သၞေဟ်ဍုင်၊ ကွာန်
ကွာန်သၞေဟ်ဍုင် ပွိုင်ဍုင်ကျာ်မြဟ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ကွာန်သၞေဟ်ဍုင်ပိုဲဂှ် နွံမံၚ်သၠုၚ်ကျာ ဍုၚ်ကျာ်မြဟ် မွဲအခိင်တေံဂှ် ခုတ်လဝ်ယၟု ကွာန်နှေဟ်ဍုင်မဒှ်ရ
ဗွဲကြဴဏံကျာ်ဇၞော်တံကီု သီုကဵုမၞိဟ်ဇၞော်ကွာန်ကီု ညးတံလှာဲခုတ်ကဵုထောံယၟု ကွာန်သၞေဟ်ဍုင် မဒှ်ရအဴ
ကွာန်သၞေဟ်ဍုင်ပိုဲဂှ် ဘာလကျာ်နွံမံင်ပန်ဘာကီုမဒှ်ရ
သၞေဟ်ဍုင် ဘာတြေံ / သၞေဟ်ဍုင် ဘာတၟိ / သၞေဟ်ဍုင် ဘာမန်/ သၞေဟ်ဍုၚ် ဘာပိုၚ်လ္ဂောဝ်
ပ္ဍဲကွာန်သၞေဟ်ဍုင်ပိုဲလေဝ် အုံ နွံမံင်ပိအုံ မဒှ်ကီုရ
အုံၜဳ / အုံမန် / အုံကအ်/
သၠးအခေၚ်မွဲဝါ အိုတ်ညိအဴ ဂၠါ်ဂၠဲါပရေၚ်ပရော ပ္ဍဲကွာန်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တုဲမ္ဂး ကလေၚ်ချူဗပေၚ်ကဵုဏေၚ်။
------ ---- ----------- --------------- ------------ ------------
ကွာန်သၞေဟ်ဍုၚ်ဂှ် ဒှ်ကွာန်တြေံတြဟ်မွဲရ။ ရဴဝွံညးဗျုညးဇၞော်ကွာန်အဆက်ဆက်တံ ဟီုသ္ဂးလဝ် ဂွံမိၚ်ရောၚ်။ "ဟိုတ်ဂွံကော်ခဴစ သၞေဟ်ဍုၚ်ဂှ် မွဲအခိၚ်တေံ ဒၞာဲဌာန်ဒ္တန်ကွာန်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်မံၚ်သၞေဟ်ဂၠုၚ်က္ၜၚ်ဍုၚ်မြၚ်ဇံၚ် ရဲညးဗၞိက်တအ်ကူသွံရာန် လုပ်တိတ်အာကၠုၚ်မံၚ်ရ။ (အယာံမာတ်ဂွံမိၚ် ပ္ဍဲဝၚ်ဟွံဆဵု) ပလိုတ်ကွာန်သၞေဟ်ဍုၚ် ခြာၜိုတ်မွဲ တိုၚ်ကဝက်ဂှ် ကုန်ဒဵုတိမွဲမဟွံဇၞော် ဟွံဂၠိၚ်နွံတဴရ။ ကုန်ဒဵုဂှ် ညးတံ ကော်ခဴမံၚ် (ပါတြၚ်ဍုၚ်-ဗတ်ဗၟာ-မြို့ပေါက်ဝ) ဂှ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ယၟု ပြာကတ်ကၠုၚ်မံၚ်ရ။ ဍုၚ်မြၚ်ဇံၚ်ဂှ် (နွံအကြာဍုၚ်မတ်မလီုကဵု ဍုၚ်ဝါခရူ လဒေါဝ်ဂှ်ရောၚ်) ဆ္ဂးဍုၚ်ဂှ် ဍုၚ်ဇၞော်ဇၞော်ဟွံသေၚ် ဍုၚ်ဍောတ်တ်မွဲ ရဲညးစဍုၚ် အဆက်သၟိၚ်မန်နူဍုၚ်ဝါခရူ ပိုၚ်ပြဳလဝ်ရ။ ကောန်ညးဍုၚ်မြၚ်ဇံၚ်တံ ဒက်ပတန်လဝ်ကျာ်စေတဳတြေံတြဟ် နွံဒဵုလၟုဟ် မပ္တံကဵု ကျာ်ပါၚ်လ္ဂောဝ် (နွံအကြာပါၚ်တြၚ်ဍုၚ်ကဵုကွာန်) ကျာ်ကံကျာ်၊ ကျာ်ကံခၞိၚ် (နွံသၟဝ်ကျာကွာန်)၊ ကျာ်ဗကာမ် (နွံဗၟံက်ကွာန်)တံဂှ်လေဝ် ကောန်ညးဍုၚ်မြံၚ်ဇံၚ်တံဒက်ပ္တန်လဝ်ရောၚ်။ ညးဇၞော်တၠပညာအခေတ်ကၠာတေံကေၚ်လဴထ္ၜးလဝ်နွံရ။ ရံၚ်ကဵုတၠုၚ်လအာကွာန်သၞေဟ်ဍုၚ်ကဵု ဂလာန်ညးဇၞော်တမၠာတံမ္ဂး နွံမံၚ်ကဵုယုတ္တိညိတုဲပတှ်ေထေက်ဒှ်မာန်မံၚ်ညိဏောၚ် စှ်ေစိုတ်ရ။[၁]
ဝၚ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]လိက်ဗွဲသၟဝ်ဝွံ ရန်တၟအ် သွက်ဂွံဗပေၚ်လိက်တုဲ မချူလဝ်ရ၊၊ ညးမတီပရူကွာန်ဝွံ ပလေဝ် ဗပေၚ်ချူညိ၊၊
ကွာန်ဝဝဝဝွံ ဒှ်မန်တြေံမွဲတုဲ နူအခိၚ်လဵု မစပ္တန်လဝ်ရောဂှ် နကဵု သက်သဳ သုတေသနဝၚ် ခိုၚ်ၚ်ဂှ် ဟွံဂွံတီလဝ်ဏီရ၊၊ ပ္ဍဲခေတ်ဟံသာဝတဳ ဒြဟတ်ခိုဟ် (ၜိုတ် အေဒဳ တေအ်ဂှ် ကွာန်ဝွံ ပါလုပ် ပ္ဍဲရးမတ္တမ ၃၂ ဍုၚ် ပ္ဍဲရးဍုၚ်ဝဝရ၊၊
ကြဴနူ အဝဵုသြဇာဂကူဗၟာ နူဗုကာံ ဓလီုဂွံအာ ရာမညဒေသ ဍုၚ်မန်တုဲ ပ္ဍဲ သၞာံ ၁၂၈၁/၁၂၈၆ ဂှ် မဂဒူ ကောန်ဍုၚ်တကအ်ဝါန် (ဍုၚ်ဝါန်) ပုန် ကုသၟိၚ်စဍုၚ်ဗၟာ အလိမ်မာမၚ် (အလိမ္မာမၚ်း)တုဲ ကလေၚ်ပ္တန် ဍုၚ်ဗၠးၜးမန် ပ္ဍဲဍုၚ်မတ္တမရ မဂွံဒုၚ်ယၟု သၟိၚ်ဝါရဳရောဝ် မဒှ်ယၟု ဘာသာသေံ မဂွံအဓိပ္ပါယ် ညးမဒတုံပြဟ်နူသွဝ် ရ၊၊ မန်ပ္ဍဲဗဂေါ အခမန် လေဝ် ပုန်ကဵု သၟိၚ်ဗုကာံကီုတုဲ ဒက်ပ္တန် ဍုၚ်ဗၠးၜးကီုရ၊၊ ကာလတၠဖြာ မပိုၚ်ဍုၚ်ဟံသာဝတဳဂှ် ဍုၚ်မန်ဟံသာဝတဳ ကဵု ဍုၚ်မန်မတ္တမ ဒက်မိတ်ရေၚ်သကအ် နမကဵုစ ကောန်ဝုတ်ရေၚ်သကအ်ရ၊၊ တၠဖြာ ပစၞာဲ ဂစာန်ဂစိုတ် သၟိၚ်ဝါရေဝ်ရောဝ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်တုဲ ညးရပ်ကြိုၚ်ထောအ် တၠဖြာရ၊၊ ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ စိုပ်အာ သၟဝ်တဲ သၟိၚ်ဝါရေဝ်ရောဝ်ရ၊၊ ဟိုတ်တၠဖြာ မဂစာန်ပုန်တုဲ ညးဒးဂစိုတ်ထောအ် တၠဖြာရ၊၊
သၞာံ ၁၃၄၈ သၟိၚ်ဗညာဥူ တိုန်နန် ဍုၚ်မတ္တမ ရ၊၊ ဟိုတ်နူ ဗြတ္ထၜ ကဵု လိုက်ဖြာတအ် ပသပုန်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၃၆၃ ဂှ်တုဲ သၟိၚ်ဗညာဥူ ဒးဒဴအာမံၚ် ဍုၚ်ဝါန်၊၊ စိုပ်သၞာံ ၁၃၆၉ ဂှ် သၟိၚ်ဗညာဥူ ဟိုတ်ကလေၚ်စဴ ဍုၚ်မတ္တမ ဟွံဂွံတုဲ ဒးအာမံၚ် ပ္ဍဲဗဂေါရ၊၊ တၠညးဗညာဥူ ဟွံမဲတုဲ ကောန်ညး တၠညးရာဇာဓိရာဇ် ဂွံတိုန်နန်ဟံသာဝတဳရ၊၊ စိုပ်သၞာံ ၁၃၈၈ ဂှ် တၠညးရာဇာဓိရာဇ် သီဂွံအာ ဍုၚ်မတ္တမ ကေုာံ မတ်မလီုရ၊၊ စနူဂှ်တုဲ ဍုၚ်မတ္တမ နဒဒှ် ဍုၚ်သၟိၚ်ဨကရာဇ် မပဒတဴဂှ် ဒးအိုတ်အာရ၊၊
ဘာလကျာ်ဂမၠိုၚ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]- ရာမညနိကာယ ဘာတြေံ
- ရာမညနိကာယ ဘာမန်==ဘာလကျာ်==
လိက်ဗွဲသၟဝ်ဝွံ ရန်တၟအ် သွက်ဂွံဗပေၚ်လိက်တုဲ မချူလဝ်ရ၊၊ ညးမတီပရူကွာန်ဝွံ ပလေဝ် ဗပေၚ်ချူညိ၊၊
ရာမညနိကာယ ဘာဗၟံက်ဝွံ နွံ လပါ်ဗၟံက်ကွာန်တုဲ မဒှ်ဘာတြေံအိုတ် ပ္ဍဲကွာန်ဝဝဝ ဏအ်ရ၊၊ ဘာဝွံ ပ္ဍဲအခိၚ် ကျာ်ဇၞော်ဝိမလဂှ် ခၞံဗဒှ်လဝ်သီမွဲရ၊၊ ပါဲနူသီတုဲ ဇြပ်သဘၚ်ဓရ်၊ ဇြပ်မၚ်သဳလ်တအ်လေဝ် နွံကီုရ၊၊ မၞိဟ်ဇေတ် ဟွံထောံဂကူ မြမောဝ်ဇေတ် ဟွံထောံသၟူ" တဝှ်ဝွံ ဇၟာပ်ပ်တၠပညာ ထိုၚ်သးတဴအိုတ်ရ။ သတ်တိရစ္ဆာန် မပ္တံကဵုကၠဵုတံ မၚ်မွဲကၠုၚ်ဂကူကၠဵုဂှ် ပ္ဍဲသုတ်ဇာတ်နိပါတ် နဒဒှ်သာဓက ဂွံဆဵုညာတ်ကေတ်မာန်ရ။ သတ်မတွံဂး မၞိဟ်ဂှ် ဂမြၚ်ညာဏ် ပြဲသၠုၚ်လ္တူနူတိရစ္ဆာန် ကၠံဆ လ္ၚီဆ ဟွံကတုဲ တာလျိုၚ်မၚ်မွဲဂကူ ဘာသာ သာသနာဂှ် ဗွဲမပြေပြံၚ် ဟွံယိုက်ဂၠေၚ်မ္ဂး ယုတ်မာလ္တူနူ တိရစ္ဆာန် ကၠံဆ လ္ၚီဆဟွံကဂှ် သ္ဒးကၠိုဟ်လဝ်ထေက်ရ။
ဂကူကၠဵုဂှ် ရမျာၚ်ကၠဵုဟေၚ်လေပ်ရ။ ရမျာၚ်ဗ္ဂဲ ရမျာၚ်ချေံဍေံဗြုဟွံလေပ် ဂကူမန်ဂှ် မူရဴရမျာၚ်မွဲ သ္ဂောံဗြုရော? လိက်ပတ် ယေန်သၞာၚ် အရေဝ် ဝေါဟာ ဘာသာဇကုဟွံလေပ် ဟွံမၚ်မွဲ ဟွံဟီုမ္ဂး မၞိဟ်မဖှ်သာ်ဂှ်ကဵု ကၠဵုညးဂှ်ခိုဟ်ရော ဗစာရဏာအိုတ်ညိ။
ပ္ကဴဂမၠိုၚ် နွံသၟူအြမာဲ မြမောဝ်ဍေံကဵုဍေံအိုတ်ရ။ ပ္ကဴမၠဵုဂှ် သၟူအမြာဲ ပ္ကဴမၠဵုမောဝ်ဇောဝ်တုဲ ပ္ကဴပ္ၚာတုန် သၟူအမြာဲပ္ကဴပ္ၚာမောဝ်ပ္ဍးတဴရ။ သၟူအြမာဲပ္ကဴအိုတ်သီုတံဂှ် ဗက်အလိုက်ကျာတုဲဟေၚ် မောဝ်ဇောဝ်အာမာန်ရ။ ဒစးကျာမောဝ်ဇောဝ်အာဟွံမာန်ဆ္ဂး သၟူအြမာဲပရိယတ်ဂှ် လၟောဝ်အာသီုအလိုက်ကျာ သီုဒးစးကျာတုဲ မောဝ်ဇောဝ်အာ ပန်ဒိုဟ် ဒစာံဒိုဟ်မာန်ရ။ ဒၞဲါဝွံ မိက်သ္ဂောံဟီုဂး "မြမောဝ်ရာမညနိကာယပရိယတ္တိ" မဒှ်ရောၚ်၊ ရာမည- မည-မန် ဂှ် လဂွံကဵုမန်ရ။ နိကာယဂှ် ဂကောံဂိုဏ် မဒှ်ရ။ ပရိယတ္တိဂှ် ပၞောဝ်သာသနာပိတန် ပရိယတ္တိသာသနာမ္ဂးရ။ ရာမညနိကာယပရိယတ္တိ ပရိယတ္တိသာသနာ ဂကောံဂိုဏ်ရာမည။ ရာမည နိကာယပရိယတ္တိဝွံ ဗြီတိတ်ကၠုၚ် နူဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ မဒှ်ရ။ တၞဟ်နပရိယတ္တိ သာသနာ တၠီမၞုံကုပိုဉ်ကျာ်တြဲ သ္ဂောံတန်တဴအာ လုကဴကာလအဓာန်ဗွဲမလံလကာဖာဂှ် သၚ်ရာမညနိကာယလေဝ် နွံတာလျိုၚ်တုဲ တၞဟ်နတာလျိုၚ် ဂွံပြေအာ လ္တူသာသနာ သၚ်ရာမညနိကာယဂမၠိုၚ် တံၚ်တဲဗလဲပၞး စိုတ်သၟဟ်ဒှ်မွဲ ညံၚ်ခပေဲါဟွံဂွံပြး ခၟာဲဟွံဂွံထကး ကၠးစိုတ်ကၠိုဟ်စိုတ် ကေုာံ ရေၚ်သ္ကံတုဲ ရာမညနိကာယပရိယတ္တိဂှ် ဂံါကွာ်လုပ်ကၠုၚ် ပွိုၚ် ၂၅ သၞာံ သ္ဘၚ်သြန်ရတ်မဒှ်ရ။
---- ------- --------- ---------- -------- ---------
ဘာတြေံ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ကွာန်သၞေဟ်ဍုၚ်ဘာတြေံဝွံ ဒှ်ကွာန်တြေံ ဘာတြေံတုဲ တၞောဝ်ဒတောဝ်ကျာ်ဇၞော်ပ္တန်လဝ်ဘာကၠာအိုတ်ဂှ် ညးဂတာပ်ဟွံမွဲသမ္တီ ဟွံဒးမွဲရ၊ ဘာလၟုဟ်ဝွံ ဒှ်ဘာက္လေၚ်ပြံၚ်သိုၚ် ပ္တန်လဝ် တၟိမွဲလှ်ေပၠန်တုဲ သ္ပပ္တမ်နူကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တဝေပုလ္လာဓိပတိတုဲ ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ အဆက်က်မၚ်မွဲ ဗဂဵုလဟဵုကၠုၚ်ဂကူ၊ ဘာသာ၊ သာသနာ၊ ဍုၚ်ကွာန်ဌာန်ရးကးဇကု အခေတ်ညးကဵုညးအိုတ်ရ။ အဆက်မတီဂှ် နူကဵု အဆက်ကျာ်ဇၞော်ဝေပုလ္လာဓိပတိ၊ ကျာ်ဇၞော်ဂုဏ - တေံတုဲ စဵုကဵုစိုပ် အဆက်ကျာ်ဇၞော်အ္စာပုပ္ဖရမ္မ မၚ်မွဲကၠုၚ် အရှာံဘာဇကုရ။ ဗွဲကြဴဝွံ ကျာ်ဇၞော်ဂုဏ ဟွံလဟိၚ်တဴပ္ဍဲသာသနာ ရာံတိတ်ပထောံခရှ်တုဲ၊ ကျာ်ဇၞော်အ္စာပုပ္ဖရမ္မ ဆက်ပ္ကၚ်ရၚ်အာ နဒဒှ်ကျာ်ဇၞော်ဂ္ဇံဘာမွဲ သ္ပပတမ်နူ ကောဇာ- ၁၃၂၂-တေံ မဒှ်ရ။[၁]
________________________________________________________________________________
- (ဂါထာဗဝ်သၟုတ် ကွာက်သၞေဟ်ဍုၚ်)
(ပဠိ)
ဣမံ ပိဏ္ဍပါတာ ခါဒနိယ ဘောဇနိယံ ဗဒ္ဓေါ ဓမ္မော သံဃော ပါပုနိဿမ သိသံဗုဒ္ဓေါ အဋ္ဌအရဟန္တာ အနုကမ္ပံဥပါဒါယ ဨဟိဗုဒ္ဓါ ဨဟိဓမ္မာ ဨဟိသံဃာ တိလောကနာထံ အဟံပုဇိတော ပရိဘုဉ္ဇန္တု ပရိဘုဉ္ဇန္တု က္ညညံ က္ညညံ ဣမိန ပုညတေဇေန ဣဓလောကေ ဘဝါဘဝေဇာတော နိဒုက္ခာ နိရုပ္ပဒ္ဒဝေါ မဟာတေဇော သဓါဟောတု အာယုဒိဃ မဟာသုခံ သမာဓိစ ဝရာဝရံ သဗ္ဗဒိသာ ဇာယတုမၚ်္ဂလံ သဗ္ဗတြုဝိနာသတံ သဗ္ဗရောဂါ သဗ္ဗဘာယာ သဗ္ဗဥပဒ္ဒဝါ တေသဗ္ဗေအန္တရာယ ဝိတဿန္တု။
(အရထ)
ဖိုလ်အဲဗဝ်သၟုတ် ပ္ဍဵုစုတ်လ္တူကၞေၚ်၊ အဲပူဇဴကွာဲ ဓါတ်နာဲတ္ကံကြေၚ်၊ သဗ္ဗဒုဟ်ဟေၚ် ကဵုဝေၚ်ပဲါအိုတ်၊ ပရက်တ္ၚဲအဒိုတ် ကဵုအိုတ်အာပၠန်၊ ပရက်တ္ၚဲစန် ကဵုလုလောန်အာ၊ ပရက်တ္ၚဲအၚာ ကဵုဒဴအာပြဟ်၊ ဗုဒ္ဓဝါဂှ် စဴဒှ်သ္ၚိသဝ်၊ ဗြဴဗ္တိယျောဝ် တၞောဝ်ရာဟု၊ သိုက်မ္ဂးဝွံ ဍိုက်ကၞုသၚ်၊ သီုဂြိုဟ်ဒ္စာံ ဒှ်ပယျာံမွဲ၊ အဒိုတ်အၚာ သ္ၚိသဝ်ရာဟု၊ ဍေံဂြိုဟ်ကဵုဇကု စၞုပါပပန်၊ စန်လက်စက်ဇာတာ ဒွောံသ္ပတိုၚ်ခဳ၊ မြိုတ်ကျူမူလ ပဋိသန္ဓိမာ၊ ဗရုဂစေံဟွံခိုဟ် အနုဒိုဟ်ကၠာ၊ သဗ္ဗဒုဟ်တန် ကဵုသုန်ဂြာံအာ၊ အဇ္ၛတ္တကီု သီုဗဟိရာ၊ အန္တရာယာ ဝိနဿန္တု၊ သဗ္ဗသတြု ဇယဒိသာ၊ ဖဵုအဲပူဇဴ ခၟုတ်ဂွံရ။
သုခသီုလာဘော ယဿသီုလောဘ၊ တေဇသီုလာဘ နဝကြိယာဂှ်၊ သၟိၚ်တ္ၚဲထပှ် သၟိၚ်ဂိတုစှ်ၜါ၊ သၟိၚ်,ပၟတ်,ကမၠတ်,ဍာ်,ဂၠိုၚ်သာ်ယဲရောဂ၊ တိုၚ်ဒေါမ်ဓါတ်ပြဵု က္တဵုဒှ်ပ္ဍဲခန္ဓ၊ အာယုက်ထ္ကုတ် ဒဲဖလုတ်၊ လုပ်စိုတ်သၟိၚ်တၠ၊ ဂြိုဟ်ထိုက်ဟွံခိုဟ်ရ၊ ရာဟုကၠုၚ်သ္ပဝဲ၊ အိုတ်သီုနိမိက်သၞဲ ဝဳဝဲနူတမၠာ၊ နွံဒုဟ်တြဴကၠာ သၟိၚ်ပ္ကီုရာဇာဒဏ်၊ ဒက်ကၠေၚ်စုတ်ဒဏ် အမှုသီုဒဏ်စှ်၊ ယဲတြေံနူဆီကျာ ဝေဒနမက္တဵုဒှ်၊ ကၟာတ်ဍုန်ဂြုန်ဒက် ဗရုစက်မွဲမွဲ၊ ကလော်ဘုတ်ပြိုတ် မိစ္ဆာကၠုၚ်သ္ပဝဲ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိတိဗ္ၚ သဗ္ဗနိမိတ်သၞဲ၊ သွပ်လ္ပံဟွံခိုဟ် ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ၊ အိုတ်သဗ္ဗယဲ ဘဲဝေဒနာ၊ ဒ္စေတ်စှော်တြဴ စဴဒှ်ရောဂါ၊ ၜါဣသုန်ဂှ် ဒှ်ဝေဒနာ၊ ပြိုက်ဥပ္ပဒြဴ စှ်တြဴကၠာ၊ ကမ္မကဵုစိ သီုပိစှော်ၜါ၊နကြိဇဝ်အဵု ဖဵုကုသဵုမာ၊ ကဵုဒးပဲါအာ ဗွဲသွာညိအဴ။