ဝင်ရော၊ နာဲ
| သၠာပၠန်ဂတး သွက်ဗၠးၜးမန် နာဲဝၚ်ရော | |
|---|---|
 ဗီုရုပ် နာဲဝင်ရော (နူသၞာံ ၂၀၁၈) | |
| သၠးဂၠံဂဝ် |
နာဲဝင်ရော ဇာန်နဝါရဳ ၈၊ ၁၉၄၁ ကၟာဝက်၊ ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင် |
| စုတိ |
ဨပြဳ ၂၉၊ ၂၀၂၀ (အာယုက် ၇၉) ကွာန်မလိဝါန် (ဍုင်ကအ်သံင်) |
| ဟိုတ်မစုတိ | အာယုက်ဇၞော် |
| ဂကူ | မန် |
| ကဆံင်ပညာ | M.A (English) |
| ဘာ | တက္ကသိုလ်မတ်မလီု |
| မဒယှ်တဴ | သၟာပၠန်ဂတး သွက်ဗၠးၜးဂကူမန် |
| အံက် | နာဲစံရွှန်၊ မိလှခေန် |
နာဲဝင်ရော (ကော်) နာဲရံသဳ (Burmese: နိုင်ဝင်းရော/မင်းဝင်းယော်) (ၜံင် 8 Jan. 1941)ဒှ် က္ဍိုပ်သကိုပ် ကွးဘာတက္ကသိုလ် ကေုာံ သၟာပၠန်ဂတး သွက်ဗၠးၜးဂကူမန် ပ္ဍဲသၞောဝ်ကီု သီုကဵု နကဵုနဲလွပ်လွဟ်ရ၊၊ ကာလညး မစိုပ်အာ တိဗၠးၜး ပ္ဍဲဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ယိုက်ဂၠေင်လဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲအဓိက နဒဒှ် လျိုင်ကမ္မတဳဗဟဵု၊ အစာဘာ ပရေင်ဍုင်ကွာန် ကေုာံ ပရေင်ပၞာန်ရ၊၊ ပ္ဍဲကာလ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ မဒက်ပ္တန် ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန်ဂှ် နာဲဝင်ရောဝွံ နဒဒှ် မၞိဟ်အဓိကမွဲ မွဲစွံ ကုဂဥုပ်ဗိုလ် နာဲထဝ်မန် (ဥက္ကဌဗော်ဍုင်မန်တၟိ) ကဵု ဒု-ဂဥုပ်ဗိုလ် နာဲအံင်နာင်တအ်ဂှ် ယိုက်ဂၠေင် ဂစာန်လဝ်ရ၊၊ သွက်အဝဵုအာဏာဂကူမန် ဂွံတန်တဴ ပ္ဍဲရးတၞင်သဳတုဲ စိုပ်အာ ဒပ်တၞင်သဳ၊၊
မကတဵုဒှ်မၞိဟ် ကေုာံ သၟတ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
မာံဝင်ရောဝွံ ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၄၁၊ ဂိတုဇန်နဝါရဳ ၈ ပ္ဍဲအရာပ်ဓရိုက်ထဝဲါ၊ ကွာန်ကၟာဝက် မဒှ်ကောန် နာဲစံရွှန်း၊ မိလှခေန်၊၊ နာဲစံရွှန်း ဂှ် ပ္ဍဲအခိင် မန်တအ် မညာတ်ကေတ် ဒဒှ်ရ အခေါင်အရာ သွက်ဂကူမန်ဂှ် အာတ်ကေတ် နကဵုလိက် နကဵုပါင် ဟွံဂွံ၊ မန်ဒးကၠောန် ပၠန်ဂတး နကဵုလွဟ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၄၈ ဂှ် ပ္ဍဲကွာန်ကၟာဝက်ဂှ် စဒက်ကၠုင် ဂကောံသၟတ် သွက်ဂွံပလေဝ်စ ပရေင်ပၠန်ဂတး လွပ်လွဟ်ရ၊၊ မၞိဟ်က္ဍိုပ်သကိုပ်အဓိက သွက်ပၠန်ဂတးမန် ပ္ဍဲကၟာဝက်ဂှ် ဒှ်ဂဥုပ်အစာဘာဇၞော် (ကျောင်းအုပ်ဆရာကြီး) နာဲဖိုလ်စိင် (ဖိုးစိန်)ရ၊၊ ကရောမ်ညး မၞိဟ်အဓိကတၞဟ်တအ်ဂှ် ဒှ်ကောန်မေန်ညး နာဲစံရွှန်း သီုဒှ် လစှ်ေဂဥုပ်အစာဘာဇၞော် (လက်ထောက်ကျောင်းဆရာ)၊ အစာဟို၊ အစာထောန်ခေန်၊ နာဲဆာန်မန်တအ်ရ၊၊ က္ဍိုပ်သကိုပ် လပါ်ပၞာန်ဂှ် ဒှ်နာဲကောန်တာ (ဗိုလ်ရာဇာ)၊ ဗိုလ်ဘစိန်၊ နာဲဝိဇ္ဇာဓိုရ် ကေုာံ နာဲဖိုးလင်တအ်ရ၊၊ နာဲဖိုလ်စိင် ညးမဒှ် ဂအုပ်အစာဘာဇၞော် တိတ်အာ ပၠန်ဂတးတုဲ ကောဇၞော်ညး ညးမဒှ် အပါ နာဲစံရွှန်း၊ နာဲအောင်မွှေး ဂှ် ဆက်ကေတ်အာ တာလျိုင် ပ္ဍဲကိစ္စ ဗ္တောန်လိက်မန် ပ္ဍဲကွာန်ကၟာဝက်ဂှ်ရ၊၊ နာဲအောင်မွှေး လေဝ် ဟိုတ်နူဒေအ်ညး ကေုာံ ကောန်ညး တိတ်ပၠန်ဂတးတုဲ ဒးဒုင်ရပ် ကဵုကောန်ပၞာန်ကီုရ၊၊
ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၄၉ မာတ် ၁ (၁၃၁၀ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန် (၃) မံက်) တ္ၚဲအၚာ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ကေုာံ ဒပ်ပၞာန်ချေင် ကၠုင်စံင် ကွာန်ကၟာဝက်ဂှ် မာံဝင်ရော ကလိဂွံ အာယုက် (၈) သၞာံရ၊၊ ဟိုတ်နူ ရမ္သာင်ပၟတ်တူ၊ ရမ္သာင်သေနာတ်ဂမၠိုင်တုဲ မၞိဟ်တအ် ဖေက်လကိုတ်ဒၟံင်အိုတ်ရ၊၊ မာံဝင်ရော ကေုာံ ဒေအ်ညးတေအ်မွဲ ကရောမ်ဣစဳဂှ် စှ်ေအာ ပ္ဍဲၜဳ (ကြုင်) အရာပ်ကၠဆောတ် ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲဒၞာဲဍာ် မၞုံၜိုတ်ဂၞိင်ဂှ် ဓလိုက်လဝ်ဇကုတုဲ အောပ်မာဒၟံင်ရ၊၊ နူဒၞာဲညးတေအ် မအောပ်မာဒၟံင်ဂှ် ဂွံညာတ်အာဒၟံင် ကောန်ပၞာန်ဗၟာတအ် မတတ်ဒၟံင် လတူဒဒန်တေအ်ရ၊၊ မွဲတဲဓဝ် အပါညး သၟာပၠန်ဂတး နာဲစံရွှန်း စိုပ်ကၠုင် ဇရေင်ညးတအ်ရ၊၊ အပါညးတေအ်ဟီု ကဵုညးတအ် ＂အပါ ဒးတိတ်တရဴဏောဝ်＂ဣစဳညးတေအ် မဂ္ဇအ်ဒၟံင်ဂှ် ယိုက်ပတိုန် ကောဒေအ်ၜါဂှ် လတူဒဳဇကုတုဲ ကဵုကလအ် အပါဇကုရ၊၊ ＂ကောန်တအ် မံင်ခိုဟ်ဟ်ညိ၊ ဟီုကဵုလောဲညိ၊ အပါ ဒးတိတ်တရဴ မွဲလစုတ်ရောင်၊ ဟွံလအ် အပါ ကလေင်စဴကၠုင်ပၠန်ရောင်၊ မဂွံဒှ် ကောန် သၟာပၠန်ဂတးမွဲဂှ် ကေတ်ဂုဏ်စရာဲညိ ကောန်၊၊＂ ဟီုကဵု ကောဒေအ်ၜါဂှ်တုဲ ဆက်ဟီုကဵု ဒေအ်ညးတေအ် ＂ဒေအ်ဝုတ်လေဝ် ရံင်စံင်ကောန်ၚာ်တအ် ခိုဟ်ဟ်ညိ၊၊ ဟွံလအ် ပိုယ်စဴကၠုင် နကဵုပေါဲအံင်ဇၞးရောင်၊၊＂ဂးတုဲ အပါညးတေအ် တိတ်အာ ပၠန်ဂတးရ၊၊ ပွိုင် (၁၀)သၞာံ (၁၀) ဗြဲ နာဲစံရွှန်း ညးမဒှ် အပါမာံဝင်ရောတအ် နွံပ္ဍဲတိပၠန်ဂတးရ၊၊ ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် သၠာဲလွဟ်ကဵုဒဳမဝ်ကရေသဳတုဲ အခိင်ရုဲမာဲ ၁၉၆၀ ဂှ် သွက်ဒွက်တွဟ်မာဲ မဒှ်ဒွက် ＂ကြက်စၠန်＂ မစကဵု ဂကောံဗော်ညဳသာ ညးဍုင်မန်ညဳသာသၟဟ်န်ဂှ် နာဲစံရွှန်း ရ ညးမဇန်လဝ်၊၊ ပါဲနူဂှ်တုဲ ဒွက်မန် မဆေင်ကဵုဂကူ ဗွဲမဂၠိုင် နာဲစံရွှန်း ဇန်လဝ်ရ၊၊ ပၞောဝ်တအ်ဂှ် ဒွက်မၞိဟ်တီဂၠိုင် မဒှ်ဒွက် ကောန်ဂကူ ပ္ဍဲအခိင်တေအ် ဒွက်＂ကဝ်ဟွံပြေ＂ဂှ်လေဝ် ညးရ ဒှ်မၞိဟ်မဇန်လဝ်၊၊
ဘဝကွးဘာတက္ကသိုလ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
နဒဒှ် ဘဝသၟတ် ကွးဘာတက္ကသိုလ်ကဝ်လိက်မတ်မလီု ဘာသာလိက်အင်္ဂလိက်ဂှ် ယိုက်ဂၠေင်ကၠုင် နဒဒှ် ဥက္ကဌ ဂကောံကွးဘာတက္ကသိုလ်မန် မတ်မလီုတုဲ သွက်အခေါင်ဂကူမန်ဂှ် ဗွဲမကတိုင်ကၟဟ် ချဳဓရာင်ကၠုင်ရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် သၠာဲထောအ်လွဟ် နကဵုဒဳမဝ်ကရေသဳတုဲ ဂွံအာ ပိသၞာံတုဲကီုလေဝ် အခေါင်ဂကူမန် ညံင်ဂွံစၟတ်သမ္တီကဵု တွဵုရးဍုင်မန် မၞုံကဵု အခေါင်မပကင်ရင်ကေတ်တ်ဂှ် ဟွံမံက်ဂတဝ်ကၠုင်ဏီဖိုဟ်တုဲ နကဵုဂကောံသၟတ်၊ ဂကောံညးဍုင်ကွာန် ခမဳသင်ကီု သီုကဵု ဂကောံကွးဘာတက္ကသိုလ်ဂှ် အရီုစိုတ် ဇၞော်ထတ်ဒၟံင် ပ္ဍဲပရေင်ဍုင်ကွာန်အိုတ်ရ၊၊ အလဵုအသဳ ဦးနုတအ်ဂှ် စၞးမပသောင်ပြသၞာဍုင်ဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၂ ဂိတုမာတ် (၂) ဂှ် နကဵုပရိုင် ပၞာန်သီအဝဵုဍုင်ဂှ် ပအပ်ထောအ် အဝဵု ကုသကိုပ်ပၞာန်ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းရ၊၊ ပၞာန်ဗၟာတအ် ဗက်ရပ်ကြိုင်ထောအ် က္ဍိုပ်သကိုပ် ပရေင်ဍုင်ကွာန်တအ်ရ၊၊ ဟိုတ်မဂွိင်ဖေက် ကွးဘာတအ် ထ္ၜးဆန္ဒတုဲ ကၟာတ်ထောအ် ဘာတက္ကသိုလ်ရ၊၊
ပ္ဍဲသၞာံ ပရေင်ပညာ ၁၉၆၂-၁၉၆၃ ၜိုန်ရ ဒှ်ခေတ်သၟဝ်အဝဵုပၞာန်ကီုလေဝ် ကွးဘာတက္ကသိုလ်တအ် ဟွံဖေက် အတိုင်ဗီုတြေံဂှ်ဟေင် ဆက်ဒက်အာရ၊၊ ပ္ဍဲသၞာံ ပရေင်ပညာ ၁၉၆၃-၁၉၆၄ ဂှ် ကဝ်လိက်မတ်မလီုဂှ် သၠုင်ပတိုန် ကဆံင်ဒဳဂရဳကဝ်လိက်ရ၊၊ ပ္ဍဲသၞာံဂှ် ဒှ်သၞာံ သွက်မာံဝင်ရော သၞာံလက္ကရဴအိုတ် သွက်တန် ဘဳအေတုဲ ပ္ဍဲဂကောံကွးဘာဒဳဂရဳကဝ်လိက်မန် မတ်မလီုဂှ် နာဲဝင်ရော ဂွံဒုင်ရုဲစှ် နဒဒှ် ဥက္ကဌ ရ၊၊ ပ္ဍဲသၞာံဂှ် သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန် အပ္ဍဲဍုင်ဂှ် ကြိုင်လဝ် ပ္ဍဲထံင်ကီုလေဝ် အလဵုအသဳပၞာန်နေဝင်း ကော်ဘိက် တက်ကျာ ကုရဲပၠန်ဂတး မၞုံပ္ဍဲဂြိုပ် သွက်ပရေင်ၜိုဟ်လလံရ၊၊ ပရေင်ဓရီု သွက်ၜိုဟ်လလံဂှ် လီုအာတုဲ ကွးဘာတက္ကသိုလ်တအ် ကလိုက်ကမဵုထ္ၜးဆန္ဒရ၊၊ မာံဝင်ရော ကေုာံ သကအ်ရဲဂမၠိုင် သီုကဵု မာံဖေသိင် (နာဲဖေသိင်ဇြာ) တအ် ချဳဓရာင် နဒဒှ် မၞိဟ်အဓိကရ၊၊ ကွးဘာတက္ကသိုလ်တအ် သီထောအ်ဘာတုဲ အာတ်မိက် အလဵုအသဳ ညံင်ဂွံ ကလေင်ကော်ဓဝ်ၜိုဟ်လလံပၠန်ရ၊၊ ဒပ်ပၞာန်တအ် ကၠုင်ဗိုင်ဘာတုဲ မာံဝင်ရော ဟွံဒုင်ရပ် တိတ်အာရ၊၊ မာံဖေသိင် ဒးဒုင်ရပ်တုဲ ဒးဒုင်ဖျေဟ်ထံင်ရ၊၊ မာံဝင်ရော ဒးပၞုက်ထောအ်ဇကုတုဲ စဴကၠုင်ကွာန်ကၟာဝက် မဒှ်ဌာန်တွိုပ်ဇကုရ၊၊ စိုပ်ကွာန်တုဲ ဗက်စန်ဒက် သၟတ်ပ္ဍဲကွာန်တအ် သွက်ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲပရေင်တဝ်စၞေဟ် သွက်ဗၠးၜးဂကူမန်ရ၊၊ အကြာသၟတ်တအ်ဂှ် မာံယှိုဲထာ (နာဲထဝ်မန် ဥက္ကဌ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ) လေဝ် ပါမွဲတၠကီုရ၊၊ မာံယှိုဲထာ က္ဍိုက်က္ဍိုပ်တုဲ မာံစိုးညွန့်၊ မာံသောင်းရှိန် သီုဖအိုတ် သၟတ်မန်မသုန်တၠ တိတ်အာဂြိုပ် တိဍာ်ဗၠးၜးရ၊၊ ဟိုတ်နူ ပရိုင်ဂှ် တမ္ညဝ်အာတုဲ အထံင်ပရိုင်ဗၟာတအ် ဗက်ဂၠာဲရပ် မာံဝင်ရောတုဲ မာံဝင်ရော ဒးဒုင်ရပ်၊ စိုပ်အာ ထံင်မတ်မလီု ကရောံရဲဇကု (ကောန်ၝောဲ ကောန်ဒေအ်) မာံဖေသိင် ရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ညးတေအ် ဂွံစုက်လုက် ကုက္ဍိုပ်သကိုပ် ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် မဂ္ဇအ်ဒၟံင် ကၠတ်ထဝ်ထံင်တအ်ရ၊၊ သၟတ်အာဇာနဲမန်ၜါဝွံ ပ္ဍဲအခိင်မၞုံ ပ္ဍဲထံင်ဂှ် ဟိုတ်နူကၠောန် တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် ဟီုတွဟ် အပ္ဍဲထံင်တုဲ ဒးဒုင်ကြိုင် ပ္ဍဲခရိုင်တိုက်ဒမၠု ညးမကော်စ (တိုက်ပိတ်)ရ၊၊
ပ္ဍဲအခိင်မဒးဒုင်ကြိုင်လဝ် ပ္ဍဲတိုက်ဒမၠုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲအတးဂှ် နာဲနလ္လာ ကၠုင်ပလံင်စၞစ သွက်ညးတအ် ညးၜါရ၊၊ မၞိဟ်ဝါဒါထံင် သၟာန် နာဲနလ္လာ ＂ဍေဟ်တအ်ဂှ် ညးဂှ်ရော？＂နာဲနလ္လာ သှ်ကဵု ဝါဒါထံင်ဂှ် ＂ညးတအ်ညးၜါဂှ် ဒှ်က္ဍိုပ်သကိုပ်မန်ပိုဲရ၊၊＂တုဲ နာဲနလ္လာ ဒုင်ကဵုကသၞာ ကုညးတအ် မၞိဟ်ၜါတုဲ ညးၜါဂှ် ဂွံပုင်အတး နကဵုကခၞာရ၊၊
စိုပ်သၞာံ ၁၉၇၀ မာံဝင်ရော ဂွံတိတ်ဗၠး နူထံင်တုဲ ကာလမၞုံ ပ္ဍဲကွာန်ကၟာဝက်ဂှ် ညးတေအ် ပံက်ဂကောံဂေါပက (သၟတ်) တုဲ ပံက်သဘင်ဓရ် ပ္ဍဲကျာ်နိဗ္ဗာန်သတိက် မွဲဝှ်ပိဂိတုရ၊၊ ဟိုတ်နူ ပရေင်ချဳဓရာင်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲဇြပ်သဘင်ဓဝ်ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ကၠုင်စွံထောအ် မွဲဒပ်ပါ်ရ၊၊ အကာဲအရာ ဟွံခိုဟ် သၞတအ် ဗီုရပ်ဇကု မၞုံဒၟံင်ဂှ် ညာတ်ကေတ်အကာဲအရာတုဲ ကၞောတ်တဲ ထောအ်ကွာန် ဌာန်တွိုပ်သုက်တုဲ မာံဝင်ရော ဒးဒဴတိတ်အာဂြိုပ် တိဍာ်ဗၠးၜးရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ညးဂှ် ဒှ်မၞိဟ်မၞုံကဆံင်ပညာ တက္ကသိုလ် စိုပ်ကၠုင် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ကၠာအိုတ်ရ၊၊
ဘဝပၠန်ဂတး ပ္ဍဲတိဗၠးၜး[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
နာဲဝင်ရော စိုပ်ဗော်ဍုင်မန်တၟိဗက်ဂှ် ဂွံဒုင်ခပတိုန် နဒဒှ် ညးအုပ်ကာနာနာ ခရိုင်မတ်မလီုရ၊၊ တုဲဂှ် ပါလုပ် ပ္ဍဲကမ္မတဳဗဟဵု၊၊ နဒဒှ် အစာဘာ တန်ဗ္တောန် ကွတ်ပၞာန် ကေုာံ ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ယိုက်ဂၠေင်ကၠုင် တာလျိုင်ရ၊၊ ပ္ဍဲကာလ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဒက်ပ္တန် ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန် ပ္ဍဲသၞာံ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၇၁ ဂိတုအဝ်ဂေတ် ၂၉ ဂှ် နာဲဝင်ရောဝွံ နဒဒှ် မၞိဟ်အဓိကမွဲ ညံင်ရဴဂဥုပ်ဗိုလ်နာဲထဝ်မန် ကေုာံ ဂဥုပ်ဗိုလ် နာဲအံင်နာင်တအ် ပါလုပ်ဖန်ကၠောန်လဝ်ရ၊၊ ဟိုတ်နူ ယဲဇၞော်ကတဵုဒှ်တုဲ နာဲယှိုဲကျေန် ကဵု နာဲပါန်သာ သီကေတ်ထောအ် တာလျိုင်ညး နူဒဒှ် ဂအုပ်ဘာပၞာန်ရ၊၊ ဟိုတ်နူဂှ်တုဲ နာဲဝင်ရော တိတ် နူဗော်ဍုင်မန်တၟိတုဲ အာပံင်ကဵု ဒပ်တၞင်သဳ ကရောမ်နာဲဗဂေါမာန်ရ၊၊
ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၇ ပ္ဍဲရးတၞင်သဳ အဃော နာဲဝင်ရော မအာစှ်ေ ပရေင်စန်ဒက် ပ္ဍဲကွာန်မန် ဒဵုတၟအ် (ကျောက်တောင်) မၞုံပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်ပလဝ် (ပုလော)ဂှ် နာဲဝင်ရော ဒးဒုင်ရပ်အာကဵုသၞတအ်ရ၊၊ ကာလမၞုံ မ္ၚးကွာန်မ္ဂး သၞတအ် ကဵုယိုက်ဗအ် မကမ်မဝ်တာ ကဵုအာဂတ သွက်ဂွံပသောင်ဂၠံင် မပါမ်လဝ်ဗုမ်တအ်ရ၊၊ ကာလမလုပ်ကွာန်မ္ဂး သၞတအ် ဒက်ကၠေင်လဝ်ညး တဲလပါ်လက္ကရဴတုဲ ပ္ဍဲအကြာကွာန် လဒေါဝ်မၞိဟ်ဂှ် ဒးဒုင်ထ္ၜးစ ဒဒှ်ရ ＂ရပ်ဂွံ သပုန် မွဲရ＂ရ၊၊ ကာလမစိုပ်ဗိက်ဂှ် သၞတအ် ကြိုင်လဝ် နာဲဝင်ရော ပ္ဍဲခရိုင် တမ်ဒပ် (၁၀၁) ဂှ်ရ၊၊ ကဵုတိက် ပ္ဍဲယာတ်ဇိုတ်ဇိုင် တုဲပၠန် ပျဲပျာံ ၜင်တက် နကဵုနဲနာနာသာ်ရ၊၊ နူဗိက်ဂှ် ဒးဒုင်ပလံင်ဏာ ဗဒိုပ်ဗၠာဲသၟိင် ပ္ဍဲဍုင်ပလဝ် (ပုလော)ပၠန်ရ၊၊ ညးဇၞော်ကွာန်မန် ကွာန်ဒဵုတၟအ် နာဲဘထောန် ကဵု ညးဇၞော်ကွာန်ထဝဲါ ဦးစံကျော် ကေုာံ ညးဍုင်ကွာန်တအ် ဒုင်လျိုင်တုဲ ဂွံတိတ်ဗၠးကၠုင် နူဘဲတဲသၞဒပ်ဗၟာဂှ်ရ၊၊
ပ္ဍဲအခိင် ပရေင်ရုသံင် ကလိုက်ကမဵု ၈၈၈၈ ဂှ် နာဲဝင်ရော နွံဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဒဵုတၟအ် အရာပ်တၟအ်ဇၞော် (ကျောက်လုံးကြီး)ဂှ် ကေတ်တာလျိုင် နဒဒှ်သကိုပ်ဗဗေင်ရ၊၊ ပရေင်ကလိုက်ကမဵုဂှ် လီုအာတုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၉ ဂှ် လုပ်အာ ပ္ဍဲဒပ်တၞင်သဳ နာဲဗဂေါမာန် တအ်ပၠန်ရ၊၊ နာဲဗဂေါမာန်ဂှ် ကောန်ပၞာန်တအ် ဖျေဟ်ထောအ်အဝဵုတုဲ ညးဂွံဒုင်ရုဲစှ် နဒဒှ်ဥက္ကဌရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင် ညးမဒှ်ဥက္ကဌဒပ်တၞင်သဳဂှ် နကဵုဇကုညး ကော်ဖျေဟ်နင် ဒပ်ပၞာန်ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ပ္ဍဲဒပ်ဇကု မရန်တၟအ် ညံင်ဂွံဒှ် မွဲဗော်တုဲ ညံင်အဝဵုသြဇာ ဒပ်ပၞာန်ဂကူမန် ဂွံတန်ကြန်အာ ပ္ဍဲဒေသရးတၞင်သဳရ၊၊ ဆဂး နကဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ဟွံစွံဓဝ်ပတှ်ေ လတူ နာဲဝင်ရော ရ၊၊ မၞိဟ်ဗော်ဍုင်မန်တၟိ မဗလးဏာဂှ် နကဵုအမိင်ဓလုက် နူဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ဗွဲအနိက်အထက် သီကေတ်အဝဵုဒပ် နူနာဲဝင်ရောရ၊၊ ဒပ်တၞင်သဳဂှ် စိုပ်အာ သၟဝ်တဲဗော်ဍုင်မန်တၟိတုဲ နာဲဗဂေါမာန် ကလေင်ပကောံမၞိဟ် လုပ်ဗတိုက်ပၠန်တုဲ မၞိဟ်နူ ဗော်ဍုင်မန်တၟိတအ် ဒးဒြေပ်ဒဴအာရ၊၊ ဟိုတ်နူ ပရေင်သီအဝဵု၊ ပၠံင်ကေတ်ဒၞာဲတအ်ဏအ်တုဲ ဒြဟတ်ဒပ်တၞင်သဳဂှ် ဍိုန်လျအာကွေဟ်ဟ်ရ၊၊ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတအ်လေဝ် တီလဝ် ပရူတအ်တုဲ ထပက်မုက်ပၞာန် ကၞောတ်တဲ ဒပ်တၞင်သဳ (ဒပ်ဗဇောပ်)ဂှ် ထကး စိုပ်အာသၟဝ်တဲဗၟာရ၊၊
ကမၠောန် ပ္ဍဲရုင်ဟံင်ပြာ်ညးလလဴ ကုလသမဂ္ဂ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ဒပ်တၞင်သဳ (ဗဇောပ်) သရိုဟ်လီုအာတုဲ ကောန်ပၞာန်မန် နူဒပ်ဂှ် ဗွဲမဂၠိုင် စိုပ်အာ ဍုင်သေံရ၊၊ နာဲဝင်ရောလေဝ် တိုန်အာမံင် ပ္ဍဲဍုင်က္ၜင်ကံက် (ဍုင်သေံ)ကီုတုဲ ညးကလိဂွံကမၠောန် ပ္ဍဲရုင်ဟံင်ပြာ်ညးလဒဴကုလသမဂ္ဂ(UNHCR)ရ၊၊ ညံင်ရဴညးတၞဟ်တအ် မတိတ်အာ ဍုင်မ္ၚးဂှ် စိုတ်ညးဟွံအိုတ် လတူဂကူ မိက်ဂွံဆက်ကၠောန်အာ ပရေင်ဂကူတုဲ ဟွံတိတ် ဍုင်မ္ၚးတုဲ ဆက်တန်တဴအာ အကြာဂကူမန် ပ္ဍဲဍုင်သေံဂှ်ရ၊၊
သဘင်မာဲ သၞာံ ၂၀၁၅[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ပ္ဍဲသၞာံရုဲမာဲ သၞာံ ၂၀၁၅ ဂှ် နဒဒှ် မၞိဟ်စၞး ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳအလုံဒေသရးမန် (မွန်ဒေသလုံးဆိုင်ရာ ဒီမိုကရေစီပါတီ) ဂှ် နာဲဝင်ရော လုပ်ဒုင်ရုဲမာဲ မၞိဟ်စၞးကၠတ်ထဝ်ရးတၞင်သဳကီု ဆဂး ဟွံကလိဂွံဒုင်ရုဲစှ်၊၊
စုတိ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ပ္ဍဲ ၁၉ ဨပြဳ ၂၀၂၀ ဂှ် နာဲဝင်ရော စုတိအာ ပ္ဍဲကွာန်မလိဝါန်၊ ပွိုင်ဍုင်ကအ်သံင်၊ ရးတၞင်သဳ ပ္ဍဲသ္ၚိညးရ။ ဖျေဟ်ကမ္မဌာန် နကဵုမစံင်ဇွ ပ္ဍဲကွာန်မလိဝါန် ပ္ဍဲဂိတုမေ ၂ သၞာံ ၂၀၂၀ ဂှ်ရ။
-
ဗီုရုပ် နာဲဝင်ရော ကေုာံ နာဲဟံသာ -
ဗီုရုပ် နာဲဝင်ရော ကာလအယုက်မဍောတ်ညိ -
ဗီုရုပ် နာဲဝင်ရော နူသၞာံ ၂၀၁၈