လှိုန်

Vinespinach, (basella), raw
Nutritional value per 100 g (3.5 oz)
Energy	79 kJ (19 kcal)
Carbohydrates	3.4 g
Fat	0.3 g
Protein	1.8 g
Vitamins	Quantity %DV†
Vitamin A equiv.	50% 400 μg
Thiamine (B1)	4% 0.05 mg
Riboflavin (B2)	13% 0.155 mg
Niacin (B3)	3% 0.5 mg
Vitamin B6	18% 0.24 mg
Folate (B9)	35% 140 μg
Vitamin C	123% 102 mg
Minerals	Quantity %DV†
Calcium	11% 109 mg
Iron	9% 1.2 mg
Magnesium	18% 65 mg
Manganese	35% 0.735 mg
Phosphorus	7% 52 mg
Potassium	11% 510 mg
Zinc	5% 0.43 mg
Other constituents	Quantity
Water	93 g
	Link to USDA Database entry
	Units; μg = micrograms • mg = milligrams; IU = International units;
	†Percentages are roughly approximated using US recommendations for adults. ; Source: USDA Nutrient Database

လှိုန်
မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ
Unrecognized taxon (fix):	Basella
လစှ်ေဂကူ:	Template:Taxonomy/BasellaB. alba''
ယၟုရုက္ခဗေဒ
	Basella alba; L.
ယၟုတၞဟ်
	Basella rubra L.; Basella lucida L.; Basella japonica Burm.f.; Basella cordifolia Lam.; Basella nigra Lour.; Basella crassifolia Salisb.; Basella volubilis Salisb.; Basella ramosa J.Jacq. ex Spreng.; Gandola nigra (Lour.) Raf.;

လှိုန် နကဵုယၟု ရုက္ခဗေဒ Basella alba ယၟုဗီုအင်္ဂလိက်ဓမ္မတာ Malabar spinach (ဗၟာ: ကင်ပိမ့်) (ဒေသလ္ၚဵု ကော်စ တၞးကၞု၊ တၞးလှီု) ဝွံ ဒှ်တၞံဇုက် မစဂွံ အဓိက မတဵုဒၟံင် ပ္ဍဲအာရှ ကေုာံ အဖရိက နဒဒှ် တၞံသၞေဝ်မွဲရ။ တမ်မူလ တၞံဝွံ ကၠုင်နူ ဆာပ်တိုက်အိန္ဒိယ၊ အာရှအဂၞဲ ကေုာံ နျူဂွာနေဲ။ တၞံဝွံ နဒဒှ် သၞေဝ်မွဲဂှ် တဵုဒၟံင် ပ္ဍဲဒေသဗွဲမဂၠိုင်တုဲ ပ္ဍဲဒေသလမုဟ် ဗီုကဵု ပ္ဍဲတိုက်ယူရောပ်လေဝ် အခိင်ကညင်မ္ဂး တဵုဒၟံင်ကီုရ။^[၁]

တၞံလှိုန် ဝွံ နကဵုယၟု ရုက္ခဗေဒမ္ဂး ကော်ဂး Basella alba နကဵုယၟုဗီုအင်္ဂလိက်ဓမ္မတာမ္ဂး ကော်စ Malabar spinach, vine spinach, Ceylon spinach ကေုာံ Indian spinach.^[၂]^[၃] ဗီုဗၟာဂှ် ကော်စ ကင်ပိမ့်ပင်။ နကဵု ဘာသာမန်ဂှ် မွဲဒေသကဵု မွဲဒေသ ကော်စ ဟွံတုပ်ရေင်သကအ် ယၟုတၞဟ်ခြာဒၟံင် မပ္တံ တၞံကၞု၊ တၞးလှီ၊ တၞုင်သၠိုန်။^[၄]

လက်သန်

လှိုန် ဂှ် ဒှ်တၞံ မတိုန်ပြဟ်၊ တၞံဇုက်မဍိုန်ၜတ်၊ ဂၠိင်စဵုကဵု ၁၀ မဳတာမာန်ရ။^[၅] တၞးဍေဟ် တီု၊ ဍာ်ဍဝ် (succulent)၊ မနွံသန္ထာန် ဂြိုဟ်၊ ဍိုန်ၜတ်၊ ကလိတ်ဒၟံင်ရ။^[၆] လှိုန် နွံၜါဂကူ အသာ်သ္ၚေက် ကဵု ဗကေတ်။ တၞုင်ဍေဟ်သ္ၚေက် တၞးဍေဟ်သ္ၚေက် မွဲပၠန်ဂှ် တၞုင်ဗကေတ်တုဲ တၞးသ္ၚေက်။ တၞံဍေဟ်ကြံင်ကြံင်ဂှ် မလေပ်ပ္တိတ်သၟူမောဝ်မောဝ်။

တိ ကေုာံ ဥတု မနွံပၟိက်

လှိုန် တိုန်ခိုဟ် ပ္ဍဲဒၞာဲမဒးလျးတ္ၚဲပေင်ပေင်တုဲ ကတဴ၊ ပ္ဍဲဥတု မအုဍုက်ဍေက်ဒၟံင်ဂှ် ဍေဟ်ဒးစိုတ်ဂၠိုင်၊ တုဲပၠန် ပ္ဍဲဒၞာဲမသဝ် နူ ၅၀၀ မဳတာ (၁,၆၀၀ ပေ) လတူ ဗလးမုက်ၜဳ။ အခိင်ရာသဳဍေဟ်မ္ဂး ဍေဟ်ဇၞော်ပြဟ်ကွေဟ်။ ပ္ဍဲဒၞာဲဒေသဂံက်ဂံက်ဂှ်မ္ဂး ဍေဟ်ဇၞော်လ္ဇုဲ။ ပ္ဍဲဒေသဒၞာဲ ဓါတ်ဂမ္တဴ အခိင်တ္ၚဲ သၟဝ် ၁၀-၁၅°C (ၜိုတ် 50-60°F) မ္ဂး ဍေဟ်ဇၞော် ဒြဟတ်ဟွံခိုဟ်ရ။ လှိုန်ဂှ် ဒှ်တၞံဂကူသဘာဝ မတိုန် ပ္ဍဲဒေသထၞေက်ကမ္တဴ ဒၞာဲမနွံကဵု ဓါတ်ဂမ္တဴ အကြာ ၂၁°-၃၂°C (ၜိုတ် ၇၀°-၉၀°F)။ ယဝ်ရ ဂမ္တဴနွံ ၜိုတ် ၃၇°C (ၜိုတ် ၁၀၀°F) မ္ဂး ဇၞော်တိုန်ပြဟ်ခဍင်ရ။ အခိင်ကညင် ယဝ်ရ တ္ၚဲကာတ်လောန်အာမ္ဂး တၞးဍေဟ် သေင်တ္ၚဲမာန်တုဲ ဒးစဵုကဵု ယာတ်၊ က္ဍိုင်၊ အရာမွဲမွဲထေက်ရ။^[၇] ပ္ဍဲတိဍုက်ဍုက် ဍိုန်ဍိုန်တအ်ဂှ် ဍေဟ်တိုန်ခိုဟ်၊ ပ္ဍဲကဵု တိမနွံကဵု pH အကြာ 5.5 ကဵု 7.0 ဒးစိုတ်ဂၠိုင်၊ ဆဂး ပ္ဍဲတိ သဝ်နူဂှ် သၠုင်နူဂှ် ညိညလေဝ် ဍေဟ်တိုန်မာန်ဒၟံင်ကီုရ။^[၈]

အဟာရ

ပ္ဍဲတၞးမစဂွံဂှ် နွံကဵု ဍာ် ၉၃%၊ ၃% ဓါတ်ကာဗောန်ဟိဒြိတ်၊ ၂% ဓါတ်ပြဝ်တိန်၊ တုဲပၠန် နွံကဵု ဓါတ်ကၠေင် (fat) ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင်ရ။ ပ္ဍဲ ၁၀၀ ဂရာမ်ဂှ် နွံကဵု ဒြဟတ်အဟာရဂလဝ်ရေန် ၁၉၊ တုဲပၠန် မနွံကဵု ဝဳတမေန်A ကေုာံ ဝဳတမိန်C ၜိုတ်မၞိဟ်မွဲ ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲ မဒးကလိဂွံထေက် နွံ ၂၀%၊^[၃] ဝဳတမိန်B₉ မကော်ဂး folate ကေုာံ ဓါတ်ပသဲ ကဆံင်လဒေါဝ် မနွံကဆံင် ဝဳတမိန် B ကေုာံ ဓါတ်သတ္တု မကဵုဖဵု ကုပရေင်ထတ်ယုက်မၞိဟ် ဗွဲမဂၠိုင်လေဝ် နွံဒၟံင်ရ။ (ဗွဲတြး ရံင် သ္ၚိအင်အဟာရ)

လွပ်

တၞးလှိုန်ဝွံ ပ္ဍဲစၞမန်မ္ဂး ဍုန်စ နဒဒှ် သွသောတ်၊ ဟွံသေင်မ္ဂး ခၞာစ။ ပ္ဍဲသဳရိလင်္ကာ မ္ဂး ဍုန်စ ဗီုပြင်နာနာသာ်။ ပ္ဍဲဖိလိပ္ပိန် မ္ဂး နဒဒှ် သၞေဝ်အဓိကမွဲ စဒၟံင်ရ။ ဗွဲမဂၠိုင် ဍုန်စ ကဵုက။^[၉]

အခိင်တမၠာတေအ် ပ္ဍဲဍုင်ကြုက် တၞံအသာ်ဗကေတ်ဂှ် ကၠောန်ဍာ်ဂဥုဲ။^[၁၀]

ဗီုရုပ်ဂမၠိုင်

ဗီုတၞံလှိုန် မစကၠုတ်
တၞုင်လှိုန်ဗကေတ် မနွံကဵုတၞးသ္ၚေက် နူဖိလိပ္ပိန်
ဗီုသတ် လှိုန်၊ နူဍုင်ကြုက်
ခၞာလှိုန် နူအေန်ဒဝ်နဳရှာ

နိဿဲ

↑ ^၁.၀ ^၁.၁ ^၁.၂ Kew World Checklist of Selected Plant Families, Basella alba ^{[permanent dead link]}
↑ "Basella alba". Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA). Retrieved 7 August 2021.
↑ ^၃.၀ ^၃.၁ Red-Stemmed Malabar Spinach.
↑ " သၟာန်ပရူယၟု တၞံဏအ်.
↑ Benjamin Dion (2015). Malabar spinach plant database. Florida Gulf Coast University. Retrieved on 13 October 2022။
↑ Malabar spinach - A succulent summer green.
↑ Yuheng Qiu, Guodong Liu (8 September 2020). Florida Cultivation Guide For Malabar Spinach. Horticultural Sciences Dept.; UF/IFAS Extensions, Gainesville, Fl.. Retrieved on 13 October 2022။
↑ Yuheng Qiu, Guodong Liu (8 September 2020). Florida Cultivation Guide For Malabar Spinach. Horticultural Sciences Dept.; UF/IFAS Extensions, Gainesville, Fl.. Retrieved on 13 October 2022။
↑ Grubben, G.J.H. & Denton, O.A. (2004) Plant Resources of Tropical Africa 2. Vegetables. PROTA Foundation, Wageningen; Backhuys, Leiden; CTA, Wageningen.
↑ (2005) The Cultural History of Plants. Routledge, 114. ISBN 0415927463။

[r-1] ၁.၀ ^၁.၁ ^၁.၂ Kew World Checklist of Selected Plant Families, Basella alba ^{[permanent dead link]}

[GRIN-2] "Basella alba". Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA). Retrieved 7 August 2021.

[BBG-3] ၃.၀ ^၃.၁ Red-Stemmed Malabar Spinach.

[4] " သၟာန်ပရူယၟု တၞံဏအ်.

[5] Benjamin Dion (2015). Malabar spinach plant database. Florida Gulf Coast University. Retrieved on 13 October 2022။

[SFC-6] Malabar spinach - A succulent summer green.

[7] Yuheng Qiu, Guodong Liu (8 September 2020). Florida Cultivation Guide For Malabar Spinach. Horticultural Sciences Dept.; UF/IFAS Extensions, Gainesville, Fl.. Retrieved on 13 October 2022။

[8] Yuheng Qiu, Guodong Liu (8 September 2020). Florida Cultivation Guide For Malabar Spinach. Horticultural Sciences Dept.; UF/IFAS Extensions, Gainesville, Fl.. Retrieved on 13 October 2022။

[prota-9] Grubben, G.J.H. & Denton, O.A. (2004) Plant Resources of Tropical Africa 2. Vegetables. PROTA Foundation, Wageningen; Backhuys, Leiden; CTA, Wageningen.

[10] (2005) The Cultural History of Plants. Routledge, 114. ISBN 0415927463။

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[၇]

[၈]

[၉]

[၁၀]

လှိုန်

မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ
Unrecognized taxon (fix):	Basella
လစှ်ေဂကူ:	Template:Taxonomy/BasellaB. alba''
ယၟုရုက္ခဗေဒ
*Basella alba* L.^[၁]
ယၟုတၞဟ်^[၁]
Basella rubra L. Basella lucida L. Basella japonica Burm.f. Basella cordifolia Lam. Basella nigra Lour. Basella crassifolia Salisb. Basella volubilis Salisb. Basella ramosa J.Jacq. ex Spreng. Gandola nigra (Lour.) Raf.