ဝၚ်လိက်ပတ်မန် စပ်ကဵုပရိယတ္တိ

နူ ဝဳကဳပဳဒဳယာ

ပ္ဍဲအရာကိစ္စ စပ်ကဵုသွဟ်လိက်ပရိယတ္တိဝွံဂှ် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ ကောန်ဍုၚ်အရၚ် မန်၊ ဗၟာ၊ ချေၚ်၊ ကချေၚ်၊ ကရေၚ်၊ ကယာ၊ သေံ၊ ရခေၚ် နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ဆေၚ်စပ်ကဵုကိစ္စသွဟ်လိက်ဏံဂှ် ပါဲနူဂကူမန်မွဲတုဲ ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တၞဟ်ဟ်တံဂှ် လုပ်သွဟ်ဒၟံၚ်လိက်ပရိယတ္တိ နကဵုလိက်ဘာသာဗၟာဖအိုတ်ရ။ ဂကူဗၟာတံဂှ် မုလေဝ် သွက်ဂွံစောဒနာပြသၞာကၟာတ်လဒဵုဟွံမွဲရ။ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ သွဟ်ဒၟံၚ်လိက်ပရိယတ္တိတံဂှ် ဘာသာမန်၊ ဘာသာဗၟာ၊ ဘာသာပါဠိ၊ နွံဒၟံၚ်ပိဘာသာဏံဟေၚ်ရ။ ဂကူမန်တံဂှ် ပၞးတုပ်ဒၟံၚ်ကုဂကူဗၟာ အရာသွဟ်လိက်ပရိယတ္တိဏံဂှ် ညးတံမိက်ဂွံကၟာတ်လဒဵုစဵုဒၞာ သ္ပကၠုၚ်ပြသၞာ ထ္ၜးတဴဟိုတ်နာနာသာ်အိုတ်ရ။ ညးတံဂွံသ္ပဂှ်လေဝ် သ္ပဝါတ်ဂါတ်ဒၟံၚ်၊ မူဟိုတ် ဟိုတ်နူသၟိၚ်တၠညးတံဟွံသေၚ် ကဵုလဝ်အခေါၚ်ကဵုဂကူမန်တုဲ ဂၠာဲဒုဟ်ဒဏ်ဟွံလောဲသွာရ။ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ညးတံဒၞၚ်မတ်ကွေံကွေံတုဲ နဲကဲဍာ်ပလာဲမွဲမွဲ နဲကဲညးတံ၊ ညးတံဖန်ဖက်ဒၟံၚ် လ္တူဂကူမန်လၟိုန်ရ။ ဂကူမန်တံလေဝ် နဲကဲဍာ်ပလာဲပြယာဲညးတံ ဒရိပ်ဇိုၚ်ညးတံ မခ္ဍံကျာညးတံလ္ပာ်လဵုအာ၊ ဂကူမန်ပိုဲမတ်ဒးကဵုစဒၟံၚ်တုဲ ညးတံဂွံဖန်ဏာ လ္တူဂကူမန်ဂှ်ဟွံလောဲစကွေံကွေံရ။ ၜိုန်ဒှ်သာ်ဂှ်လေဝ် မၞိဟ်သၠုၚ်ကဵုမၞိဟ်သဝ် မၞိဟ်သၠုၚ်ဂှ် ဖန်လ္တူမၞိဟ်သဝ် ဟွံသ္ဇိုၚ်စိုတ်မွဲသာ်ရောၚ်။ ကိစ္စဏံ ခမဳသၚ်မန်တံ လုပ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက်ဂှ် ဂကူမန်ပိုဲလ္ပာ်ခရှ်တံဂှ် မၞိဟ်တီဂှ်ရောၚ်ဣတီ၊ ခရှ်မန်ပိုဲ ဟွံတီဂှ်ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ရောၚ်။

ပ္ဍဲကဵုသက္ကရာဇ် (၁၃၄၃)သၞာံ၊ သွက်ဂွံခၞံဗဒှ်ပိဋကတ်ပိ ထေရဝါဒဘာသာမန် သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ် သဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက်ပရိယတ္တိ နကဵုဘာသာမန်တုဲ ဒက်ပ္တန်လဝ် (ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ၊ အလုံဒေသရးမန်) ဥက္ကဋ္ဌ-ဘဒန္တဝိသုဒ္ဓထေရ်၊ ဘာဇၞော်၊ ကွာန်တၟံကၞေၚ်၊ ဟိတဓရ-ဘဒန္တပညာဒဳပ၊ ဘာဇၞော်၊ ကွာန်ကံဗိန်၊ ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ် လ္တူဂကောံတံဂှ်ရောၚ်။ သွက်ဂွံခၞံပြကိုဟ် ချပ်ဂၞန်ဖန်က်ဒၟံၚ် ကေုာံရေၚ်သ္ကံညဳညဳသာသာ သၟဟ်ဟ်သၟန်န်အိုတ်ရ။ နူကဵုအကံက်ပဌာန်၊ အကံက်ယမိက်၊ အကံက်မာတိကာဓာတုကထာ၊ တြာဲအဘိဓမ္မတ္ထသၚ်္ဂဟ၊ တြာဲဝိနယ်ဍောတ်ပန်စံၚ်တၟိ၊ တြာဲသဒ္ဒါဇၞော်၊ တြာဲပါရာဇိကဏ်၊ ဖန်ပ္တိတ်ခၞံဗဒှ်အာ ဗွဲလၟေၚ်လၟေၚ်တုဲ၊ အာယုက်ဂကောံဂွံဗၞတ်ၜိုတ်တြဴ၊ ထပှ်သၞာံအခါတုဲ လ္ပာ်အလဵုအသဳ လက်ထက်ကံၚ်သဳတံ စန်ဒက်တိုန် လ္ပာ်သၚ်ဂမၠိုၚ် နကဵုဂကောံဂိုဏ်တၞဟ်ဟ် နွံပၟိက်မိက်ဂွံဒှ် မွဲဂကောံဓဝ်ဟေၚ် အလဵုအသဳတံ ပြေၚ်တိုန်ကမၠောန်စန်ဒက် ခမဳသၚ်ဂကောံဂိုဏ်တၞဟ်ဟ်အိုတ်ရ။ ဂကောံဂိုဏ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် အလဵုအသဳတံ မိက်ဂွံခ္ဍန်ဖအောန်ဖျေံဂိုဏ်တုဲ ဒုၚ်ယၟု `ဂကောံသံဃနာယက´ ကဆံၚ်ကဆံၚ်´ ရ။

ကိုပ်ကၠာနူရုပ်ရဴ ဂကောံသံဃနာယက ဟွံဂွံမံက်တိုန်ဏီဂှ် နူကဵုဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ က္ဍိုက်က္ဍိုပ်တုဲ အာတ်မိက်ပ္တိုန်လိက် ကုညးမကေတ်လျိုၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကမၠောန် သွက်ဂွံထမံက်ဂကောံသံဃနာယကတံရ။ ဗီုပ္တိုန်လိက်အာတ်မိက်ဂှ် ပ္ဍဲဂကောံသၚ်မန်ယၟုမ္ဂး ဂိုဏ်သုဓမ္မာဂှ် ပြံၚ်သၠာဲတုဲ ဒုၚ်ယၟု `ဂကောံဂိုဏ်ရာမညနိကာယ´ရောၚ်။ မူဟိုတ်ဒးပြံၚ်သၠာဲရော? ပုစ္ဆာဏံလုပ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဂိုဏ်သုဓမ္မာဂှ မူလဂှ်ဂိုဏ်မန်ပိုဲဟွံသေၚ်၊ ဇွောဝ်စှေ်ကၠုၚ်နူဍုၚ်အၚ်ဝ သ္ပဟိုတ်ကဵုဇြပ်သုဓမ္မာတုဲ သၚ်တန်တဴပဒတဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲဇြပ်သုဓမ္မာကေၚ်ကာမမိက်မွဲ၊ ကိစ္စဖါပ်သၚ်၊ ကိစ္စတၞဟ်ဟ်က္တဵုဒှ်တိုန် ညးနိမန်ဏာသၚ် ပ္ဍဲဇြပ်သုဓမ္မာဂှ်တုဲ ထ္ၜုတ်ပ္တန်တိုန်ဂကောံသုဓမ္မာရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ တမ်မူလဂှ် ပ္ဍဲသၚ်ပိုဲမန်တံဂှ် ဂိုဏ်ရာမညနိကာယရောၚ် နွံတဴဒၟံၚ်ရ။ ဟိုတ်နူအခိၚ်လံလ ဘဝဂကူမန်ပိုဲတံ သ္ၚောံဗြံအာနူဍုၚ်နန်တိဍာ်တုဲ တမ်မူလ ဂိုဏ်ရာမညနိကာယဂှ် ကၠေံဗ္ဒန်အာတုဲ သုဓမ္မာသ္ၚိတ်ဂွံဏာပေၚ်ပေၚ်ရောၚ်။

ဂိုဏ်ကၠုၚ်ဂကူညးတၞဟ် ဟွံမိက်ကေတ်တုဲ ဗှ်သၞာဂွံယာဲအပါအရၚ်တုဲ ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ သ္ပက္ဍိုပ်တုဲ ပ္တိုန်လိက်အာတ်မိက်လဝ်ရ။ (သက္ကရာဇ်၊ ဂိတု၊ တ္ၚဲ) ပ္တိုန်လိက်ဂှ် ဟွံတီတုဲ ချူဟွံဒးရ။ (ညးမတီတံဂှ် ချူဗပေၚ်နၚ်ညိ) အာတ်မိက်လဝ်သာ်ဝွံတုဲ ဟွံကလိဂွံရ။ မူဟိုတ်ရော ဟိုတ်နူလ္ဇုဲလ္ဇအာဂှ်မွဲသာ်။ ဟိုတ်နူဇကုကေုာံဇကု ဟဂွံသဳကၠဳလဝ် ဗွဲမဍိုက်ပေၚ်မွဲသာ်။ ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဟဂွံပညဳပညပ်လဝ်မွဲသာ်။ ဟဂွံဗ္ဂပ်လဝ်က္ဍိုပ်ဂလာန် ဟဂွံကၠောံက္ဍကေုာံရေၚ်သ္ကံမွဲသာ်။ ဟိုတ်ဂှ် ယၟုမ္ဂးဂိုဏ်ရာမညနိကာယဂှ် ဒးဗၠးအာနူတဲရောၚ်။ ပ္ဍဲကဵုသက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၄၂-သၞာံဂှ် ဂကောံသံဃနာယက ကဆံၚ်ကဆံၚ်ဖျေံဒၞာဲ ရုဲစှ်ပ္တိုန်ညးလျိုၚ် မဟာသံဃနာယကတွဵုရး၊ ရး၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်၊ ကွာန်၊ သ္ပဒတန် ဒှ်အာဂကောံသံဃနာယကဂှ် ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ ဟီုကဵုလၟေၚ်နွံဒၟံၚ ်ဒ္စိတ်ဂိုဏ်ဟေၚ်ရ။ ပၞောဝ်ကဵုဂိုဏ်ဒ္စိတ်ဂိုဏ်တံဂှ် ပ္ဍဲကဵုသၚ်ဂကူမန်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ပိဂိုဏ်၊ ဂိုဏ်သုဓမ္မာ၊ ဂိုဏ်ယှိုဲကျေန်၊ ဂိုဏ်မဟာယျေန်တံရ။ မူလဘူတ ပၞောဝ်ကဵုဂကောံဂိုဏ်နွံဒၟံၚ်ပိဂိုဏ်ဂှ် ဂိုဏ်ကၠုၚ်နူမန်ဍာံဍာံဂှ် မွဲဂိုဏ်ရော ဟွံမွဲရောၚ်ထေၚ်။ ဂိုဏ်သုဓမ္မာဂှ် ကၠုၚ်နူဂကူဗၟာရ။ သၟေဟ်ၜါဂိုဏ်ဂှ်လေဝ် ကၠုၚ်နူလဵုဂှ် ဂိုဏ်ညးညးတီရ။

မိက်ဂွံပတိုန်ထ္ၜးဏာ စပ်ကုပရေၚ် လၟေၚ်ဂကူမန်ပိုဲညိပၠန်ရ။ စေတနာမိက်ဂွံဗ္ဒေက်ဖျဝ်ဟွံပါ။ ကောန်ဗွဲကြဴ စဴဗွဲဂတ ဂွံစၟတ်သမ္တီ၊ ဂွံဒှ်ဗဟုသုတ ဂွံဒှ်နွံကုလမိၚ်လညာတ်တုဲ ဒၞာဲထေက်ကဵုပလေဝ်ဂွံဂှ် ဂွံပလေဝ် သွက်ဂကူမန်ဂွံကျေဝ်ရောၚ်။ လောန်ကၠုၚ်မွဲအခိၚ်တေံ ဂွံဆဵုဂွံညာတ်ဂွံဗှ်လ္ၚတ်ရံၚ် ဝၚ်ကောန်ဂကူမန်တုဲ ဂကူမန်ပိုဲဂှ်နွံကၠုၚ်ပိဂကူ `မန္ဒိုၚ်၊ မန္ဒ၊ မည´သာ်ဝွံ ဂွံဆဵုညာတ်ဂွံတီကေတ်ရ။ ဗွဲကြဴဏံ ပူဂဵုတၠပညာ ညးမလေပ်ဗ္စာရဏာကဵုအတိက်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် ဂကူမန်ပိဂကူတံဂှ် သၟဟ်ပကောံ ညံၚ်ညးဒက်ရုပ်သဒ္ဒါ လ္ပာ်ဖျာ်ဟွံသေၚ် `ပြာပ်ပ္တိုန်ရုပ်တုဲအာ´ယၟုမ္ဂး ဂကူမန္ဒိုၚ်၊ မန္ဒ၊ မညတံဂှ် သ္ပထောံမန်မွဲဂကူ ဒုၚ်ယၟုရာမညမွဲဟေၚ်ရ။ သ္ပထောံမန်မွဲဂကူ ဒုၚ်ယၟုရာမညတုဲ လိက်ပတ်လေဝ်တုပ်သၟဟ်၊ အရေဝ် ဌာန်ဒ္တန်တိဍာ်တၟေၚ်တၞဟ်ခြာညိ။ ရှေ်သှေ်လေဝ်တုပ်သၟဟ် တုပ်သၟဟ်ဒၟံၚ်သာ်ဝွံမ္ဂး ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဂၠဟ်ဂၠိုက်အခိုက်ဂုဏ်ပကာသနဟွံမွဲ၊ ခိုဟ်တုပ်၊ ပရေံတုပ် တုပ်သၟဟ်ဒၟံၚ်သာ်ဝွံမ္ဂး ဘဝကောန်ဂကူပိုဲဂွံဗၠးၜးနူဘဝဍိက်ဂၠုဲ၊ ဘဝကောန်ဂကူပိုဲ အခေါၚ်အရာ ဍိုက်ပေၚ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်။ ယဝ်ရဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်မ္ဂး ညးမွဲဗီု အဲမွဲနဲ က္ဍိုပ်ဟွံမာန်သၞေဝ်၊ သၞေဝ်ဟွံမာန်က္ဍိုပ်၊ ၝောံဇက်ကောန်ဂၠောဲဟွံဒှ်မ္ဂး ဘဝကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ဂွံတိတ်ဗၠးနူဘဝဍိက်ဂၠုဲဂှ် ဂၠံၚ်တရဴဟွံထောၚ်ရောၚ်။

ဆေၚ်စပ်ကဵုပံက်လဝ် ဂကောံသံဃနာယက ကၟိန်ဍုၚ်ကဆံၚ်ကဆံၚ် ရံၚ်ကေတ်ကဵု ဗီုပြၚ်နဲကဲ ပရေၚ်ကမၠောန် ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်လၟုဟ်တံဂှ် နကဵုနဲဍာ်ဇမၠိၚ်ပ္တန်လဝ်ဂကောံဏံဂှ် ဂကောံသွက်ဂွံဖအောန်ဖအိုတ်ကၠေံ ဂိုဏ်တၞဟ်ဟ်၊ သွက်ဂွံဖအောန်ဖအိုတ်ကၠေံ ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တၞဟ်ဟ်တုဲ၊ သွက်ညးတံဂွံအုပ်ဓုပ်မၚ်မွဲလောဲသွာရောၚ် ညးတံဖန်တဴဒၟံၚ်။ မူဟိုတ်သာ်လဵုသ္ဂောံသၟိပ်တီဂှ်ရော၊ ပ္ဍဲကဵုဗဟိုရ်မဟာသံဃနာယကတေံ ပံက်လဝ်က္ဍိုပ်ဂကောံမပ္တံကဵု ပရေၚ်ပညာ၊ ပရေၚ်သာသနာတံဂှ် ပရေၚ်ပညာ ဂကောံပါ် နွံၜါက္ဍိုပ်၊ ပ္ဍဲကဵုမွဲမွဲက္ဍိုပ်ဂှ် ရုဲစှ်သၚ်တံပိပိတၠ၊ ပၞောဝ်ကဵုသၚ်ပိတၠတံဂှ် သၚ်ကောန်အရၚ်မွဲဇကု၊ သၚ်ညးတံဂကူဗၟာၜါဇကု၊ ကာလဒှ်ကၠုၚ်ပြသၞာမွဲ မၞိဟ်မွဲကေုာံမၞိဟ်ၜါ လ္ပာ်ဂၠိုၚ်ဂှ် ဒးဗက်စရောၚ် (ချူလဝ်ဗၞတ်ၜိုတ်ဏံသောၚ်မံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်စှေ်ကေတ်စိုတ်ရ။) ဗီုပြၚ်ဏံဂှ်မွဲနဲ။ မွဲနဲပၠန်ဂှ် စပ်ကဵုပရေၚ်ဘာနွံဒၟံၚ်လၟုဟ် ညးၜံၚ်ခ္ဍဟ်လွဳပရာလဝ် `ပံၚ်လဝ်တန်ဗ္တောန်လကျာ်ဂ္ဇံဘာ´ ပကောံလွဳလဝ် နနဲသာ်ဏံဂှ် ညးတံကဵုဒှ်ထောံသၟးသၟးဟွံသေၚ်၊ ပ္ဍဲကဵုဇၟာပ်ကွာန်ဗုဒ္ဓဘာသာမ္ဂး သွက်ဂွံစွံပတန် ပူဂဵုတိုန်လဝ်ဗ္တောန် ကွတ်ဂ္ဇံဘာတံဂှ်ရောၚ်။ မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် သွက်ဂွံတြးထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ ပ္ဍဲကဵုဌာနကောန်ဍုၚ်အရၚ်ကေတ်လဝ် ကွေတ်ဝါဒတၞဟ်ဟ်တံဂှ်ကီုရောၚ်။

ပ္ဍဲကဵုကွာန်ရး ဒှ်မံၚ်ဗုဒ္ဓဘာသာတုဲတုဲဒၟံၚ်တံဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံပတန်ပူဂဵုတိုန်လဝ်တန်ဗ္တောန် ကွတ်ဂ္ဇံဘာဂှ် ဓဇက်လဝ် အစဳအဇန်ဒၠုက် နွံတဴဒၟံၚ်ရောၚ်။ မူဟိုတ်သ္ဂောံတီကေတ်မာန်ဂှ်ရော `စွံတိုန်သတိမ္ဂး ဂွံတီကေတ်မာန်ဒၟံၚ်ရောၚ်၊ လောန်ကၠုၚ်ဗၞတ်ၜိုတ်တြဴ၊ ထပှ်သၞာံတုဲတေံဂှ် ဇၟာပ်ကွာန်ဇၟာပ်ဘာ ဗုဒ္ဓဘာသာနွံတဴဒၟံၚ်တံဂှ် နူကဵုအသံပၟိၚ် မဟာသံဃနာယကကၟိန်ဍုၚ်တံ ကဵုၜတ်ဗၞတ်စၟဳစၟတ်ကေတ်လဝ်စရၚ်ရ။ ဗီုလဵုရော `ဘာမွဲမွဲ၊ ပစ္စုပ္ပန်လၟုဟ် ကျာ်ဇၞော်ဂ္ဇံဘာဂှ် သ္ပလဝ်ကၟာတ်သ္ပလဝ်တိုၚ်တုဲ အတိက်လောန်ကၠုၚ်တုဲတေံ ဗၞတ်ၜိုတ်သမ္တီဒး ဗၞတ်ၜိုတ်ဟောဝ်တဲစိုပ် ကျာ်ဇၞော်ဂ္ဇံဘာမူစိအဆက် သီုယၟု၊ ဝှ်၊ ကျာ်ဇၞော်တြေံတြေံဂှ် ညးကဵုချူ ကဵုပၠောပ်စရၚ် နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲညးတံဖအိုတ်ရ။ အနာဂတ်နူဏံ ပ္ဍဲဘာဝွံ ကွးသွက်ဂွံဂ္ဇံဘာ ဂွံမၚ်မွဲအာဒကာတံ သွက်ဂွံအုပ်ဓုပ်အာနွံ၊ ဟွံမွဲ၊ နဲသာ်ဏံလေဝ် ညးတံကဵုပၠောပ်လဝ်စရၚ်၊ စရၚ်ဏံလေဝ် နွံတဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲညးတံဖအိုတ်ရ။ ကျာ်ဇၞော်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် သွက်ဂွံဒုၚ်စအာဲကၟာဲ ပ္ဍဲဘာဝွံ အဆက်က်ကွးတံနွံတဴဒၟံၚ်ရောၚ်။ သီုယၟုဟီုထ္ၜးပၠောပ်လဝ်ပ္ဍဲစရၚ်ညးတံရ။ ကျာ်ဇၞော်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် သီုကဵုကွးနွံတဴတိုက်ရိုက် သွက်ဂွံဒုၚ်စသိုၚ်အာဲကၟာဲဘာဝွံ နွံဒၟံၚ်ပြာပြာကတ်တ်ဂှ် ဗီုနွံဂှ် ဟွံပၠောပ်လဝ်စရၚ်၊ ဟွံမွဲဒုၚ်လဝ် `အာမ ဘန္တေ´ သာ်ဝွံလေဝ်နွံ၊ မူဟိုတ်ကွးနွံတဴဒၟံၚ် ဗွဲစၟတ်ဂှ် ဟွံမွဲပၠောပ်လဝ်စရၚ်သာ်ဝွံရော ဂွိၚ်တဴအနာဂတ်ဖေက်ကွးဂှ် ပၠံၚ်ဘာဟာဂှ်ဟွံတီရ။

စရၚ်ပတိုန်လဝ်ပၠောပ်လဝ်သာ်ဝွံဂှ် ကၠေံအာဟွံသေၚ်ရောၚ်။ ညးတံ စွံပတန်လဝ်ပ္ဍဲရုၚ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ရောၚ်။ အခေါၚ်ပေၚ်ကၠုၚ် ဟိုတ်ဍေံဍိုက်ပေၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးတံ ရပ်စပ်သုၚ်စောဲပၠန်ရောၚ်။ ဗီုညးတံရပ်စပ်သုၚ်စောဲဂှ် ပူဂဵုတိုန်လဝ်တန်ဗ္တောန်ဂ္ဇံဘာ ညးတံၜံၚ် ခ္ဍတ်လဝ်တံဂှ် ဒၞာဲစရၚ်ဘာဂတနူဏံ သွက်ဂွံပကၚ်ရၚ်မၚ်မွဲဘာတံဟွံမွဲ အတိုၚ်နွံဒၟံၚ်စရၚ်ပ္ဍဲညးတံဂှ် ညးတံလဇံက်စုတ် ပူဂဵုညးတံ ၜံၚ်ခ္ဍတ်လဝ်တံဂှ်ရောၚ်။ ပ္ဍဲအပ္ဍဲပူဂဵုညးတံၜံၚ်ခ္ဍတ်လဝ်တံဂှ် သၚ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်မပ္တံမန်၊ ကရေၚ်၊ ချေၚ်၊ ကချေၚ်၊ ကယျာ၊ သေံတံလေဝ် နွံတဴဒၟံၚ်ကီုရ။ ပ္ဍဲကဵုကွာန်မန် သၚ်မန်တံဂှ် ညးတံဟွံကဵုဂ္ဇံဘာ ဟွံစွံရောၚ်၊ ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တၞဟ်ဟ်ဂှ်လေဝ် နနဲသာ်ဝွံဖအိုတ်ရ။ ညးကဵုဂ္ဇံဘာဂှ် သၚ်ဗၟာ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် သၚ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ပါဲနူမန်တုဲ ညးကဵုဂ္ဇံဘာဟာ သာ်ဝွံညးတံစွံပတန်ရောၚ်။ ပ္ဍဲကွာန်မန်ညးတံ ကဵုသၚ်ဗၟာကၠုၚ်ဂ္ဇံဘာမ္ဂး ကွာန်ဂှ်၊ ဘာဂှ် သြကာသ၊ သြကာသ၊ ရမျာၚ်သာ်ဝွံ လ္ၚုသုန်ဂြာံ ဂၠာံတိုန်ရမျာၚ်မ္ဂး အဝ်ကာတ၊ အဝ်ကာသ၊ ဒ္စာံစှော်က္ဍိုပ်ကၠံ ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ `တိၚ္ၚိတ်မ္ဂး ဂကူမွဲမွဲ ဂွံကၠက်ကၠေံဒှ်ဟွံမာန်၊ မၞိဟ်ကေုာံမၞိဟ်ၚ္ၚိတ်တုဲ ဂကူကၠေံကၠက်မာန်´ ဂလာန်ညးတၠပညာ တမၠာတမၠာတေံ ပိုဲလ္ပဝိုတ်ထောံအိုတ်ညိ။ ဆက်အာနကဵုလိက်ပတ်ပၠန်ဂှ် နဲညးတံၚ္ၚိတ် ပ္ဍဲအရာလိက်ပတ် ဂကောံသံဃနာယကကၟိန်ဍုၚ် က္တဵုဒှ်တိုန်တုဲ (စၟတ်တ္ၚဲဟွံချိုတ်ပၠိုတ် ဟွံဂွံချူဏီရ၊) ညးဂှ်ချူစၟတ်သမ္တီနွံတံ ချူဗပေၚ်ကဵုညိ။ ဗၞတ်ၜိုတ်စှ်သၞာံပြၚ်ၚ်တုဲကၠုၚ် သဘၚ်သၟာန်သွဟ်လိက် ပ္ဍဲအလဵုအသဳတန်ဍောတ်၊ တန်ဒေါဝ်၊ တန်ဇၞော်တံဂှ် သၠာဲဗီုစုတ်သၞောဝ်ပၠန်ရ။ ပ္ဍဲဘာသာဇာတ်တံဂှ် ပတိတ်အရေဝ်ပလးဂှ် သ္ဒးသှ်ဗတ်ဗၟာ လိက်ဗၟာဖအိုတ်ရ သာ်ဝွံညးတံ လလောၚ်တြးပတိတ်လဝ်ရ။ သၚ်မန်တံဂှ် အာတ်မိက်ပ္တိုန်လိက်ရ၊ ပ္တိုန်လိက်ဒၞာဲကၠာဲဘာသာဂှ် ကဵုဂကူမန်တံသွဟ်ဗတ်မန်ညိ အာတ်လဝ်အခေါၚ် သွက်ဂွံဂွံဂှ်ဟွံမွဲ၊ ဂလာန်ဘပလလုပ်ကၠုၚ် ၜိုန်အာတ်မိက်လေဝ်ဟွံကဵုဂှ် ဒှ်ဂလာန်ဘပလရ။ ဂလာန်သၠေံလေဝ် ဍေံဟီုကီုရ။ ဂလာန်သၠေံဂှ် မူဟိုတ်ဒးကဵုသွဟ် နကဵုဗတ်ဗၟာဂှ်ရော ? သၚ်မန်သ္ပတံနူကောန်ထပိုဲတံ ဂွံချူလိက်ဗၟာဒး၊ ကာလစိုပ်အာလဒေါဝ်ဝိုၚ် ပ္ဍဲကဵုဂၠးတၜိိုဟ်လလံ ဌာနမဟာသံဃနာယကတံတုဲ ဂွံဟီုအရေဝ်ဗၟာဒး၊ ဂွံချူလိက်ဗၟာလေပ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပြံၚ်လဝ်မူဇၟာပ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဖအိုတ်တံဂှ် သ္ဒးသွဟ်နကဵုဘာသာဗၟာ မွဲဘာသာရ။ ဣဝွံဂလာန်သၠေံသၠန် ပ္ဍဲကဵုသၚ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ပါဲနူသၚ်မန်မွဲတုဲ ပြသၞာလိက်ပတ်သွက်ဂွံက္တဵုဒှ်ဟွံမွဲ။ ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်မန်မွဲဟေၚ်ရ ပြသၞာလိက်ပတ် ညးတံမိက်ဂွံၚ္ၚိတ်ခ္ၜံကမၠက်ထောံရောၚ်။

အာတ်မိက်ပ္တိုန်လိက်လေဝ် အခေါၚ်သွက်ဂွံကဵုဂှ်ဟွံမွဲ၊ ဟွံဂွံတုဲ ပ္ဍဲသၚ်မန်တံ သီုပိဂိုဏ်တံဂှ် လုပ်သွဟ်မံၚ်လိက် ပ္ဍဲအလဵုအသဳဗၞတ်လ္ၚီပြၚ်ဒၟံၚ်တုဲ သီုပိဂိုဏ်နိမန်တုဲ ကောံဓရီုပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီု ဘာဗဂေါလ္တူ ကေတ်စကသပ်ချပ်ဂၞန်နဲကဲလဵု ပကတိတြေံဂွံဂွံပၠန် ချပ်တဴကေုာံရေၚ်သ္ကံအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုပေါဲကောံဓရီုဂှ် လ္ပာ်ဂိုဏ်မဟာယျေန် ကျာ်ဇၞော်အ္စာအာဒိစ္စ၊ ဘာကဒဵုသုသာန်။ ဂိုဏ်ယှိုဲကျေန် ကျာ်ဇၞော်အ္စာသုမန၊ ဘာသာသနာဇောတိက၊ ဍုၚ်ပံၚ်။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာကေလာသ၊ ဘာဓမ္မာဘိရတ၊ ကွာန်လှာ။ လ္ပာ်ဂိုဏ်သုဓမ္မာ ဥက္ကဌ ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ ဘဒ္ဒန္တဝိသုဒ္ဓ၊ ဘာဇၞော်၊ ကွာန်တၟံကၞေၚ်။ ဒုတိယ ဟိတဓရ ဘဒ္ဒန္တခေမာဝန္တ၊ ဘာမယာန်၊ ကွာန်မယာန်၊ ပါဲနူဏံအ္စာလိက်တံ ပါဗွဲမဂၠိုၚ်။ (ကေတ်ယၟုဟွံဒး ညးမတီတံဂှ ချူဗပေၚ်စုတ် သီုဂိတု၊ တ္ၚဲ၊) ပ္တိုန်ထ္ၜးတဴကေုာံရေၚ်သ္ကံအိုတ်ရ။ ဂိုဏ်သုဓမ္မာတံပ္တိုန်ထ္ၜးဂှ် ညးတံသ္ပကဵုပိုဲသၚ်မန်ဗီုဗီုဏံမ္ဂး ပိုဲသၚ်မန်လုပ်သွဟ်ဒၟံၚ်လိက်သီုပိဂိုဏ်ဂှ် သၚ်မန်ဗၞတ်လ္ၚီပြၚ်ဒၟံၚ်တုဲ ကောန်သၚ်မန်မွဲရော လ္ပလုပ်သွဟ်လိက်မ္ဂး ဍေံက္တဵုဒှ်ရုသံၚ် ဂဥုဂအံၚ်တိုတ်ညိတုဲ ကာလဂှ ညးတံကဵုသွဟ် နကဵုဘာသာမန်ဟေၚ်ရ။ ဂကောံဂိုဏ်သုဓမ္မာတံ စှေ်ကေတ်စိုတ်သာ်ဝွံတုဲ ပ္တိုန်ထ္ၜးတဴရ။

ဂကောံဂိုဏ်မဟာယျေန်တံပ္တိုန်ထ္ၜးပၠန်ဂှ် ဗီုလဵုပ္တိုန်န်၊ ဗီုလဵုအာတ်မိက်အာတ်မိက် နကဵုဘာသာမန်မွဲဂှ် ညးတံဖအိုတ် ညံၚ်ဂွံအိုတ်ဟေၚ်ရ။ အတိုၚ်ညးဖအိုတ်ဗီုဏံရမ္ဂး ပိုဲဂိုဏ်မဟာယျေန်တံ ၜိုတ်ဂွံဂှ်လုပ်သွဟ်အာပၠန်ရ။ ဂကောံဂိုဏ်ယှိုဲကျေန် သွဟ်တိတ်ကၠုၚ် `အကြာၜါလ္ပာ်ဂှ် လ္ပာ်လဵုရောဟွံဗဗွဲ နဲညးတံဂှ် ဒှ်နဲဍာ်ဟဍိုဟ်၊ ကာလကောန်သၚ်ညးတန်တဴ ပ္ဍဲဂိုဏ်မဟာယျေန်၊ မဟာယျေန်သွဟ်မ္ဂး ကောန်သၚ်ညးတံသွဟ်ကီု၊ ကာလကောန်သၚ်ညးတံ တန်တဴကတ်လိက် ပ္ဍဲဂိုဏ်သုဓမ္မာမ္ဂး ဂိုဏ်သုဓမ္မာဟွံသွဟ် ကောန်သၚ်ညးတံဟွံသွဟ်ကီု။ သွဟ်ဂိုဏ်ယှိုဲကျေန်တိတ်ကၠုၚ်သာ်ဝွံရ။ သီုပိဂိုဏ်ဂှ် ဖျေံမံၚ်ဗီုပြၚ်ဟွံစှေ်ဗီုရ။ ဟီုကေတ်ဂၠေံဂၠေံကၠးကၠးမ္ဂး ဂိုဏ်သုဓမ္မာဟွံသွဟ်၊ ဂိုဏ်မဟာယျေန်သွဟ်၊ ဂိုဏ်ယှိုဲကျေန်ဂှ် မံၚ်ထောံလဒေါဝ်အကြာရ။ လညာတ်ပၟိက်ဆန္ဒညးကေုာံညး ဒှ်အာတၞဟ်ခြာ မွဲဂၠံၚ်မွဲဍာန်ဗက်ညးသ္ကံဟွံမာန်၊ ဂၠံၚ်ညးကေုာံညး ညးကွာ်အာအိုတ်ရ။ မွဲဖျုန်မွဲပလောပ် မွဲရမျာၚ်ဟွံဒှ်၊ ၜိုတ်တုပ်ကတဴသၟဟ် ဟွံဒှ်ကၠုၚ် ဖဵုဍေံတိတ်ဝိရောဓိပစ္စယ် ဒှ်အာမဂၞန်ပိကေုာံပန် ဖန်ညးသ္ကံဟွံဂွံ ဂတနူဏံ သာ်လဵုဖဵုဍေံမံက်ဂတဝ်ပၠန်ဂှ် မၚ်ဒၟံၚ်ညးဂှ်ဏီရော ညးဂှ်ဒး ညးဂှ်ဗၠေတ်၊ ညးဂှ်ဗၠေတ် ညးဂှ်ဒး၊ ချပ်ကဵုကၠေၚ်က္ဍဟ်သၠဲသၠဲလးလး လ္ၚတ်ဇွိတ်သ္ပောတ်တုဲ ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်ကေတ်ရ။

သ္ပတံနူဂှ်တုဲ ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ က္ဍိုက်က္ဍိုပ်အာဂတပၠတရဴတုဲ ကၠောန်ဗဒှ်တိုန် သဘၚ်သၟာန်သွဟ် `ရာမညနိကာယပရိယတ္တိ´ (အလုံဂကောံဂိုဏ်သုဓမ္မာဟေၚ်) နကဵုဘာသာမန် ပ္ဍဲကဵုသက္ကရာဇ်ဍုၚ် (၁၃၄၃) သၞာံ၊ ရိုဟ်ဟ်ဒဒှ်သၞာံရ။ မွဲသၞာံလၟိဟ်သၚ်မန်လုပ်သွဟ် (၆၀၀. ၇၀၀)ကၠံ၊ ပ္ဍဲကဵုသက္ကရာဇ်ဍုၚ် (၁၃၆၃) သၞာံ ဒှ်အာလၟိဟ် (၉၀၀)ကၠံပြၚ်ပြၚ်၊ ဇၞော်မောဝ်တဴတက်တိုန်ရ။ ညးလျိုၚ်ပ္ဍဲကဵုဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယတံ တၠဂုဏ်အ္စာပညာဒဳပ၊ စဴအာသွဝ်တုဲ။ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘဒ္ဒန္တဣန္ဒက၊ ဘာဇၞော်၊ ကွာန်မဟေဲ ကေတ်လဝ်လျိုၚ် ဟိတဓရ-ပၠန်ရ။ ဗွဲကြဴဏံဒှ် တတိယ ဥက္ကဌ-ရ။ ကိစ္စသွက်ဂွံသွဟ်လိက် ဒၞာဲကၠာဲဘာသာဂှ် နကဵုဘာသာမန် ညံၚ်ဂွံဂွံမာန် မပ္တံကျာ်ဇၞော်အ္စာဘဒ္ဒန္တဇောတိပါလ၊ ဘာလ္ဒောဝ်ဍုၚ်၊ ဍုၚ်ဇြပ်ဗုတံ ဂစာန်ဒၟံၚ်နကဵုဂၠံၚ်တရဴ ဂွံစှေ်ကဵုဗဗွဲဓဝ် တိုန်ဍုၚ်စှေ်ရး ဗလးမၞိဟ်ဂှ်လေဝ်တၞဟ်၊ ဝၚ်ေကၠေၚ်က္ဍဟ်ဂၠာဲဂၠံၚ်လုပ်တိတ် ပ္တိုန်လိက်အာတ်မိက်နာနာသာ် လုကဴလံကၠုၚ်ဗၞတ်တြဴသၞာံတုဲ။

အဃောအခိၚ်ကာလဂှ် ညးလျိုၚ် ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ ဂကောံဂိုဏ်သုဓမ္မာတံပ္တိုန်လိက်အာတ်မိက်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံသွဟ်လိက်နကဵုဘာသာမန်ဂှ် ဒှ်ပစ္စယ်ပြိုၚ် ပ္ဍဲဗဟိုရ်မဟာသံဃနာယကတေံပၠန်ရ။ ဂလာန်ဟွံသောၚ်ကၠးတုဲ ဟီုထ္ၜးကဵုညိပၠန်ရ။ နူကဵုဂကောံဂိုဏ်မဟာယျေန်တံလေဝ် ရန်တၟံကဵုဂကူ၊ ဘာသာကီုရ။ ညးတံပ္တိုန်လိက်အာတ်မိက်တိုန်ကီုရောၚ်။ ဗီုဂိုဏ်မဟာယျေန်အာတ်မိက် ကေုာံ ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ (ဂကောံဂိုဏ်သုဓမ္မာ) တံ အာတ်မိက်ဂှ် ညိဟွံတုပ်သၟဟ် ဒှ်ဒၟံၚ်တၞဟ်ခြာရောၚ်။ `ဗီုဂိုဏ်မဟာယျေန်အာတ်မိက်ဂှ် ကာလပ္တိတ်ပုစ္ဆာမ္ဂး နကဵုဘာသာမန်ပ္တိတ်ကဵုညိ၊ ကာလသှ်မ္ဂး ပိုဲသှ်နကဵုလိက်ဗၟာ ဘာသာဗၟာရဂး´ ကိစ္စဂလာန်ၜါဝွံ စၚ်ခြၚ်ဗ္စာရဏာ ဇွိတ်သ္ပောတ်လ္ၚတ်ပ္တိတ်ကၠေၚ်က္ဍဟ်ဂၠိုၚ်ၚ်ရောၚ် သောၚ်ကၠးတၟးပ္ဍဲဇဴညာဏ်တုဲ သွဟ်ဍာံမံက်ဂတဝ်မာန်ရ။ က္တဵုဒှ်တိုတ်ဗီုပြၚ်သာ်ဝွံတုဲ ညးလျိုၚ်ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ (ဂကောံဂိုဏ်သုဓမ္မာ) တံ ဟီုကဵုဂကောံဂိုဏ်မဟာယျေန်တံ သာ်ဝွံရ။ `ယွံတၠဂုဏ်တံ၊ ယွံကျာ်ဇၞော်အ္စာတံ အခိၚ်ပိုဲဍိက်တံ ပ္တိုန်လိက်အာတ်မိက်ဒၟံၚ် မွဲချိုန်ခဏဏံဂှ် တၠဂုဏ်တံ၊ ကျာ်ဇၞော်အ္စာတံ လ္ပပတိုန်လိက် လ္ပအာတ်မိက်ညိဏီ။ ကာလပိုဲဍိက်တံ ဇူဒေံါဒၟံၚ်မ္ဂး တၠဂုဏ်တံ၊ ကျာ်ဇၞော်အ္စာတံ ပ္တိုန်လိက်အာတ်မိက်ပၠန်၊ အခိၚ်တၠဂုဏ်တံ၊ ကျာ်ဇၞော်အ္စာတံ အာတ်မိက်ဂှ် ပိုဲဍိက်တံဟွံပထုဲရကျာ်´။

သ္ပတံနူညးတံ ကဵုသွဟ်ကၠာဲဘာသာဂှ် ဗတ်ဘာသာဗၟာတုဲ ကောန်သၚ်ပရိယတ္တိ ဂကောံဂိုဏ်သုဓမ္မာတံ မွဲဇကုကီုလေဝ် ဟွံလုပ်သွဟ်ပ္ဍဲအလဵုအသဳရ။ သ္ပထောံ ဗီုနဲဗကပ်ဗဗေၚ်မွဲသာ်ကီုရ။ လံကၠုၚ်ဗၞတ်ထပှ်၊ ဒ္စာံသၞာံပြၚ်ပြၚ် ဂၠာဲနဲကဲညံၚ်ဂွံဂွံ နကဵုဘာသာမန်ပၠန်ဂှ် က္ဍဟ်ကှ်စိုတ်ဟေၚ်ဟှ် ၜိုန်ဒှ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် ရပ်ဇဲနဲမှာဇနက် ၜိၚ်ဍာ်က္ၜဳမှာသၟိတ် ၜိၚ်ဟွံစိုပ်သြၚ်ရောၚ်။ ၜိုန်မှာဇနက်တီမံၚ်ကီုလေဝ် နကဵုဗပေၚ်ဝဳရိယပါရမဳတုဲ ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဒြဟတ်ဟွံကဵုဖလုတ်ရ။ အဃောပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဒြဟတ်သာ်ဝွံ ဒေဝတဴက္ၜဳမနိခလာ ဟံၚ်ပြာ်ဏာနူက္ၜဳမှာသၟိတ်တုဲ မှာဇနက်ဟွံဒှ်စၞက၊ အရုတ်၊ ပ္ဍဲက္ၜဳမှာသၟိတ်ရ။ ဣဝွံလေဝ် ဥပမာညံၚ်သာ်ဝွံကီု ဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ (ဂကောံဂိုဏ်သုဓမ္မာ)တံ ညးလျိုၚ်တၚ်ရန်တၟံ မိက်ဂွံဂွံဂှ် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဒြဟတ်ဆီ၊ ဖျုန်၊ စၞာံ၊ ဇုတ်ဍိုတ် သၠေက်ဇတ်သကှ်အာကီုလေဝ် ဟွံရန်တၟံတုဲ၊ ရန်ကဵုဂကူဘာသာမန် ကောန်ဗွဲကြဴ စဴဗွဲဂတ ဂွံသ္ပစၟတ်သမ္တီ ဂွံတီပရေၚ်ပရူပရာ စပ်ကဵုဝၚ်လိက်ပတ်မန်တုဲ ညးလျိုၚ်တံ ပ္တိတ်ကၠုၚ်ဒြဟတ် လ္တူဂကူ၊ ဘာသာ၊ သာသနာ လိက်ပတ်ဂလိုၚ်ဏံရောၚ်သွံ!! မိက်ဂွံကဵုတီတုဲ ဂွံလုပ်ဝၚ်မွဲသာ်ကီုရောၚ်။

  • (သက္ကရာဇ်၊ ဂိတု၊ တ္ၚဲ အလဵုအသဳကၟာတ်လဒဵုလဝ် ဟွံကဵုသွဟ် ဗတ်ဘာသာမန်ကီု၊ သက္ကရာဇ်၊ ဂိတု၊ တ္ၚဲ ညးတံကလေၚ်ကဵုသွဟ် ဗတ်ဘာသာမန်ကီု၊ တီဟွံကၠး၊ ဟွံဂွံထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲဝၚ်လိက်ပတ်မန်ဏံရ၊ ညးမစၟတ်သမ္တီလဝ်တံ နွံတဴမ္ဂး ဂွံဒှ်လိက်ကၞပ် သွက်ဂကူဘာသာမန် ခိုဟ်ဟ်မွဲကၞပ်တုဲ ချူပြၚ်နၚ်ကဵုညိ အာတ်မိက်ဏာ ဗွဲမေတ္တာရကျာ်။)
  • ပါဲနူသက္ကရာဇ်၊ ဂိတု၊ တ္ၚဲဏံပၠန် ဖျုန်လိက်၊ ဂလာန်ဝါကျ၊ ဂလာန်ရုန်မဵု ဒှ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ညးမွဲသအာၚ်ကီု၊ ဖျုန်လိက်ပ္ဍဲအပ္ဍဲတံဂှ် ယောၚ်ယာမှာရာဒၟံၚ်တံဂှ် ဗှ်တုဲဆဵုညာတ်မ္ဂး ပလေဝ်ပလေတ် လဟဵုပ္တိုန်မာန်ဒၟံၚ်ရောၚ်။ အခေါၚ်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်ပေၚ်ပေၚ် သၠးလဝ်အခေါၚ်ရကျာ်။

`ဂၠိုၚ်မ္ဂးဍေက်၊ ဒေက်မ္ဂးဗပေၚ်´ဆေၚ်စပ်ကဵုဂကူမန်ဖအိုတ်ရ။ ဗှ်လ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်တုဲ ဒၞာဲပလေဝ်တံဂှ် ပညုၚ်ထ္ၜးကဵုကသပ်မာန်ဒၟံၚ် အလုံကောန်ဂကူမန်ဖအိုတ်ရောၚ်။ ရံၚ်မုက်ပူဂဵုတုဲ ဟွံမိက်ပလေဝ်ဂှ် လ္ပကဵုဒှ်၊ ရံၚ်ကဵုမုက်ကောန်ဂကူတုဲ ပလေဝ်ဂံၚ်ဂံၚ်ညိ၊ သၠးလဝ်အခေါၚ်ပံက်လဝ်တြၚ်လၟိုန်ရ။

နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]