ဝိဘဇ္ဇဝါဒ ကဵု ကမ္မဝါဒ
တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲဂှ် မူရဴဝါဒမွဲ မဒှ်ရော ? သၟာန်မ္ဂး - ဂလာန်ဝွံ အတိုၚ်မဍာံစၟတ် ဂွံကလေၚ်သှ်ကဵုမာန် ကောန်ဗုဒ္ဓဘာသာပိုယ်တအ် နွံတဴအောန်ကွေံကွေံရ။ ဗီုတၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲ ဟီုကဵုမၚ်ဗၠာဲသုဘ မဒှ်ကောန်ဗဗၞးတောဒေယျဂှ် "ယွံမၚ်ဗၠာဲ ဗွဲစၟတ်တုန် အဲဂှ် ပ္ဍဲဒၞဲါဏအ် ပါ်ကရေက် (ဝါ) ပါ်ပဲါတုဲ ဟိုတ်နူမဂိုၚ်ကေတ်ဂှ်ရ ဒှ်တၠညးဝိဘဇ္ဇဝါဒရောၚ်။ ပ္ဍဲဒၞဲါဏအ် အဲဂှ် အတိုၚ်ဇကု မချပ်ကေတ် "ဨကံသဝါဒ" ဝါဒမဂိုၚ်ရပ်လဝ် မွဲလ္ပာ်ဓဝ်ဟွံသေၚ်။ အတိုၚ်ပါဠိကျာ် မတွံလဝ် "ဝိဘဇ္ဇဝါဒေါ ခေါ အဟမေတ္တ မာဏဝ နာဟမေတ္တ ဨကံသဝါဒေါ" တုဲ ဝါဒတၠဳမၞုံပိုန်ကျာ်တြဲဂှ် ဒှ်ဝိဘဇ္ဇဝါဒရ။
မွဲအခိၚ်တေံ သၟိၚ်ဇၞော်သဳရိဓမ္မာသောကကီုလေဝ် ဂလာန်သၟာန်မြဴသာ်ဝွံ ကေၚ်သၟာန်ကၠုၚ်လဝ် ကုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ သၟိၚ်ဇၞော်သဳရိဓမ္မာသောကဂှ် သ္ပဟိုတ်ကဵု ကောန်ကၟိန်ဇကု ထပိုဲတၠအရှန်နိဂြောဓတုဲ ဂွံဒှ်ကၠုၚ်ကောန်ဗုဒ္ဓဘာသာရ။ သ္ပဟိုတ်ကဵုဂွံဒှ်ကၠုၚ် ကောန်ဗုဒ္ဓဘာသာတုဲ ဟိုတ်နူယိုက်ဒိုက်ထံက်ပၚ်သာသနာ ဗွဲမလောန်ဂှ်ရ တဳတိတ္ထိ နူလက်ထက်မအံက်ဇကု ရှ်ေသှ်ေကၠုၚ်လဝ်တေံဂှ် အောန်ကၠုၚ်ကဵုလာပ်လာဘတုဲ ပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်တအ် ဒှ်ကၠုၚ်တၚ်ဝါတ်ဂါတ်အိုတ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ တဳတိတ္ထိ(၆) ဠက်ဂမၠိုၚ်တအ် နကဵုနယ်စုၚ် လုပ်စိုပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဗုဒ္ဓဘာသာတုဲ ကွေတ်တဳတိတ္ထိဇကုဂှ် သ္ပကွေတ်ဗုဒ္ဓဘာသာတုဲ ဟီုတွံကၠုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ကာလဂှ် လက်ကၠိုက်ဝါဒ တဳတိတ္ထိတအ် ညံၚ်ရဴမနှဴကၠုၚ် ပ္ဍဲဓရ်ဗုဒ္ဓဘာသာကီု ပ္ဍဲသၚ်ဂမၠိုၚ်ကီုလေဝ် တဳတိတ္ထိတအ် နှဴရဴတဴအိုတ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ သၟိၚ်ဇၞော်သဳရိဓမ္မာသောကဂှ် ကိုပ်ကၠာနူဟွံဂွံပ္တိန် တတိယသၚ်္ဂါယနဏဳ တၞဟ်နသ္ဂောံသ္အးဇ္ၚးကၠေံသာသနာတုဲ ကတ်ဗ္တောန်တဴ ကွေတ်ဝါဒ တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲ ဗၞတ်ထပှ်တ္ၚဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳတၠအရှန် မဟာမောဂ္ဂလိပုတ္တိဿထေရ်ရ။
ကြဴနူဂှ် သၟိၚ်ဇၞော်သဳရိဓမ္မာသောက ဂ္ဇအ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာအသောကရာမ် ဒၞဲါမစဵုဒၞါဂြေပ်ဗ္ဒန်လဝ်ဂှ်တုဲ ခမဳမၞုံကွေတ်မတုပ်ဂှ် မွဲတုဲမွဲ ဘိက်နိမန်တုဲ တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲဂှ် မူရဴကွေတ်ဝါဒမွဲ မၞုံတဴဂှ်ရော သၟာန်စၟဳစၟတ်တဴရ။ နမပ္တံကဵု သဿတဝါဒ၊ ဨကစ္စသဿတဝါဒ၊ သညဳဝါဒ၊ အသညဳဝါဒ၊ နေဝသညဳ နာသညဳဝါဒ၊ ဥစ္ဆေဒဝါဒ၊ ဒီဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒ နွံတဴအိုတ်ရ။ သာ်ဝွံ ခမဳမဟီုသှ် ဗၠေတ်မှာတအ်ဂှ် ကဵုၜးကၠေံ ကယျိုၚ်ခမဳတုဲ ကဵုလ္တက်ကၠေံဗွိုက်ခရှ် ဗၞတ်တြဴဠက်ရောၚ် - ဗီုဏအ် သ္ဂးလဝ်ရ။
ခမဳမသှ်ေဒၟံၚ်တအ်ဂှ် ဘိက်နိမန်တုဲ "ယွံတၠဳပိုန်တအ် တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲဂှ် မူရဴဝါဒမွဲ မၞုံတဴဂှ်ရော " သၟာန်တဴရ။ "ယွံသၟိၚ်ဇၞော် မၞုံကဵုဝိဘဇ္ဇဝါဒရ" ခမဳမဟီုသှ်သာ်ဝွံ ဒှ်ခမဳကွးကျာ်ဇေတ်တ်ရ ဂွံတီကေတ် သာ်ဂှ်တုဲ - "ယွံတၠဳပိုန်တအ် လၟုဟ်သာသနာ သ္အးဇ္ၚးအာတုဲရ။ ခမဳတအ်ညးဂမၠိုၚ် သ္ပဥပုဟ်မာန်အိုတ်ရ" သာ်ဝွံ ဂရၚ်ပ္တီတုဲ ကလေၚ်ပြာပ်စဴအာနန်ရ။
ဗွဲစၟတ်တုန် ဝိဘဇ္ဇဝါဒဟီုမ္ဂးဂှ် ဒှ်ဝါဒမပါ်ကရေက် အဝယ်လစှ်ေပိုၚ်ခြာကေတ် နကဵုညာဏ်တုဲ မဂိုၚ်ကေတ်လဝ် မဒှ်ရ။ ဝါဒမစှ်ေစးကဵု ဝါဒဝွံ ဒှ်ဨကံသဝါဒ ရ။ ဨကံသဝါဒဂှ် ဒှ်ဝါဒဟွံပါ်ပဲါ နကဵုညာဏ်တုဲ မဂိုၚ်ရပ်လဝ် ဗီုစိုတ်ဇကုထေၚ်လဝ်ဂှ်ရ။ ဥပမာ သတ္တအ် ဂွံဒှ်ဒဒိုက် ဂွံဒှ်တသိုက်ဂှ် ဟိုတ်ဍေံဟွံမွဲရ။ စိုပ်အခိၚ်ဍေံမ္ဂး ဗီုဍေံကဵုဍေံ သိုက်ဝါတ်အိုတ်ရ။ သာ်ဝွံ သီုဟွံမွဲကဵုညာဏ် ပါ်ပဲါ မဂိုၚ်ရပ်လဝ်ဝါဒမွဲလ္ပာ် မပ္တံကဵု အဟေတုကဝါဒသာ်ဏအ် ညံၚ်ရဴကွေတ်ဝါဒမဂၠိုၚ်တဴကီုရ။ ဝိဘဇ္ဇဝါဒ တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲတုန် ညံၚ်ရဴသာ်ဂှ် ဟွံသေၚ်ရ။ ညးမချပ် ကၠောန်သ္ပ မပ္တိတ်ဇြဟတ်ကဵုကိစ္စ ကေၚ်ကာမချပ်ကၠောန်သ္ပဂှ် ဒှ်အကုသဵုဟာ ? ဒှ်ဓရ်ကုသဵု လဟုတ်ယုတ်စှ်ေဟာ ? ဒှ်ကုသဵုဟာ ? ဓရ်အကုသဵု လဟုတ်ယုတ်စှ်ေဟာ ? သာ်ဝွံ ပါ်ပဲါချပ်ဗ္စာ နကဵုညာဏ်တုဲ ဒှ်ဓရ်ကုသဵုမ္ဂး အကုသဵု လဟုတ်ယုတ်စှ်ေတုဲ ဒှ်ဒ္ဂေတ်မထိုၚ်သးရ။ ဒုၚ်တဲရ။ ဒှ်ဓရ်အကုသဵုမ္ဂး ကုသဵုလဟုတ်ယုတ်စှ်ေတုဲ ဒှ်ဒ္ဂေတ်ဟွံထိုၚ်သး ဟီုဂရိုဟ်ရ။ ကွေတ်ဝါဒမချပ်ဗ္စာပါ်ပဲါ နကဵုညာဏ် ဒှ်ကုသဵုဟာ အကုသဵုဟာ ညံၚ်ရဴသာ်ဝွံဂှ် ဒှ်ဝိဘဇ္ဇဝါဒ ကော်ခဴစရ။
အခိၚ်ကာလကျာ်တြဲ နွံပြာကတ်တေံ ကောန်ညးဍုၚ်စပ္ပါ သမ္ၚေဟ်မွဲ မၞုံယၟုဝဇ္ဇိယမာဟိတ မဒှ်ဒါယကာ တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲဂှ် ဃောအာဗဵုလ္ၚောဝ် တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲ တိတ္ထိပြဘာတ်ဂမၠိုၚ် လုပ်အာ ပ္ဍဲအာရှာံဘာအိုတ်တုဲ ဟီုတက်ကျာ အရေဝ် အလ္လာပ သလ္လာပ မွဲခဏခေတ္တရ။ တိတ္ထိဂမၠိုၚ်တအ်ဂှ် "ယွံသမ္ၚေဟ် ခမဳဂေါတမ ဒါယကာတအ်ဂှ် ဟီုဂရိုဟ်တဴ ဒ္ဂေတ်မဍောၚ်ၜိုတ်၊ ညးမဒ္ဂေတ်တဴ ဒ္ဂေတ်မဍောၚ်ၜိုတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒှ်ဍာံကွေံဟာ ? သာ်ဝွံ သၟာန်တဴအိုတ်ရ။ သမ္ၚေဟ်ဂှ် "သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ် အ္စာပိုယ်တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲဂှ် ဒ္ဂေတ်မဒ္ဂေတ်တဴ ဒ္ဂေတ်မဍောၚ်ၜိုတ်သီုဖအိုတ်၊ ညမဒ္ဂေတ်တဴ ဒ္ဂေတ်မဍောၚ်ၜိုတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ပံၚ်သီုဖအိုတ်တုဲ ဟီုဂရိုဟ်စုတ််စောဲ ဟွံသေၚ်ရ။ တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲဂှ် ဒ္ဂေတ်မထေက်ကဵုဟီုဂရိုဟ်ဂှ် ညံၚ်ရဴမဟီုဂရိုဟ်တဴကီု ညးမဒ္ဂေတ်ဒၟံၚ် ဒ္ဂေတ်မထေက်ကဵုဟီုဂရိုဟ်ဂှ်လေဝ် ဟီုဂရိုဟ်တဴရ။ ဒ္ဂေတ်မထေက်ကဵု ဟီုထိုၚ်သးဂှ် ညံၚ်ရဴမဟီုထိုၚ်သးကီု ညးမဒ္ဂေတ်တဴဒၟံၚ် ဒ္ဂေတ်မထေက်ကဵုဟီုထိုၚ်သးဂှ်လေဝ် ဟီုထိုၚ်သးတဴရ။ ဒ္ဂေတ်သီုဖအိုတ် ညးမဒ္ဂေတ်ဒၟံၚ်ဒ္ဂေတ်တအ်ဂှ် သီုဖအိုတ် ပံၚ်ပကောံတုဲ ဟွံဟီုဂရိုဟ်ရ။
တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲ ဟီုဂရိုဟ်ဟီုဂှ် ဗွဲအစောံဂိုၚ်ရပ်လဝ်ကေတ်ဝါဒမွဲလ္ပာ်ဓဝ်တုဲ နဒဒှ်ဨကံသဝါဒဂှ် ဟွံဟီုဂရိုဟ်ရ။ ချပ်ဗ္စာပါ်ပဲါနကဵုညာဏ်တုဲ ဒ္ဂေတ်မထေက်ကဵု ဟီုဂရိုဟ်ကဵု ညးမဒ္ဂေတ်မံၚ် ဒ္ဂေတ်မထေက်ကဵုဟီုဂရိုဟ်တအ်ဂှ်ကီု ဟီုဂရိုဟ်တုဲ ဒ္ဂေတ်မထေက်ကဵုဟီုထိုၚ်သးကီု ညးမဒ္ဂေတ်မံၚ် ဒ္ဂေတ်မထေက်ကဵုဟီု ထိုၚ်သးတအ်ဂှ်ကီု ဟီုထိုၚ်သးတုဲ ဒှ်တၠညးဝိဘဇ္ဇဝါဒရောၚ်၊ ဟီုသောၚ်ထ္ၜးတဴရ။
ပ္ဍဲကာလဂှ် တိတ္ထိဂမၠိုၚ် "ဒါယကာဟီုမံၚ် ဂုဏ်ပကာ ခမဳဂေါတမကၠးကၠးရ၊ ခမဳဂေါတမဂှ် ဒှ်ညးထေက်ကဵု ဒးဒုၚ်ဒၠေါအ်ဗ္တောန်ညးသ္အာၚ်၊ ဟွံတီတဴတၟေၚ်တၟေၚ်တၟဟ်တၟဟ် လ္တူနူညးသ္အာၚ်" သာ်ဝွံ ဗီုၚ်ဟီုတဴအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဒၞဲါဝွံ အဲဍိက်ဂရၚ်ပ္တီ တၠဳပိုန်တအ် ဗွဲသဘဴဓရ်ရ၊ သာ်ဏအ် ပါ်ပဲါတီတဴရ။ ပညပ်တဴရ။ ဟိုတ်နူပါ်ပဲါတုဲ တီတဴကုသဵု အကုသဵုဂှ်ရ တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲဂှ် ဒှ်ညးဟွံထေက်ကဵု ဒးဒုၚ်ဒၠောံဗ္တောန်ကဵုညးသ္အာၚ်ရ။ ဒှ်ညးတီတဴ တၟေၚ်တၟေၚ်တၟဟ်တၟဟ် လ္တူနူညးသ္အာၚ်ဏီရ" သာ်ဝွံ ကလေၚ်ဟီုပၠန်တုဲ ဆက်အာ ဇရေၚ်တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲ တေံရ။
သမ္ၚေဟ်ဂှ် ကာလအာစိုပ် ဇရေၚ်တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲတေံဂှ် ကလေၚ်ဂရၚ်ပ္တီ ကျာ်တြဲ ဗီုသဳကၠဳကၠုၚ်လဝ်ကဵု တိတ္ထိဂမၠိုၚ်တအ် သီုဖအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကာလဂှ် တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲ ဟီုထိုၚ်သး ကဵုသာဓုကာ ကုသမ္ၚေဟ်ဂှ်တုဲ " သမ္ၚေဟ် ပူဂဵုမဒ္ဂေတ်တဴ ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်အကုသဵုဂၠိုၚ်တိုန်တုဲ ကုသဵုမအောန်စှ်ေအာ၊ ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်မဖှ်သာ်ဝွံ ဒှ်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဟွံထေက်ကဵု ဒ္ဂေတ်အဲကျာ်တွံရ။ ပူဂဵုမဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်တဴ ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ကုသဵုဂၠိုၚ်တိုန်တုဲ အကုသဵုမအောန်စှ်ေအာဂှ် ဒှ်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ထေက်ကဵုဒ္ဂေတ်အဲကျာ်တွံရ" မပ္တံသာ်ဝွံ တၠဳမၞုံကုပိုန်ကျာ်တြဲ တွံလဝ် ပ္ဍဲဒသကအၚ်္ကုတ္တဵုပါဠိမူ ဝဇ္ဇိယမာဟိတသုတ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ အတိုၚ်ဒဒှ်ဗွဲမဍာံစၟတ် ဟီုမ္ဂး ကမ္မဝါဒတၠဳမၞုံပိုန်ကျာ်တြဲဟေၚ် ဒှ်ဝိဘဇ္ဇဝါဒရ။ ဟိုတ်တုန် - ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ၜိုတ်ကၠောန်သ္ပဂှ် ဒှ်ကုသိုလ်ဟာ အကုသဵုဟာ ပွမစၟဳစၟတ်ပါ်ပဲါ ဒှ်ကုသဵု အကုသဵုတုဲ ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်မဒှ်ကုသဵုဂှ် ဟီုထိုၚ်သးတုဲ ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်မဒှ်အကုသဵုဂှ် ဟိုတ်နူဟီုဂရိုဟ်မဒှ်ရ။
နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ဗၠးၜးမန်၊ ပြကိုဟ် ဗုဒ္ဓါနုဿတိဘာဝနာ။ ၁၃၈၀ သၞာံ။ မုက်လိက် (၁၀- ၁၃)