ပတိုဟ်တၞိင်

ပတိုဟ်တၞိင်; Enokitake
	ပတိုဟ်တၞိင် နူကဵု မတဵုလွဳ
	ပတိုဟ်တၞိင် နူကဵု သဘာဝ
မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ
လောက:	Fungi
လပါ်ဂကူ:	Basidiomycota
ဂကောံဂကူ:	Agaricomycetes
လၟေင်ဂကူ:	Agaricales
ဇာတ်ဂကူ:	Physalacriaceae
ဗဳဇဂကူ:	'Flammulina'
လစှ်ေဂကူ:	''F. velutipes''
ယၟုရုက္ခဗေဒ
	Flammulina velutipes; (Curtis) Singer (1951)
ယၟုတၞဟ်
	Agaricus velutipes Curtis (1782);

ပတိုဟ်တၞိင်(အၚ်္ဂလိက်: Enoki ) နကဵုယၟုသိပ္ပံ(Flammulina velutipes)ဝွံ ဒှ်ပတိုဟ် မစုတ်ပ္ဍဲကဵု စၞဂျပေန် မကော်စ နကဵု ဘာသာဂျပေန် Enokitake (榎茸, エノキタケ, enokitake)ရ။^[၁]

ပတိုဟ်တၞိင် မတဵုလွဳတအ်ဂှ် နွံကဵု တဝ်မဂၠိင် သောဲတုဲ မဒှ်အသာ်ဗုတုဲ ပ္ဍဲကဵု သွသောတ် အာရှဗမံက် မပတံကဵု ဂျပေန်၊ ကဝ်ရိယျာတအ်ဂှ် စုတ်စဂၠိုင်တုဲ ပါဲနူ ပ္ဍဲသောတ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုသလေတ်/ကဝေက် ကေုာံ ခၞာတအ်လေဝ် စုတ်ဒၟံင်ကီုရ။ ပတိုဟ်တၞိင်ဂှ် စွံပ္ဍဲကဠာဗဂံက် စဵုကဵု မွဲသတ္တဟ ဂွံမာန်ရ။ ပတိုဟ်ဏအ်ဂှ် နကဵုယၟု ဗီုအင်္ဂလိက် golden needle mushroom (ပတိုဟ်တၞိင်ထဝ်), futu mushroom (ပတိုဟ်ဖူတူ) ဟွံသေင်မ္ဂး lily mushroom (ပတိုဟ်ပ္ကဴသြန်) ဗီုဏအ်လေဝ် ကော်ကီုရ။ နကဵု ဘာသာဗၟာ မကော် (အပ်မှို)၊ နကဵု ဘာသာမန် မကော် (ပတိုဟ်တၞိင်) ဂှ် ကၠာဲနူကဵု ဗီုအင်္ဂလိက် golden needle mushroom (ပတိုဟ်တၞိင်ထဝ်) ဂှ်ရ။ ပတိုဟ်တၞိင်ဝွံ နကဵုလတ်တ်ကီု သီုကဵု မစုတ်ဗူဂှ် သွံပတိတ်ဒၟံင်ရ။

ပတိုဟ်တၞိင် မတိုန်ဒၟံင် ပ္ဍဲသဘာဝ ပ္ဍဲကဵုဂြိုပ်ဂှ် ဗီုပြင်ကီု အသာ်ကီု တၞဟ်ခြာဒၟံင် ကုပတိုဟ်မတဵုလွဳလဝ်ဂှ်ရ။ ပတိုဟ်မတိုန်ဒၟံင် ပ္ဍဲကဵုသဘာဝတအ်ဂှ် ဗွဲမဂၠိုင် ကော်စ futu, seafood mushrooms, winter mushrooms ဟွံသေင်မ္ဂး winter fungus, velvet foot, velvet stem ဟွံသေင်မ္ဂး velvet shankရ။^[၂]

ကာလၜှ်ပတိုဟ်တၞိင် ပ္ဍဲကဵုဂြိုပ်မ္ဂး ဒးစွံသတိ ညံင်ဟွံဂွံဗၠေတ်စ ကုပတိုဟ်ဂျိ Galerina marginataရ။ ပတိုဟ်တၞိင် (Flammulina velutipes)ဂှ် ဍောင်ဍေဟ် ကၠးတုဲ နွံကဵု ဗီုမခၜိုတ်ဒၟံင်၊ မဍေဟ် (spore)ဂှ် အသာ်ဗု၊ တုဲပၠန် နွံကဵု လကံက် ပ္ဍဲကဵုကအ်ဍေဟ်ရ။ ပတိုဟ်ဂျိGalerina marginataဂှ် နွံကဵု ဍောင်ဍေဟ်ကီု သီုကဵု တဝ်ဍေဟ်ဂှ် အသာ်ပတေင်၊ မဍေဟ်ဂှ် ဟဂြအ်ဒၟံင် (rusty spores)ရ။ ဍေဟ်မလေပ်တိုန် ပြးဒၟံင်တုဲ ဍေဟ်လေဝ် နွံကဵု လကံက် ပ္ဍဲကဵုကအ်ဍေဟ်ကီုရ။

လက်သန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ပတိုဟ်တၞိင်ဂှ် နကဵုသဘာဝမ္ဂး မလေပ်တိုန် ပ္ဍဲကဵု တမ်ဆု Chinese hackberry tree (Celtis sinensis) တၞံဂှ် ဂျပေန်တအ် ကော်စ အဳနဝ်ကဳ "enoki") ကေုာံ တၞံဆုတၞဟ် ဗီုကဵု တၞံ ash, mulberry and persimmon တအ်ရ။ ဟိုတ်နူ ဗွဲမဂၠိုင် မတိုန် ပ္ဍဲတမ်ဆု မကော်နကဵုဘာသာဂျပေန်အဳနဝ်ကဳဂှ်ရ ညးတအ် ကော်စ ပတိုဟ်အဳနဝ်ကဳ။

ပတိုဟ်တၞိင် မတိုန် ပ္ဍဲသဘာဝ ကဵု ပတိုဟ်မတဵုလွဳတအ်ဂှ် ဗီုပြင်လက်သန် ဟွံတုပ် ရေင်သကအ်လးလးရ။ ပတိုဟ်မတဵုလွဳဂှ် ဟိုတ်နူ ဟွံကလိဂွံ လျးတ္ၚဲတုဲ ဒှ်ဒၟံင်အသာ်ဗု၊ နဓမ္မတာ ပ္ဍဲသဘာဝမ္ဂး ပတိုဟ်ဂှ် ဒှ်အသာ်ပတေင်ကြံင်င်ရ။ ပတိုဟ်မတဵုလွဳတအ်ဂှ် ဟိုတ်နူမတိုန်လဝ် ပ္ဍဲဓါတ်ကာဗောန် မဂၠိုင် (carbon dioxide) (CO₂) တုဲ နွံကဵု တဝ်မသောဲဂၠိင်၊ ပတိုဟ် ပ္ဍဲသဘာဝတအ်ဂှ် နွံကဵု တဝ်ဇၞော်တုဲ ဂၠေအ်ရ။

ပ္ဍဲသဘာဝမ္ဂး ဗွဲမဂၠိုင် မတိုန် ပ္ဍဲကဵု ဂိတုသေတ်တေန်ပါ ကဵု ဂိတုမာတ် ဟိုတ်ဂှ်ရ ကလိဂွံယၟု ပတိုဟ်မုဟ်ကျာ winter fungus။

ယၟု[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ယၟုဗီုအင်္ဂလိက် မကော်စ enokitake ဝွံ ဒှ်ယၟုဂျပေန် enokidake (榎茸]]、エノキダケ) enoki (榎エノキ) ရ။ နကဵုဘာသာကြုက်မင်ဒရိန် မ္ဂး 金針菇 (jīnzhēngū "gold needle mushroom" ပတိုဟ်တၞိင်ထဝ်)။ နကဵု ဘာသာအိန္ဒိယမ္ဂး futu ဖူတူ၊ နကဵုဘာသာကိုဝ်ရဳယာမ္ဂး paengi beoseot (팽이버섯)၊ နကဵု ဘာသာဗိယေတ်နာမ်မ္ဂး nấm kim châm၊ နကဵုဘာသာဟင်ဂေရဳမ္ဂး ကော်စ téli fülőke မဂွံအဓိပ္ပါယ် "ကတောဝ်မုဟ်ကျာ"၊ နကဵုဘာသာဗၟာမ္ဂး (အပ်မှို)၊ နကဵုဘာသာမန်မ္ဂး ပတိုဟ်တၞိင်။ နကဵုဘာသာမန် ကဵု ဘာသာဗၟာ ကၠာဲစၠောအ် နူကဵု ဘာသာကြုက် ဒှ်မာန်ရ။

ဂုဏ်ဖိုလ် ပရေင်ထတ်ယုက်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ပတိုဟ်တၞိင်ဝွံ နွံကဵု ဓါတ်အာန်တိ-အံက်သဳဒေန် (antioxidants)^[၃]^[၄] ညံင်ရဴ ဓါတ်ergothioneine မဒှ်ဓါတ် မစဵုဒၞာကဵု မပတံ ယဲကေန်သာဂမၠိုင်ရ။ ^[၄] အတိုင်သွဟ် မကလိဂွံ နူကဵုမစမ်ၜတ်တိရစ္ဆာန်မ္ဂး ပတိုဟ်တၞိင်ဝွံ ကၠောန်ဂဥုဲ စဵုဒၞာဝက်သိန် ကေုာံ ဂဥုဲစဵုဒၞာ ညံင်ဟွံဂွံဒှ်ယဲကေန်သာ ဂွံမာန်ရ။ ^[၅]

အတိုင်သွဟ်သုတေသန နူကဵု တက္ကသိုလ်ကောန်ဂကူသေင်္ကာပူရ် (National University of Singapore) မပတိတ်လဝ် နူကဵုသၞာံ ၂၀၀၅ မ္ဂး ပ္ဍဲကဵု တဝ်ပတိုဟ်တၞိင်တအ်ဂှ် နွံကဵု ဓါတ်ပရဝ်တေန် မကော်ဂး "Five"/"FIP-fve" တုဲ ဓါတ်ဂှ် ထိင်ကဵု ညံင်ဓါတ်ဒုင်ပဒဝ် (immune system) ညံင်ဂွံခိုဟ်ရ။

နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

↑ Dictionary.com (2012). enokitake. Dictionary.com. Dictionary.com, LLC. Retrieved on 14 May 2012။
↑ Shanghai Xuerong Biotechnology Co Ltd on Seafood Mushrooms
↑ "Antioxidative activities of mushroom (Flammulina velutipes) extract added to bigeye tuna meat: dose-dependent efficacy and comparison with other biological antioxidants" (March 2009). Journal of Food Science 74 (2): C162–9. doi:10.1111/j.1750-3841.2009.01069.x. PMID 19323731.
↑ ^၄.၀ ^၄.၁ "Antioxidative activity and antidiscoloration efficacy of ergothioneine in mushroom (Flammulina velutipes) extract added to beef and fish meats" (November 2008). Journal of Agricultural and Food Chemistry 56 (21): 10032–40. doi:10.1021/jf8017063. PMID 18841979.
↑ New look at two wonder mushrooms. National University of Singapore (2001–2012). Retrieved on 14 May 2012။

[1] Dictionary.com (2012). enokitake. Dictionary.com. Dictionary.com, LLC. Retrieved on 14 May 2012။

[2] Shanghai Xuerong Biotechnology Co Ltd on Seafood Mushrooms

[pmid_=_19323731-3] "Antioxidative activities of mushroom (Flammulina velutipes) extract added to bigeye tuna meat: dose-dependent efficacy and comparison with other biological antioxidants" (March 2009). Journal of Food Science 74 (2): C162–9. doi:10.1111/j.1750-3841.2009.01069.x. PMID 19323731.

[pmid_=_18841979-4] ၄.၀ ^၄.၁ "Antioxidative activity and antidiscoloration efficacy of ergothioneine in mushroom (Flammulina velutipes) extract added to beef and fish meats" (November 2008). Journal of Agricultural and Food Chemistry 56 (21): 10032–40. doi:10.1021/jf8017063. PMID 18841979.

[5] New look at two wonder mushrooms. National University of Singapore (2001–2012). Retrieved on 14 May 2012။

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]