နဲချူဇမၠေံလိက်မန်

ပ္ဍဲလၟေၚ်ချူလိက်မန် အခိုက်ချူဇမၠေံလိက် နွံ ဂၠိုၚ်ကဵုနဲရ။ မသွဵုကီုဒှ်၊ မဗျဉ်ကီုဒှ်၊ ဂစိုတ်ကီုဒှ် ဗီုပြၚ် ချူဇမၠေံ နာနာသာ် နွံရ။ အခါညးတမၠာမန်တအ် စချူလိက်မန်ဂှ် ဗျဉ်သွဵု ဗွဲမဍာ်ပေၚ် ဖျာပ်ဗဂပ်တုဲဟေၚ် သုၚ်စောဲကၠုၚ်ဏောၚ် ထေၚ်ခယျ ကေတ်ရ။ ဆဂးလေဝ် အခါလၟုဟ်ဝွံ အခိုက်ချူဇမၠေံဟေၚ် ညးညးအဲအဲ သုၚ်စောဲဂၠိုၚ်တိုန်မံၚ်ရ။

အခိုက်ချူဇမၠေံ မသွဵုဂမၠိုၚ်

မသွဵုလ္ၚဵုဟေၚ် အခိုက်ချူဇမၠေံ နွံရ။ ကျောဝ်ဗဵု ခံက်အၚ်သၟဝ်တေံညိ။

အခိုက်ချူဇမၠေံ မသွဵု

	ရမျှာၚ်သွဵု (အခိုက်ချူဓမ္မတာ)	မသွဵုချူအခိုက်ဇမၠေံ	ဥပမာ
၁။	အိ	ဣ	ဣသိ
၂။	အဳ	ဣဳ	ဣဳစဳ
၃။	အု	ဥ	ဥက္ကဋ္ဌ
၄။	အူ	ဥု	ဂဥုဲ
၅။	အေ	ဨ	ဨကရာတ်
၆။	အော	ဩ	ဩကာသ

အခိုက်ချူဇမၠေံ မဗျဉ်ဂမၠိုၚ်

အခိုက်ချူဇမၠေံ မဗျဉ် နွံ ၃ သာ်ရ။ မဗျဉ် ၂ မ ဟွံဒးပြံၚ်ဗီုပြၚ်မွဲသာ် ထပ်တုဲချူဂှ် ဒှ်အခိုက်ပထမရ။

ဥပမာ။ ။

	ချူတြး	ချူဇမၠေံ
၁။	သအး	သ္အး
၂။	အဓိပ်ပဲါ	အဓိပ္ပာဲ
၃။	ကမ်မတဳ	ကမ္မတဳ

ကာလ တောဲစပ် မဗျဉ် ၂ မဂှ် ယဝ်ရ မဗျဉ်ဗက်လက်ကြဴဂှ် မဒးပြံၚ်ဗီုပြၚ်မဂး ဒှ်အခိုက်ချူဇမၠေံဒုတိယရ။ ပ္ဍဲလိက် ညးကော်ခဴစ 'ဗျဉ်ကၟက်' ဝါ 'ဗျဉ်ကွက်' ရ။

ဥပမာ။ ။

	ချူတြး	ချူဇမၠေံ
၁။	တလ	တၠ
၂။	လက်သန်	လကျှန်
၃။	ကရက်	ကြက်

တောဲစပ် မဗျဉ် ၂ မဂှ်တုဲ ယဝ်ရ မဗျဉ်သီုၜါဂှ် ဗီုပြၚ်ပြံၚ်သၠာဲအာတုဲ တိုန်ဒှ်တိုန် မအခဝ်တၟိမဂး ယၚ်ဝွံ ဒှ်အခိုက်ချူဇမၠေံတတိယရ။ အခိုက်ချူဇမၠေံဝွံ သွက်မလိက်လွဳဗစနူပါဠိဟေၚ် သုၚ်စောဲဂၠိုၚ်အိုတ်ရ။

ဥပမာ။ ။

	ချူတြး	ချူဇမၠေံ
၁။	သေဋ်ဌဳ	သေဋ္ဌဳ

အခိုက်ချူဇမၠေံ ဂစိုတ်ဂမၠိုၚ်

ဂစိုတ်က

မသွဵုဒဵုကဵု ၈ မ ၁။ အ၊ ၂။ အာ၊ ၃။ အိ၊ ၄။ အု၊ ၅။ အေ၊ ၆။ အော၊ ၇။ အံ၊ ၈။ အို ၜိုန်ရ ပံၚ်တောဲသုၚ်စောဲကဵု ဂစိုတ်က (ဂစိုတ်ကက်) မာန်ကီုလေဝ် မသွဵု အာ ကု မသွဵု အော ၂ မ ဟေၚ် အခိုက်ချူဇမၠေံနွံရ။ ကျောဝ်ဗဵု ဥပမာ သၟဝ်တေံညိ။

အခိုက်ချူဇမၠေံ ဂစိုတ်ကက်

	အခိုက်ချူဓမ္မတာ	အခိုက်ချူဇမၠေံ	ဥပမာ
၁။	အာက်	အာ်	ဍာ်
၂။	အောက်	အော်	ရော်ဂုန်

ဂစိုတ်ၚ

အခိုက်ချူဇမၠေံ ဂစိုတ်ကၚ်

	အခိုက်ချူဓမ္မတာ	အခိုက်ချူဇမၠေံ	ဥပမာ
၁။	အိၚ်	အိံ	တာဝတိံ
၂။	အုၚ်	အုံ	ပုံ (ပုၚ်) စကာအောန်
၃။	ဟံၚ်	ဟံ	ဟံသာဝတဳ

ဂစိုတ်မ

အခိုက်ချူဇမၠေံ ဂစိုတ်ကမ်

	အခိုက်ချူဓမ္မတာ	အခိုက်ချူဇမၠေံ	ဥပမာ
၁။	ကမ်	ကံ	ကံကုသဵု
၂။	အာမ်	အာံ	ဂတာံ
၃။	အိမ်	အီ	ဆီ
၄။	အုမ်	အုံ	ရုံဂပ်
၅။	အေမ်	အေံ	ဍုၚ်သေံ
၆။	အောမ်	အောံ	ကောံကၠောံ
၇။	အိုမ်	အီု	တီု

ပဲါနူဗီုပြၚ်တအ်ဏအ်တုဲ အခိုက်ဇမၠေံဗီုပြၚ်သၟဝ်ဏအ်လေဝ် အခိုက်ချူ နွံမံၚ်ကီုရ။

အခိုက်ချူဇမၠေံ ဂစိုတ်ကမ်တၞဟ်

	အခိုက်ချူဓမ္မတာ	အခိုက်ချူဇမၠေံ	ဥပမာ
၁။	နောမ်	နွံ	နွံ

ဂစိုတ်ယ

အခိုက်ချူဇမၠေံ ဂစိုတ်ကယ်

	အခိုက်ချူဓမ္မတာ	အခိုက်ချူဇမၠေံ	ဥပမာ
၁။	နယ်	နဲ	နဲကဲ
၂။	အာယ်	အာဲ	လာဲလေၚ်
၃။	အုယ်	အုဲ	ရုဲစှ်
၄။	အေယ်	အေဲ	မေဲ
၅။	အောယ်	အောဲ	ဇောဲ
၆။	အိုယ်	အိုဲ	ပိုဲ

ပဲါနူဗီုပြၚ်တအ်ဏအ်တုဲ အခိုက်ဇမၠေံဗီုပြၚ်သၟဝ်ဏအ်လေဝ် အခိုက်ချူ နွံမံၚ်ကီုရ။

အခိုက်ချူဇမၠေံ ဂစိုတ်ကယ်တၞဟ်

	အခိုက်ချူဓမ္မတာ	အခိုက်ချူဇမၠေံ	ဥပမာ
၁။	မောယ်	မွဲ	မွဲ

ဂစိုတ်ဝ

အခိုက်ချူဇမၠေံ ဂစိုတ်ကဝ်

	အခိုက်ချူဓမ္မတာ	အခိုက်ချူဇမၠေံ	ဥပမာ
၁။	အိုဝ်	အဵု	လဵု

ဂစိုတ်ဟ

အခိုက်ချူဇမၠေံ ဂစိုတ်ကဟ်

	အခိုက်ချူဓမ္မတာ	အခိုက်ချူဇမၠေံ	ဥပမာ
၁။	အဟ်	အှ်	ကှ်ကေဲ
၂။	အေဟ်	အှ်ေ	ဗှ်ေတအ်
၃။	အောဟ်	အှော်	ၜါစှော်

ပဲါနူဗီုပြၚ်တအ်ဏအ်တုဲ အခိုက်ဇမၠေံဗီုပြၚ်သၟဝ်ဏအ်လေဝ် အခိုက်ချူ နွံမံၚ်ကီုရ။

အခိုက်ချူဇမၠေံ ဂစိုတ်ကဟ်တၞဟ်

	အခိုက်ချူဓမ္မတာ	အခိုက်ချူဇမၠေံ	ဥပမာ
၁။	အေဟ်	အေံ	ဍေံတအ်

ဂစိုတ်အ

အခိုက်ချူဇမၠေံ ဂစိုတ်ကအ်

	အခိုက်ချူဓမ္မတာ	အခိုက်ချူဇမၠေံ	ဥပမာ
၁။	အအ်	အံ	ညးတံ
၂။	အေအ်	အေံ	တေတေံ
၃။	အိုအ်	အောံ	ဒေါံ

ပဲါနူဗီုပြၚ်တအ်ဏအ်တုဲ အခိုက်ဇမၠေံဗီုပြၚ်သၟဝ်ဏအ်လေဝ် အခိုက်ချူ နွံမံၚ်ကီုရ။

အခိုက်ချူဇမၠေံ ဂစိုတ်ကအ်တၞဟ်

	အခိုက်ချူဓမ္မတာ	အခိုက်ချူဇမၠေံ	ဥပမာ
၁။	ဝေါအ်	ဝွံ	ဝွံ