူမန်တအ် ဒက်ပ္တန် ဂကောံဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူမန် (Mon National Democratic Front - MNDF) ၊ သၞာံ ၁၉၉၀ ဂှ် နဒဒှ် အလံင်အမာတ် ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် နကဵုစၞးဗော်မန်ဂှ် လုပ်ပြိုင်မာဲ သွက် ညးစၞးကၠတ်ထဝ်ညးဍုင်ကွာန် ကီုရ၊၊ ဆဂး ဟွံကလိဂွံအံင်ဇၞး၊၊ ပ္ဍဲသဘင်ရုဲမာဲဂှ် ဗော်မန် က္လိဂွံဇမၞး အမာတ် (၅) တၠ၊ စိုပ်သၞာံ ၁၉၉၂ ဂှ် ပၞာန်သီထောအ်အဝဵုဍုင်တုဲ က္ဍိုပ်သကိုပ်ဗော်မန်တအ် ဒးဒုင်ရပ် ဗော်မန်ဂှ် ဒးဒုင်ပလီု၊ ထံင်ပရိုင်အလဵုအသဳလေဝ် ဗက်ဂၠာဲရပ် နာဲထောန်ဝဵုကီုတုဲ နာဲထောန်ဝဵု ဒးဒဴတိတ် တိဍာ်ဗၠးၜး ဗော်ဍုင်မန်တၟိတုဲ ယိုက်ဂၠေင် ကေတ်တာလျိုင် နဒဒှ်အစာဘာ ပ္ဍဲဘာကောန်ဂကူမန် ကွာန်ပၞင်ဓဝ် ရ၊၊ နူဂှ် စိုပ်သၞာံ ၁၉၉၅ ဂှ် နာဲထောန်ဝဵု စိုပ်အာ ဍုင်သေံၜင်ကံက်ရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင် မၞုံပ္ဍဲ ဍုင်ၜင်ကံက်ဂှ် နာဲထောန်ဝဵု လုပ်ကၠောန် ကမၠောန် ကမၠာဲဘာသာ ပ္ဍဲရုင်ဂဥုဲမဟိဍန် ရ၊၊

ဍုင်အဝ်သတေလျာ

နာဲထောန်ဝဵု စိုပ်ၜင်ကံက်တုဲ စိုပ်သၞာံ ၁၉၉၇ ဂှ် နကဵုအရီုအဗင် UNHCR ဂှ် ကလိဂွံ အခေါင်စဵုဒၞာ ဘဲလမျီု ဂွံအာပဒတဴ ပ္ဍဲဍုင်အဝ်သတေလျာ ရ၊၊ နာဲထောန်ဝဵု စိုပ်ဍုင်အဝ်သတေလျာတုဲ နကဵုအရီုအဗင် အလဵုအသဳအဝ်သတေလျာ၊ နူကဵုအစာသဝ်ဝန် ဂဥုပ်ရုင်ဂဥုဲမဟိဍန် ဒံက်တာသာန်ဆာဲ အာရဳသုဝါန်၊ ဒံက်တာအစာသုအေတ်တအ်တုဲ ညးဆက်ခၞံ အဘိဓာန် မန်အင်္ဂလိက်ရ၊၊ ဗွဲတၟေင် ကာလ မကလိဂွံပေန်ဇြေန်တုဲ နာဲထောန်ဝဵု ပဒတဴ ပ္ဍဲရုင်ဂဥုဲမဟိဍန် ဒံက်တာသုအေန် ပ္ဍဲဍုင်က္ၜင်ကံက် (ဍုင်သေံ)တုဲ ဆက်ခၞံကၠောန်ဒၟံင် လိက်အဘိဓာန်ဂမၠိုင် မပ္တံ အဘိဓာန် မန်-အင်္ဂလိက်၊ အဘိဓာန် လိက်တၟအ်မန် မပသောင် နကဵုဗီုအင်္ဂလိက်တအ် ပ္ဍဲရုင်ဂဥုဲဂှ်ရ၊၊

ပရေင်ချဳဓရာင် ကောန်ဂကူ ပ္ဍဲမ္ၚးဍုင်

ပ္ဍဲ သၞာံ ၂၀၀၃ ဂှ် နာဲထောန်ဝဵု စိုပ်အာ မလေရှာတုဲ ဒက်ပတန်ပတိုန် ဂကောံဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူမန် (တိဗၠးၜး မလေယှာ) ရ၊၊ ဗွဲကြဴ ဂကောံဂှ် ပြံင်လှာဲထောအ် နကဵုယၟုတၟိ ဂကောံဟံင်ပြာ်မန် ရ၊၊ စိုပ် သၞာံ ၂၀၀၈ ဂှ် ရန်တၟအ် ကောန်ဂကူမန် ညးမၞုံဍုင်သေံတအ် ဂွံလေပ်လိက်မန် လိက်သေံတုဲ နာဲထောန်ဝဵု ပၠတရဴတုဲ ပံက်ပတိုန် ဘာဗဂဵုလဟဵု ပရေင်ပညာမန်သေံ မွဲမတုဲ ကောန်သၟာကမၠောန်မန်တအ် ဂွံတိုန်လ္ၚတ်ကေတ် လိက်မန်၊ လိက်သေံ နူကဵုဘာဂှ်ကီုရ၊၊

ကလေင်စဴဌာန်တွိုပ်သုက်

သၞာံ ၂၀၁၃ ပရေင်ဍုင်ကွာန် ပ္ဍဲဍုင်မန်ဗၟာ ခိုဟ်တိုန်ညိတုဲ နာဲထောန်ဝဵု ကလေင်စဴ ဌာန်တွိုပ်သုက်ဇကု ကွာန်မုဟ်ဒုန်တုဲ ပဒတဴဒၟံင် ကရောမ်ကောန်စဴဇကုရ၊၊

ပတိုန်ဂုဏ်စရာဲ

ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၈ ဂိတုနဝ်ဝေန်ပါ ၁၅ ဂှ် နူကဵု တိုက်ဗှ်လိက်မန် (Mon E-Library) အာဂတပၠတရဴတုဲ ကၠောန်သဘင် ပတိုန်ဂုဏ်စရာဲ နာဲထောန်ဝဵု ပ္ဍဲရာမညဟိုဝ်တေဝ်၊ အရာပ်ၚာင်ဒဵု၊ ဍုင်မတ်မလီုရ၊၊ ညးမကဵုဒါန်သြန် အဓိက သွက်သဘင်ပတိုန်ဂုဏ်စရာဲဂှ် ဒှ် မိနန်ထဝ် (မိဇာ) ညးမဒှ် ဇာတိကွာန်မုဟ်နာင် (တကအ်ခၟိုင်) နကဵုသြန်ဒါန် ထပှ်စှော်ကိုဋ် ဒကေဝ်ရ၊၊

လအိတ်ဘဝ

သေပ်တေမ်ဗါ ၄၊ ၂၀၂၂ အခိင်ဂယး ၀၂:၃၀ နကဵု ယဲအာယုက်ဇၞော်ဂှ် စုတိ က္လိလောန်စဴအာ ဘဝပရလိုက် ပ္ဍဲသ္ၚိညး ပ္ဍဲကွာန်မုဟ်ဒုန်ရ။ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ဟေင် အခိင် ၁၃:၀၀ ဂှ် ဖျေဟ်ဇွကမ္မဌာန် ပ္ဍဲ သုသာန် ကွာန်မုဟ်ဒုန်ရ။

သေပ်တေမ်ဗါ ၁၂ ဂှ် ကၠောန်ၜိုတ် ပကုသဵု ပ္ဍဲကဵု ဘာဇၞော် ကွာန်မုဟ်ဒုန်၊ တကအ်ခၟိုင်တုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် သီုကၠောန် အစဳအဇန်ဗၞုဟ်ဂုဏ် နာဲထောန်ဝဵုကီုရ။ ပ္ဍဲကဵု အစဳအဇန်ဗၞုဟ်ဂုဏ် ထ္ၜးပျးလဝ် လိက်ကၞပ်အဘိဓာန်ညးဂမၠိုင်ကီု သီုကဵု တဆိပ်တြာ ညးမကလိဂွံလဝ် ဟိုတ်နူအစောမ်စရာဲကၞေဟ်ကီုရ။ တုဲပၠန် နကဵု ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန် ပသကိုပ်သကတုဲ ကၠောန်ဗဒှ် ဝိုင်သဳကၠဳ အဘိဓာန်မန် ကေုာံ လိက်ပတ်မန် ပ္ဍဲအခိင် နူဂယး ၉ နာဍဳ စိုပ် ၁၀း၃၀ ကီုရ။ ပ္ဍဲကဵုဝိုင်ဂှ် ညးမဒုင်ခဳ လုပ်သဳကၠဳဂမၠိုင်ဂှ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာဝရဝံသ (ဂကောံလိက်ပတ် ဍုင်တကအ်ခၟိုင်)၊ နာဲအံင်ဇၞး (ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန်)၊ နာဲရတ်ဂကူ (ကမ္မတဳပရေင်ပညာကောန်ဂကူမန်)၊ နာဲမန်ရာဇာ (ဂကောံဗတောန်လိက်ပတ်မန် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ အလုံဒေသရးဍုင်မန်)၊ နာဲဝဏ္ဏမာန် ဒှ်မၞိဟ်သကိုပ်လျိုင် ဝိုင်သဳကၠဳဂှ်ရ။

လိက်မခၞံလဝ်တုဲ

1. မွန်-မြန်မာအဘိဓာန် ပထမတွဲ - ၁၉၇၆
2. English - Mon Dictionary - 1997 (မုက်လိက် ၄၉၀)
3. အဘိဓာန် မန်-အင်္ဂလိက် - ၂၀၀၀ (မုက်လိက် ၁၃၀၈)
4. အဘိဓာန် မန်-မန် ၂၀၁၁ (မုက်လိက်၂၅၇၀)
5. အဘိဓာန်လိက်တၟအ်မန် - အင်္ဂလိက် ၂၀၁၂ (မုက်လိက် ၁၂၃၀)
6. အခြေခံမွန်စာပေ သင်ကြားနည်း
7. လိက်ဂြန်ဂဥုဲမန်တၞဟ်ဟ်သာ်