ဓမ္မစက်၊ ဘာဂိုဏ်ရာမညနိကာယ
ဘာဓမ္မစက် ဝွံ နွံပ္ဍဲကွာန်ကြေဝ်ဏာ ပွိုင်ဍုင်မတ်မလီု တွဵုရးဍုင်မန်ရ၊၊ ဘာဓမ္မစက်ဝွံ နူကဵု သက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၃၅၉ တေအ်ဂှ် ကျာ်ဇၞော်ဘဒ္ဒန္တစန္ဒိမာ ကေုာံ ဒါယကာဘာဇၞော် နာဲဟိုပ် မွဲဟာန်ကေုာံဒါယကာဂမၠိုင် သြိုင်ခၞံပ္တန်လဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲစက်ဗွုတ်သ္ၚုတြေံ၊ အရာပ်ဆက်တိတ်ရ၊၊ ဘာဓမ္မစက်ဝွံ ဒှ်ဘာတိုက်လိက်ပရိယတ္တိမန်မွဲရ၊၊
ဝင်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ပ္ဍဲဗုဒ္ဓသာသနာ ၂၅၄၁ သၞာံ၊ သက္ကရာဇ် ဍုၚ် ၁၃၅၉ သၞာံ ဂိတုပုဟ် ၁၁ မံက်၊ တ္ၚဲဗြဴဗ္တိဂှ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘဒ္ဒန္တစန္ဒိမာ မွဲဟာန်ကေုာံ ဒါယကာဘာဇၞော်နာဲဟိုပ်၊ ဒါယကာရဲကွာန်ကြေဝ်ဏာဂမၠိုၚ် သြိုၚ်ခၞံပတန်လဝ် ဘာတိုက်လိက်ပရိယတ္တိ ဓမ္မစက် ပ္ဍဲဒၞာဲစက်သ္ၚုတြေံ၊ အရာဆက်တိတ်၊ ကွာန်ကြေဝ်ဏာရ။
ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘဒ္ဒန္တစန္ဒိမာ ဒှ်ညးမၞုံပိုန်ဂဇံဘာရ။ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၇၄ သၞာံဂှ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘဒ္ဒန္တကောသလ္လ ပြံၚ်တိတ်အာတုဲ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၇၅ သၞာံ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန် ၁၀ စွေက်ဂှ် ဒါယကာဂမၠိုၚ် က္ညနိမန်နၚ် တၠဂုဏ်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တဝိသာရဒ ကဵုဒှ်ညးမၞုံပိုန်ဂဇံဘာရ။ တၠဂုဏ်အ္စာ ဝိသာရဒဝွံ ကၠာနူဟွံဂွံကၠုၚ်စိုပ် ဒှ်ညးမၞုံပိုန်ဂဇအ်ဘာ တိုက်လိက် ပရိယတ္တိဓမ္မစက်ဂှ် နူသက္ကရာဇ် ၁၃၃၆ သၞာံ ဒဵုစိုပ်သက္ကရာဇ် ၁၃၇၃ သၞာံဗၞတ် ၃၈ သၞာံ ဖျေံလဝ်လိက်ပရိယတ် ပ္ဍဲဘာတိုက်လိက် မဟာဝိဟာရ ပရိယတ္တိမန်၊ ကွာန်ကအ်ဗိန် ရ။
ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၇၄ သၞာံဂှ် ဖျေံလဝ်လိက်ပ္ဍဲဘာတိုက်လိက်ပရိယတ္တိ ဘာဗၟံက် ကွာန်ကြေဝ်ဏာ ဗၞတ်မွဲသၞာံရ။ နူဂှ် တၠဂုဏ်အ္စာ ဝိသာရဒ က္ညစိုပ်ကၠုၚ်ဘာတိုက်လိက်ပရိယတ္တိ ဓမ္မစက် ဂွံဒှ်ညးမၞုံပိုန်ဂဇံဘာရ။ တၠဂုဏ်အ္စာ ဝိသာရဒဝွံ ဂွံအံၚ်ဇၞးကေတ် တန်ပါဠိပါရဂူ ပ္ဍဲပေဲါသၟာန်သွဟ်လိက် အလဵုအသီတုဲ ကလိဂွံတဆိပ်ကြာ "သာသနာဓဇဓမ္မာစရိယ၊ ဒဳဃနိကာယပါဠိပါရဂူ" ရ။ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၆၀ သၞာံဂှ် တၠဂုဏ်အ္စာဝိသာရဒ ကလိဂွံတဆိပ်ကြာ "အဂ္ဂမဟာဂန္ထဝါစကပဏ္ဍိတ" ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၆၈ သၞာံဂှ် ထပ်ကလိဂွံ တဆိပ်ကြာ "အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ"ရ။
ဂလာန်နိဒါန် တၠဂုဏ်အ္စာဝိသာရဒ လိက်အုပ်ဓမ္မာစရိယသိၚ်္ဂီ[၁]
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
သွက်ကောန်ဗွဲကြဴ စဴဗွဲဂတတအ် ဂွံဆက်ပ္တန်အာပရိယတ္တိသာသနာမန်မာန်ညိဂးတုဲ ပြကိုဟ်ဓမ္မာစရိယသိၚ်္ဂီ မဟိမုပြကိုဟ်စေဝ်ပၞောန်တန်ဓမ္မာစရိယဝွံ ပ္တံနူသက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၃၉ သၞာံတေံ ချူလဝ်မူအပြောံ နွံဒၟံၚ်တုဲတုဲရ။ ပ္ဍဲကဵုသၞာံတေံ ညးမချူခၞံပြကိုဟ်ဝွံ နကဵုမူအပြောံတမ်လိက်ဂှ် စပ္တံတုဲ ဖျေံကၠုၚ်လိက်တန်ဓမ္မာစရိယ ကုကောန်ကွးကတ်လိက်ၜါဇကု
- နာဲတေဇနိယ (ဓမ္မာစရိယ) တၠဂုဏ်အ္စာလိက်ပဒတဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲကအ်ဗိန်၊ ဘာဇၞော်
- နာဲကေသရ (ဓမ္မာစရိယ - အဂ္ဂမဟာဒုတိယအကျဝ်၊ မဟာဂန္ထဝါစကပဏ္ဍိတ)
နဒဒှ်လကျာ်ဇၞော်နွံပိုန် ပဒတဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဗိုလ်လ္ၚီ၊ ဍုၚ်လ္ဂုၚ် တအ်ဂှ်ရောၚ်။ ဟီုကိတ်တ်ဍာံဍာံတှ်ေ သၞာံစပ္တံဖျေံလိက်ကုကောန်ကွးတအ်ဂှ် နူကဵု၁၃၃၃၆ သၞာံတေံရ။ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၃၉ သၞာံအဓိပ္ပါယ်လိက်ဟီုတွံဖျေံလဝ် လဴထ္ၜးလဝ် ကုကောန်ကွးနာဲၜါဇကုတအ်ဂှ် ခါလၟုဟ်နွံပၟိက်သၟိက်မိက်ဂွံခၞံပြကိုဟ်တုဲ ကဵုဏာလိက်ပလး ဇရေၚ်နာဲၜါဇကုတအ်ဂှ်တုဲ ကဵုကလေၚ်ချူဆာဲနၚ် မူအပြောံရ။
မုဟိုတ်မ္ဒးချူခၞံပြကိုဟ်ဝွံရော ဒးလဴထ္ၜးဏာညိပၠန်ရ။
ကောန်ကွးကောန်ကတ်လိက် ရဲသှ်လိက်ကဆံၚ်တန်ဓမ္မာစရိယ နကဵုဘာသာမန်တအ်ညးဂမၠိုၚ် ဒၟါနူဟွံစဳကၠးမြက်စာ ပ္ဍဲကဏ္ဍဘာသာဗၟာဂှ်ရ နွံပၟိက်မိက်ဂွံကဵုချူခၞံတက်ပ္တိတ် လိက်ပြကိုဟ်စေဝ်ပၞောန်တန်ဓမ္မာစရိယ နကဵုဘာသာမန်ညိဂးတုဲ ကၠုၚ်အာတ်မိက်တဴအခေါၚ်ပယျတ်ပယျတ် ကုညးချူခၞံလိက်ပြကိုဟ်ဝွံရ။ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ညးချူခၞံပြကိုဟ်ဝွံ ကေတ်လဝ်တာလျိုၚ်ဂၠိုၚ်တဴနာနာသာ်ရ။
တာလျိုၚ်ဖျေံလိက်တန်ဇၞော်ကေုာံတန်ဓမ္မာစရိယပြကိုဟ်ပိကၞပ်ကီု၊ ဒးတာလျိုၚ်တွံဓရ်အကြာဍုၚ် အကြာကွာန်ကီု ဒးစဳပျးတွံထ္ၜးဒၟံၚ်ဓရ်ဝိပဿနာကုယောဂဳမဇၞော်ပၟဝ်ဓရ်နာမ်၊ ရုပ်ဂမၠိုၚ်ကီု ပရေၚ်ထတ်ယုတ်လေဝ် ဟွံဍိုက်ပေၚ်ကီု၊ အစောံစရာဲ သတ္တိဂံၚ်ခၞံပြကိုဟ် အသဝ်ဂုဏ်အောန်ဒၟံၚ်ကီု ပဟိုတ်နူဟိုတ်တေံ ဟိုတ်ဏအ်တုဲ ဟွံဂွံအခိၚ်အေဟ်ရ။ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ နူကဵုတမ်လိက်မူအပြောံဂှ် ညံၚ်ဂွံအာစိုပ် နဒဒှ်လိက်မွဲပြကိုဟ်ဂှ် ချူခၞံဟွံသၟဟ်အစောံကၠးကၠးရ။
ပ္ဍဲကဵုအခိၚ်အခါကာလလၟုဟ် ဖျေံကၠုၚ်လိက်တန်ဓမ္မာစရိယကၠးကၠးရ ရေၚ်တၠုၚ်ကၠုၚ်ပေၚ်တဴ ၂၅ သၞာံဒှ်ရ။ ကောန်ကွးဗက်လိက်ဗွဟ်ဂမၠိုၚ်တအ်ဂှ်လေဝ် ခါရတိုန်လိက် ဒးဗက်ချူဒၟံၚ်တၚ်ဏှ်ဇၟာပ်ပ်သၞာံဂှ် အခိၚ်လေဝ်အိုတ် သီုမဒှ်လၟောၚ်လၟေတ် ဟိုတ်မ္ဒးဒုၚ်စသိုၚ် ရဴသာ်ဝွံရ စပ္တံနူ ၁၃၆၄ သၞာံဏအ်တုဲ ကောန်ကွးတအ် ညံၚ်ဂွံဗၠးဒဒိုက်ဗက်ချူတၚ်ဏှ်ညိဂးတုဲ နူကဵုတမ်လိက်မူအပြောံဂှ် တက်ပ္တိတ်လိက်ကၞပ် လိက်ပြကိုဟ်မ္ဂး ဒးရးသာန်ရောၚ် ဖျေံတၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်စိုတ်တုဲ ချူဇန်တဴရ။
ဗွဲတၟေၚ် မိက်ဂွံဆက်လဴဏာညိပၠန်ရ၊ လကျာ်ဇၞော်အ္စာဘဒ္ဒန္တကေလာသ ကွာန်ကအ်ဗိန်၊ ဘာဇၞော်ဝွံ ကောန်ကွးညးစိုပ်မံၚ်ဍုၚ်မ္ၚးမပ္တံကဵု ဍုၚ်အမေရိကာန် ဍုၚ်သိန်ကပေါဝ် ဍုၚ်မလေဝ်ယှာ ဍုၚ်ထာဲတအ်ဂှ် ကဵုလဝ်ဒါန်စက်တက်လိက်ကောန်ပျူတာကေုာံစက်ပၠူလိက်ကဝ်ပဳပရေန်တာ(မိတ္တူ) နွံတဴဒၟံၚ်ရ။ သွက်ဂွံတက်ပ္တိတ်လိက်ပြကိုဟ်ဂှ် ဂွံအခေါၚ်နူလကျာ်ဇၞော်အ္စာဘဒ္ဒန္တကေလာသတုဲ ဆဝ်မ္ၚုဟ်ကုဒါယကာဘာဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံထံက်ပၚ်ကဵုဒါန်ပစ္စယ်ရ။
ရုပ်ရဴပြကိုဟ် ညံၚ်ဂွံမံက်တိက်ကၠုၚ် နဒဒှ်လိက်အုပ်ဂှ် နာဲအဂ္ဂဓမ္မကေုာံနာဲအိန္ဒသာရတအ်ကေတ်တာလျိုၚ်ရေၚ်တၠုၚ် ပ္ဍဲပရေၚ်စက်တက်ကောန်ဗျူတာကေုာံပၠူလိက်ကဝ်ပဳပရေန်တာကီုရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂါမ်သရုၚ်ကၠုၚ်တၚ်ဝါတ်ဂါတ်ခက်ခုဲနာနာသာ်တုဲ ရုပ်ရဴပြကိုဟ်ဝွံ မံက်တဴကၠုၚ်ဗွဲမမိပ်မြဟ်စိုတ်ရ။
လၟုဟ်ဝွံ ၜိုန်ရဖျေံလဝ် တၚ်သ္ဂုတ်သွာတ် ချူခၞံဒၟံၚ်ပြကိုဟ်ဏအ်ဂှ် ဆအယာံမာတ်အသဝ်ဂုဏ်နွံချူခၞံလဝ်ကီုရောၚ်၊ ဇၟာပ်နာနာဍိုက်ပေၚ်ထိမြတဴရောၚ်ဂှ် ဟွံဂံၚ်ကေတ်တာလျိုၚ်ရ။ ပြကိုဟ်ဝွံ ပ္ဍဲအရာမခၞံသိုၚ်ပ္တန် စမြိုၚ်ပရိယတ္တိသာသနာဂှ် နဒဒှ်အရီုအဗၚ်၊ အထံက်အပၚ် ဍိုတ်မွဲမ ဗတဳမွဲကေမ် ဍာ်မွဲဗြံက် ဒှ်တဴဍာံဍာံဏောဝ်ဂှ် လျုၚ်ပတှ်ေကေတ်ရ။ အခိၚ်အခါလၟုဟ် ပ္ဍဲအကြာပရေၚ်ထတ်ယုက်ဟွံဍိုက်ပေၚ် အကြာကမၠောန်ထုဲ၊ ဝါတ်ဂါတ်ခက်ခုဲတဴနာနာသာ်ဂှ် ဟွံဒှ်ညံၚ်ဂွံဒှ် ကေတ်အခိၚ်တုဲ နကဵုဇဲလွဳဇၞော်ကဵုဇြဟတ် ချူခၞံပတိတ်သွက်ကောန်ကွးကတ်လိက်တအ်ရ။
ပြကိုဟ်ဓမ္မာစရိယသိၚ်္ဂီဝွံ ချူခၞံမာန်ဂှ် နကဵုအသဝ်ဂုဏ်အစောံစရာဲဂမြၚ်ညာဏ် ညးချူခၞံပြကိုဟ်ဏအ်ဟေၚ် ချူခၞံလဝ်ဟွံသေၚ်ရ။ နိဿဲဗဒဲါဂွံလဝ် အာဲပညာနယ်ကဲ နူကဵုအစံၚ်အာစာဂမၠိုၚ်မပ္တံကဵု -
နိဿဲ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]- ↑ ပြကိုဟ် မဟာဝိဟာရ ဓမ္မာစရိယသိၚ်္ဂီ၊ ညးချူခၞံ တၠဂုဏ်အ္စာဘဒ္ဒန္တဝိသာရဒ