အံင်ထောန်၊ နာဲ

နာဲအိုင်ထောန်
နာဲအိုင်ထောန်
	ဗီုရုပ် နာဲအိုင်ထောန်
သၠးဂၠံဂဝ်	အိုင်ထောန်; ၁၉၁၃ အံက်တဝ်ပါ; ကွာန်ပ္ၚ၊ ပွိုင်ဍုင်ကျာ်ခမဳ
စုတိ	၁၉၇၀ ဨပြဳ ၂၉ (အာယုက် ၅၇); ဍုင်မတ်မလီု
ဂကူ	မန်
ဘာ	ဘာတန်သမၠုင်ဂျာဒ်ဆေန်၊ မတ်မလီု
မဒယှ်တဴ	က္ဍိုပ်သကိုပ်ဂကူမန်
ဗော်	ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန်
အိန်ထံင်	မိအေစိင်
အံက်	နာဲဖဵု၊ မိကောန်မေ
ဂယိုင်လမျီု	ဝန်ဇၞော်ကေင်ကာဂကူမန်

နာဲအိုင်ထောန် /နာဲအံင်ထောန်(အၚ်္ဂလိက်: Nai Aung Tun, Burmese; နိုင်အောင်ထွန်း)(၁၉၁၃ အံက်တဝ်ပါ - ၁၉၇၀ ဨပြဳ ၂၉) ဝွံ ဒှ်မၞိဟ်ဇာတိ ကွာန်ပ္ၚ၊ က္ဍိုပ်သကိုပ်ကောန်ဂကူမန် ပ္ဍဲအခိင် မန်စတဝ်စၞေဟ် သွက်အခေါင်အရာဂကူမန် မကေတ်လဝ် တာလျိုင် နဒဒှ် ဥက္ကဋ္ဌ ပ္ဍဲဗော်ပၠတရဴဍုင်မန်၊ ဗွဲကြဴ ဂွံဒုင်ရုဲစှ် နဒဒှ် မၞိဟ်အမာတ်မန် ဂွံခပတိုန် နဒဒှ်ဝန်ဇၞော်ကေင်ကာမန်၊ ပၞာန်ဗၟာသီအဝဵုဍုင်တုဲ နာဲအိုင်ထောန် ဒးဒုင်ဖျေဟ်ထံင် ကရောမ် က္ဍိုပ်သကိုပ် ဂကူမန်တၞဟ်တအ်ရ၊၊ လုကဴပွိုင် (၆) သၞာံ ဒးမံင် ပ္ဍဲထံင်တုဲ ကာလမဂွံတိတ်ကၠုင်တုဲဂှ် အလဵုအသဳနေဝေန် ခပတိုန်ကဵု ပ္ဍဲဂကောံမၞိဟ် မကဵုကသပ် အလဵုအသဳနေဝေန်ကီုရ၊၊

ပထမအဝဲ

နာဲအိုင်ထောန်ဝွံ ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဇရေင် မိကောန်မေ၊ နာဲဖဵု ညးမဒှ် မၞိဟ်ဇမၞော်ကွာန်ပ္ၚ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၂၇၅ ဂိတုဝှ် တ္ၚဲအၚာရ၊၊ ကာလစိုပ်အဝဲမံင်ဘာ ညးမံင်ဘာတုဲ ဘာတန်သမၠုင်ဂှ် ညးဂွံအံင်ကေတ် ပ္ဍဲဘာဂျာဒ်ဆေန် ပ္ဍဲဍုင်မတ်မလီုရ၊၊ နာဲအိုင်ထောန် စှ်ေဒၞာဲ ကုမိအေစိင် ညးမဒှ်ဇာတိ ကွာန်ကၠအ်သတ်ရ၊၊ ဗွဲကြဴ နာဲအိုင်ထောန် ပညးဇမၞော်ကွာန်တုဲ ကိစ္စကွာန်ပ္ၚအိုတ်သီုဂှ် ညးဒးဖန်ဇန်ဒၟံင်ရ၊၊

အခေါင်အရာဂကူမန်

နကဵုလညာတ်မ္ဂး မန်ဟွံကၠောန် ပရေင်ဍုင်ကွာန်မ္ဂး အခေါင်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ဂှ် မန်တအ် ကလိဂွံဟွံမာန်တုဲ ပရေင်ချဳဓရာင် ဂကောံသၟတ်မန် စမံက်တိုန်ကၠုင်ဂှ် နာဲအိုင်ထောန်လေဝ် နဒဒှ် က္ဍိုပ်သကိုပ်မွဲ ပ္ဍဲဒေသကွာန်ပ္ၚဂှ် ချဳဓရာင်ကၠုင် ပ္ဍဲပရေင်ဍုင်ကွာန် သီုစိုတ် သီုစရိုတ်ရ၊၊ ဗွဲကြဴ အစာဖဝ်ချိုဝ် က္ဍိုက်က္ဍိုပ်တုဲ ဒက်ပ္တန်ပတိုန် ဗော်မန်ကောန်ဍုင်အရင်ဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ နာဲအိုင်ထောန် ယိုက်ဂၠေင်လဝ် နဒဒှ် ဥက္ကဋ္ဌပွိုင်ဍုင်မွဲရ၊၊ ညံင်သဘင်ကောံဓရီုကောန်ဂကူ (၁၉၄၆) ပ္ဍဲကွာန်ပ္ၚ ဂွံကတဵုဒှ်မာန်ဂှ်လေဝ် နဒဒှ်မၞိဟ်အဓိကမွဲဂှ် ဖန်ဇန်ကၠုင်လဝ်ကီုရ၊၊ စိုပ်လက်ထက် ထ္ၜးဆန္ဒကရေဲကညာင် ကိစ္စဍုင်မန် ပ္ဍဲသၞောဝ်ဂှ် နူကဵုဗော်ဖဆပလတအ် လၞိန်ဗပိန် နကဵုကံလွဟ်တုဲ ပ္ဍဲကၞောတ်သၞာံ သက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၃၀၉ ဂှ် နာဲအိုင်ထောန် ဒဴတိတ်ဂြိုပ် သွက်ဂွံတဝ်စၞေဟ် နကဵုလွဟ်ရ၊၊

ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန်

ကာလဂကောံပၠန်ဂတးမန်ဂမၠိုင် သီုဖအိုတ်ဂှ် ပံင်ပ္ကောံတုဲ ဒက်ပတိုန် ဗော်ပံင်ကောံမွဲ နကဵုယၟု ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန်ဂှ် နာဲအိုင်ထောန် ဂွံဒုင်ရုဲစှ် နဒဒှ်ဥက္ကဋ္ဌ ရ၊၊ ကြဴနူ လုပ်ပေဲါဗတိုက် နကဵုလွဟ် ပွိုင် စှ်သၞာံ စှ်ဗြဲတုဲ စိုပ်သၞာံ ၁၃၂၀ ဂိတုဒုတိယဒဂိုန် (၅) မံက်ဂှ် သွက်ဂွံဗမံက်ရုပ်ရဴ တင်ရန်တၟအ် ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် ပိတင် မတွဟ်ဂး (၁) သွက်ကောန်ဂကူမန် ဂွံဗၠးၜး (၂) သွက်ဂွံပံင်သၟဟ်န် ကောန်ဂကူမန် (၃) သွက်ဒက်ပ္တန် သၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေသဳဂှ် စှ်ေစိုတ် ဒးကၠောန်ကေတ် နကဵုနဲပ္ဍဲသၞောဝ် လတူခုင်ရောင်တုဲ ပအပ်လွဟ်တုဲ လုပ်ဒက်ဗော် ပရေင်ဍုင်ကွာန် ပ္ဍဲဗွိုင်သၞောဝ်ရ၊၊

ဟိုတ်ဂွံသၠာဲ ဂၠံင်တရဴ ဂွံပအပ်လွဟ်ဂှ် ညးဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် (၇) သာ်ရ၊၊

ဟိုတ်နူ ဘဲဒဏ်ပၞာန် အပ္ဍဲဍုင် ပွိုင် (၁၀)သၞာံပြင်ကၠုင်တုဲ ဒြပ်ရတ်သ္ၚိဌာန် ကောန်ဂကူမန်တအ် ဒးဆောမ်လေင်ကၠုင်လဝ်တအ်ဂှ် တၞဟ်နဂွံကလေင်ဒက်ပ္တန် ဓဝ်ၜိုဟ်လလံ ကေုာံ ပိုန်ဒြပ်ကောန်ဍုင်ကွာန်၊၊
ဝန်ဇၞော် ဥူနု ဟီု အကာဲအရာ ဍုင်မန်ဗၟာဂှ် စိုပ်ဒၟံင်ကဆံင် ဒှ်ဓဝိင် ဒးဂွိင် ကုရဲသမၠဲတိတအ် ကၠုင်ကဵုအန္တရာဲတုဲ ညံင်ဂွံစဵုဒၞာ အန္တရာဲဂှ် ကောန်ဍုင်မန်ဗၟာတအ် သီုဖအိုတ် ဒးပံင်တောဲ ဒးသၟဟ်န်ရေင်သကအ်၊၊
ပတှ်ေကေတ် လတူဂလာန် ဥူနုမ္ဂး ဒုဟ်ဒဏ် မကလိလောန်လဝ် ပ္ဍဲလတူရေင်သကအ်တအ်ဂှ် သၠးကဵုတုဲ ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်တအ်ဂှ် နဒဒှ်ဗော်ဗဗွဲဓဝ်ဂှ် ပစၟတ်သမ္တီကဵုတုဲ ဂၠာဲသွဟ် သွက်ဂွံဗမံက်ကဵု တွဵုရးဍုင်မန် နကဵုနဲဒဳမဝ်ကရေသဳ၊၊
ဒုင်သဇိုင် ကုဂလာန်သကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်အိုတ် နေဝင်း မဟီုလဝ် ပ္ဍဲဂိတုဂျောန် (၂၃) ဂှ်တုဲ ပတှ်ေကေတ် လတူသစ္စသိက္ခာပၞာန်ဗၟာ၊၊
သွက်သ္ဂောအ် ကၠောန်ဗဒှ်ပတိုန် ပရေင်ၜိုဟ်လလံ အပ္ဍဲဍုင် ရန်တၟအ်တုဲ ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန် လညာတ်မလှဲလးတအ် မဘိက်ကော်ကၠုင်ရ၊၊ ဟိုတ်နူ ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ကုဂကောံဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်တအ်၊၊
ပတှ်ေကေတ် အကာဲအရာ အလဵုအသဳ ကဵု ဒပ်ပၞာန် ဒဒှ်ဟွံမွဲကဵု ပရေင်ဍဵုဍိုက်တုဲ အခေါင်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ဂှ် အာတ်မိက်ကေတ် ပ္ဍဲဗဝိုင်ဥပဒေ နကဵုနဲပါလဳမာန်ဒဳမဝ်ကရေသဳဂွံ၊၊
အခေါင်ပရေင်ကောန်ဂကူမန် မထေက်ကဵုဂွံထေက်တအ်ဂှ် ယဝ်ရကၠောန်ကေတ် ပ္ဍဲပါလဳမာန်ဂွံမ္ဂး ဆလအ်လေဝ် ဟွံဒးကၠောန် နကဵုနဲကဲလွပ်လွဟ်ရ၊၊

တိဍာ်အဝဵုသြဇာမန်

ဟိုတ်နူ ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် ပအပ်ထောအ် လွဟ် လုပ်ကၠောန် ပ္ဍဲသၞောဝ်တုဲ တိဍာ်ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် မပိုင်လဝ် နူဗြဝတဳ စဵုကဵုစိုပ်သကုတ်သၟဝ်တအ် သီုဖအိုတ်ဂှ် စိုပ်အာ သၟဝ်ပကင်ရင် ကရေင်ကေအေန်ယူ ဖအိုတ်တုဲ ဒေသတအ်ဂှ် ဒှ်အာ ဒေသကရေင် ဗဒိုပ်ကရေင် ကြပ်သီုဖအိုတ်ရ၊၊ အခိင်နာဲယှိုဲကျေန် ကလေင်ဒက်ပ္တန် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဂှ် တိဍာ်အဝဵုသြဇာမန်ဟီုမ္ဂးဂှ် ဆတၟာသၠဗဒဝ်ကီု ဟွံသှ်ေတုဲ ဒးဒုင်အာသြဇာ သၟဝ်ကရေင်ရ၊၊ ဗွဲကြဴ ဒြဟတ်ပၞာန် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဇၞော်တိုန်ညိတုဲ ဒေသမပ္တံ ရေဝ်၊ ဇြပ်ဗု၊ မုဟ်ဍုင်တအ်ဂှ် ဒှ်ကၠုင် တိဍာ်သြဇာဗော်ဍုင်မန်တၟိကီုလေဝ်၊ တိဍာ်မသှ်ေဒၟံင်တအ်ဂှ် ၜိုန်ရ ဒှ်တိဍာ်ကွာန်မန်ကီုလေဝ် ဒးမံင်သၟဝ်အဝဵုသြဇာကရေင်ရ၊၊

ကာလဗော်မန်ၜါ ပါ်ရေင်သကအ်တုဲ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ သၟဝ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ် နာဲယှိုဲကျေန်ဂှ် ဗတိုက်ကဵု ကရေင်တုဲ ဒေသကၞောတ်ၜဳရေဝ်ဂှ် ဂွံဗၠးၜးတိတ်အာ နူသၟဝ်တဲကရေင်ရ၊၊ ဗော်မန်ၜါ ပံင်ရေင်သကအ်တုဲ စိုပ်သၞာံ ၁၉၈၈ ပေါဲဗတိုက်အကြာမန် ကဵု ကရေင် ကတဵုဒှ်ကၠုင် ဗွဲမဇၞော်တုဲ မန်ကဵုကရေင် ဂွံအာ တင်လတုပ်စိုတ် ရေင်သကအ် ကွာန်မန် မန်ပကင်ရင် ကွာန်ကရေင် ကရေင်ပကင်ရင်ရ၊၊

ပေါဲဗတိုက် ဗွိုင်သၞောဝ်

ကြဴနူ ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် ပအပ်လွဟ်တုဲ အဃောအသိင်ပရေင်ဍုင်ကွာန် သွက်အခေါင်ကောန်ဍုင်အရင် မခိုဟ်ဂှ် ဥူနု ထ္ၜးဟိုတ် ကုဍုင်ဟွံၜိုဟ်သြိုဟ်တုဲ အဝဵုဍုင်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုအံက်တဝ်ပါ (၂၆) ဂှ် ပအပ်ကဵုထောအ် ဂဥုပ်ပၞာန်ဇၞော်နေဝေန်ရ၊၊ ၜိုန်ရ တုပ်လဝ်စိုတ် ပၞာန်သီကေတ်အဝဵုဍုင် ပွိုင်တြဴဂိတုတုဲ သ္ဒးကလေင်ပအပ်အဝဵုကီုလေဝ် နေဝေန် ဆက်ရပ်လဝ်အဝဵု တြဴဂိတုတုဲ တြဴဂိတုပၠန်ရ၊၊ ညးမချဳဓရာင် ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဗွဲမဂၠိုင် ဒးဒုင်ရပ်ကီုရ၊၊ ကောန်ဂကောံ ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန်လေဝ် ဒးဒုင်ဘပဠကီုရ၊၊ စိုပ် ၁၉၆၀ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၆) ဂဥုပ်ဗိုလ်နေဝေန် ကၠောန်သဘင်ရုဲမာဲဂှ် ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် လုပ်ဒုင်ရုဲမာဲဂှ် နာဲအိုင်ထောန် ဒုင်ရုဲမာဲ ပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်ကျာ်ခမဳတုဲ ကလိဂွံဇမၞးမာဲရ၊၊

သၞာံ ၁၃၂၂ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်ဂှ် ဥူနု ခါန်ကၞက်ကဵု နာဲအိုင်ထောန် နဒဒှ် ဝန်ဇၞော်ကေင်ကာမန် (မန်ယေယျာဝန်ဂျဳ) ရ၊၊ ခြာဟွံလအ် အဃောမဂစာန်ဗမံက်ဒၟံင် တွဵုရးဍုင်မန်၊ တွဵုရးဍုင်ယခေင်ဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၃၂၃ ဂိတုမာ်စှ်စွေက် တ္ၚဲဗြဴဗတိ အခိင်ဗတံသဂါတ္ၚဲဂှ် ဒပ်ပၞာန်နေဝေန် သီကေတ်အဝဵုဍုင်တုဲ နာဲအိုင်ထောန်လေဝ် ဒးဒုင်ရပ်ကီုရ၊၊ ပွိုင်တြဴသၞာံ ဒးမံင် ပ္ဍဲထံင်တုဲ သၞာံ ၁၃၂၉ ဂိတုမာ်အိုတ် (၁၉၆၈၊ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၇) ဂှ် ဂွံဗၠးတိတ်ကၠုင်တုဲ ခြာဟွံလအ် ၁၃၃၀ ဂိတုမြေက္ကသဵုပေင်ဂှ် ဂွံဒုင်ခါန်ကၞက် နကဵုယၟု မၞိဟ်မကဵုကသပ်အလဵုအသဳနေဝေန်မွဲ ကရောမ်မၞိဟ်ပိစှော်ပိ မွဲဟာန်ကေုာံ အစာဖဝ်ချိုဝ်ရ၊၊

ကၞောတ်ဘဝ

အဃောမယိုက်ဂၠေင်ဒၟံင် ဓလေင်ကောန်ဂကူ နကဵုစိုတ်ဓါတ် မဆာန်ဂကူ ပေင်ပေင်ကၟိုဟ်ဟ်ဂှ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၃၂ သၞာံ ဂိတုစဲ (၈) စွေက် တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ (၁၉၇၀ ဨပြဳ ၂၉) အခိင်နူဂယး ထပှ်နာဍဳ ဂွံအာယုက် (၅၇) သၞာံဂှ် စုတိအာ ပ္ဍဲသ္ၚိဍုင်မတ်မလီုရ၊၊

ဆက်ဗှ်

ဂလာန်သဘာပတိ ဗော်ပၠတြဴဍုင်မန်