မာံတောအ်
| အစာကဝိ မာံတောအ် | |
|---|---|
 ဗီုရုပ်ပါန်တိ မာံတောအ် ပ္ဍဲကွာန်တံင်ပိုအ် (မကၠောန်လဝ် နူသၞာံ ၂၀၁၉) | |
| သၠးဂၠံဂဝ် |
မာံဟယှာ ဇာန်နဝါရဳ ၂၇၊ ၁၈၉၀ ကွာန်တံင်ပိုအ်၊ ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင် |
| စုတိ |
မေ ၂၆၊ ၁၉၅၅ (အာယုက် ၆၅) ကွာန်တံင်ပိုဒ်၊ အရာပ်ခလံက်ခပြု |
| ဟိုတ်မစုတိ | ယဲ |
| တိုင်စၟတ်သမ္တီ | ပ္ဍဲကွာန်တံင်ပိုဒ် |
| ဂကူ | ဂကူမန် |
| မဒယှ်တဴ | အစာကဝိ ပရူဘဝမၞိဟ် |
| အံက် | နာဲသောန်၊ မိနာဲၚေဝ် |
| ကောဒေအ် | (၁) နာဲဟစေင်၊ (၂) နာဲဇေန်၊ (၃) နာဲဟယျာ (မာံတောအ်)၊ (၄) ဣနာဲကဴ၊ (၅) ဣနာဲၚံက်၊ (၆) ဣနာဲဟလာၝောအ်၊ (၇) ဣနာဲကောန်ပိုအ်၊ (၈) ဣနာဲကောန်ဒေအ်၊၊ |
မာံတောအ် (၁၈၉၀ ဇာန်နဝါရဳ ၂၇ - ၁၉၅၅ မေ ၂၆ (၁၂၅၁ ဂိတုမာဃ် ၈ မံက် - ၁၃၁၇ ဂိတုဇှ်ေ ၅ မံက်)) ဝွံ ဒှ်အစာကဝိမန်ဒယှ်မွဲတၠ ပ္ဍဲအရာမဇန်ကဗျအလင်္ကာ ကေုာံ ဒွက်မန်ဂမၠိုင်ရ၊၊ မာံတောအ်ဂှ် ဒှ်မၞိဟ်မစိစောန် ပ္ဍဲအလင်္ကာမွဲတုဲ အရာမဆဵုကေတ် ပွဳပွူ မကတဵုဒှ်ဒၟံင်တအ်ဂှ် ဟီုဇန်အာ နကဵုကဗျအလင်္ကာမာန်ရ မြဴသာ်ဝွံ ဟီုပတိုန်ဒၟံင် ကမြဴညးရ၊၊ လိက်ကၞပ်ဇၞော်ဇၞော် ညးမဇန်ဖန်ဗဒှ်လဝ်တၟိ ၜိုန်ရဟွံဂွံဆဵုကေတ်ကီုလေဝ် လိက်ပရူမန် မလောန်ကၠုင်တုဲ မချူဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ပရူဗီုဂကူမန် မဒးဒုင်ဂစိုတ် ပ္ဍဲအခိင်ဟံသာဝတဳလီု ပ္ဍဲသၞာံ ၁၁၁၉ တေအ်ဂှ် မၞိဟ်တီဂၠိုင်အိုတ်ရ၊၊ ဆဂး နကဵုသက်သဳ ဗွဲကြဴဏအ် လိက်ဂှ် ဒှ်လိက် ညးမချူလဝ် နူတမ် ဟွံသေင်၊ လိက်ဂှ် နူတမ် ကၠုင်နူ မန်ဍုင်သေံ ဟွံတီ အစာတမ်မူလမွဲ မချူဇန်လဝ်တုဲ ညးကလေင်ဗဟဵုပလေဝ်လဝ် ညံင်ကာရန်ဂွံခိုဟ်ရ၊၊ ညးဂှ် ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲအခိင် မန်ပၠန်ဂတး ခေတ်လက္ကရဴအိုတ်ဏအ်တုဲ ပရူမကတဵုဒှ်လဝ် ပ္ဍဲကဵုအခိင်ဂှ် ဗီုကဵု ဗၟာမစံင်ကွာန်ကၟာဝက်၊ ပရူသကိုပ်ပၞာန်မန် ဗိုလ်ရာဇတအ်ဂှ် ညးချူဇန်လဝ်ကဗျတုဲ ကဗျဇမၠေအ်တအ်ဂှ် ဒှ်ကဗျမလုပ်ဝင် ပတန်ၚုဟ်မး ဟွံမာန်ရ၊၊
ပထမ အဝဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
အလံင်အစာကဝိ မာံတောအ်ဝွံ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၂၅၁ ဂိတုမာဃ် (၈) မံက် တ္ၚဲသိုက် (၁၈၉၀ ဇာန်နဝါရဳ၂၇) ကတဵုဒှ်မၞိဟ် နူမိမၜါ နာဲသောန် ကဵု မိနာဲၚေဝ် ပ္ဍဲကွာန်တံင်ပိုအ် ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင် ညးခုတ်ခဴလဝ်ယၟု မာံဟယျာ ရ၊၊ ကောန်ဒေအ်ညးသီုဖအိုတ် ပ္ဍဲ(၈)တၠဂှ် ညးဒှ်မၞိဟ် မရနုက်ကဵု တတိယ၊ (၁) နာဲဟစေင်၊ (၂) နာဲဇေန်၊ (၃) နာဲဟယျာ (မာံတောအ်)၊ (၄) ဣနာဲကဴ၊ (၅) ဣနာဲၚံက်၊ (၆) ဣနာဲဟလာၝောအ်၊ (၇) ဣနာဲကောန်ပိုအ်၊ (၈) ဣနာဲကောန်ဒေအ်၊၊
ကလိဂွံအာယုက် ၉ သၞာံ မံင်ဘာလကျာ် ဘာတြေံ၊ ကွာန်တံင်ပိုအ်၊၊ ကလိဂွံအာယုက် (၁၅) ပထပိုယ် ကာလမဒှ်ခမဳဂှ် ကေင်မံင်လဝ် ပ္ဍဲကွာန်သၞေဟ်ဗ္ဒဝ် မဂွံကတ်လဝ် နဲကဲကဝိအလင်္ကာနာနာ နူဘာကွာန်သၞေဟ်ပဒဝ်ကီုရ၊၊ ရာံတိတ်နူခမဳကီုလေဝ် မင်တန်တဴအာ နကဵုဘဝဗၠာဲဇၞော်ရ၊၊
ဘဝအစာကဝိ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
အစာကဝိ မာံတောအ်ဝွံ လိက်ညးမချူလဝ် နကဵု ပြကိုဟ်ဇၞော်ဇၞော် ဇာတ်နိပါတ်ကျာ်တအ်ဂှ် ဟွံဂွံဆဵုကေတ်ကီုလေဝ် ကဗျညးချူဇန်လဝ်တအ်ဂှ် ဟိုတ်နူမဍိုက်ပေင်ကဵု ရှ်သာကဗျ၊ ဗှ်စလေဝ်ခိုဟ် လမျီုလေဝ်လုပ်တုဲ ဒယှ်တမ္ညဝ်တဴ အကြာဂကူမန် နဒဒှ်အစာကဗျမွဲရ၊၊ ဟီုမွဲသာ်ပၠန် အစာကဝိမာံတောအ်ဝွံ ဒှ်အစာကဝိ မဆေင်ကဵု ပရူဘဝမၞိဟ်မန် လၟိဟ်တ္ၚဲ၊ ဗီုကဵုဝုတ်ဗၠာဲ၊ ကောန်ၚာ် ကေုာံ အရာမကတဵုဒှ်ဒၟံင် အကြာဂကူမန် ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ညးချူဇန်လဝ်ဂှ်ရ ကဗျညး ဒွက်ညးဂှ် ၜိုန်ရ ဟွံဂၠိင် နကဵုလိက်ကၞပ်ကီုလေဝ် ဟိုတ်မဗၟံက်ထ္ၜးကဵု အလိုက်အခိုက်မၞိဟ် ပ္ဍဲအခိင်ဂှ်တုဲ လုပ်လၟိဟ် လိက်ပတ်(literature)ဂှ်ရ ညးဝွံ ဒှ်အစာကဝိဇၞော် ပ္ဍဲဂကူမန် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၀၀တအ်ရ၊၊
ပၞောဝ်ကဵု လိက်ညးမဇန်လဝ်ဂမၠိုင်ဂှ် လိက်ပရူမန်မလောန်ကၠုင်တုဲ မချူလဝ် ပရူဗီုဗၟာပျဲပျာံဂစိုတ် ဂကူမန် ပ္ဍဲဍုင်ဟံသာဝတဳ အခိင်ဍုင်လီု ပ္ဍဲသၞာံ ၁၁၁၉ တေအ်ဂှ် မၞိဟ်တီဂၠိုင်ရ၊၊ နကဵုသက်သဳ ဗွဲကြဴဏအ်တုဲ လိက်ဂှ် ညးဒှ် အစာကဝိတမ်မူလ ဟွံသေင်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ၊၊ အစာကဝိမဇန်လဝ် လိက်ဂှ် နူတမ်ဂှ် ဟွံတီကေတ်၊၊ ညံင်ရဴလိက်ဂှ် မပြးဇးတမ္ညဝ်ဒၟံင် အကြာဂကူမန် ပ္ဍဲဍုင်မန်ကီု ပ္ဍဲအကြာမန်ဍုင်သေံလေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ကီုရ၊၊ လိက်ဂှ် မန်ဍုင်သေံ နာဲဓဳရ (ဍုင်က္ၜင်ကံက်) ပကောံလဝ်တုဲ ချူပတိတ်လဝ် ပ္ဍဲလိက်စၟတ်သမ္တီ သဘင်ဇွသင် ကျာ်ဇၞော်ဖရာရာမာန်မုနိ ဍုင်မဟာဇျာဲရ၊၊ ပ္ဍဲကဵုမူဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲနိဒါန်လိက် ＂ယိုက်ဂုဏ်တုဲပၠန် ဆန်ဗဒှ်လိက်စိ၊ ညးမဒှ်ကၠာ အစာကဝိ၊ ညာဏ်ဟွံသောဲဟေင် လမေင်ပါဠိ၊ ယတိပိုတ်ဗျည် ဆန်ဗဒှ်တၟိ၊ ဥုံဇိုင်လာတ်ကၠာ ကွာန်ဂှ်ဇာတိ၊ နာဲသမာဲယှာ အစာကဝိ၊ ညာဏ်ဒှ်မြမောဝ် လ္ၚောဝ်ရးမန်ပိ၊ အာယုက်ကဵုဂၠိင် ညံင်သၟိင်နာဲမိ၊ ဂွံဒှ်မြမောဝ် ဒေါဝ်ရးမန်ပိ၊ ဝင်တြေံတြဟ် ဆန်ဗဒှ်တၟိ၊ ဂကူမန်ကၠာ ဂွံတီအာညိ၊ ဗမာပျဲလဝ် ညံင်ကဝ်အဂ္ဂိ၊ တူဂြောတ်ဒၟံင် ညံင်ကဵုပ္တေင်ဂျိ၊ သွက်မန်ဂွံတီ တၞီမံင်ဖိဖိ၊ ဂွံတီတုဲသ္တိုတ် စွံစိုတ်ကဵုဂိ၊ ညံင်ဂွံချပ်မာန် ဂစာန်တိုန်ညိ၊ မန်ပိုဲဗၠိုက်ဒၟံင် ဗိုင်ဟံင်အိုတ်ညိ၊ ယဝ်ဟံင်ဂွံကၠာ လာဘသုခိ၊ လာပ်မစိုပ်ကၠုင် ညံင်နုင်နိဓိ၊ အာယုက်ဂွံဂၠိင် ညံင်သၟိင်နာဲမိ၊ ဇဲယသိဒ္ဓိ ကဵုဒှ်ညိမန်၊၊＂ပ္ဍဲလိက်ဏအ် ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်ရ ညံင်ရဴ မာံတောအ်ကီု နာဲသမာဲယှာ ဥုံဇိုင်လာတ် ဂှ် ကလေင်ချူလဝ်တၟိကီုရ၊၊
ပ္ဍဲသၞာံ ၁၃၁၀ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန် ၃ မံက် ကာလဗၟာစံင်ကွာန်ကၟာဝက်ဂှ် ညးနွံဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ကၟာဝက်ကီုတုဲ ညးချူလဝ်ဒွက် ဗီုညးဍုင်ကွာန်တအ် ဒးဒြေပ်ဒဴပၟတ် ဗီုပၟတ်တအ် ဂဵုကၠောအ်ကၞာန်အာ မွဲအရာပ်တုဲ မွဲအရာပ်ဂှ် ခိုဟ်ကွေဟ်ဟ်ရ။
အတိုင် ညးဒေသတအ် မဟီုမ္ဂး ညးတၞဟ်ကဵုချူဆန် ပရောပရာမွဲမွဲ ယဝ်ရကဵုသြန် မွဲဒကေဝ်မ္ဂး ချူဆန်ကဵု မွဲတၞးမုက်လိက်ရ၊၊ ယဝ်ရကဵုသြန်ၜါဒကေဝ်လေဝ် ချူဆန်ကဵု မွဲတၞးမုက်လိက်ကီုရ၊၊ ဆဂး ကာလဗှ်လိက်ဂှ်မ္ဂး လိက်ကဝိအတာန်ၜါဒကေဝ်ဂှ် ရှ်သာကဝိ ခိုဟ်နူ လိက်ကဝိအတာန် မွဲဒကေဝ်ဂှ်ဏီရ၊၊
ကၞောတ်ဘဝ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
အစာကဝိ မာံတောအ်ဝွံ စဵုလအိတ်လမျီုဂှ် တန်တဴလဝ် နဒဒှ် ဘဝဗၠာဲဇၞော်တုဲ ကာလအာယုက်ဇၞော်ဂှ် တန်တဴမံင်ဒၟံင် ပ္ဍဲဘာလကျာ် ဘာတၟိ၊ ကွာန်တံင်ပိုအ် မဒှ်အခိင် ကျာ်ဇၞော်ဝါရ ဇာတိကွာန်ဖလာတ် မဒှ် နွံပိုန်ဘာရ၊၊ ဗွဲကြဴ ကတဵုဒှ်ယဲ ယဲဍင်ကၠုင်တုဲ ကောန်ကၟိန်ညး ဣနာဲစိန်တဳ ကော်ဖျဴဏာသ္ၚိ ပ္ဍဲအရာပ်ခလံက်ခပြု ကွာန်တံင်ပိုအ်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ၁၉၅၅ မေ ၂၆ (သက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၃၁၇ ဂိတုဇှ်ေ (၅) မံက် အခါမကလိဂွံ အာယုက် (၆၆) ဂှ် စုတိအာ ပ္ဍဲသ္ၚိ ကောန်ကၟိန်ညး ဣနာဲစိန်တဳဂှ်ရ၊၊
ညးစုတိဂွံတုဲ ပွိုင် (၆၄) သၞာံတုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၉ ဂှ် ချူပတိုန် တိုင်လိက်တၟအ် ကေုာံ ရုပ်ပါန်တိ မာံတောအ် ပ္ဍဲကွာန်တံင်ပိုအ်ဂှ်ရ၊၊
ကဗျ ကေုာံ ဒွက်ညးမချူလဝ်ဂမၠိုင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
စိုပ်သၞာံ ၁၃၁၀ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန် (၃) မံက် တ္ၚဲအၚာဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ကေုာံ ဒပ်ကၟိန်ဍုင်ကချေန်တအ် လုပ်ကၠုင်ကွာန်တုဲ ကဵုစံင်ထောအ်ကွာန်ကၟာဝက်ရ။ သီုဖအိုတ် သ္ၚိတူအာ ၃၆၁ မ။ စပ်ကဵုပရူဏအ်တုဲ အစာကဝိဒယှ် မာံတောအ် ချူဇန်လဝ် ကဗျ အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဏအ်ရ၊၊
ပ္ဍဲသၞာံဝွံဗိုန် ဖဝ်ရဂိုန်ဒြာ၊
ပ္ဍဲပိမံက်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲအၚာ၊
ဗော်အကုသဵု ချေင်ကဵုဗမာ၊
သၟိင်တခေန်ဏု ယမုရာဇာ၊
ကဵုပၟိင်စံင်ယဇ် ဥပဒ္ဒဝါ၊
ကၟာဝက်ရးဇြာ ဇာတိကွာန်မန်၊
ဍေဟ်စံင်ထောအ်ပၠန်
ပန်မံင်လ္ၚုလ္ၚောန်၊
သ္ၚိပိကၠံအဴ တြဴစှ်ောမွဲပ္ၚောန်၊
ထဝ်သြန်သ္ၚုသြောအ် တူထောအ်ဂၠိုင်လောန်၊
ဗၟာစံင်ပၠင်မန် ကောန်ကွာန်ကၟာဝက်၊
အဝိဇ္ဇာကၠာ ကြိယာဝိပက်၊
ဒးလေင်သုန်အာ ဒေါဝ်သံသာစက်၊
ဟိုတ်အဝဵုသၟိင် အနိင်အထက်၊
ပရေင်ဒါန ဘဝဍိက်ပၠက်၊
ညးတၠအဝဵု ဍဵုဍိုက်သက်သက်၊
ဂြပ်လေင်ဂၠံင်ကၠက် မသက္ကုခြာ။