မကဴ၊ ကျာ်စေတဳ ရးဗဂေါ
ကျာ်မကဴ (ဝါ) ကျာ်ဒဵုကအ် | |
---|---|
ကျိုက်မတ်ကော် | |
တင်ဂၞင်ဂမၠိုင် | |
ဒတန်ဒၞး | 17°06′42″N 96°30′26″E / 17.11172°N 96.50712°Eဒတန်: 17°06′42″N 96°30′26″E / 17.11172°N 96.50712°E |
မဆေင်စပ် ကုဘာသာ | ဗုဒ္ဓဘာသာ |
ဒတန်သာသနာ | ကွာန်ဖလေး |
ဂိုဏ် | ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာ |
ပွိုင်ဍုင် | ကဝ |
ရး | ရးဗဂေါ |
ကၟိန်ဍုင် | ရးနိဂီုပံင်ကောံဗၟာ |
အကာဲအရာလၟုဟ် | active |
ဗွဲမသောဲဗြောဲ | |
သမၠုင်ကၞောတ်ကၠတ် | ၃၁၅ ပေ။ |
ကျာ်မကဴ (ဝါ) ကျာ်ဒဵုကအ်(အၚ်္ဂလိက်: Kyaik Mark Kaw Pagoda, (ဗၟာ: ကျိုက်မတ်ကော်စေတီတော်, ဝွံ ဒှ်ကျာ်မန်တြေံ မနွံ ပ္ဍဲကဵုကွာန် ဖလေး၊ ပွိုင်ဍုင်ကဝ၊ ရးဗဂေါ။ အတိုင်ဝင်ကျာ်မ္ဂး ကျာ်ဝွံ ညးသၠိုင်လဝ် ဓါတ်သော်မွဲတၞုင်တုဲ သမၠုင်ကျာ်ဂှ် နွံ ၂၁၀ ဟတ် (၃၁၅ ပေ)။[၁] ဂိတုမာ်ပေင်ဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် တ္ၚဲသဘင်ကျာ်တုဲ ညးကဝါ်ကျာ် ဂေတ်ကွာန်။[၂]
ဒတန်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ကျာ်မကဴ ဝွံ နွံပ္ဍဲကွာန် ဖလေး။ နူကဵု ဒဒန်လဒေါဝ်ဍုင်ကဝ (ရးဗဂေါ) လပါ်ဗမံက် အတိုင်ဂၠံင် ကဝ-အုန်းနှဲ ၂.၉၁တိုင် (၄.၆၈ ကဳလဝ်မဳတာ)မ္ဂး စိုပ်ဂၠံင်ပန်သွာ၊ ၚံက်တိုန်လပါ်သၟဝ်ကျာ (လပါ်ပါဲ) ၜိုတ် ၀.၈၃ တိုင် (၁.၃၃ ကဳလဝ်မဳတာ)မ္ဂး စိုပ်ကျာ်ဝွံရ။ ကျာ်စေတဳဂှ် နွံလတူကုန်ဒဵုတုဲ ကုန်ဒဵုဂှ် ဒှ်ကၞာင် ကရောင်ဒဵုဗဂေါ (ပဲခူးရိုးမ၏ တောင်စွယ်)မွဲရ။ ကုန်ဒဵုဂှ် ညးကော်စ ကုန်နာဂဟတ္ထိ ဟွံသေင်မ္ဂး ကုန်ကျာ်ဒဵုကအ် (ကျိုက်ဒေးကော်)။17°06′42″N 96°30′26″E / 17.11172°N 96.50712°E [၁]
စမြိုင်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ကျာ်မကဴဝွံ သီုဖအိုတ် နွံသမၠုင် ၂၁၀ ဟတ် (၃၁၅ ပေ)။ ခုင်(ပန်းတင်ခုံ) နွံ ၁၀ သမၠဲနွံ ၃၆၀ ပေ။ ပဇြး မသုန်ကဆံင်ဂှ် နွံ ၄၅ ပေ၊ ရှစ်မြှောင့်ခိုနန်းချိုး ဂှ် နွံ ၂၆ ပေ၊ ကျည်းဝန်း ၂၀ ပေ၊ ခၞိင် နွံ ၂၅ ပေ၊ ရင်စည်း ၈ ပေ၊ သပိတ်မှောက် ၁၇ ပေ၊ ဘုံမရေတ် ၄၀ ပေ၊ ဒကှ်ရာံထ္ၜဗြိုဟ်လတူ ဗြိုဟ်သၟဝ် ၃၀ ပေ၊ ခဒအ်ဗြာတ် ၁၂၀ ပေ၊ ပြသာဒ် (က္ဍိုင်) ၄၅ ပေ။ လတူခုင်ဂှ် နွံတၠအရှန် ၅၀၀ မဂေတ်ပူလဝ် ကျာ်။ ကျာ်စရောတ် နွံ ၄၅ တၞုင်။ [၂]
ယၟု
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ယၟုကျာ်ဝွံ နကဵုဗီုဗၟာ "ကျိုက်မတ်ကော်"၊ အတိုင်လညာတ် ဦးစေတနာ မချူလဝ် ဝင်ကျာ်ဝွံမ္ဂး ယၟု ဗၟာဝွံ ကၠုင်နူ ယၟုမန် ကျာ်ဒဵုကအ်၊ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ဒၞာဲကျာ်မနွံဂှ် ကုန်ဒဵုဂှ် သၠုင်တိုန်ဒၟံင် ညံင်ကဵုကအ်တုဲ ကျာ်ဒဵုကအ် ညးကော်စရ။ [၁] အတိုင်ဝင်ဓာတ်ဂမ္စာဲမ္ဂး "ပ္ညုပ်ကဵု ယၟု ဒကာတုဲ ကျာ်မကဴ" ညးကော်စ။[၃]
ဝင်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]အတိုင်ဝင်ကျာ်မ္ဂး ပ္ဍဲမဟာသက္ကရာဇ် ၁၁၀ အခိင်သၟိင်ဨကရာဇ်မန် တိဿဓမ္မသဳဟရာဇာ (သၟိင်မဟာသဳရိမာသောက) မပကင်ရင်ဍုင်သဓီုဂှ် မှာထေရ်ဂဝံပတိ နိမန်နင် တၠဳပိုန်မနွံကျာ်တြဲတုဲ ကျာ်တြဲ ကေုာံ အရှန် ၅၀၀ စိုပ်ကၠုင်ဍုင်မန်ရ။ ရသိတြဲဇကု သီုကဵု ရသိမပဒတဴ ပ္ဍဲမုဟ်ဂနိင် ပြာပ်အာ ဇရေင်ကျာ်တြဲတုဲ အာတ်မိက် ဗုဒ္ဓပူဇနိယဝတ္ထု၊ ကျာ်ဒုင်ကဵု ဓါတ်သော် ညးမွဲမွဲတၞုင်တုဲ ရသိတအ် ကလေင်စဴဌာန်ဒမံင်ဇကုရ။ ကာလရသိဂှ် ကလေင်စိုပ် ဇရေင်ဒမံင်ဇကုတုဲ သွက်ရသိမပဒတဴ ကရောမ်ဇကုလေဝ် ဂွံပူဇဴဓါတ်သော်ကျာ်ကီုတုဲ ပအဓိဋ္ဌာန်တုဲ ဓါတ်သော်ဂှ် ဒှ်အာ ပိတၞုင်တုဲ ရသိသကအ်ရဲဇကုလေဝ် ကလိဂွံညးမွဲမွဲတၞုင်တုဲ ညးတအ် ပ္တန်လဝ် ကျာ်မကဴ (ကျိုက်မတ်ကော်)၊ ကျာ်သဳရိဓမ္မသောက်၊ ကေုာံ ကျာ်မုဟ်ဂနိင် ရ။[၁]
အတိုင် ဝင်ဓာတ်ဂမ္စာဲ မ္ဂး ကောန်သမ္ၚေဟ်မွဲ နူဍုင်ဇယူနာဂဵု (ဍုင်ဇြဲ) ကၠောအ်ဗနိက် ပ္ဍဲဍုင်သုဓမ္မဝတဳ၊ မိင်ပရိုင်ကျာ်မစိုပ်၊ ဗွဲမပြဟ် ဇက်ကၠောအ်အာ ညာတ်ရုပ်ကျာ်မဂဵုဒၟံင် နလျး ၆ သာ်၊ သဒ္ဓာက္တဵုဒှ် တရိုပ်ကျာ်နခါဒနိယဘောဇနိယတုဲ၊ သီုမရဴဂဴအာတ်ပူဇနိယဝတ္ထုကဵုကျာ်ရ။ နတဲသ္တုံ ကျာ်ဗ္ဒုင်ကဵု ဓာတ်သော် ၃ တၞုင်၊ နကၞိပ်ယဵုဒုင်လဝ်တုဲ စုတ်လဝ် ပ္ဍဲကြောတ်ဗိုတ် ယဵုလဝ်တုဲ လ္ၚောဝ်ပ္တီကျာ် သဗ္ဗညုရ။ အယံကေသာဓာတုကတ္ထဘပိတန္တိ။ ယွံသဗ္ဗညု ဓာတ်သော်ဝွံ မူဒၞာဲကဵုပိုယ်ဍိက်ထာပနာလဝ်ရောအဴ။ ဇယနာဥဏ္ဏေပတိဋ္ဌာဟိ၊ ပ္ဍဲက္ဍိုပ်ဒဵုဇယျနာဂဵု မၞးထာပနာလဝ်ရ။ ကျာ်ဟီုကဵု ကောန်ဗၞိက်ဂှ် ဍိုက်က္ၜင်ကၠောအ်ကၠုင်ရ စိုပ်ဒမံင််ဇကုတုဲ ၇ ဂိတု ၇ တ္ၚဲ ဝေင်သဘင်တုဲ ထာပနာလဝ်ရ။ သၟိင်ဣန် သၟိင်ဗြီု သီုမၞိဟ်ဒေဝတဴ ဥပးတြုဟ် ဥပးဗြဴ တ္ၜန်တ္ၜောဲခၞံ ဥမင် ၂၀ ဟတ်၊ ဇာထဝ် ၅ တန် စဵုဗိုင်လဝ် ဂြောပ်လဝ် ပြာသာတ်ဓာတ်ရ။ ပ္ညပ်ကဵု ယၟုဒကာတုဲ ကျာ်မကဴ ညးဂးလၟုဟ်။ ပ္ဍဲသက္ကရာတ် ၅၆၇ ဂိတုမာ် တ္ၚဲ၆၊ လက်သိင်၊ အ ၁၊ ၄၆ ကုံ သလိုင်ဓာတ်မကဴ။[၃]
ကျာ်စေတဳဝွံ ညးမကလေင်လဟဵုပတန် အလန်လက္ကရဴအိုတ်ဂှ် ပတ္တမြားဆရာတော် ဘဒ္ဒန္တသုန္ဒရ၊ နူခုင် နွံ ၂၀၀ ပေဂှ် ဇၞော်ပတိုန် ဒှ်အာ ၃၆၀ ပေ။[၂]
ဗီုရုပ်ဂမၠိုင်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]-
နူလတူဒဵု ရံင်အာ ဍုင်ကဝ
-
ဇြပ်လ္ၚောဝ်ကျာ်
-
ရုပ်တၠအရှန် မပူဂေတ်လဝ် ကျာ်
-
မုက်ဂၠံင်လုပ်ကျာ်
-
စေတဳ မဂွံဆဵုကေတ် နူကဵု အရှာံကျာ်
-
ကျာ်မၜူ ကျာ်ဒဵုကအ်
-
ရုပ်ဗယိမစိမ်းကား
-
ကောန်ဇာ သွက်ဗယိ မစိမ်းကား
-
ရုပ်ဗယိ ကေုာံ ဒေဝတဴ မဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲကုန်ကျာ်စေတဳ
-
ကျာ် မနွံဂတ ဒၞာဲဗလိမစိမ်းကား
-
အရှာံကျာ်ဒဵုကအ်
နိဿဲ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]- ↑ ၁.၀ ၁.၁ ၁.၂ ၁.၃ ဦးစေတနာ. ဆံတော်ရှင်ကျိုက်မတ်ကော်စေတီတော်မြတ်ကြီး။
- ↑ ၂.၀ ၂.၁ ၂.၂ တင်း, ဘသန်း (April 30, 2005). ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး ကဝမြို့နယ် ဆံတော်ရှင် ကျိုက်မတ်ကော်စေတီတော်. Open Publishing. Archived from the original on March 19, 2015။ Retrieved on December 25, 2020။
- ↑ ၃.၀ ၃.၁ (မူသၠရိုတ် စမၠောအ်တဲ မုက်၃၇၈) ဝင်ဓါတ်ဂမ္စာဲ။