သဘင်မာဲ ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ ၂၀၂၃

သဘင်မာဲ ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ ၂၀၂၃ မသကၠောန်ဗဒှ် နကဵုအတိုင်သၞောဝ်သဇိုင် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ ၂၀၀၈။ သၞာံ ၂၀၂၁ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၊ ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ထိင်ကေတ်အဝဵုဍုင်တုဲ ဒက်ပ္တန်လဝ် ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင်ရ။ အတိုင်ဥပဒေသဇိုင် ၂၀၀၈ မ္ဂး အာယုက် ကံင်သဳစၟိန်ပြမာန်ဍုင် နွံဆ ၜါသၞာံဟေင်တုဲ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၊ ၂၀၂၃ မ္ဂး အာယုက်အိုတ်တုဲ ဆက်ဂလိုင်အာယုက်ကံင်သဳဂှ် ဟွံဂွံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵု သၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင် ၂၀၀၈ ပိုဒ်ဇၞော်-၄၂၆ မ္ဂး နကဵု ကံင်သဳဂီုကၠီု ကေုာံ ဒစဵုဒၞာဍုင် (အမျိုးသား ကာကွယ်ရေး နဲ့ လုံခြုံရေးကောင်စီ) မကော်ဂး ကာလုံ ဂှ် အဝဵု မပအပ်လဝ် ကုသကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် မေန်အံင်လှာင် ဂှ် သ္ဒးကလေင်ကေတ်တုဲ အပ္ဍဲပွိုင် ၆ ဂိတုဂှ် သ္ဒးကၠောန် သဘင်မာဲရောင်။ နကဵု ကမ္မရှေန်သဘင်မာဲကၟိန်ဍုင် ဟီု သဘင်မာဲ သၞာံ ၂၀၂၃ ဝွံ မၞိဟ်မဂွံဂၠိုင် ကေတ်ဖအိုတ် (First Past The Post-FPTP) ဗီုသၞောတ်ဂှ် ဟွံဆက်ရုဲတုဲ ကၠောန်အာ နကဵုသၞောတ်မာဲမပစၞးနကဵုဗၞတ် (Proportional Representation–PR) မကော်ဂး သၞောတ်ပဳအာ ရောင်။ သဘင်မာဲမတုဲကၠုင်ဂှ် နကဵု ဗော်ကျဖေါတ် မဒှ်ဗော် ကောန်ပၞာန်ရာံ က္လိဂွံမာဲ ၂၀ က္ဍိုပ်ကၠံ၊ ယဝ်ရပံင်ကဵု မၞိဟ်စၞးကောန်ပၞာန် မနွံပ္ဍဲစၠတ်ထဝ်တအ်မ္ဂး သဘင်မာဲဂတဏအ် ညးတအ် ဒက်အလဵုအသဳမာန်ရောင်ဂှ် စၟဳလဝ်ရ။ နကဵု ဍုင်ကြုက်၊ ဍုင်ရုရှာ ကေုာံ ဍုင်လ္ၚဵု ပ္ဍဲအာရှဂှ် ထံက်ဂလာန် လတူအလဵုအသဳတၟိဂှ်မာန်ရောင် တော်လဝ်ရ။^[၁]

မွဲလပါ်ဂှ် ဂကောံလွပ်လွဟ်တအ်ကီု သီုကဵု ရဲဒြဟတ်ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳတအ်ဂှ် ဒစဵုဒစး သဘင်မာဲဏအ် ညံင်ဟွံဂွံဒှ်ရ။^[၂]

ဒစဵုဒစး[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ညးမနွံအခေါင်ဟီု ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေင် ကေအေန်ယူ ပဒိုစောတောနီး ဟီု ကုဌာနပရိုင် RFA ပ္ဍဲ ဇန္နဝါရဳ ၁၅၊ ၂၀၂၃ "သဘင်မာဲ ကံင်သဳပၞာန် မသကၠောန်ဂှ် နကဵု ကမ္မတဳဗဟဵု ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေင် ကေအေန်ယူ ဒစဵုဒစးပိုတ်ပိုတ်သ္ဂုတ်သ္ဂုတ်ရောင်ဂှ် ဖျေဟ်လဝ် သ္ဂုတ်သွာတ်ရ။ နကဵုသဘင်မာဲဏအ်ဂှ် ကံင်သဳပၞာန် ဖန်ဗဒှ် ဇကုဍေဟ်တအ် ညံင်ဂွံဒှ် ဗဗွဲဓဝ် တုဲပၠန် ညံင်သၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင် ၂၀၀၈ ဂွံဆက်ခိုင်တန်အာပၠန်လေဝ် ဒှ်ဒၟံင်ဂှ်ရ နကဵု ကေအေန်ယူ ဒစဵုဒစး သဘင်မာဲဏအ်ရ။"^[၃]

နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

↑ "Myanmar military prepares for election in bid for legitimacy" (in English)၊ Nikkei staff writers၊ July 23, 2022။ "Myanmar's constitution allows for the military's state of emergency to be extended for up to two years and requires an election within six months after it ends, putting the deadline at Aug. 1, 2023. The military government claims that "free and fair multiparty democratic elections will be held" in line with the constitution and that it will hand over power to the winning side. China, Russia and some members of the Association of Southeast Asian Nations may recognize the newly elected government as legitimate. Beijing advised the military not to dissolve the NLD, according to a military source. The thinking was likely that while many of the party's top officials remain detained, including Suu Kyi, letting it participate at least nominally would help make the case that the vote was free and fair."
↑ "၂၀၂၃ မှာ ရွေးကောက်ပွဲသစ် ဖြစ်လာရင်တောင် လွတ်လပ်မျှတမှု မရှိနိုင်ကြောင်း လေ့လာသူတွေပြော" (in Burmese)၊ RFA -Burmese၊ September 26, 2022။ "၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှာ အာဏာသိမ်းပြီး ဖွဲ့စည်းခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ အရေးပေါ်ကာလ သက်တမ်းဟာ လာမယ့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ သက်တမ်းကုန်ဆုံးတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီကာလပြီးရင် နောက်ထပ် သက်တမ်းတိုးလို့မရတော့ဘဲ ကာလုံလို့ခေါ်တဲ့ အမျိုးသား ကာကွယ်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးကောင်စီက ပုဒ်မ - ၄၂၆ အရ စစ်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ဆီကနေ အာဏာသုံးရပ်ကို ပြန်ယူပြီး နောက်ခြောက်လအတွင်း ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပေးရမယ်လို့ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ - ၄၂၉ မှာ ရေးထားပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေတွေကြောင့် စစ်ကောင်စီက ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ အားသွန်ခွန်စိုက် လုပ်နေသလို တစ်ဘက်မှာလည်း နိုင်ငံနဲ့အဝှမ်းမှာ လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်နေတာပါ။"
↑ "စစ်ကောင်စီရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ဆန့်ကျင်ဖို့ KNU ဆုံးဖြတ်" (in Burmese)၊ RFA -Burmese၊ January 15, 2023။ "စစ်ကောင်စီကျင်းပမယ့် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို ပြတ်ပြတ်သားသားဆန့်ကျင်ဖို့ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) ဗဟိုကော်မတီက ဆုံးဖြတ်ထားတယ်လို့ KNU ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ပဒိုစောတောနီးက ဇန်နဝါရီလ ၁၅ ရက်မှာ RFA ကို ပြောပါတယ်။ (...) ဒီရွေးကောက်ပွဲကနေ စစ်ကောင်စီက သူ့ရဲ့ တရားဝင်မှုကို ရှာဖွေဖို့ကြိုးစားမှာဖြစ်သလို ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြန်ပြီးအသက်သွင်းဖို့ကြိုးစားတာကို KNU က လက်ခံမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။"

[1] "Myanmar military prepares for election in bid for legitimacy" (in English)၊ Nikkei staff writers၊ July 23, 2022။ "Myanmar's constitution allows for the military's state of emergency to be extended for up to two years and requires an election within six months after it ends, putting the deadline at Aug. 1, 2023. The military government claims that "free and fair multiparty democratic elections will be held" in line with the constitution and that it will hand over power to the winning side. China, Russia and some members of the Association of Southeast Asian Nations may recognize the newly elected government as legitimate. Beijing advised the military not to dissolve the NLD, according to a military source. The thinking was likely that while many of the party's top officials remain detained, including Suu Kyi, letting it participate at least nominally would help make the case that the vote was free and fair."

[2] "၂၀၂၃ မှာ ရွေးကောက်ပွဲသစ် ဖြစ်လာရင်တောင် လွတ်လပ်မျှတမှု မရှိနိုင်ကြောင်း လေ့လာသူတွေပြော" (in Burmese)၊ RFA -Burmese၊ September 26, 2022။ "၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှာ အာဏာသိမ်းပြီး ဖွဲ့စည်းခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ အရေးပေါ်ကာလ သက်တမ်းဟာ လာမယ့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ သက်တမ်းကုန်ဆုံးတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီကာလပြီးရင် နောက်ထပ် သက်တမ်းတိုးလို့မရတော့ဘဲ ကာလုံလို့ခေါ်တဲ့ အမျိုးသား ကာကွယ်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးကောင်စီက ပုဒ်မ - ၄၂၆ အရ စစ်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ဆီကနေ အာဏာသုံးရပ်ကို ပြန်ယူပြီး နောက်ခြောက်လအတွင်း ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပေးရမယ်လို့ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ - ၄၂၉ မှာ ရေးထားပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေတွေကြောင့် စစ်ကောင်စီက ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ အားသွန်ခွန်စိုက် လုပ်နေသလို တစ်ဘက်မှာလည်း နိုင်ငံနဲ့အဝှမ်းမှာ လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်နေတာပါ။"

[3] "စစ်ကောင်စီရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ဆန့်ကျင်ဖို့ KNU ဆုံးဖြတ်" (in Burmese)၊ RFA -Burmese၊ January 15, 2023။ "စစ်ကောင်စီကျင်းပမယ့် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို ပြတ်ပြတ်သားသားဆန့်ကျင်ဖို့ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) ဗဟိုကော်မတီက ဆုံးဖြတ်ထားတယ်လို့ KNU ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ပဒိုစောတောနီးက ဇန်နဝါရီလ ၁၅ ရက်မှာ RFA ကို ပြောပါတယ်။ (...) ဒီရွေးကောက်ပွဲကနေ စစ်ကောင်စီက သူ့ရဲ့ တရားဝင်မှုကို ရှာဖွေဖို့ကြိုးစားမှာဖြစ်သလို ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြန်ပြီးအသက်သွင်းဖို့ကြိုးစားတာကို KNU က လက်ခံမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ သူက ပြောပါတယ်။"

[၁]

[၂]

[၃]