လိုၚ်၊ ကွာန်
ကွာန်လိုင် (အၚ်္ဂလိက်: Kwen Ling) ဝွံ ဒှ်ကွာန်မန် နွံပ္ဍဲ ((16°56’30.96N-97°92’86.27E) တွဵုရးဍုၚ်ကရေင်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ကအ်ကြိက်ရ၊၊ ကွာန်ကြုင်ဘာဝွံ ဒှ်ကွာန် မၞုံဇိုင်ကြုင်တုဲ ကြုင်သြင်လပါ်သၟဝ်ကျာဂှ် ကွာန်ဇၞော်ဂၠိုင်တုဲ သြင်ကြုင်လပါ်သၠုင်ကျာဂှ် သ္ၚိနွံ ဟွံဂၠိုင်ကွေဟ်ဟ်ရ၊၊ ကွာန်ၜါကရေက်ဂှ် ဆက်စၠောအ်လဝ် နကဵုဒဒန်ရ၊၊ လပါ်ဗၟံက်ကွာန်ဂှ် နွံဒဒန်ဇၞော်မွဲတုဲ ၜိုတ်လဒေါဝ်ဂှ်လေဝ် နွံဒဒန်ဍောတ်တ်မွဲကီုရ၊၊ ကွာန်ဝွံ သီုဖအိုတ် သ္ၚိနွံစ ၜိုတ် ၃၀၀ မတုဲ ဇမၞော်ကွာန်သီုဖအိုတ် နွံစၜိုတ် 0.34 km2 ကဳလဝ်မဳတာပန်ကၠင်ရ၊၊
နူကဵုဂၠံင်ဇၞော် လပါ်ပလိုတ်ဂှ် ၜိုတ် ၂ တိုင် ၅ ဖာလုံမ္ဂး စိုပ်ဂၠံင်ဇၞော် မအာဍုင်မတ်မလီုတုဲ သီုဖအိုတ် ၁၂ တိုင်ဘာ်မ္ဂး စိုပ်ဍုင်မတ်မလီုရ၊၊
လၟိဟ်မၞိဟ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ကွာန်ကအ်တာဝွံ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၈ဂှ် သ္ၚိ သီုဖအိုတ် နွံ ၜိုတ် (၃၀၀) မတုဲ မၞိဟ်နွံ ၜိုတ် ဒစာံကၠံ ဒှ်မာန်ရ၊၊
ပလံၚ်ဗစိုပ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]အဓိက ပရေၚ်ပလံၚ်ဗစိုပ်ကွာန်ဝွံ ဒှ်ဂၠံင်တိုက် ကေုာံ ဂၠံၚ်ဍာ်ရ၊၊
ဝၚ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]လိက်ဗွဲသၟဝ်ဝွံ ရန်တၟအ် သွက်ဂွံဗပေၚ်လိက်တုဲ မချူလဝ်ရ၊၊ ညးမတီပရူကွာန်ဝွံ ပလေဝ် ဗပေၚ်ချူညိ၊၊
ကွာန်ဝဝဝဝွံ ဒှ်မန်တြေံမွဲတုဲ နူအခိၚ်လဵု မစပ္တန်လဝ်ရောဂှ် နကဵု သက်သဳ သုတေသနဝၚ် ခိုၚ်ၚ်ဂှ် ဟွံဂွံတီလဝ်ဏီရ၊၊ ပ္ဍဲခေတ်ဟံသာဝတဳ ဒြဟတ်ခိုဟ် (ၜိုတ် အေဒဳ တေအ်ဂှ် ကွာန်ဝွံ ပါလုပ် ပ္ဍဲရးမတ္တမ ၃၂ ဍုၚ် ပ္ဍဲရးဍုၚ်ဝဝရ၊၊
ကြဴနူ အဝဵုသြဇာဂကူဗၟာ နူဗုကာံ ဓလီုဂွံအာ ရာမညဒေသ ဍုၚ်မန်တုဲ ပ္ဍဲ သၞာံ ၁၂၈၁/၁၂၈၆ ဂှ် မဂဒူ ကောန်ဍုၚ်တကအ်ဝါန် (ဍုၚ်ဝါန်) ပုန် ကုသၟိၚ်စဍုၚ်ဗၟာ အလိမ်မာမၚ် (အလိမ္မာမၚ်း)တုဲ ကလေၚ်ပ္တန် ဍုၚ်ဗၠးၜးမန် ပ္ဍဲဍုၚ်မတ္တမရ မဂွံဒုၚ်ယၟု သၟိၚ်ဝါရဳရောဝ် မဒှ်ယၟု ဘာသာသေံ မဂွံအဓိပ္ပါယ် ညးမဒတုံပြဟ်နူသွဝ် ရ၊၊ မန်ပ္ဍဲဗဂေါ အခမန် လေဝ် ပုန်ကဵု သၟိၚ်ဗုကာံကီုတုဲ ဒက်ပ္တန် ဍုၚ်ဗၠးၜးကီုရ၊၊ ကာလတၠဖြာ မပိုၚ်ဍုၚ်ဟံသာဝတဳဂှ် ဍုၚ်မန်ဟံသာဝတဳ ကဵု ဍုၚ်မန်မတ္တမ ဒက်မိတ်ရေၚ်သကအ် နမကဵုစ ကောန်ဝုတ်ရေၚ်သကအ်ရ၊၊ တၠဖြာ ပစၞာဲ ဂစာန်ဂစိုတ် သၟိၚ်ဝါရေဝ်ရောဝ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်တုဲ ညးရပ်ကြိုၚ်ထောအ် တၠဖြာရ၊၊ ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ စိုပ်အာ သၟဝ်တဲ သၟိၚ်ဝါရေဝ်ရောဝ်ရ၊၊ ဟိုတ်တၠဖြာ မဂစာန်ပုန်တုဲ ညးဒးဂစိုတ်ထောအ် တၠဖြာရ၊၊
သၞာံ ၁၃၄၈ သၟိၚ်ဗညာဥူ တိုန်နန် ဍုၚ်မတ္တမ ရ၊၊ ဟိုတ်နူ ဗြတ္ထၜ ကဵု လိုက်ဖြာတအ် ပသပုန်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၃၆၃ ဂှ်တုဲ သၟိၚ်ဗညာဥူ ဒးဒဴအာမံၚ် ဍုၚ်ဝါန်၊၊ စိုပ်သၞာံ ၁၃၆၉ ဂှ် သၟိၚ်ဗညာဥူ ဟိုတ်ကလေၚ်စဴ ဍုၚ်မတ္တမ ဟွံဂွံတုဲ ဒးအာမံၚ် ပ္ဍဲဗဂေါရ၊၊ တၠညးဗညာဥူ ဟွံမဲတုဲ ကောန်ညး တၠညးရာဇာဓိရာဇ် ဂွံတိုန်နန်ဟံသာဝတဳရ၊၊ စိုပ်သၞာံ ၁၃၈၈ ဂှ် တၠညးရာဇာဓိရာဇ် သီဂွံအာ ဍုၚ်မတ္တမ ကေုာံ မတ်မလီုရ၊၊ စနူဂှ်တုဲ ဍုၚ်မတ္တမ နဒဒှ် ဍုၚ်သၟိၚ်ဨကရာဇ် မပဒတဴဂှ် ဒးအိုတ်အာရ၊၊
ဘာလကျာ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]လိက်ဗွဲသၟဝ်ဝွံ ရန်တၟအ် သွက်ဂွံဗပေၚ်လိက်တုဲ မချူလဝ်ရ၊၊ ညးမတီပရူကွာန်ဝွံ ပလေဝ် ဗပေၚ်ချူညိ၊၊
ရာမညနိကာယ ဘာဗၟံက်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ရာမညနိကာယ ဘာဗၟံက်ဝွံ နွံ လပါ်ဗၟံက်ကွာန်တုဲ မဒှ်ဘာတြေံအိုတ် ပ္ဍဲကွာန်ဝဝဝ ဏအ်ရ၊၊ ဘာဝွံ ပ္ဍဲအခိၚ် ကျာ်ဇၞော်ဝိမလဂှ် ခၞံဗဒှ်လဝ်သီမွဲရ၊၊ ပါဲနူသီတုဲ ဇြပ်သဘၚ်ဓရ်၊ ဇြပ်မၚ်သဳလ်တအ်လေဝ် နွံကီုရ၊၊
မၞိဟ်ဇေတ် ဟွံထောံဂကူ မြမောဝ်ဇေတ် ဟွံထောံသၟူ" တဝှ်ဝွံ ဇၟာပ်ပ်တၠပညာ ထိုၚ်သးတဴအိုတ်ရ။ သတ်တိရစ္ဆာန် မပ္တံကဵုကၠဵုတံ မၚ်မွဲကၠုၚ်ဂကူကၠဵုဂှ် ပ္ဍဲသုတ်ဇာတ်နိပါတ် နဒဒှ်သာဓက ဂွံဆဵုညာတ်ကေတ်မာန်ရ။ သတ်မတွံဂး မၞိဟ်ဂှ် ဂမြၚ်ညာဏ် ပြဲသၠုၚ်လ္တူနူတိရစ္ဆာန် ကၠံဆ လ္ၚီဆ ဟွံကတုဲ တာလျိုၚ်မၚ်မွဲဂကူ ဘာသာ သာသနာဂှ် ဗွဲမပြေပြံၚ် ဟွံယိုက်ဂၠေၚ်မ္ဂး ယုတ်မာလ္တူနူ တိရစ္ဆာန် ကၠံဆ လ္ၚီဆဟွံကဂှ် သ္ဒးကၠိုဟ်လဝ်ထေက်ရ။
ဂကူကၠဵုဂှ် ရမျာၚ်ကၠဵုဟေၚ်လေပ်ရ။ ရမျာၚ်ဗ္ဂဲ ရမျာၚ်ချေံဍေံဗြုဟွံလေပ် ဂကူမန်ဂှ် မူရဴရမျာၚ်မွဲ သ္ဂောံဗြုရော? လိက်ပတ် ယေန်သၞာၚ် အရေဝ် ဝေါဟာ ဘာသာဇကုဟွံလေပ် ဟွံမၚ်မွဲ ဟွံဟီုမ္ဂး မၞိဟ်မဖှ်သာ်ဂှ်ကဵု ကၠဵုညးဂှ်ခိုဟ်ရော ဗစာရဏာအိုတ်ညိ။
ပ္ကဴဂမၠိုၚ် နွံသၟူအြမာဲ မြမောဝ်ဍေံကဵုဍေံအိုတ်ရ။ ပ္ကဴမၠဵုဂှ် သၟူအမြာဲ ပ္ကဴမၠဵုမောဝ်ဇောဝ်တုဲ ပ္ကဴပ္ၚာတုန် သၟူအမြာဲပ္ကဴပ္ၚာမောဝ်ပ္ဍးတဴရ။ သၟူအြမာဲပ္ကဴအိုတ်သီုတံဂှ် ဗက်အလိုက်ကျာတုဲဟေၚ် မောဝ်ဇောဝ်အာမာန်ရ။ ဒစးကျာမောဝ်ဇောဝ်အာဟွံမာန်ဆ္ဂး သၟူအြမာဲပရိယတ်ဂှ် လၟောဝ်အာသီုအလိုက်ကျာ သီုဒးစးကျာတုဲ မောဝ်ဇောဝ်အာ ပန်ဒိုဟ် ဒစာံဒိုဟ်မာန်ရ။ ဒၞဲါဝွံ မိက်သ္ဂောံဟီုဂး "မြမောဝ်ရာမညနိကာယပရိယတ္တိ" မဒှ်ရောၚ်၊ ရာမည- မည-မန် ဂှ် လဂွံကဵုမန်ရ။ နိကာယဂှ် ဂကောံဂိုဏ် မဒှ်ရ။ ပရိယတ္တိဂှ် ပၞောဝ်သာသနာပိတန် ပရိယတ္တိသာသနာမ္ဂးရ။ ရာမညနိကာယပရိယတ္တိ ပရိယတ္တိသာသနာ ဂကောံဂိုဏ်ရာမည။ ရာမည နိကာယပရိယတ္တိဝွံ ဗြီတိတ်ကၠုၚ် နူဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ မဒှ်ရ။ တၞဟ်နပရိယတ္တိ သာသနာ တၠီမၞုံကုပိုဉ်ကျာ်တြဲ သ္ဂောံတန်တဴအာ လုကဴကာလအဓာန်ဗွဲမလံလကာဖာဂှ် သၚ်ရာမညနိကာယလေဝ် နွံတာလျိုၚ်တုဲ တၞဟ်နတာလျိုၚ် ဂွံပြေအာ လ္တူသာသနာ သၚ်ရာမညနိကာယဂမၠိုၚ် တံၚ်တဲဗလဲပၞး စိုတ်သၟဟ်ဒှ်မွဲ ညံၚ်ခပေဲါဟွံဂွံပြး ခၟာဲဟွံဂွံထကး ကၠးစိုတ်ကၠိုဟ်စိုတ် ကေုာံ ရေၚ်သ္ကံတုဲ ရာမညနိကာယပရိယတ္တိဂှ် ဂံါကွာ်လုပ်ကၠုၚ် ပွိုၚ် ၂၅ သၞာံ သ္ဘၚ်သြန်ရတ်မဒှ်ရ။
ကျာ်စေတဳ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]လိက်ဗွဲသၟဝ်ဝွံ ရန်တၟအ် သွက်ဂွံဗပေၚ်လိက်တုဲ မချူလဝ်ရ၊၊ ညးမတီပရူကွာန်ဝွံ ပလေဝ် ဗပေၚ်ချူညိ၊၊
ပ္ဍဲကွာန်ဝဝဝဝွံ ကျာ်စေတဳ သီုဖအိုတ် နွံ ၃ တၞုၚ်၊၊ ကျာ်လဒေါဝ်ဂှ် ဒှ်ကျာ် ကျာ်သြဳကွာန်တုဲ မၞိဟ်ကၠုၚ်ဗဵုလ္ၚောဝ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ရ၊၊ ပါဲနူဂှ် ကျာ်စေတဳ ပ္ဍဲဘာလကျာ်လေဝ် နွံကီုရ၊၊
ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]လိက်ဗွဲသၟဝ်ဝွံ ရန်တၟအ် သွက်ဂွံဗပေၚ်လိက်တုဲ မချူလဝ်ရ၊၊ ညးမတီပရူကွာန်ဝွံ ပလေဝ် ဗပေၚ်ချူညိ၊၊
အဓိက ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ကွာန်ဝဝဝ ဝွံ ဒှ်ကမၠောန်ဗ္ၚ ကေုာံ တဵုတၞံခၜိုတ်ရဝ်ပါရ၊၊ ပါဲနူဂှ်တုဲ ပရေၚ်ဗၞိက် စၞစသုၚ်တအ်လေဝ် နွံစ ညိညကီုရ၊၊
ပရေၚ်ပညာ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]လိက်ဗွဲသၟဝ်ဝွံ ရန်တၟအ် သွက်ဂွံဗပေၚ်လိက်တုဲ မချူလဝ်ရ၊၊ ညးမတီပရူကွာန်ဝွံ ပလေဝ် ဗပေၚ်ချူညိ၊၊
ပ္ဍဲကွာန်ဝဝဝဝွံ နာဲဘာဗတောန်လိက်အလဵုအသဳ တန်သဇိုၚ်မူလ (၂) မတုဲ တန်လဒေါဝ် နွံမွဲရ၊၊ ပ္ဍဲဘာလကျာ်လေဝ် ဒှ်ဒတန် ဗ္တောန်လိက် သွက်ကောန်ၚာ်တအ်ကီုရ၊၊