သဂါဗတာၚ်၊ တၞံ
| သဂါဗတာင် Peperomia pellucida | |
|---|---|
.jpg)
| |
| မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ | |
| လောက: | Plantae |
| လပါ်ဂကူ: | Angiosperms |
| Subclass: | Magnoliids |
| လၟေင်ဂကူ: | Piperales |
| ဇာတ်ဂကူ: | Piperaceae |
| ဗဳဇဂကူ: | Peperomia |
| လစှ်ေဂကူ: | pellucida |
| ယၟုတၞဟ် | |
|
Piper concinnum Haw. | |
တၞံသဂါဗတာင် (အၚ်္ဂလိက်: pepper elder, shining bush plant, man to man, Burmese; သစ်ရေကြည်) ဝွံ ဗွဲမဂၠိုင် ဟိုတ်နူတၞံဍေဟ်ဍာ်ခိုဟ်တုဲ ကောန်ၚာ်တအ် မဓဇုက်ဂတာတၟအ်တုဲ တၞံဂဇုတ်ဂတာတၟအ် ဗီုဏအ်လေဝ် ကော်စကီုရ၊၊ နကဵုယၟု ရုက္ခဗေဒ မ္ဂး ညးကော်စ Peperomia pellucida တုဲ ဒှ်တၞံမလုပ်ဂဥုဲမွဲ သီုကဵု ဒှ်တၞံ နဒဒှ်စၞစ (မကၠပ်စ ကဵု ဖရံက်ဗ္စး)မွဲရ၊၊ တၞံသဂါဗတာင်ဂှ် မလေပ်တိုန် ပ္ဍဲဒၞာဲဍာ်နွံဆာပ်ဆာပ် ဟွံသေင်မ္ဂး ဒၞာဲမဍုက်ဍေက်ဒၟံင်တုဲ ပ္ဍဲအကြာသ္ၚိမ္ဂး ဒၞာဲဍာ်မဍုက်ဍေက် ဗီုကဵု ပ္ဍဲပလိုင် ဒၞာဲဟုံဍာ်တအ်ဂှ် မလေပ်တိုန်စဒှ်ရ၊၊ တၞံဍေဟ် နွံစ အကြာ ၁၅-၄၅ သေန်ဒဳမဳတာ၊၊ ဗီုပြင် တၞံဍေဟ်ဂှ် ဒှ် တၞံဍာ်ဍောဝ် (succulent stems)၊ ပလေဲ၊ တၞး နွံ ဗီုပြင် တၞးဇြဲ၊ တီု တုဲ ဍောတ်သောဲ၊ ပ္ဍဲတၞုင်တဝ် မၞုံဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် မၞုံကဵု မဍောတ်တ်သောဲသောဲ ပေင်ထာတ် ဂေတ်ကၠောအ်ရ၊၊ ကာလသလေက် ဍေဟ်မ္ဂး သၟူဍေဟ် တုပ်ဒၟံင်ကဵု သၟူရာဲ (mustard)၊ တၞံသဂါဗတာင်ဂှ် လုပ်လၟိဟ် တၞောဝ်ဂကူတၞံ Piperaceae တုဲ ပ္ဍဲတၞောဝ်ဂကူဏအ်ဂှ် နွံဗဳဇဂကူ ၜိုတ် ၁၂ ဂကူဒှ်တုဲ နကဵုဂကူမ္ဂး သီုဖအိုတ် နွံ ၜိုတ် ၃၀၀၀ ဂကူဒှ်ရ၊၊
ဒတန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
တၞံသဂါဗတာင်ဝွံ တိုန်ဒၟံင် ကၠိုဟ်သၞာံတုဲ ဒှ်တၞံမလေပ်တိုန် ပ္ဍဲဓယံက် ဒၞာဲဍာ်မဍုက်ဍေက်တုဲ ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲဒေသဂမ္တဴ အလုံမွဲ အာရှ ကေုာံ အမေရိက ရ၊၊ ဍေဟ်မလေပ်တိုန် နကဵုကမဵုတုဲ ရိုဟ်ဍေဟ် ဟွံစောဲဗာန်မောန်တုဲ တံင်ပိုတ်ကေတ် လောဲလောဲဂွံရ၊၊
လွပ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
တၞံသဂါဗတာင် ဂှ် စကာရပ်စပ်ကၠုင် နဒဒှ်စၞစ ကေုာံ ဂဥုဲရ၊၊ အလုံမွဲတၞံဂှ် စဂွံရ၊၊ ဍုန်တုဲစလေဝ်ဂွံ စဂျိုင်င်လေဝ်ဂွံရ၊၊ ဗွဲမဂၠိုင် ကၠပ်စကဵုဂျိုင်င် ကဵုဖရံက်ဗ္စးဂှ် ဂကူမန်တအ် ဒးစိုတ်ဂၠိုင်ရ၊၊ နဒဒှ်ဗဂံက် တၞးတၞဟ်တအ်ဂှ်လေဝ် စကာဒၟံင်ကီုတုဲ ဟိုတ်မဒှ် တၞံဍာ်ဍောဝ်တုဲ ကောန်ၚာ်တအ် ကေတ်ဏာ ပ္ဍဲဒၞာဲဗတောန်လိက်တုဲ ဂဇုက်ဂတာတၟအ်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကလိဂွံယၟု တၞံဂဇုက်ဂတာတၟအ်ရ၊၊
ကွတ်ဂဥုဲ Pharmacology[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
စမ်ၜတ်ရံင် တၞံသဂါဗတာင် နကဵုနဲသိပ္ပံဂှ် ဒဒှ်ရ တၞံသဂါဗတာင်ဏအ် ဍေဟ်ကဵုဖဵု ကုဓါတ် prostaglandin ဂှ် တီဆဵုကေတ်ရ၊၊[၁] တၞံသဂါဗတာင်ဂှ် မၞုံကဵုအစောမ်သတ္တိ ပဋိဇဳဝ (antibiotic) မဒှ်ဓါတ် မဂစိုတ်ကဵု စၟဟွံခိုဟ် ပ္ဍဲခန္ဓကာယပိုဲ မပ္တံကဵု Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis, Pseudomonas aeruginosa ကေုာံ Esherichia coli. [၂] ဓါတ် Chloroform မကလိဂွံ နူတၞးဇမ္ကဟ် နူကဵုဂကူ P. pellucida ဂှ် ဂစိုတ်ကဵုစၟ Trichophyton mentagrophytes [၃]
မၞုံကဵုဓါတ် မစဵုဒၞာ မဂုဟ်ဂိဂေင် မကော်ဂး ဓါတ် Anti-inflammatory [၄]
ဂြန်ဂဥုဲ အခိုက်တြေံ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ပ္ဍဲကဵုဂဥုဲထၞိက်ဂှ် တၞံသဂါဗတာင်ဝွံ နဒဒှ်ဂဥုဲ ယဲဗုင်ဂိ (abdominal pain)၊ ယဲမဒှ်ပတိုဟ် မပ္တံကဵု သရ(abscesses)၊ အမန်(acne)၊ ဗရောအ်(boils) ကျာထပက်(colic) ဖျေဟ်ဂွဵု (fatigue) ဂုဟ် ပ္ဍဲပ္ၚပ် (gout) က္ဍိုပ်ဂိ (headache) ယဲ (ကျောက်ကပ်)(renal disorders) ဂိပ္ဍဲပ္ၚပ်ဇိုင် ပ္ၚပ်တဲ (rheumatic joint pain)တအ်ရ၊၊
နကဵုအရေဝ်ဘာသာတၞဟ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
တၞံသဂါဗတာင်ဝွံ နကဵုဘာသာ မကြပ်ညောန် ကုမန်တအ်ဂှ် càng cua (ဗိယေတ်နာမ်); pak krasang ผักกระสัง (သေံ); "krasang teap" ក្រសាំងទាប (ခမေန်); suna kosho (ဂျပေန်); rangu-rangu, ketumpangan or tumpang angin (ဘဟသ/မလေ); rinrin (Nigeria), "shining bush" (Trinidad and Tobago), and mashithanduമഷിത്തണ്ട്, വെള്ളത്തണ്ട് and വെള്ളപ്പച്ചില' (မလေယု).ပ္ဍဲဗေဂလာဗပလိုတ် ကဵုအိန္ဒိယဂှ် ညးဒေသတအ် ကော် "Luchi pata "
နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
- ↑ Aziba PI; Adedeji A; Ekor M; Adeyemi O (2001). "Analgesic activity of Peperomia pellucida aerial parts in mice". Fitoterapia. 72 (1): 57–58. doi:10.1016/S0367-326X(00)00249-5. PMID 11163942.
- ↑ Bojo AC; Albano-Garcia E; Pocsidio GN (1994). "The antibacterial activity of Peperomia pellucida (L.) HBK (Piperaceae)". Asia Life Sci. 3: 35–44
- ↑ Ragasa CY; Dumato M; Rideout JA (1998). "Antifungal compounds from Peperomia pellucida". ACGC Chem Res Commun. 7: 54–61.
- ↑ Maria de Fátima Arrigoni-Blank, et al. (2004), Anti-inflammatory and analgesic activity of Peperomia pellucida (L.) HBK (Piperaceae)