ရာမညဝိနယာဓိက၊ဂကောံကလေၚ်လိက်

သဘၚ်ကလေၚ်လိက်ဏအ်မ္ဂး နကဵုယၟု ရာမညဝိနယာဓိကဏအ် စပတမ်ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ် နူကဵုသက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၀၉ တုဲအခါစိုပ်သက္ကရာဇ် ၁၃၂၂ ဂှ်ဒးတန်ဒေံါအာမွဲလစုတ်ရ။ နူစတမ်တုဲ စဵုကဵုပွိုၚ် ၁၃ သၞာံဂွံကၠောန်ကၠုၚ်မံၚ်လၟေၚ်အဆက်က်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူအလဵုအသီတအ် ထ္ၜးဟိုတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟွံၜိုဟ်လလံတုဲ ဒးဇူတန်တဴအာ ဗၞတ်ပန်သၞာံနွံကၠုၚ်ရ။ ဗွဲလကြဴဂှ် ဂကောံဏအ် ပြုပြေၚ် ပြံၚ်ထောံဗွိုက်ညးညိတုဲကီု နွံပၟိက်နာနာဗပေၚ်တုဲကီု ကလေၚ်ကၠောန်ကၠုၚ်ပၠန်ဂှ် ဆဵုကဵုခေတ် ပစ္စုပ္ပုန်လၟုဟ်ရ။ ဂကောံဝွံ စပ္တမ်ကၠုၚ်နူဗွိုက်ဘာမွဲမွဲတုဲ ဗွဲကြဴပြံၚ်ဗစိုပ်ဗွိုက်ကဆံၚ်ဒေသနွံရ။ ဂကောံရာမညဝိနယာဓိကဏအ်ဂှ် ပဇိုက်ဓရံၚ်ကဵု ကလေၚ်လိက် ဝိနယ တအ် တန်ကၠုၚ်နူ ဒဂုၚ် ကလေၚ်ပတဝ်က္ဍိုပ်မံၚ်ကဵု သၚ်မန်နွံလ္တူ ရးဇၞော်လ္ဂုၚ်ပၠန်ရ။

ဝၚ်တမ် သဘၚ်ကလေၚ်လိက်

သဘၚ်ကလေၚ်လိက်ပရိယတ္တိမန် ပ္ဍဲဘာကၟာဆီ၊ ဍုၚ်ဒဂုၚ်ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်ကၠုၚ်လဝ်နူ သက္ကရာဇ် ၁၃၀၉ သၞာံတေံရ။ သဘၚ်ကလေၚ်လိက်ဏံ ဂွံက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဂွံလဝ်အရီုဗၚ် နူကဵုဂကောံ ဗော်သွးမန်၊ အလုံဍုၚ်ရာမညတံရ။ လပါ်ခမဳ သၚ်ပၠန်ဂှ်

1. ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘဒ္ဒန္တ ကောသလ္လ (အဘိဓဇမဟာရဋ္ဌဂုရု) ကွာန်မုဟ်ဒုန်
2. ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘဒ္ဒန္တစန္ဒိမာ (ဂန္ထကာရက) ကွာန်ဖအံက်
3. ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘဒ္ဒန္တသုဓမ္မဓရ (ပိဋကတ္တယပါရဂူ) ကွာန်ခလံက်ခပြု
4. ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘဒ္ဒန္တ နန္ဒသာရ (ဘာဇိုၚ်ကျာ်၊ဍုၚ်ပံၚ်)

တံညးဂမၠိုၚ် ဒှ်သ္ကိုပ်သ္ကအုပ်ဓုပ်မၚ်မွဲလဝ် သဘၚ်ကလေၚ်လိက်ဝွံရ။

ပရၚ်ချဳဒရာၚ် သ္ကုတ်ပထမ

ဂကောံဝိနယာဓိကဏအ်ဂှ် မွဲသၞာံမွဲဝါ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂိတု ဖဝ်ရဂိုန် နူ ၁၀ မံက်မ္ဂး စဵုကဵုစိုပ် ၁၄ မံက်တေံ ဗၞတ်ပွိုၚ် ၅ တ္ၚဲဂှ် ကၠောန်သ္ပတဴသဘၚ်ကလေၚ်လိက်ရ။ ပ္ဍဲသဘၚ်ဏအ်ဂှ် ခမဳသာမဏဳ သၚ်မန် နူကဵုရးကီု ဍုၚ်ကီု ကွာန်ကီု ဌာန်ကြပ်ဇမ္ၚောဲ ဇက်ဂၠောဲတိုန်ကၠုၚ်အိုတ်ရ။ သၚ်တအ်ဂှ် ကောံဓရီုမွဲဟာန်ကေုာံ သၚ်မန်လ္တူဍုၚ်လ္ဂုၚ်တုဲ သီုသၚ်ဇမ္ၚောဲ သီုသၚ်လ္ဂုၚ်တအ် ကလေၚ်လိက်ပတ်မန်၊ ဘာသာမန်အိုတ်ရ။ တ္ၚဲတုဲဒှ် တ္ၚဲစရိုဟ်ဍာ်ဂှ် ညးတာလျိုၚ်အလဵုအသီ သ္ကိုပ်ညးအုပ်ဓုပ် အလဵုဇကု ဝန်ဇၞော် နာဲနု (ဦးနု) ပြာပ်စိုပ် ကၠုၚ်တိုန်သ္ဘၚ်ကၞာ သီုရီုဗၚ်ထံက်ပၚ်ကဵုဇြဟတ်ဇၟာပ်သၞာံရ။

အခေါၚ်အရာ သွက်အံၚ်ဇၞး

သၚ်မန် မပါလုပ် ပ္ဍဲသဘၚ်ကလေၚ်လိက်တအ်ဂှ် သွက်ညးမက္လိဂွံလာဘ် ပထမ၊ဒုတိယ၊ တတိယ တံဂှ် ဒါယကာဇၞော် သၟိၚ်ဇၞော်နာဲချေတ်တိုၚ် ဒုၚ်သဇိုၚ်စရိတ်ဂၠံၚ်တုဲ အ္စာဇၞော်ဒံက်တာ နာဲပါန်လှ ပလံၚ်ဗစိုပ်ဏာ သွက်သ္ဂောံလ္ၚောဝ်ကျာ် ဍုၚ်သေံအိုတ်ရ။ ညးတံ ကၠောန်ကၠုၚ်နဲဏံ အခိုက်ဏံဂှ် စဵုကဵုစိုပ်သက္ကရာဇ် ၁၃၂၂ သၞာံရ။ ကွးကဵုအ္စာ၊ ပရေၚ်ဘာသာ၊ ပရေၚ်ပညာ ဇၞော်မောဝ်တိုန်မံၚ်ကွေံကွေံရ။

ပွဒးဒေံါဇူ

သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် ဗိုလ်နေဝေန် (2 March, 1962) သီကေတ်အဝဵုဍုၚ်ကွာန်တုဲ သဘၚ်ကလေၚ်လိက်ပရိယတ္တိမန် ပ္ဍဲဘာကၟာဆီလေဝ် လုပ်အာမုက်ကလော်ဇၞော်ဇၞော်ရ။ အခိၚ်ဂှ် ပရေၚ်လဵုလေဝ် ကၠောန်ဟွံဂွံ၊ ဂကောံလဵုလေဝ် ဒက်ဟွံဂွံတုဲ ဒးဒေံါထောံ ကျေဝ်ကျေဝ်ရ။ ဒးသ္ၚီလလံဇူထောံ ပရေၚ်ကမၠောန်ဂှ် ဗၞတ်ပန်သၞာံပေၚ်ၚ်ရ။

ကလေၚ်ကၠောန်ဗဒှ်

ကာလစိုပ်သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၇၂ သၞာံဂှ် ခမဳသၚ်မန် ကေုာံ ကောန်ဂကူမန် ပ္ဍဲလ္တူဍုၚ်ဒဂုၚ်ဂမၠိုၚ် ချပ်ဂၞန်သဳကၠဳညးသ္ကံတုဲ ကလေၚ်ကၠောန်ဗဒှ် သဘၚ်ကလေၚ်လိက်ပရိယတ္တိမန် မွဲဝါပၠန်ရ။ ဗီုနဲကိုပ်ကၠာတေံဟွံသေၚ်ရ။ ကေတ်ၜိုတ်သၚ်မန် လ္တူဍုၚ်ဒဂုၚ်ဏံဟေၚ်ရ။

ကလေၚ်ပချဳတိုန် သ္ကုတ်ဒုတိယ

အခိၚ်ဂှ်

• ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘာဣန္ဒာရာမ
• ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာပရိယတ္တိ
• ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာဇိုၚ်ကျာ်
• ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာကၟာဆီ

တံ ဒှ်တမ်၊ က္ဍိုက်ပ်တုဲ ဒုၚ်ဒဒိုက်ကၠောန်ကၠုၚ်မံၚ် အြကာအလဵုအသီပၞာန်တံရ။

ဗွဲကြဴဏံ ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠလ္ၚဵုတံဂှ် ကလိလောန်စဴအာသွဝ်အိုတ်တုဲ

• ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာပညာဇောတိက
• ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာဥက္ကလာပ
• ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာကၟာဆီ
• ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာသုခကာရဳ

တံ ကေတ်တာလျိုၚ်တုဲ ညံၚ်သဘၚ်ကလေၚ်လိက်ဏံ ဂွံတန်တဴအာ အဓာန်ဗွဲမလံလမာန် ဆက်ဂစာန်လွဳပရာ ပ္တိတ်ဇြဟတ် ညဳညဳသာသာပၠန်ရ။

ရာမညဝိနယာဓိက

အခိၚ်ညးတံ ရေၚ်တၠုၚ်ကၠောန်မံၚ်ဂှ် ရန်ကဵုဒေသနာအ္စာ အဋ္ဌကထာမ္ဂး "ဝိနယော နာမ သာသနဿ အာယု" တုဲ ညးတံ သ္ပပဓာန်ကဵုဝိနယ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ယၟုသဘၚ်ကလေၚ်လိက်ဂှ် ညးတံတၚ်ခုတ်စုတ်တၟိ မတွံဂး "ရာမညဝိနယာဓိက" ရ။ အတိုၚ်လၟေၚ်ယၟုဂှ်ဟေၚ် ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ်ဏံ ရပ်စပ်စကာမံၚ်ရ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာမန်ပညာဇောတိက ကဵု ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာမန်ဥက္ကလာပ ညးတံၜါဇကု စဴအာသွဝ်တုဲ သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၅၉ သၞာံ၊ ဂိတုပုဟ် ၁၄ မံက်ဂှ် ဒက်ပ္တန် မဟာနာယကတၟိ မွဲဝါပၠန်ရ။

ဗီုပြၚ်ဒက်ပ္တန်ဂကောံ သၞာံ- ၁၃၅၉

သၞာံ ၁၃၅၉၊ ဂိတုပုဟ် ၁၄ မံက် (စရၚ်ဒက်ပ္တန်)

ဗွဝ်	လၟေၚ်	ယၟု	တာလျိုၚ်	ဘာ
(က)	၁	ဘဒ္ဒန္တ နန္ဒောဘာသာ	ဥက္ကဌ	ဘာပြာသာဒ်
	၂	ဘဒ္ဒန္တ ဝေပုလ္လ	ဒု-ဥက္ကဌ	ဘာပရိယတ္တိမန်
	၃	ဘဒ္ဒန္တ ဝိဓူရ	ဒု-ဥက္ကဌ	ဘာသဳလရာမည
(ခ)	၁	ဘဒ္ဒန္တ ကေသရ	ဟိတဓရ	ဘာဗိုလ်လ္ၚီ
	၂	ဘဒ္ဒန္တ ကောဏ္ဍည	ဒု-ဟိတဓရ	ဘာကၟာဆီ
	၃	ဘဒ္ဒန္တ ဥတ္တရ	ဒု-ဟိတဓရ	ဘာသိၚ်္ဂုတ္တရ
(ဂ)	၁	ဘဒ္ဒန္တ ဝိသုဒ္ဓ	ဘဏ္ဍာဂါရိက	ဘာဇိုၚ်ကျာ်
	၂	ဘဒ္ဒန္တ ကုမာရကဿပ	ဘဏ္ဍာဂါရိက	ဘာကၟာဆီ
	၃	ဘဒ္ဒန္တ သြဘာသ	ဘဏ္ဍာဂါရိက	ဘာနန်ထဝ်
(ဃ)	၁	ဘဒ္ဒန္တ နန္ဒောဘာသ	စၟတ်စရၚ်	ဘာကၟာဆီ
	၂	ဘဒ္ဒန္တ စန္ဒသာရ	စၟတ်စရၚ်	ဘာၜိုပ်ထဝ်
	၃	ဘဒ္ဒန္တ သဳဟဓဇ	စၟတ်စရၚ်	ဘာဗိုလ်လ္ၚီ

သၚ်မန်ရာမညနိကာယသၟေဟ်တံဂှ် ဒှ်ညးလုပ်ဂကောံသီုဖအိုတ်ရ။ ဗီုကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠကၠာတေံ လးလဝ်ဂၠံၚ်ဂှ်ဟေၚ် ဂကောံမဟာနာယကတၟိတံ ကွာ်ဗက်အာတုဲ ကမၠောန်ဂှ် ဆက်ဂျိုၚ်မံၚ်လမျီု စှေ်မံၚ်ဗီု ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ်ဏီရောၚ်။ ကာလစိုပ်သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၇၃ သၞာံ၊ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန် (၈) စွေက်ဂှ် ကလေၚ်ရုဲစှ် မဟာနာယကတၟိ မွဲဝါပၠန်ရ။ ရုဲစှ်အခန်ဏံဂှ် (၁) သြဝါဒစရိယ (၂) မဟာနာယက (၃) ကမ္မတဳရေၚ်တၠုၚ်ကေၚ်ကာ ရဴသာ်ဝွံ ပါ်လဝ်ပိက္ဆံၚ်ရ။

ဗီုပြၚ်ဒက်ပ္တန်ဂကောံ သၞာံ-၁၃၇၃

• သြဝါဒစရိယ
• မဟာနာယက
• ကမ္မတဳရေၚ်တၠုၚ်ကေၚ်ကာ

သြဝါဒစရိယ

ညးတာလျိုၚ် သြဝါဒါစရိယ ၁၃၇၃

လၟေၚ်	ယၟု	တာလျိုၚ်	ဘာ
၁	ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘာကၟာဆီ	သြဝါဒါစရိယ	ဘာကၟာဆီ
၂	ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘာမန်အံၚ်သိဒ္ဓိ	သြဝါဒါစရိယ	ဘာမန်အံၚ်သိဒ္ဓိ
၃	ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘာမန်သုခကာရဳ	သြဝါဒါစရိယ	ဘာမန်သုခကာရဳ
၄	ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘာမန်သံသာၜိုဟ်	သြဝါဒါစရိယ	ဘာမန်သံသာၜိုဟ်
၅	ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘာမ္ၚဵုမန်	သြဝါဒါစရိယ	ဘာမ္ၚဵုမန်
၆	ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘာမန်ဟံၚ်ဂါမ်	သြဝါဒါစရိယ	ဘာမန်ဟံၚ်ဂါမ်
၇	ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘာမဏိပုပ္ဖ	သြဝါဒါစရိယ	ဘာမဏိပုပ္ဖ

မဟာနာယက

ညးတာလျိုၚ် မဟာနာယက သၞာံ ၁၃၇၃

လၟေၚ်	ယၟု	တာလျိုၚ်	ဘာ
၁	ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာမန်သဳရိ	မဟာနာယက	ဘာမန်သဳရိ
၂	ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာမန်ပရိယတ္တိ	မဟာနာယက	ဘာမန်ပရိယတ္တိ
၃	ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာမန်ဇိုၚ်ကျာ်	မဟာနာယက	ဘာမန်ဇိုၚ်ကျာ်
၄	ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာနန်ထဝ်	မဟာနာယက	ဘာနန်ထဝ်

ကမ္မတဳရေၚ်တၠုၚ်ကေၚ်ကာ

ညးတာလျိုၚ်ကမ္မတဳရေၚ်တၠုၚ်ကေၚ်ကာ သၞာံ ၁၃၇၃

ဗွဝ်	လၟေၚ်	ယၟု	တာလျိုၚ်	ဘာ
(က)	၁	ဘဒ္ဒန္တ နန္ဒောဘာသ	ဥက္ကဌ	ဘာပြာသာဒ်
	၂	ဘဒ္ဒန္တ ဝိဓူရ	ဒု-ဥက္ကဌ	ဘာသဳလရာမည
	၃	ဘဒ္ဒန္တ ကလျာဏ	ဒု-ဥက္ကဌ	ဘာပညာဇောတိက
(ခ)	၁	ဘဒ္ဒန္တ ကေသရ	ဟိတဓရ	ဘာဗိုလ်လ္ၚီ
	၂	ဘဒ္ဒန္တ ကောဏ္ဍည	ဒု-ဟိတဓရ	ဘာကၟာဆီ
	၃	ဘဒ္ဒန္တ ဥတ္တရ	ဒု-ဟိတဓရ	ဘာသိၚ်္ဂုတ္တရ
(ဂ)	၁	တၠဂုဏ်အ္စာ ပဏ္ဍိတ	ဘဏ္ဍာဂါရိက	ဘာဇိုၚ်ကျာ်
	၂	တၠဂုဏ်အ္စာ ကုမာရကဿပ	ဘဏ္ဍာဂါရိက	ဘာကၟာဆီ
	၃	ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဝဇဳရ	ဘဏ္ဍာဂါရိက	ဘာမဏိဝဇဳရ
(ဃ)	၁	တၠဂုဏ်အ္စာ နန္ဒောဘာသ	စၟတ်စရၚ်	ဘာကၟာဆီ
	၂	တၠဂုဏ်အ္စာ စန္ဒသာရ	စၟတ်စရၚ်	ဘာၜိုပ်ထဝ်
	၃	တၠဂုဏ်အ္စာ ဒါနဝန္တ	စၟတ်စရၚ်	ဘာမျာန်အံၚ်

သၚ်မန်သၟေဟ်တံဂှ် ဒှ်ညးလုပ်ဂကောံသီုဖအိုတ်ရ။

နိဂီု

ဂကောံသၚ်ကမ္မတဳတံဂှ် တာလျိုၚ်လ္ၚဵု ၜိုန်ရပြံၚ်လှာဲအာကီုလေဝ် လၟေၚ်ကမၠောန်ပိုဲဂှ် ဟိုတ်နူသဒ္ဓါ စေတနာဒါယကာ ကောန်ဂကူမန်တံ ကဵုမံၚ်ဇြဟတ် ဗွဲမက္ဍိုက်ပေၚ်တုဲ ဇၞော်မောဝ်ရာၚ်ဆာဲ ဒှ်မံၚ်စရာဲပ္ဍဲလ္တူဍုၚ်ဒဂုၚ်ဏံရောၚ်။ နူကဵုသက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၀၉ သၞာံတေံဂှ် စကၠောန်ဗဒှ်လဝ်တုဲ စိုပ်သက္ကရာဇ် ၁၃၂၂ သၞာံမ္ဂး ဂွံစှ်ပိသၞာံ၊ ဟိုတ်နူပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟွံၜိုဟ်လလံတုဲ ဒးဇူတန်တဴအာ ဗၞတ်ပန်သၞာံ၊ ပတမ်နူသက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၂၇ သၞာံတုဲ ဒဵုကဵုတ္ၚဲလၟုဟ်ဏံ ကၠောန်ကၠုၚ်မံၚ် ဟွံပိုတ်သ္ကုတ် မွဲလှေ်ဏီရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အာယုက်သဘၚ်ကလေၚ်လိက်ဝွံ ပံၚ်စုတ်သီုဖအိုတ်မ္ဂး ၆၃ သၞာံရ။ ယဝ်ရကေတ်စနူသက္ကရာဇ် ဍုၚ် ၁၃၂၆ သၞာံမ္ဂး လၟုဟ်ဝွံ အာယုက်သဘၚ် ထဝ်ရတ် ပြာကတ်တမ္ညဝ် အံသဝ်ဂၠိုၚ်ဂၠၚ် ဇၞော်တၟေၚ်မံၚ်ပ္ညုၚ် ပ္ဍဲဒဂုၚ်ဝွံရောၚ်။

နိဿဲ

၁၃၃၇ သၞာံ၊ ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ။ ဝၚ်တိုက်လိက်မန်ဂမၠိုၚ်။ မုက်လိက် (၈-၁၃)။