မာတိကာသို့ ခုန်သွားရန်

ထၜးဆန္ဒဍုင်ဗၟာ ၂၀၂၁

နူ ဝဳကဳပဳဒဳယာ
2021 Myanmar protests
Part of the internal conflict and political crisis in Myanmar
Clockwise from top:
  • Thousands of protesters participate in an anti-military rally in Yangon.
  • Protesters posing with the three-finger salute.
  • Protesters in a vehicle with anti-military slogans
  • A group of protesters forming a human chain in Yangon's Kamayut Township
  • A group of protesters denouncing Min Aung Hlaing, and waving the NLD flag
စၟတ်တ္ၚဲ ၂ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁ – ဆက်ဒှ်ဒၟံင်
ဒၞာဲ
ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ
ဟိုတ် နူ ပၞာန်သီအဝဵု ဍုင်ဗၟာ ၂၀၂၁
တင်ရန်တၟအ်
  • ကလေင်သီကေတ် အဝဵုဍုင် နူကဵုဒပ်ပၞာန်။
  • ဗလးကဵု ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ ဝန်မျေအ် ကေုာံ သၟာပရေင်ဍုင်တၞဟ်
  • ပစၟတ်သမ္တီကဵု သွဟ်မာဲ ၂၀၂၀။
  • ကလေင်ဒက်ပ္တန် အလဵုအသဳညးဍုင်ကွာန်
နဲကဲ ထၜးဆန္ဒ၊ မဟွံစှ်ေကမၠောန်၊ ညးဍုင်ကွာန် ဟွံကလင်အမိင်
အကာဲအရာ ဆက်ဒှ်ဒၟံင်
ပြသၞာ အကြာ
Anti-government protestors
က္ဍိုပ်သကိုပ်
No centralized leadership
က္ဍိုပ်
လၟိဟ်
ဆောမ်လေင် ကေုာံ ချိုတ်
Casualties
ချိုတ် 1
ဒးဝပ် 61+
ဒးရပ် 452+
Script error: The function "auto" does not exist.
Script error: The function "autocaption" does not exist.

ထၜးဆန္ဒဍုင်ဗၟာ ၂၀၂၁ (2021 Myanmar protests) ဂှ် ဒှ်ညးဍုင်ကွာန် ကောန်ဍုင်ဗၟာ မထ္ၜးဆန္ဒ ဒစဵုဒစး ပၞာန်သီအဝဵု ဍုင်ဗၟာ ၂၀၂၁ နကဵု ဂဥုပ်ဗိုလ်ပၞာန်ဗၟာ မင်းအောင်လှိုင် ပ္ဍဲကဵု ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁ သၞာံ ၂၀၂၁။[] ၜိုတ် ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၁၊ ၂၀၂၁ ဂှ် အဆက်အစပ်ဝွံတုဲ မၞိဟ်ၜိုတ် ၂၂၀ တၠ ဒးဒုင်ရပ်။[] ထၜးဆန္ဒဂှ် စကၠောန်ဗဒှ် နကဵု နဲကဲၜိုဟ်သြိုဟ် သက္ကုပကီုပရာပ်[] မပ္တံကဵု နဲကဲ ညးဍုင်ကွာန် ဟွံကလင်အမိင် (civil disobedience)၊ ဟွံစှ်ေကမၠောန် (labour strikes)၊ ဟွံဆက်ဆောမ် ကုဒပ်ပၞာန် (a military boycott campaign၊ ကာမ်ပိန်ဇုက်ဖေဝ်ဗကေတ် (a red ribbon campaign)၊ တိတ်ထ္ၜးဆန္ဒ၊ ပစၞးသမ္တီ ကုအမာတ်မဇၞးမာဲတအ် ဒှ်တမ်ရ။

ညးထ္ၜးဆန္ဒ ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင် မရပ်လဝ် "Free Daw Aung San Suu Kyi (ဗလးကဵု ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ" ပ္ဍဲ ၈ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁။

အသာ်ဗကေတ်ဂှ် ဒှ်အရာမပစၞး ကုဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ (NLD) မဒှ်ဗော်ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳတုဲ မၞိဟ်ထၜးဆန္ဒတအ် စကာယာတ်ဗကေတ်ဗွဲဂမၠိုင်ရ။[] တုဲပၠန် ဒွက်ဗၟာ (ကမ္ဘာမကျေဘူး) မဒှ်ဒွက် မစကာလဝ် ပ္ဍဲအခိင်ထၜးဆန္ဒ ၁၉၈၈ တေအ်ဂှ် နဒဒှ် ဒွက်ချဳဓရာင် ပရေင်ဍုင်ကွာန် ပ္ဍဲကဵုထၜးဆန္ဒဏီဂှ် စကာလဝ် ဗွဲမဂၠိုင်ရ။[][][] ပတိုန်လပုဟ်တဲလဒေါဝ်ပိဂှ်လေဝ် နဒဒှ်သင်္ကေတ ထၜးဆန္ဒဂှ် စကာကၠုင်ရ။[] ထၜးဆန္ဒဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ စကတဵုဒှ် သွက်ဂွံဗလးကဵု ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ ကေုာံ သမ္မတ ဦးဝေန်မျေအ် ကေုာံ ညံင်ဂွံပဒတန် သွဟ်မာဲ အတိုင်ကမ္မရှေန်မာဲ မလလောင်တြးလဝ်ကီုလေဝ် ဗွဲကြဴ နကဵုကွးဘာတက္ကသိုလ်တအ်ဂှ် ဗၟံက်ကၠုင်ရုပ်ရဴ ဗတိုက်သရိုဟ် တၠအဝဵုပၞာန်တုဲ ညံင်ဍုင် ဂွံဒှ် ဍုင်ဒဳမဝ်ကရေသဳဇေတ်တ်ရ။ နကဵုကောန်ဍုင်အရင် မပ္တံကဵု မန်၊ ကရေင်၊ ပအိုအ်တအ်ဂှ် ချဳဓရာင်ကၠုင် သွက်ဂွံဗတိုက်သရိုဟ် တၠအဝဵုသီုဖအိုတ်၊ ပလီုသဇိုင်သၞောဝ် ၂၀၀၈၊ ညံင်ဂွံဒက်ပ္တန် သၞောတ်ဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေသဳ မြဴသာ်ဝွံ အရာတၞဟ်ခြာ အကြာ ဂကောံမအာဂတပၠတရဴ ထၜးဆန္ဒတအ် နွံကၠုင်ရ။

ပၞာန်ထိင်ထောအ်အဝဵုဍုင် စကတဵုဒှ် ပ္ဍဲအခိင်ဂယး ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ ၁ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁၊ နကဵု ဒပ်ပၞာန်တအ် သီကေတ်အဝဵု နူကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ညးမကလိဂွံဇမၞးမာဲ ပ္ဍဲသဘင်မာဲ ၂၀၂၀ တုဲ ဒက်ပ္တန် ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်။ နကဵု ပၞာန် လလောင်တြး အကာဲအရာကာတၟေင် ပွိုင်မွဲသၞာံတုဲ အဝဵုဍုင်သီုဖအိုတ်ဂှ် ပအပ်ကဵု သကိုပ် ကဍိုက်ကဍိုပ်ပရေင်စဵုဒၞာ(ဒပ်ပၞာန်) မင်းအောင်လှိုင်း။ လလောင်တြး အကာဲအရာကာတၟေင်ဂှ် ကတဵုဒှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲ ကိုပ်ကၠာ မဟွံဂွံစပံက်စၠတ်ထဝ်ကၟိန်ဍုင်ရ။[][၁၀][၁၁]သမ္မတဍုင်ဗၟာ ဦးဝင်မြင့် ကေုာံ ညးမကဵုကသပ်ဍုင် ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ ဒးဒုင်ကြိုင်၊ ကရောမ်ဂှ် ဝန်ဇၞော် ကေုာံ မၞိဟ်အဓိကတၞဟ်တအ်လေဝ် ဒးဒုင် ရပ်တၟာဂလိုင်ကီုရ။[၁၂][၁၃]

လဒက်ပ္တန် ညးဍုင်ကွာန် ဒစဵုဒစး

[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

Civil disobedience movement and labour strikes

[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
မၞိဟ်မဗိုက်လတက်လဝ် ကယိုင်အစာဘာ ထ္ၜးဆန္ဒ ပ္ဍဲဍုင်ဖာအင် ပ္ဍဲ ၉ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁။

ပ္ဍဲ ၂ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁၊ သၟာကမၠောန်ထတ်ယုက် ကေုာံ ညးဂလိုင်သၟိင်တၠ အလုံမွဲဍုင် သီုကဵု ပ္ဍဲနေပျဳတဝ် ချဳဓရာင်မဟွံကလင်အမိင် (a national civil disobedience movement) (အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှု)၊ ဟိုတ်နူကဵု ပၞာန်သီအဝဵုဍုင်။[၁၄][၁၅] ကာမ်ပိန် ဝှုက်ၜောက် နကဵုယၟု "Civil Disobedience Movement" ဂှ် မၞိဟ်ပါလုပ် 230,000 ပြင်င် အပ္ဍဲပွိုင် ပိ-ပန်တ္ၚဲဂှ်။[၁၆][၁၇][၁၈]မေန်ကဝ်နာင် (မင်းကိုနိုင်) က္ဍိုပ်သကိုပ်ကွးဘာ ၈၈၈၈ ဆဝ်ဗ္ၚုဟ် ညးဍုင်ကွာန် "ဟွံစၟတ်သမ္တီ၊ ဟွံပါလုပ် (no recognition, no participation)" သွက်ဂွံ ဒစဵုဒစး အလဵုအသဳပၞာန်ရ။[၁၉]

သၟာကမၠောန်ထတ်ယုက် နူကဵု ရုင်ဂဥုဲအလဵုအသဳ ၜိုတ်မွဲဒါဇြေန် မလလောင်တြးဟွံစှ်ေကမၠောန်ဂှ် စကတဵုဒှ် နူကဵု ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၃၊ ၂၀၂၁။[၁၇][၂၀] စနူ ၃ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁ သၟာကမၠောန်ထတ်ယုက် နူကဵု ရုင်ဂဥုဲ ကေုာံ ဌာနထတ်ယုက် ၜိုတ် ၁၁၀[၂၁] ပါလုပ် ပ္ဍဲပရေင်ချဳဓရာင်ဂှ်။[၁၆] ပ္ဍဲမၞိဟ် ၁၃ ဂှ် မၞိဟ်တြဴတၠဂှ် နူကဵု ကမ္မတဳဇၞော်မောဝ်ဍုင် မာန္တလေ (မန္တလေ စည်းပင်) သီုကဵု ဒုမြုဝန် ရဲမွန် (vice-mayor Ye Mon) ပတိုန်လိက် နုက်တိတ် နူကမၠောန်၊ နကဵုမထ္ၜး ဒစဵုဒစး ပၞာန်သီအဝဵုဍုင်။[၂၂] သၟာကမၠောန်ဟွံစှ်ေကမၠောန်တအ်ဂှ် ဒးဒုင် ဓရတ် ဘပဠ ကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ။[၂၃] စနူ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၉ ဂှ် ကမၠောန်ထပက် ဝက်သိန် ယဲကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ဂှ် ဒးဒေါအ်ဇူထောအ်၊ ရုင်ဂဥုဲ ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာ ဗွဲဂမၠိုင် ဒးကၟာတ်လဝ်ရ။[၂၄]

သၟာကမၠောန်ဟွံစှ်ေကမၠောန် ဗွဲမပြဟ် ကၠောအ်ကၞာန်အာ ဌာနတၞဟ်တအ်ရ။ ဂကောံအစာဘာထပှ်ဂကောံ သီုကဵု ဂကောံအစာဘာဍုင်ဗၟာ မနွံကဵု ဒြဟတ်မွဲကိုဋ်ဂှ် ပံင်တောဲ မဟွံစှ်ေကမၠောန်ဂှ်ကီုရ။[၁၆] ကောန်ကမၠောန် နူကဵု ဌာနဝန်ဇၞော်ကာဍုင်သအာင် မဒှ်ဌာန သၟဝ်ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳဂှ်လေဝ် ပံင်တောဲ မဟွံစှ်ေကမၠောန်ကီုရ။[၂၁] ပ္ဍဲ ၄ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁ ပ္ဍဲနေပျဳတဝ် သၟာကမၠောန် နူဌာနဝန်ဇၞော်တဵုလွဳ ကေုာံ ဇွောအ်မ (Ministry of Agriculture, Livestock and Irrigation) တိတ်ထ္ၜးဆန္ဒ။[၂၅] ပ္ဍဲ ၅ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁ သၟာကမၠောန်မာင်ဗရိုတ် နူကဵုဒဵုကျဳသိန်တံင် (Kyisintaung copper mines) ပံင်တောဲ ကာမ်ပိန် မဟွံစှ်ေကမၠောန်။[၂၆] သၟာကမၠောန်တအ် ညးတအ် ဆက်ဒစဵုဒစး မဟွံစှ်ေကမၠောန် စဵုကဵု "က္ဍိုပ်သကိုပ် မရုဲစှ် ကလေင်ကလိဂွံ အဝဵုဍုင်ပၠန်"။[၂၆]

ပ္ဍဲ ၅ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁ ပရေင်ချဳဒရာင် ညးဍုင်ကွာန်ဒစဵုဒစး ဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင် ပ္ဍဲကဵုဌာနပရေင်အုပ်ဓုပ်၊ ဂဥုဲ၊ ပညာ "ရုင်ဂဥုဲအလဵုအသဳ ၉၁၊ တက္ကသိုလ် ကေုာံ ကဝ်လိက် ၁၈၊ ကေုာံ ဌာနရုင်အလဵုအသဳ ၁၂ ဌာန နူကဵု ၇၉ ပွိုင်ဍုင်"။[၂၇] နန်းနွေ၊ နူကဵု ဌာနစိတ္တဗေဒ တက္ကသိုလ်လ္ဂုင် ဟီု၊ "ပိုယ်မဒှ်မၞိဟ် မဗတောန်ကွးဘာတအ် သွက်ဂွံသၟာန် ကၠိုဟ် ပရူဓဝ်ဍာံဂှ် နကဵုနဲလဵုလေဝ် ပိုယ်ဂွံဒုင်တဲ အရာမသက္ကုဓဝ်ဍာံ ဟွံမာန်"။[၂၈][၂၉]

ပ္ဍဲ ၈ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ဂှ် လိက်ပရိုင်ဍုင် ကြေးမှုန်း ကဵု မြန်မာ့အလင်း ချူညံင်ညးဍုင်ကွာန် ဂွံဒေါအ်ထောအ် နူကဵုပွမဒစဵုဒစး အလဵုအသဳပၞာန်။[၃၀] ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၈ ဂှ် ဘာဏ်ကမ္ဘောဇ ဒးကၟာတ်ထောအ် ရုင်မွဲလစုတ် ဟိုတ်နူကဵု ကောန်ကမၠောန် ပါလုပ်ပ္ဍဲကဵု ကာမ်ပိန်မဟွံကလင်အမိင်။[၃၁] ဗီုဂှ် ပ္ဍဲကဵု ဘာဏ်တၞဟ်တအ်လေဝ် ဒးဆဵုဂဗ ညိညကီုရ။[၃၁] ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၉ ဂှ် ကောန်ကမၠောန် နူကဵု ဘာဏ်ဗဟဵုဍုင်ဗၟာ ပံင်တောဲ ပါလုပ် ပ္ဍဲကဵု ပရေင်ချဳဓရာင်ဂှ်။[၃၂]

၉ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ဂှ် နူကဵု ဌာနဝန်ဇၞော်ထတ်ယုက် ချူတြး ပ္ဍဲပရိုင် မြန်မာ့အလင်း ညံင်ကောန်ကမၠောန်ထတ်ယုက်တအ် ဂွံကလေင်စှ်ေကမၠောန်။[၃၃] ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၀ ဂှ် နူကဵု သမဂ္ဂသၟာကမၠောန်တအ် ဒစဵုဒစး လတူတၠကမၠောန် မဓရတ် ကောန်ကမၠောန် ကုညးမပါလုပ် ပ္ဍဲကာမ်ပိန်တအ်ရ။[၃၄]

ကာမ်ပိန် ဗဂပ်ဗဗေင် အရာမဆက်စပ် ကုဒပ်ပၞာန်
Military boycott campaign

[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ဝှာင်:MYANMAR BEER AT THE NEW DOREEN RESTAURANT YANGON MYANMAR JAN 2013 (8492498537).jpg
Myanmar Beer ဒးဒုင်ဗဂပ်ဗဗေင် ဟိုတ်နူကဵု ကမ္မဏဳ မပ္တိတ်ဗဳယာဏအ် ဆက်စပ်ဒၟံင် ကုဒပ်ပၞာန်။

ပ္ဍဲ ၃ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁ ပရေင်ချဳဓရာင် ညးဍုင်ကွာန်မွဲ ဆဝ်ဗ္ၚုဟ် "ဒေါအ်ထောအ် နူမရာန်ကပေါတ်တၠအဝဵု (Stop Buying Junta Business)" မဒှ်ကာမ်ပိန် ကပေါတ်မဆက်စပ် ကုပရေင်ပိုန်ဒြပ် ဒပ်ပၞာန်သီုဖအိုတ် လ္ပရာန် လ္ပကဵုဒြဟတ်ရ။[၃၅] ကပေါတ် မပိုင်ပြဳ နကဵုဒပ်ပၞာန် ကေုာံ မဆက်စပ် ကုဒပ်ပၞာန်ဂှ် ကမ္မဏဳဖုန် Mytel၊ ကမ္မဏဳဗဳယ Myanmar Beer၊ Mandalay Beer ကေုာံ Dagon Beer တုဲပၠန် ဆေင်ဍာ်လက်ဖက် ကေုာံ ကဝ်ဖဳ ဗွဲမဂၠိုင်၊ 7th Sense Creation မဒှ်ဆေင် မပံင်တောဲ ကုကောန်ဝုတ် ဂဥုပ်ဗိုလ်ပၞာန် မင်းအောင်လှိုင်၊[၃၆] ကေုာံ ကွဳစက်ဂဒေါအ် (bus lines)ဂမၠိုင်လေဝ် နွံကီုရ။[၃၅]

စပ်ကဵု ကာမ်ပိန်ဏအ်တုဲ အေန်ဂျေန်နဳယာ ၇၁ တၠ မကၠောန်ဒၟံင် သွက် Mytel ပ္ဍဲရးသဂိုင်ဂှ် တိတ်ထောအ် နူကမၠောန် နဒဒှ် ဒစဵုဒစး။[၁၆] ဖျာလ္ၚဵု ကၠဟ်ပ္တိတ်ထောအ် Myanmar Beer နူကဵု ဖျာ။[၃၇]

ပ္ဍဲ ၅ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ဂှ် ကမ္မတဳကိရိန် (Kirin Company) ဒေါအ်ထောအ် နူကဵု ပွမပံင်တောဲ ကု Myanma Economic Holdings Limited (MEHL)မဒှ် ကမ္မဏဳပၞာန်မပိုင်ပြဳ။[၃၈] ပရေင်ပံင်ကောံ joint venture, Myanmar Brewery, ဂှ် ပ္တိတ်ဒၟံင် ဗဳယာမဂၠိုင်ကဵု သွာင် သီုကဵု Myanmar Beer တုဲ နကဵုပရေင်ပံင်ကောံဏအ်ဂှ် ကလိဂွံလဝ် ဗွဝ်ဖျာ ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာ ၈၀%။[၃၈] Kirin's stake ဂှ် နွံကဵု တမ်ရိုဟ်င္ၚုဟ်မ US$1.7 ဗဳလဳယာန်။[၃၈] ပ္ဍဲ ၈ ဖေဖဝ်ဝါရဳ Lim Kaling, ညးမပါလုပ် ပ္ဍဲအရာမဒက်ပ္တန် Razer Inc. လလောင်တြး ညးပ္တိတ်ထောအ် ပရေင်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ် ပ္ဍဲကဵု ပရေင်ပံင်ကောံ joint venture မဒှ် ကမ္မဏဳၜံက်ဂကူသင်္ဂပူရ် မပိုင်ပြဳလဝ် သတံက် ၄၉% ပ္ဍဲကဵု Virginia Tobacco မဒှ် ဒၞာဲရုင်မပ္တိတ်ၜံက် နကဵုပိုင်ပြဳလဝ် နူကဵု MEHL။[၃၉]

ပရေင်ချဳဓရာင် တက်စေဝ်
Pot-banging movement

[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

စတမ်နူ ပၞာန်သီအဝဵုဂှ်ရ မၞိဟ်ပ္ဍဲဒေသ မပ္တံကဵု ဍုင်လ္ဂုင် ကၠောန်ဗဒှ်ပရေင်ချဳဓရာင် တက်စေဝ် ဇၟာပ်ပ်သဝ်တ္ၚဲ ဒစာံနာဍဳ မထ္ၜးသင်္ကေတ ထဍေင်ပ္တိတ်ဟွံခိုဟ် ဟွံသြန်။[၄၀][၄၁][၄၂] ပ္ဍဲဖေဖဝ်ဝါရဳ ၅ ဂှ် မၞိဟ် ၃၀ တၠဒးဒုင်စောဲဒုဟ် ကုဗၠာဲသၟိင် နကဵုပိုဒ်ဇၞော် ၄၇ ဟိုတ်နူမညာန်တက်စေဝ်။[၄၃]

ထၜးဆန္ဒ တိတ်မ္ၚး
Public protests

[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
People from Hpa-an protesting against military coup (9 February 2021)

ပ္ဍဲ ၂ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁ ဂှ် ပ္ဍဲလ္ဂုင် မၞိဟ်ညိည တိတ်ထ္ၜးဆန္ဒ ၜိုတ် ၁၅ မိနေတ် ပ္ဍဲအခိင်ဒေသ ၂၀း၀၀ အာတ်မိက် ညံင်ဂွံကလေင်ပအပ်ကဵုအဝဵု ကေုာံ ဗလးကဵု ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ။[၄၄] ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၄ ဂှ် မၞိဟ် ၃၀ တၠ ထ္ၜးဆန္ဒ ဂတမုက်ဘာတက္ကသိုလ်ဂဥုဲမာန္တလေ ပ္ဍဲဍုင်မာန္တလေ၊ ပ္ဍဲဂှ် မၞိဟ် ၄ တၠ ဒးဒုင်ရပ်။[၄၅][၄၆]

A protester waves the red NLD flag at Yangon's Hledan Junction.

ပ္ဍဲ ၆ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁ ထၜးဆန္ဒ နကဵုမၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် စကတဵုဒှ်ကၠုင် အပ္ဍဲဍုင်ဗၟာ။[၄၇] ထၜးဆန္ဒဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင် ဗွဲမဂၠိုင် မသက္ကုက္ဍိုက်သကိုပ်တုဲ ဗီုညးကဵုညး တိတ်ကၠုင်ဂၠံင်။[၁၈] ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင် မၞိဟ်ၜိုတ် 20,000 တိတ်ထ္ၜးဆန္ဒ မဒစဵုဒစး ပၞာန်သီအဝဵု၊ အာတ်မိက် ညံင်ဂွံဗလးကဵု ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ ကရေဲ "တၠအဝဵုပၞာန် ကဵုကျညိ၊ ကဵုကျညိ၊ ဒဳမဝ်ကရေသဳ သ္ဒးဇၞးရောင် သ္ဒးဇၞးရောင် နကဵု ဘာသာဗၟာ။ လစဝ် (ညးဒဳကွဳစက်)တအ် ပတ်ဟန် နဒဒှ် မထံက်ဂလာန်။ ကာလညးတအ် စိုပ် ဂၠံင်ပန်သွာင် (ဂၠံင်အင်စိင်-လှည်းတန်) ဂှ် ဗၠာဲသၟိင်တအ် ကၟာတ်ဟွံကဵု ဆက်အာဂတ။[၄၈] ပ္ဍဲဂှ် သၟာကမၠောန် နူကဵု ဂကောံသၟာကမၠောန် ၁၄ ဂကောံပံင်တောဲပါလုပ်။ ဗီုရုပ်တအ်ဂှ် ဗလးထ္ၜးဒၟံင် ပ္ဍဲဝှုက်ၜေါက်တုဲ မၞိဟ်စိုတ်လုပ်စဂၠိုင်၊ ဆဂး အခိင်ၜိုတ် ၁၄း၀၀ ဂှ် မၞိဟ်အောန်စှ်ေအာ။ ကွဳစက်ပါက်ဍာ် ဗၠာဲသၟိင်ဂှ် စဵုဒၞာစွံလဝ် ပ္ဍဲသူလေ။[၂၈] သဝ်တ္ၚဲညိဂှ် ပ္ဍဲမာန္တလေ၊ ပျေန်မနာတအ်လေဝ် စထ္ၜးကၠုင်ဆန္ဒဇၞော်ဇၞော်ကီု။ ပ္ဍဲမာန္တလေဂှ် စတိတ် ပ္ဍဲအခိင် ၁၃း၀၀၊ ထၜးဆန္ဒ ဆက်ကၠောန်အာ နကဵု ကွဳလိုင်ဓါတ် စဵုကဵု ၁၆း၀၀။ ၜိုတ် ၁၈း၀၀ ဂှ် ဗၠာဲသၟိင်တအ် ထိင် ထၜးဆန္ဒမာန်အာ။[၂၈]

Many people protesting against the military coup on the main road in Kyaukse.

ပ္ဍဲ ၇ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ဂှ် ထၜးဆန္ဒဂှ် ပြးကၞာန်အာ အပ္ဍဲဍုင် ပ္ဍဲကဵုဍုင်ရးဗွဲမဂၠိုင်။ မၞိဟ်ဂၠိုင်အိုတ်ဂှ် ပ္ဍဲလ္ဂုင် မၞိဟ်ဒှ်အာၜိုတ် 150,000 ဇက်တိုန် အဝိုင်လှည်းတန် ကေုာံ ကျာ်စုလောဟ် ပ္ဍဲလဒေါဝ်ဍုင်လ္ဂုင်။[၄၉][၅၀] မၞိဟ်ထ္ၜးဆန္ဒတအ် အာတ်မိက် ညံင်ဂွံဗလးကဵု ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ ကေုာံ ဦးဝေန်မျေအ်၊ ကရေဲဒၟံင် "ပၟိက်ပိုယ် (ဒို့အရေး) ကေုာံ တၠအဝဵုပၞာန် ကဵုကျညိ။[၅၁] ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် ဍုင်သကုတ်လတူမ္ဂး နေပျဳဒဝ်၊ မာန္တလေ၊ ဗုကာံ၊ ဖာက၊ လာရှဝ်၊ မကွေ၊ ပျေဥူလွန်၊ တံင်ကျဳ၊ ဍုင်ဗၟာသကုတ်သၟဝ်မ္ဂး မတ်မလီု၊ ထဝါဲ၊ ဖာသီ၊ မြံင်မြ၊ ဗြဝတဳ။[၅၀][၅၂][၄၉]

Protesters riding motorcycles on 78th Road near Mandalay Central Railway Station

ပ္ဍဲ ၈ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ဂှ် ညးထ္ၜးဆန္ဒတအ် ဆက်ကၠောန်ဒၟံင်ရ။ ပ္ဍဲကဵုဍုင်ဇၞော် နေပဳတဝ်ဂှ် ဗၠာဲသၟိင်တအ် ဒးစကာပါက်ဍာ် သွက်ဂွံပရးမၞိဟ်။[၅၃] တဳဝဳဍုင်ဗၟာ MRTV လလောင်တြး ကမၠောန်ဒစဵုဒစး သၟိင်တၠအဝဵုတအ်ဂှ် ဒှ်ကမၠောန်မ္ၚးသၞောဝ်။[၅၄] ကုညးမကၠောန် ကမၠောန်မဗၠေတ်သၞောဝ်တအ်ဂှ် ရန်ဂီုကၠီုဍုင် သၞောဝ်တန်ကြန်ဍုင်တုဲ သရပ်စပ်အာ အတိုင်သၞောဝ်ရောင်ဂှ် နူကဵုတဳဝဳဂှ် လလောင်တြးလဝ်ရ။[၅၅][၅၆] သဝ်တ္ၚဲဂှ် နကဵုဍုင် ပ္တိတ်သၞောဝ်ပၞာန် (martial law) တုဲ ဟွံကဵုအခေါင်အာကၠုင် ပ္ဍဲအခိင်ဗတံ။

ပ္ဍဲ ၉ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ညးထ္ၜးဆန္ဒတုဲ ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက် သၞောဝ်ပၞာန် ဆက်တိတ် ထ္ၜးဆန္ဒ ဒၞာဲဗွဲမဂၠိုင်ရ။[၅၇] ကြဴနူ မဂွံထ္ၜးဆန္ဒအခိင်ၜိုတ်ဒးရးတုဲ နကဵု ဗၠာဲသၟိင်တအ် ဗှ်ထ္ၜးကဵု သၞောတ်ရာဇဝတ် ပိုဒ်ဇၞော် ၁၄၄ ဒဒှ်ရ အခေါင်ပကောံမၞိဟ်ဂၠိုင်နူ မသုန်ဟွံဂွံ၊ ကဵုပရးမၞိဟ်ဂှ် ဟွံပရး၊ တုဲပၠန် ကၠဟ် ဗၠာဲသၟိင် နကဵုမတၟအ်၊ ဍိုတ်၊ ပေါဟ်ဗၠာဲသၟိင် နကဵုမဂဝ်လဳ၊ မတၟအ်တုဲ နကဵုဗၠာဲသၟိင်တအ် ပရးမၞိဟ် နကဵုမပန်ကဵု မကမ်ရဝ်ဗါ၊ စကာ ပါက်ဍာ်။[၅၈][၅၉]မၞိဟ်မဒးဝပ် ဒးဘဲဗွဲမဂၠိုင် ရုင်ကုလသမဂ္ဂ ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာ ပ္တိတ်လိက်လလောင်တြး အာတ်မိက် ပွမလၞိန်ဗပိန် ညးထ္ၜးဆန္ဒဗီုဗီုဏအ် ဟွံဒုင်တဲရ။[၅၈]

ရုင်ဗၠာဲသၟိင် ပ္ဍဲကဵုဍုင်ဇၞော်ဇၞော် ဗီုကဵု နေပျဳတဝ် ကေုာံ မကွေတအ်ဂှ် ဒးဒုင်ကၠဟ်ပလီု နကဵု ညးထ္ၜးဆန္ဒတအ်။[၆၀] ပ္ဍဲ ၉ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ဗၠာဲသၟိင် ခွန်အောင်ကိုကို နူကဵု ရုင်ဗၠာဲသၟိင် နေပျဳတဝ် တိတ်နူလျိုင်တုဲ လုပ်ပံင်ကဵု ညးထ္ၜးဆန္ဒတအ်၊ ညးဂှ် ဒှ်ဗၠာဲသၟိင် အဃောမယိုက်ဂၠေင်တာလျိုင် တိတ်ပံင်တောဲ ကုညးထ္ၜးဆန္ဒ ကိုပ်ကၠာအိုတ်ရ။[၆၁] ပ္ဍဲဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၀ ဂကောံဗၠာဲသၟိင် မွဲဂကောံ နူကဵုတွဵုရးဍုင်ကရေင် လလောင်တြး ဟွံထံက်ဂလာန် ပၞာန်သီအဝဵု။[၆၂]

ပ္ဍဲဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၁၊ ၂၀၂၁ ဂှ် ကောန်မန်၊ ကရေင်၊ ပအိုအ်တအ် ပံင်ကောံတုဲ ထ္ၜးဆန္ဒ ပ္ဍဲလတူဍုင်မတ်မလီု နကဵုတင်ရန်တၟအ် "တၠအဝဵုလဵုဟွံဟီု ဒစဵုဒစးဖအိုတ် (အာဏာရှင်ဟူသမျှ တော်လှန်ကျ)"။ ရမ္သာင်ကရေဲ အဓိကဂှ် ပန်တင် " အာဏာရှင်စနစ် တိုက်ဖျက်ရေး ဒို့အရေး၊ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ဖျက်သိမ်းရေး ဒို့အရေး၊ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စု ပေါ်ပေါက်ရေး ဒို့အရေး၊ မတရား ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရသူများ လွှတ်ပေးရေး ဒို့အရေး" ပ္ဍဲဂှ် သၟတ်မန်မွဲ ဟီုကဵု အစာပရိုင်ဌာန်ဗၠးၜးမန် "ပိုယ်ဂှ် တၠအဝဵုပၞာန်လေဝ် ဟွံမဲပၟိက်၊ တၠအဝဵုဒဳမဝ်ကရေသဳလေဝ် ဟွံမဲပၟိက်၊ တၠအဝဵု ဂကူလဵုလေဝ် ဟွံမဲပၟိက်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပိုယ်ထ္ၜးဆန္ဒ နကဵုက္ဍိုပ် တၠအဝဵုလဵုဟွံဟီု ပိုယ်ဒစဵုဒစးဖအိုတ်"။ ညံင်ရဴ ပ္ဍဲဍုင်မတ်မလီုကီု ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင်လေဝ် ကောန်ဍုင်အရင် မပ္တံကဵု ဂကူကရေင်၊ ဂကူကချေင်၊ ဂကူချေင်၊ ဂကူမန်၊ ဂကူသေံ၊ ဂကူယခေင်၊ ဂကူဗမာ၊ ဂကူလဳသူ၊ ဂကူဝ၊ ဂကူပအိုအ်၊ ဂကူပလံင်၊ ဂကူဒိုင်နက်၊ ဂကူမြို့၊ ဂကူအင်းသား၊ ဂကူမရမာကြီး၊ ဂကူသက်၊ ဂကူဟိန္ဒူ၊ တမေလ်တအ် ပံင်ကောံတုဲ ထ္ၜးဆန္ဒ မအာတ်မိက် သၞောတ်ဖေက်ဒရေဝ်ကီုရ။ [၆၃]

ပ္ဍဲ ၁၂ ဖေဖဝ်ဝါရဳ မဒှ် တ္ၚဲကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံဂှ် ဗၠာဲသၟိင်တအ် အာတ်မိက် ကဵုပရးမၞိဟ်တုဲ ဟိုတ်နူ ဟွံပရးတုဲ ဗၠာဲသၟိင် လုပ်ထကးမၞိဟ်အတေင်၊ ပန်ဘပဠဂၠံင်လတူ၊ မၞိဟ်ဒစိတ်တၠ ဒးဒုင်ရပ် ပ္ဍဲမတ်မလီု။[၆၄][၆၅] ကြဴနူ မရပ်ကြိုင်လဝ် ပွိုင် ၈ နာဍဳတုဲ ကလေင်ဗလးကဵု သီုညးဖအိုတ်ပၠန်။[၆၆]

ပ္ဍဲဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၄ ဗၠာဲသၟိင်မွဲ အဃောမကေတ်ဒၟံင် တာလျိုင်ဂီုကၠီု ပ္ဍဲကဵု အရာပ်သ္ၚိနှင်းဆီ၊ ပွိုင်ဍုင်အောင်မြေသာစံ၊ ရးမာန္တလေဂှ် ပ္ဍဲဂၠံင်ကမ်းနားလမ်းဂှ် ညးဍုင်ကွာန်တအ် ဗိုင်ရပ်တုဲ ကော်ပၠုပ် ပ္ဍဲဇြပ်သဘင်ဓရ်မွဲရ။ ညးဍုင်ကွာန်တအ် ၜုင်တက် စဵုကဵုဗၠာဲသၟိင်ဂှ် စိပ်အာရ။ နကဵု ဒဏ်သရ မဒးဒုင်ၜုင်တက် ကုညးဍုင်ကွာန်ဂှ် ဗၠာဲသၟိင်ဂှ် ဒးချိုတ်အာ ပ္ဍဲရုင်ဂဥုဲပၞာန် ပ္ဍဲဍုင်ပြင်ဦးလွင် ပ္ဍဲဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၆ ဂှ်ရ။[၆၇]

မစၟတ်သမ္တီ သွဟ်မာဲ

[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

မၞိဟ်စၞးမဂွံဇမၞးလဝ်မာဲ နူကဵု သဘင်မာဲ နဝ်ဝေမ်ဗါ ၂၀၂၀ ဂှ် နကဵု အလဵုအသဳပၞာန် ဟွံပဒတန် လုပ်သၞောဝ်ဏီရ။ ပ္ဍဲဖေဖဝ်ဝါရဳ ၄၊ ၂၀၂၁ ဂှ် မၞိဟ်စၞး နူကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ၜိုတ် ၇၀ တၠ ကၠောန်သဘင်ဒုင်သစာ ပ္ဍဲနေပျဳတဝ်၊ တုဲ လလောင်တြး ဇကုဂှ် ဒှ်မၞိဟ်စၞး ညးဍုင်ကွာန် မရုဲစှ်လဝ် နဒဒှ် မၞိဟ်မဂွံအခေါင်ပတန်သၞောဝ် ပွိုင်အာယုက် မသုန်သၞာံရ။[၆၈] တ္ၚဲယးဂှ် မၞိဟ်စၞး ၃၀၀ တၠ ပဒတန် ဒဒှ်ရ ညးတအ် ဒက်ပ္တန်လဝ် ကမ္မတဳမပစၞးစၠတ်ထဝ်ကၟိန်ဍုင်။[၆၉][၇၀] နကဵု ကမ္မတဳဂှ် ကၠောန်သဘင်ကောံဓရီုကိုပ်ကၠာအိုတ် နကဵု Zoom[၇၁]

ပ္ဍဲ ၆ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁ ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဗွဲမဂၠိုင် သီုကဵု ဗော်ကောန်ဂကူသေံ (Shan Nationalities League for Democracy SNLD)၊ ဗော် (Democratic Party for a New Society)၊ ဗော်ကောန်ဂကူကရေင် (Karen National Party) ကေုာံ ဗော်ကောန်ဂကူချေင်အရှဝ် (Asho Chin National Party) လလောင်တြး ဒဒှ်ရ ဒပ်ပၞာန် အာတ်မိက် ညံင်ဗော်ညးတအ် ဂွံပလံင်မၞိဟ်စၞး ပ္ဍဲကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်ဂှ် ညးတအ် ဟွံဒုင်တဲ။[၇၂] နကဵုဗော်ဇၞော်မောဝ်ကရေင်ဍာဲ (Karenni National Progressive Party) လလောင်တြး ဒစဵုဒစး ပၞာန်သီအဝဵု အာတ်မိက် ဂွံပသောင်ပြသၞာဍုင် နကဵုနဲမဆဵုဂဗတက်ကျာ။[၇၃]

ပ္ဍဲ ၇ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ကမ္မတဳပါလဳမာန်ဂှ် လလောင်တြး ဒဒှ်ရ ပၞာန်သီအဝဵုဂှ် ဒှ်အရာမကလိလောန်ဒုဟ် တုဲပၠန် ကပိနေတ်ဝန်ဇၞော် မင်းအောင်လှိုင် မဒက်လဝ်ဂှ် ဒှ်အရာ မဟွံလုပ်ကဵုသၞောဝ်။[၆၉] နကဵု ကမ္မတဳဂှ်ဟီု ပၞာန်ကလိလောန်ဒုဟ် အတိုင်သၞောဝ်ပိုဒ် ၆တုဲ ဟီု ညံင်အဝဵုဍုင်ဂှ် ကလေင်ပအပ်ကဵု အလဵုအသဳညးဍုင်ကွာန်။[၆၉] နကဵုကမ္မတဳဂှ် ကဵုကသပ် ကုကုလသမဂ္ဂ ကေုာံ ဍုင်နာနာ ကိစ္စဍုင်ဗၟာ အရာအိုတ်သီုဂှ် ဒးဆက်ကဵုညးတအ်။[၆၉]

ဗီုအလဵုအသဳပၞာန် မရပ်စပ်ဂမၠိုင်

[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ထပိုတ်အေန်တာနေတ်

[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ပ္ဍဲ ၄ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁ ကမၠောန်တေဝ်လဳဖုန် (telecom operators) ကေုာံ ကမၠောန်အေန်တာန်တအ် ဒးဒုင်ကဵုအမိင် သွက်ဂွံ ကၟာတ်ထောအ် ဝှုက်ဗောက် စဵုကဵု ၇ ဖ ေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁။[၇၄] Myanma Posts and Telecommunications (MPT) မဒှ်ကမ္မဏဳ ဍုင်မပိုင်ပြဳဂှ် ကၟာတ်ထောအ် ဟွံကဵု ပလံင်လိက် Facebook Messenger၊ အေန်သတာဂြာမ် (Instagram) ကေုာံ WhatsApp တုဲ နကဵု ကမ္မဏဳ Telenor Myanmar ဂှ် ကၟာတ် ဆ ဝှုက်ဗောက်ဟေင်။[၇၅][၇၄] ဝှုက်ဗောက်ဂှ် စကာ နဒဒှ် ပရေင်အဆက်စမၠောအ် ပရးဝါဒ ပ္ဍဲကဵု ပရေင်ချဳဓရာင် civil disobedience campaign's labour strikes ကေုာံ ပရေင်ချဳဓရာင်ဗဂပ်ဗဗေင်ဂမၠိုင်ရ။[၇၄] ကောန်ဍုင်ဗၟာ ၜိုတ်ကဝက်ဂှ် စကာဒၟံင် ဝှုက်ဗောက်။[၇၄] ဟိုတ်နူ ဝှုက်ဗောက် မဒးဒုင်ကၟာတ်တုဲ ညးဍုင်ကွာန်တအ် စကာကၠုင် Twitter.[၇၆] တ္ၚဲယးဂှ် နကဵုအလဵု သီုဆက်ကၟာတ်ထောအ် Twitter ကီုရ။[၇၇][၇၈] ပ္ဍဲအခိင်ဂယး ၆ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၁ အလဵုအသဳကၟာတ်ထောအ် အေန်တာနေတ် အလုံမွဲဍုင်။[၇၉] ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ကီု နကဵု ဝှုက်ဗောက် အာတ်မိက်အလဵုအသဳ ညံင်ဟွံဂွံကၟာတ်ထောအ် သဵုရှေဝ်မဳဒဳယာကီုရ။[၈၀] အဆက်စမၠောအ် အေန်တာနေတ်ဂှ် တ္ၚဲယးဂှ် ကလေင်ပံက်ကဵုပၠန်ကီုလေဝ် ဒတန်သဵုရှေဝ်မဳဒဳယာသီုဖအိုတ်ဂှ် ဆက်ကၟာတ်လဝ်ဖိုဟ်ရ။[၈၁] ပ္ဍဲ ၁၄ ဖေဖဝ်ဝါရဳ၊ တေဝ်လဳနဝ် (Telenor) လလောင်တြး ဒဒှ်ရ ညးတအ် ဟွံဆက်ကလိဂွံအခေါင် သွက်ဂွံဗလးကဵု အေန်တာနေတ်။[၈၂] စတမ်နူ ၁၅ ဖေဖဝ်ဝါရဳ သၟိင်ပၞာန် ကလေင်ကၟာတ် အေန်တာနေတ် အလုံမွဲဍုင်ပၠန်၊ ကၠိုဟ်တ္ၚဲဟွံသေင် နူအခိင် ဗတမ် ၁ နာဍဳကလေင် စဵုကဵု ဂယး ၉ နာဍဳ။[၈၃][၈၄]

မပ္တိတ် သၞောဝ်ဂီုကၠီုသာဲဗါ (cybersecurity law)

[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ပ္ဍဲ ၉ ဖေဖဝ်ဝါရဳဂှ် နကဵု သၟိင်ပၞာန် ဓဇက်ပ္တိတ် သၞောဝ်ဂီုကၠီုသာဲဗါ (မူအပြောမ်) သီုဖအိုတ် နွံ ၃၆ မုက် မဆေင်စပ် ကုကမၠောန်တေဝ်လဳဖုန် ကေုာံ အေန်တာနေတ်ဂမၠိုင်ရ။[၈၅] သၞောဝ်ဂှ် ပကဵု ညံင်အလဵုအသဳ ကလိဂွံအခေါင် သွက်ဂွံကၟာတ်လဒဵု၊ ပိုင်ခြာ ပ္ဍဲအရာမစကာ အေန်တာနေတ်ရ။[၈၅] နကဵု ဂကောံ ၁၅၀ ဂကောံပံင်ကောံတုဲ ပ္တိတ်လိက်လလောင်တြး ဒဒှ်ရ သၞောဝ်ဂှ် ပကဵု ညံင်ဂွံကၟာတ်လဒဵု အခေါင်သဇိုင်ကောန်မၞိဟ် မဆေင်ကဵု အခေါင်ဟီုဂးဗွဲမဗၠးၜးရ။[၈၅]

မပ္တိတ် သၞောဝ်ပၞာန် (martial law)

[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ပ္ဍဲ ၈ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ဂှ် သၟိင်ပၞာန် ပ္တိတ်အမိင် သၞောဝ်ပၞာန်[၈၆] နကဵုသၞောဝ်ပၞာန်မ္ဂး အခိင်ဗတံ နူသဝ်တ္ၚဲ ၈ နာဍဳ နူဂယး ၄ နာဍဳ အခေါင်တိတ်မ္ၚး ဟွံမဲ၊ တုဲပၠန် မၞိဟ်ဂၠိုင်နူ ၅ တၠ[၈၇] ကောံရေင်သကအ် ပ္ဍဲမ္ၚး ဒၞာဲမဆေင်ကဵု မၞိဟ်ဂမၠိုင် ကေုာံ ထ္ၜးဆန္ဒ ဟွံဂွံရ။[၈၆] သၞောဝ်ပၞာန်ဂှ် ဆေင်စပ်ကဵု ဆေင်စပ် ကုပွိုင်ဍုင် ၇ ပ္ဍဲမာန္တလေ ကေုာံ မွဲပွိုင်ဍုင် ပ္ဍဲရးဨရာဝတဳ။[၈၆] နူဂှ် သမၠဲပတိုန် ပွိုင်ဍုင်ဗွဲမဂၠိုင် ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင်၊ ယှိုယ်ဗဝ်၊ မုံရွာ၊ စကိုင်၊ ကလေ ပ္ဍဲရးစကိုင်၊ ဍုင်ဗဂေါ၊ ဖာသံင် ပ္ဍဲတွဵုရးကရေဲဍာဲ၊ မဒှ်ဒၞာဲ မၞိဟ်မထ္ၜးဆန္ဒဂၠိုင်တအ်ရ။[၈၇] နူဂှ်ပၠန် သၞောဝ်ပၞာန်ဂှ် ပြးကၠောအ်အာ သီုဖအိုတ် ၉၀ ပွိုင်ဍုင်။[၈၈]

ပရးမၞိဟ် နကဵုဒြဟတ်

[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ပ္ဍဲ ၈ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ဂှ် ဗၠာဲသၟိင်တအ် စစကာ မကံရဝ်ဗါ၊ ပန်ကဵု အမၠံက်ဍာ်၊ ကၠဟ်ကဵု ဂေသ်ရမတ်တုဲ ပရးမၞိဟ်ရ။[၈၉] ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၉ ပ္ဍဲနေပျဳတဝ် မၞိဟ်ထ္ၜးဆန္ဒ ၜါတၠ ဒးဒုင်ပန် နကဵုလွဟ်တုဲ ဒးတိုန်ရုင်ဂဥုဲ။[၉၀] သၟတ်ဗြဴအာယုက် ၁၉ သၞာံ မြသွဲ့သွဲ့ခိုင်[၉၁] ဒးပ္ဍဲက္ဍဟ်တုဲ က္ဍဟ်ချိုတ် (brain dead)[၉၂] သၟတ်ဗြဴဂှ် ဒးဒုင်ပန် နကဵုမကမ်ဗကေဝ်[၉၃] နကဵု ဗၠာဲသၟိင်။[၉၄][၉၅] ဟိုတ်နူဏအ်တုဲ နကဵု ကုလသမဂ္ဂ ပ္တိတ်လိက်လလောင်တြး ဒစဵုဒစး လတူအလဵုအသဳ မဖန်ဏာလဝ်ဂှ်ရ။[၉၆] ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင် ကောန်ပၞာန်တအ် ဒးမံင်လက်ကြဴ ဗၠာဲသၟိင်တုဲ ကေတ်ဂီုကၠီုရ။[၉၇] ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၂ ပ္ဍဲ (တ္ၚဲကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံ) ဂှ် ပ္ဍဲ ဍုင်မတ်မလီု နကဵုဗၠာဲသၟိင် ဒးပန်နကဵုသေနာတ် ဂၠံင်လတူ သွက်ဂွံပရးမၞိဟ်ရ။[၉၈]ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၄ ပ္ဍဲမြစ်ကြီးနား မၞိဟ်တအ် ကောံဒၟံင် ပ္ဍဲကဵု ရုင်ဗလးဒြဟတ်လလဳဂှ် နကဵု ဗၠာဲသၟိင် ကေုာံ ပၞာန်ဂီုကၠီု ဒးပန် နကဵုသေနာတ် ဂၠံင်လတူ၊ ကၠဟ်ကဵု ဂေသ်ရမတ်တုဲ ပရးမၞိဟ်ရ။ တုဲပၠန် အစာပရိုင် ၅ တၠလေဝ် ဒးဒုင်ရပ်ကီုရ။[၉၉] ဆဂး သၟာပရိုင် မဒးဒုင်ရပ်တအ်ဂှ် တ္ၚဲယးဂှ် ဗလးကဵု သီုညးဖအိုတ်ပၠန်ရ။

နကဵုလပါ် ဗၠာဲသၟိင် ကေုာံ ဒပ်ဂီုကၠီုတအ်မ္ဂး အတိုင်သၞောတ်ဗၠာဲသၟိင် မရပ်စပ် အဓိကိုရ်ဂမၠိုင် ဥပဒေပိုဒ်ၝောအ် ၁၄၄၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ နကဵု စက်သမၠဲရမ္သာင် ဟီုဂးကဵုသတိ ညံင်ဂွံပရးကဵုမၞိဟ်၊ ယဝ်ရ ဟွံပရးကဵု အတိုင်မအာတ်မိက်ဟေင် ညးတအ် လုပ်ပသောင် နကဵုဒြဟတ်၊ မၞိဟ်မထေက်ကဵု ဒးရပ်ဂှ် ရပ်ကော်ဏာ ရုင်ဗၠာဲသၟိင်ရ။[၁၀၀]

ကုညးမဆဝ်ဗ္ၚုဟ်ဒၟံင် ညံင်ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲကဵု CDM ဗွဲတၟေင် သၟာအနုသုခုမတအ် နကဵု အလဵုအသဳ ပ္တိတ်လိက် ဒဒှ်ရ ညးတအ် ပံက်လဝ် အမှု နကဵု ရာဇာသတ်ဇၞော် ပိုဒ်ဇၞော် ၅၀၅-က မဒှ်ဒုဟ်။ မၞိဟ်မဒးဒုင်ပတိတ်ဝရာန် ပ္ဍဲတ္ၚဲ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၇ ဂှ် ပြေတီဦး၊ ကိုပေါက်၊ လူမင်း၊ ဝိုင်း၊ ဏကြီ ကေုာံ အနဂ္ဂ။[၁၀၁] ပါဲနူဂှ်တုဲ နူကဵု ဗၠာဲသၟိင်တအ် ဆက်ဏာ ဖုန် ကုသၟာအနုသုခုမတအ်တုဲ ဟီု"ထ္ၜးဆန္ဒ ဗလးကဵု ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ၊ နွံပၟိက် ဒဳမဝ်ကရေသဳဂှ် နကဵုသၟိင်တၠတအ် ညးတအ် ဟွံဟီု၊ အခေါင်နွံပေင်င်။ ဆဂး ဆဝ်ဗ္ၚုဟ် CDM ဂှ် နကဵုသၟိင်တၠတအ် ညးတအ် နကဵုနဲလဵုလေဝ် ဟွံကဵုအခေါင်တုဲ ယဝ်ရဆက်ကၠောန်အာဒၟံင်ဏီမ္ဂး ညးတအ် ရပ်ရောင်" မြဴသာ်ဝွံ သၟာအနုသုခုမ John Lwin ကလေင်လဴဗ္စ ပ္ဍဲကဵုမုက်ဝှုက်ဗောက်ဇကု နကဵုရမ္သာင်တုဲ ဒဒှ်ရ စပ်ကဵု ကိစ္စထ္ၜးဆန္ဒ ကေုာံ ဆဝ်ဗ္ၚုဟ် CDM ညးမချူပတိုန်လဝ် ပ္ဍဲမုက်လိက်ညး သီုဖအိုတ်ဂှ် ညးတအ် ပလီုဇိုတ်ထောအ် ဖအိုတ်ရ။[၁၀၂]


  1. Anti-Coup Protest on Streets of Myanmar's Second City (February 3, 2021).
  2. Daily Briefing in Relation to the Military Coup (2021-02-07).
  3. Myanmar adopts nonviolent approach to resist army coup (in en) (2021-02-03).
  4. CNN, Carly Walsh and Akanksha Sharma. Protests break out in Myanmar in defiance of military coup.
  5. Myanmar restaurant in Bangkok promotes anti-coup activity (2021-02-06).
  6. Resistance to coup grows despite Myanmar's block of Facebook (2021-02-04).
  7. Songwriter Who Provided "Theme Song" to 8888 Uprising Finally Honored (2018-08-09).
  8. Myanmar blocks Facebook as resistance grows to military coup. ABC News (Australia) (Feb 5, 2021).
  9. Myanmar military seizes power, detains elected leader Aung San Suu Kyi (1 February 2021). Archived from the original on 1 February 2021။ Retrieved on 12 February 2021
  10. Myanmar gov't declares 1-year state of emergency: President's Office (1 February 2021).
  11. Myanmar Leader Aung San Suu Kyi, Others Detained by Military. VOA (Voice of America) (1 February 2021).
  12. Beech၊ Hannah။ "Myanmar's Leader, Daw Aung San Suu Kyi, Is Detained Amid Coup"၊ 31 January 2021။ 
  13. "Myanmar military seizes power in coup after detaining Aung San Suu Kyi"၊ 1 February 2021။ 
  14. Nay Pyi Taw, Mandalay healthcare staff to join "Civil Disobedience Campaign" (2 February 2021). Archived from the original on 3 February 2021။ Retrieved on 12 February 2021
  15. Myanmar Medics Prepare Civil Disobedience Against Military Rule (2 February 2021).
  16. ၁၆.၀ ၁၆.၁ ၁၆.၂ ၁၆.၃ Teachers, students join anti-coup campaign as hospital staff stop work (2021-02-03).
  17. ၁၇.၀ ၁၇.၁ After coup, medical workers spearhead civil disobedience campaign (2021-02-02).
  18. ၁၈.၀ ၁၈.၁ EXPLAINER: How are the Myanmar protests being organized? (2021-02-09).
  19. Veteran activist calls for civil disobedience in wake of coup.
  20. Myanmar doctors stop work to protest coup as UN considers response. Financial Review (3 February 2021).
  21. ၂၁.၀ ၂၁.၁ Myanmar's Medics Launch Civil Disobedience Campaign Against Coup (2021-02-03).
  22. Mandalay vice mayor, MCDC members resign (2021-02-03). Archived from the original on 2021-02-08။ Retrieved on 2021-02-12
  23. Government medics receive threats for civil disobedience campaign (in en-US) (2021-02-05).
  24. "Health Care Feels The Pinch as Myanmar Medical Workers Join Civil Disobedience Movement" (in en)၊ Radio Free Asia၊ 9 February 2021။ 
  25. စစ်အစိုးရကို နေပြည်တော်က နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းတွေ ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြ (in my). Radio Free Asia.
  26. ၂၆.၀ ၂၆.၁ "Myanmar Copper Miners Join Anti-Coup Strike"၊ 2021-02-06။ 
  27. "Thousands Join Peaceful Protests Against Myanmar Military"၊ 2021-02-05။ 
  28. ၂၈.၀ ၂၈.၁ ၂၈.၂ "Thousands Take to Streets of Myanmar to Protest Military Takeover"၊ 2021-02-06။ 
  29. Civilian Disobedience Campaign' takes flight in Myanmar (2021-02-05). Archived from the original on 2021-02-05။ Retrieved on 2021-02-12
  30. Media group worries over press freedom in Myanmar under military rule (2021-02-08). Archived from the original on 2021-02-08။ Retrieved on 2021-02-12
  31. ၃၁.၀ ၃၁.၁ KBZ Bank temporarily shuts down all branches (2021-02-08). Archived from the original on 2021-02-23။ Retrieved on 2021-02-12
  32. Central Bank of Myanmar Staff Join Anti-Coup Protests (in en-US) (2021-02-10).
  33. Request To Health Workers (in en-US) (2021-02-09).
  34. Trade union in Myanmar to prosecute those taking legal action against CDM participants (2021-02-10). Archived from the original on 2021-02-19။ Retrieved on 2021-02-12
  35. ၃၅.၀ ၃၅.၁ Myanmar calls for boycott of Tatmadaw linked products and services (2021-02-03). Archived from the original on 2021-02-21။ Retrieved on 2021-02-12
  36. Military Chief's Family Members Spend Big on Blockbuster Movies, Beauty Pageants.
  37. MYANMAR PROTESTS LIVE: Tens of thousands gathering in Yangon, demonstrations in other major cities (in en-US) (2021-02-08).
  38. ၃၈.၀ ၃၈.၁ ၃၈.၂ Japan's Kirin ends Myanmar beer tie-up with army-owned partner after coup. Archived from the original on 2021-02-05။ Retrieved on 2021-02-12
  39. hermesauto (2021-02-09). Razer co-founder and director Lim Kaling pulls out of Myanmar joint venture (in en).
  40. Myanmar coup: army blocks Facebook access as civil disobedience grows (2021-02-04).
  41. Anti-coup protests ring out in Myanmar's main city (2 February 2021).
  42. Myanmar coup latest: UN Security Council stops short of issuing statement. Nikkei Asia.
  43. 30 arrested in Mandalay for pot-banging movement in protest against military coup.
  44. စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို အနုနည်းအာဏာဖီဆန်မှု တချို့ရှိလာခြင်း (in my).
  45. Mandalay citizens protest against Tatmadaw rule (2021-02-04). Archived from the original on 2021-02-04။ Retrieved on 2021-02-12
  46. Four arrested in Mandalay after street protest against military coup.
  47. CNN, Carly Walsh and Akanksha Sharma. Protests break out in Myanmar in defiance of military coup. CNN.
  48. "Thousands of Myanmar protesters in standoff with police in Yangon"၊ 2021-02-06။ 
  49. ၄၉.၀ ၄၉.၁ စစ်အာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်မှု ရန်ကုန်မြို့ခံသိန်းနဲ့ချီ စုဝေး (in my) (2021-02-07).
  50. ၅၀.၀ ၅၀.၁ Anti-coup mass protests take place in cities across Myanmar (in en).
  51. စစ်အာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်မှု ဒုတိယနေ့လူထုဆန္ဒပြပွဲများ (in my).
  52. Tens of Thousands Take to Streets in Myanmar to Protest Military Regime (in en-US) (2021-02-07).
  53. Myanmar police fire water cannon in Naypyidaw, warn protesters to disperse or face force (in en). Archived from the original on 2021-06-14။ Retrieved on 2021-02-12
  54. Martial law declared in parts of Myanmar as rallies heap pressure on coup leaders (in en). Archived from the original on 2021-06-14။ Retrieved on 2021-02-12
  55. "Myanmar state TV says public does not accept wrongdoers, warns of legal action" (in en)၊ Reuters၊ 2021-02-08။ 
  56. ပြည်သူသို့ မေတ္တာရပ်ခံချက် (in my) (2021-02-09).
  57. Myanmar junta imposes curfew, meeting bans as protests swell (2021-02-08).
  58. ၅၈.၀ ၅၈.၁ Myanmar junta cracks down on crowds defying protest ban (2021-02-09).
  59. နေပြည်တော်ကောင်စီနယ်မြေ၊ ဇမ္ဗူသီရိမြို့နယ်၊ သပြေကုန်းအဝိုင်းအနီး၌ ဆူပူဆန္ဒပြသူများအား ထိန်းသိမ်းရာမှ မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့အချို့နှင့် ဆန္ဒပြသူ ဒဏ်ရာရရှိမှုဖြစ်စဉ်အား သတင်းထုတ်ပြန်ခြင်း (2021-02-10).
  60. Handful of police officers join Myanmar's uprising against military regime (in en).
  61. Across Myanmar, police set their fears aside to show solidarity with fellow citizens (in en).
  62. In rural Myanmar, residents protect police who reject coup (2021-02-11).
  63. အာဏာရှင်ဟူသမျှ တော်လှန်သော တိုင်းရင်းသားလူငယ်များ မော်လမြိုင်မြို့တွင် ဆန္ဒထုတ်ဖော် (2021-02-11).
  64. Myanmar protests: shots heard in southeast city as police disperse crowd (in en) (2021-02-12).
  65. Limited၊ Bangkok Post Public Company။ "Protesters defy Myanmar junta, shots fired in Mawlamyine"၊ Bangkok Post 
  66. News၊ 7Day။ "မော်လမြိုင်တွင်ဆန္ဒပြရာမှ ကျောင်းသားအချို့အပါအဝင် ကိုးဦးအား ဖမ်းဆီးပြီးနောက် ပြန်လွှတ်ပေ" (in Burmese)၊ 7Day News [permanent dead link]
  67. News၊ DSinfo။ "မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ အောင်မြေသာစံမြို့နယ်အတွင်း ဆူပူအကြမ်းဖက်သမားများ၏ ဝိုင်းဝန်းရိုက်နှက်မှုခံခဲ့ရသည့် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင် ၁ ဦး ရရှိဒဏ်ရာများဖြင့် သေဆုံး" (in Burmese)၊ DS info 
  68. NLD lawmakers in Nay Pyi Taw defy military, take oath of office. Frontier Myanmar (2021-02-04).
  69. ၆၉.၀ ၆၉.၁ ၆၉.၂ ၆၉.၃ Amid Coup, Myanmar's NLD Lawmakers Form Committee to Serve as Legitimate Parliament (in en-US) (2021-02-08).
  70. Myanmar politicians defy coup, say they are true government (2021-02-05).
  71. "After a decade of change in Myanmar, fear of the past drives anti-coup protests" (in en)၊ Reuters၊ 2021-02-08။ 
  72. SNLD, DPNS reject offer to participate in new government.
  73. Karenni National Progressive Party urges NLD and Tatmadaw to negotiate (2021-02-08). Archived from the original on 2021-08-19။ Retrieved on 2021-02-12
  74. ၇၄.၀ ၇၄.၁ ၇၄.၂ ၇၄.၃ "Myanmar internet providers block Facebook services after government order"၊ 2021-02-03။ 
  75. Directive to block social media service. Telenor Group (2021-02-03). Archived from the original on 2021-12-05။ Retrieved on 2021-02-12
  76. Potkin၊ Fanny။ "After Facebook ban, thousands in Myanmar take to Twitter to plead #RespectOurVotes"၊ 2021-02-05။ 
  77. Myanmar's new military government is now blocking Twitter and Instagram. TechCrunch.[permanent dead link]
  78. Directive to block social media services Twitter and Instagram in Myanmar. Telenor Group (2021-02-05). Archived from the original on 2021-12-05။ Retrieved on 2021-02-12
  79. Myanmar junta blocks internet access as coup protests expand (2021-02-06).
  80. "Facebook urges unblocking of Myanmar social media"၊ 2021-02-06။ 
  81. Internet access partially restored in Myanmar as protests grow against military coup (in en). Archived from the original on 2021-06-14။ Retrieved on 2021-02-12
  82. Directives from authorities in Myanmar - February 2021 (in en). Archived from the original on 2021-02-15။ Retrieved on 2021-02-17
  83. Beech၊ Hannah။ "Military Imposes Full Grip on Myanmar in Overnight Crackdown" (in en-US)၊ The New York Times၊ 2021-02-14။ 
  84. Internet disrupted in Myanmar amid apparent military uprising (in en-US) (2021-01-31).
  85. ၈၅.၀ ၈၅.၁ ၈၅.၂ "Myanmar junta cyber bill would violate rights, critics say"၊ Reuters 
  86. ၈၆.၀ ၈၆.၁ ၈၆.၂ Myanmar junta promises multiparty election, family of detained Australian call for his release (in en-AU) (2021-02-08).
  87. ၈၇.၀ ၈၇.၁ UPDATED Curfews imposed in townships across Myanmar amid widespread protests (2021-02-08). Archived from the original on 2021-08-19။ Retrieved on 2021-02-12
  88. 90 townships in 30 cities across Myanmar under curfew order (2021-02-09). Archived from the original on 2021-08-20။ Retrieved on 2021-02-12
  89. "Myanmar coup: Police fire rubber bullets as protesters defy ban" (in en-GB)၊ BBC News၊ 2021-02-09။ 
  90. Two people in critical condition after police shoot peaceful protesters with live bullets in Naypyitaw - doctor (in en).
  91. မမြသွဲ့သွဲ့ခိုင် ပစ်ခတ်ခံရမှုအပေါ် UN အထူးကိုယ်စားလှယ် မေးခွန်းထုတ် (in my) (2021-02-10).
  92. Election 2020 | Family of Police Crackdown’s Victim Urges Rooting Out Dictatorship (in en-US) (2021-02-10).
  93. "‘It was her spirit’: Myanmar teen shot by police was determined to protest coup" (in en)၊ Reuters၊ 2021-02-10။ 
  94. "Myanmar protests: woman shot in head as police response escalates" (in en)၊ the Guardian၊ 9 February 2021။ 
  95. Girl shot by police in Naypyitaw crackdown put on life support: doctor (in en).
  96. Nay Pyi Taw protesters shot, UN voices concern (2021-02-09). Archived from the original on 2021-08-19။ Retrieved on 2021-02-12
  97. Myanmar police fire rubber bullets as hundreds of thousands march (in en-GB).
  98. Limited၊ Bangkok Post Public Company။ "Protesters defy Myanmar junta, shots fired in Mawlamyine"၊ Bangkok Post 
  99. မြစ်ကြီးနားမြို့ မန်ခိန်ရပ်ကွက်ရှိ ဘူးဂါးမလိလျှပ်စစ်ဓာတ်အားခွဲရုံတွင် တပ်မတော်သားများ ဝင်ရောက် နေရာယူမှုအပေါ် ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြရာမှ လူစုလူဝေးဖြစ်ပြီး လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ဖြိုခွင်းခဲ့ (in my).
  100. ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံး ဥပဒေပုဒ်မ-၁၄၄ ကိုထုတ်ပြန်ထားသည့် နယ်မြေများအတွင်း၌ ဥပဒေမဲ့ဆူပူဆန္ဒပြသူများအား ဖမ်းဆီး၊ လိုအပ်သလိုဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ် (in my).
  101. သတင်းပေးနိုင်ရန် ထုတ်ပြန်ကြေညာချက် (in my).
  102. [<iframe src="https://www.facebook.com/plugins/video.php?height=476&href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2F100055328162923%2Fvideos%2F213546840499587%2F&show_text=false&width=476" width="476" height="476" style="border:none;overflow:hidden" scrolling="no" frameborder="0" allowfullscreen="true" allow="autoplay; clipboard-write; encrypted-media; picture-in-picture; web-share" allowFullScreen="true"></iframe> John Lwin ရဲ့ အသံဖိုင္🌀📌 CDM ေအာင္ျမင္လို့ တဖက္က အေသတင္းေနတယ္ထင္ပါတယ္။ John Lwin က တဖက္အမိန႔္နာခံေနတာကိုပဲ ရယ္ခ်င္တာ။] (in my).