ၝောအ်ကိုဋ် မိစောဗု

နူ ဝဳကဳပဳဒဳယာ
ၝောအ်ကိုဋ် မိစောဗု
ရုပ်ၝောအ်ကိုဋ် မိစောဗု မထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲတိုက်ထ္ၜး Victoria and Albert Museum
ကိရိယာ ထဝ် ကေုာံ မတ်
သမၠုင် 19.7cm
အနာံ 15cm, 16.7cm[၁]
မခၞံဗဒှ်လဝ် ၁၄၅၀
သၞာံမဂွံဆဵုကေတ် ၁၈၅၅ ဂိတုဨပြဳ ၁၃
စေတဳတြေံ ပလိုတ်ကျာ်လ္ဂုင်
ဒၞာဲမနွံလၟုဟ် ပ္ဍဲတိုက်ထ္ၜး Victoria and Albert Museum
မစၟတ်သမ္တီလဝ် 02758(IS) South-East Asia, Room 47a, case 16
Victoria and Albert Museum
ပရူပရာ ၝောအ်ကိုဋ် ဨကရာဇ်မန်


ၝောအ်ကိုဋ် မိစောဗု လၟုဟ်မထ္ၜးပျးလဝ် ပ္ဍဲတိုက်ထ္ၜးပျး V & A ပ္ဍဲဍုင်အေန်ဂလာန်ဂှ် ပၞောဝ်ကဵု ကပေါတ်အာဲကၟာဲယေန်သၞာင်မန် ခေတ်ဟံသာဝတဳဂမၠိုင် ဒှ်ကပေါတ် မလုပ်လၟိဟ် ကိစ္စဇၞော်မွဲရ၊၊ ၝောအ်ကိုဋ်ဝွံ ကရောမ်လွပ်လွာညး ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲကျာ်စေတဳသၟတ် ပလိုတ်ကျာ်လ္ဂုင် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၈၅၅ ဂှ်ရ၊၊

ဗမံက်ထ္ၜး[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ၝောအ်ကိုဋ် မိစောဗုဝွံ ကၠောန်လဝ် နကဵုထဝ်တုဲ ဒှ်ဒၟံင် ဗီုထၟိင်က္ဍိုပ် ပ္ဍဲဓရိမ် ဗွဲသၟဝ်ဂှ် စဳလဝ်မတ်ဂေတ်ကၠောအ် သီုဖအိုတ် နွံ ၆၂ မတုဲ ပ္ဍဲဂတမုက်ဂှ် ဒၞာဲလဒေါဝ်ကၞေင်ဂှ် တကဲစှ်ေဒၟံင် ဗီုသၠကြုက်ရ၊၊ လတူက္ဍိုပ် လပါ်ပါဲဂှ် နွံဗီုပြင် မထအုဟ်ဒၟံင်တုဲ လပါ်ပုင်ဂှ် နွံဗီုလတာ်ခ္ဍပ်ယာတ်ရ၊၊ သမၠုင်ၝောအ်ကိုဋ်ဂှ် နွံ ၁၉.၇ သေန်ဒဳမဳတာတုဲ ပါင်လၞင် (Diameter) နွံ ၂၁.၅ သေန်ဒဳမဳတာရ၊၊[၁]

ပ္ဍဲ ဂိတုအဝ်ဂေတ် ၁၁၊ ၂၀၂၂ ဂှ် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ ညးအာလ္ၚတ် ၝောအ်ကိုဋ်ဝွံ[၂]တုဲ ပ္ဍဲ ၁၇ အဝ်ဂေတ် ၂၀၂၂ ဂှ် ညးချူဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ပရူၝောအ်ကိုဋ်ဏအ် အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။[၃]

စလံင် (ၝောအ်ကိုဋ်) မိစောဗု၊[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

စလံင်ဝွံ အတိုင်မဂွံဆဵုကေတ်ဒၟံင် လၟုဟ်မ္ဂး သီုဖအိုတ် နူကဵု သၠကၞေင် စဵုကဵုစိုပ် အထောတ်ဂှ် နွံ 19.5 cm၊ တၞုင်သၠကၞေင်ဂှ် ပိုတ်ဒၟံင်တုဲ အဲထေင်ကေတ် တၞုင်ဗပိုတ်ဂှ် နွံစ ၜိုတ် 1cm။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အဲစှ်ေစိုတ် သီုဖအိုတ် စလံင်ဝွံ နွံ 20cm။ လၞင်ပါင် နွံၜိုတ် 15 cm (လၞင်ၜါလပါ်)၊ 16.7cm (နူဂတမုက် လပါ်လက်ကြဴ)။ စလံင်ဝွံ ဗွဲအပြောမ် နွံပန်ကဆံင် - နူသၟဝ်ဗၟံက်ထ္ၜးပ္တိုန်မ္ဂး၊

  1. သၠကၞေင်၊
  2. သၞေင်ကတောဝ် (brim)၊
  3. ၝောအ် (crown)
  4. က္ဍိုပ်

သၠကၞေင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

သၠကၞေင် (သီုဗပိုတ်) နွံ 7cm နကဵုသန္ထာန် ပၠာဗၞုဟ် တၞုင်စှ်ေ လပါ်သၟဝ်။

(နူလဒေါဝ်) လဒေါဝ်ဂှ် နွံ ဒၞာဲမစုတ်မတ် ဇၞော်ဇၞော်ဂၠိင်ဂၠိင်မွဲ ဗီုသန္ထာန် ပၠာဗၞုဟ် မစှ်ေလပါ်သၟဝ်။ အခိင်လၟုဟ် မတ်ဟွံမဲ၊ ဆဂး လတူဂှ် ပ္ၚေပ်မတ် ဇၞော်ဇၞော်ဂၠိင်င် သှ်ေဒၟံင် မွဲတၞုင်ဏီရ။ ဒၞာဲမတ်ဂှ် နွံ ဇမၠိင် 4cm၊ အနာံ (ဒၞာဲသၠဲအိုတ်) 1cm။ လတူမတ်ဇၞော်ဂှ် နွံဒၞာဲမတ်မွဲပၠန် မနွံသန္ထာန် တၞးဇြဲ အနာံ မနွံၜိုတ် 0.5cm။

မ္ၚး မတ်လတူဂှ်ကီု သီုကဵု မတ်ဇၞော်သၟဝ်ဂှ် ဂြီုပူလဝ် နကဵု ဗီုပြင်ဇၟန်ဗၠဲ (ဖျုန်ထဝ်ဂၠိင်င်ဂှ် ကုတ်ဗပိုတ်လဝ် ညံင်ဂွံဒှ် ညံင်ဇၟန်မမ)။

နူမတ်ဍောတ်လတူ စဵုကဵု စိုပ်သၟဝ်ဂှ် နွံပကဴကနုတ်၊ မွဲကရေက်မ္ဂး နွံ ပကဴကနုတ် စှ်စှ်တဝ်၊ သၟဝ်ဒၞာဲဗပိုတ်ဂှ် နွံမွဲတဝ်ၜါဗၠိုင် ဒှ်မာန်ရ။ ပကဴကနုတ်တအ်ဂှ်လေဝ် ဂြီုပူလဝ် နကဵု ဗီုပြင်ဇၟန်ဗၠဲ မတုပ်ညံင် ဗွဲအပ္ဍဲဂှ်ကီုရ။

အကြာဇၟန်ဗၠဲဂှ် ကဵု သၟောန်မ္ၚး ခြာဒၟံင်ညိတုဲ သၟောန်မ္ၚးဂှ် အလုံမွဲစၠံင်ဂှ် ဂြီုလဝ် နကဵု ဓရီုရ။ နဲကၠောန် ဓရီုမ္ၚးဏအ်ဂှ် ရံင်ကေတ်မ္ဂး ဇုက်ထဝ်ဍောတ်တ်မွဲဂှ် စွံလဒေါဝ်တုဲ ဇုက်ဍောတ်ဍောတ်မွဲပၠန်ဂှ် ပူလဝ်စုက်စုက်တုဲမ္ဂး ဂြီုဗာန်စုတ်လဝ်ရ။

သၞေင်ကတောဝ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

သၞေင်ကတောဝ် သီုဖအိုတ် နွံသမၠုင် 3.5cm၊ သၞေင်ကတောဝ်ဂှ် နွံပိထပ်၊ ထပ်သၟဝ်ဂှ် နွံအနာံ 1.8cm တုဲ ခရာတိတ်အာ နကဵု ၄၀ ဒဳဂရဳ။ ပ္ဍဲကဵုတၞးဂှ် ဗွဲသၟဝ် နွံကဵုဒၞာဲမစုတ်မတ် ဗီုသန္ထာန်တၞးဇြဲတုဲ ပ္ဍဲဂှ် စုတ်လဝ် မတ်(သိလ္လာ) အသာ်ဗု၊ အသာ်ဍီု၊ မပြံင်ရေင်လဝ်ရ (အသာ်ဗုမွဲမတုဲ အသာ်ဍီုမွဲမ)။ တၞးဇြဲမွဲမွဲဂှ် နွံ ဇမၞော် ဇမၠိင် 1cm အနာံလဒေါဝ် 0.9cm။ လတူအကြာတၞးဇြဲမွဲကုမွဲဂှ် နွံလကံက်ပကဴကနုတ်မွဲမွဲ ရေင်ဂေတ်ဒၟံင်ကီုရ။

ဘုံလဒေါဝ်ဂှ် နွံအနာံ 1.5cm မခရာတိတ်အာ နကဵု ၄၀ ဒဳဂရဳကီုရ။ (မဂိုဟ်တိတ်တုဲ ကလေင်လုပ် ပ္ဍဲကဵု ဒၞာဲ ၄၀ ဒဳဂရဳ)။ ဒၞာဲမတ်ပန်ကၠင် အနာံ 0.7cm မစွံဂၠံင် နင်လတူသၟဝ်၊ နင်ဗမံက်ပလိုတ် မစုက်ရေင်သကအ်။ လတူ ကေုာံ သၟဝ် ဒၞာဲသမၠး အကြာမတ်ၜါဂှ် နွံရုပ် သဳရိဝစ္ဆ။ ဒၞာဲသမၠးသၟဝ်ဂှ် က္ဍိုပ်သဳရိဝစ္ဆ တိုန်လ္တူ၊ ဒၞာဲသမၠးလတူဂှ် က္ဍိုပ်သဳရိဝစ္ဆ စှ်ေသၟဝ်တုဲ က္ဍိုပ်ၜါ မပ္တဝ်ဒၟံင် ရေင်သကအ်။ မတ်တအ်လေဝ် စကာလဝ် တၟအ်သိလ္လာ အသာ်ဗု ကဵု အသာ်ဍီုကီုရ။ မတ်ဘုံလဒေါဝ် ကဵု မတ်ဘုံသၟဝ်ဂှ် နွံတဝ်ဒၟံင် ရေင်သကအ်တုဲ ဒၞာဲတဝ်တဝ်တအ်ဂှ် စုတ်လဝ်မတ် အသာ်တုပ်တုပ်ရ။ ဘုံလတူဂှ် နွံအနာံ ၜိုတ် 0.2cm တုဲ မဒှ်ဆဖျုန်ထဝ် မဂိုဟ်တိတ်ဒၟံင်ဟေင်ရ။

ၝောအ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ၝောအ် သမၠုင်လပါ်မုက် နွံ 5.8cm သမၠုင်လပါ်စး နွံ 1cm၊ တုဲပၠန် ပ္ဍဲလပါ်မုက်ဂှ် ဆုဲလုပ် ၈၀ဒဳဂရဳ။

ပ္ဍဲတမ် လပါ်ပါဲကဵုပုင် ၜါကရေက်ဂှ် နွံပထောင်ၜါ မဒှ်ဒၞာဲ သွက်ဂွံ စင်စာမ်။ (ရံင်ကေတ်မ္ဂး ဒၞာဲစာမ်ဂှ် တတ်အာ သၟဝ်ယံင်၊ လတူဖျုန်က္ဍိုပ် ကာလမစုတ် စလံင်ဝွံရ။)

က္ဍိုပ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

က္ဍိုပ်ဂှ် သီုဖအိုတ် နွံသမၠုင် 2,7cm မဆုဲလုပ်ဒၟံင် ၆၅ဒဳဂရဳ၊ လပါ်ပါဲ (အပ္ဍဲရုပ်)ဂှ် နွံခ္ဍမ်မွဲကရေက်ဂၠိင်ဂၠိင် မပူပါတ်စှ်ေ အလုံမွဲလပါ်စး၊ လပါ်ပုင် (အပ္ဍဲရုပ်) ဂှ် နွံကတောဝ်မွဲ ၜါထပ် တၞုင် မဒှ်ဒၞာဲမဇၞော်အိုတ်ဂှ် အနာံ နွံ 3.9cm ဍောတ်စှ်ေအာ သီုဖအိုတ် ဇမၠိင်နွံ ၜိုတ် 8cm.

ဒၞာဲမကလိဂွံ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ၝောအ်ကိုဋ် မိစောဗုဝွံ ဂွံဆဵုကေတ် နူကဵု ဂၠံဓါတ် ကျာ်စေတဳသၟတ်တြေံမွဲ ပ္ဍဲပလိုတ်ကျာ်လ္ဂုင် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၈၅၅ ဂိတုဨပြဳ ၁၃ ဂှ်ရ၊၊

ကရောမ် ၝောအ်ကိုဋ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် (၁) ဗီုရုပ်စေတဳသၟတ် ၃ တၞုင်၊ (၂) ဍံင်ဍောဲ (tassel) ထဝ်၊ (၃) ခေါက်ထဝ် မစဳလဝ် မတ်မၞိက်၊ (၄) ကာယဗန်ထဝ် မၞုံကဵု ပုတ်ပကဴ၊ (၅) ခေါက်ထဝ် မၞုံကဵုထကိုပ် (၆) လိက်တၞးထဝ် မချူလဝ် ဗီုပါဠိ၊၊[၄][၅]

လိက်တၞးထဝ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

လိက်တၞးထဝ်ဝွံ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၈၅၇ ဂိတုဂျောန် ၆ ဂှ် ညးတအ် ကလေင်စၠောအ်ချူ နကဵုတဲတုဲ ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲလိက်ဂျာနေဝ် Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland vol. 17 ရ၊၊


(၁) ၊၊ နမောဗုဒ္ဓါယ ၊၊ ဝန္ဒိတွာ ရတနတ္တယံ ခိလမဟဳသာမိဿရေနုတ္တမံ၊ သေတေဘိဿရသူနုနာ ကုပတိနာ သဒ္ဓါဒယာသောဘိနာ၊၊

(၂) သဗ္ဗညူဝရသာသနဗ္ဗုဇဝနာဒိစ္စေန သဒ္ဓါယဟံ၊ ပုညံ ယံ နိဇဒေဝိယာ သဟကတံ ဝက္ခာမိ တံ နိမ္မလံ၊၊

(၃) သဒ္ဓေါ သကိံ ပဗ္ဗဇိ ရာဇရာဇာ ဒွိက္ခတ္တုမေဝုတ္တမရာဇဒေဝဳ၊ နိရာမိသာ ဘုဉ္ဇိယတေ ဥဘောပိ ရက္ခိံသု သဳလံ ပရမံသုဒ္ဓံ၊၊

(၄) ပဗ္ဗဇေသတ္တနော သေဋ္ဌာ စတဿော ဓဳတရော သုဘာ၊ သဗ္ဗရာဇိဿရောရာဇာ ရတနတ္တယ မာမကော၊၊

(၅) ပညာသဒွိသတေ ဒါသော ဥပသမ္ပါဒေသိ ဗုဒ္ဓိမာ၊ မောစေတွာ သဗ္ဗရာဇိန္ဒော သတ္တုမာတင်္ဂကေသရဳ၊၊

(၆) သဂ္ဂံ ဂတာယ သဒ္ဓါယ ယုတ္တာယ ရာဇဒေဝိယာ၊ ပတ္တိံဒတွာ ပဗ္ဗဇိတာ ဇနာ အညေပိ တတ္တကာ၊၊

(၇) သဒ္ဓသဒ္ဓေါ မဟာတေဇော ရာဇိန္ဒော ဒဳပဒုတ္တမံ၊ ဥဇ္ဇာလေတွဂ္ဂိနာ ကေသေ ပဉ္စက္ခတ္တုံ ဘိပူဇယိ၊၊

(၈) သဋ္ဌိကုဋဳ သုရမ္မာ စ ဝိဟာရာ စ ဆဝိသတိ၊ စတဿော ဗဒ္ဓသဳမာ စ နဝထူပါ စ ကာရိတာ၊၊

(၉) ဒိန္ဒာ သတဃရာဒါသာ သုဝဏ္ဏာနဋ္ဌသတ္တတိ၊ တိသတဒွိသဟဿာနိ ပဉ္စသတာနိ ရူပိယာ၊၊

(၁၀) ကံသာနိ ဒွိသတ ပဉ္စသဟဿဂဏနာနိ စ၊ တိသဟဿံ သုကံ ဒိန္နံ မရဳစံ တိသတမ္ဗနံ၊၊

(၁၁) ပဒိန္နာ နိစ္စဘတ္တတ္ထံ ပထဝဳ သတရဇ္ဇုကာ၊ ပညာသကသတံ နိစ္စဘတ္တံ ဂေဟမှိ ပါစိတံ၊၊

(၁၂) သဆတ္တဂါကံ သေတစ္စတ္တံ စ သောဘနံ သတံ၊ ဒိန္နံပဉ္စသတာ အဋ္ဌပရိက္ခာရာ မုနာရဟာ၊၊

(၁၃) ဓညကောသံ ဝိဝရိတွာ နာဂရာနံ ဝိသဇ္ဇနံ၊ ဒိန္နံ ကတာ ကမ္မဝါစာ ဟေမသမ္ဗုမယာ ဒုဝေ၊၊

(၁၄) ပုညံ တံ ဨဝရူပံ ကုပတိ ပတိကရံ သော ဘိပတ္ထေတိ ဨဝံ ပုညေနာနေန သောဟံ အတုလဒသဗလော နာဂတသ္မိံ ဘဝေယျံ၊၊

(၁၅) ဗုဒ္ဓေါ ယာဝဗ္ဘဝိမဿံ ပရမသိရိမတဳ ရာဇဒေဝဳဝ တာဝ၊ ဒေဝဳ မေ ဟောတု မာ မေ ဘဝတု ဘဝဘဝေ ဣဳဒိသော ဝိပ္ပယောဂေါ၊၊


(၁) အဲဍိက်ဂှ် နကဵုဓရ်သဒ္ဓါ မေတ္တာ မဆာဲ မဟွံမဲ ကုဆောတ်ယောင် မဍိုန်ဍောတ်ဗုၜတ်ဗ္စင်ဗ္ၜင်ဂှ် လ္ၚောဝ်ကၠေအ် ရတ်ပိပြကာ တဳလဂှ်ဒ မၞုံကုဂုဏ်မပြဲ မဟွံမဲ ကုပတောအ်ၜတ် ပ္ဍဲလိုက်ဝွံရ၊၊

(၂) အဲဍိက်ဂှ် နကဵုဓရ်သဒ္ဓါ မဂွံပတုဲလဝ် ယြဴကေင်ကာကုသိုလ်လဵုမာဲ ပ္ဍဲကဵုသာသနာကျာ်တြဲ မတုပ်သၟဟ် ညံင်ရဴသၟိင်တ္ၚဲ မတုပ်သၟဟ် ညံင်ရဴဂြိုပ်ပကဴဒကှ် တဳလဂှ်ဒ မဒှ်တၠညးသဗ္ဗညုတညာဏ်တုဲရ၊၊

(၃) ဂၞကျာ်ဂှ် အာတ်ဒုင်ဂုန် ဗၞတ်ၜါဝါ ပိဝါတုဲ သၟိင်ဂှ် ဓရ်သဒ္ဓါ က္တဵုဒှ်တုဲ ပကၠေအ်ခမဳ မွဲဝါတုဲရ၊၊ သီုပိုယ်ညးၜါလေဝ် ဒဂိုင်ဒ္ဂေတ်မင်မဲသဳလ ဗွဲမသ္အးဇ္ၚးတုဲ သြဝ်ကဵုကလိဂွံ ဒုင်စသိုင် နိဗ္ဗာန် မဟွံမဲ ကုအာမိသညိ၊၊

(၄) အဲဍိက်နာဲဗြဴ ညးမဂွံအလဵုအသဳ သၟိင်အိုတ်သီု မဒှ်ညးမသၞေဟ်သၞဴ သ္ဍိုက်ဆာန် ရတ်ပိပြကာဂှ် စိုန်ကဵုကောန်ဝုတ်အဲ ပန်တၠ ပကၠေအ်ခမဳရ၊၊

(၅) အဲနာဲဗြဴ ညံင်ရဴသၟိင်ဇာဒိသိုင်ဗြဴမာတင်္ဂ မၞုံကဵုညာဏ်ပညာဂှ် တိတ်ဗၠးအာ နူကဵုသၞသတြု သၟိင်အိုတ်သီုတအ်တုဲ ကဵုဍိက်ဂမၠိုင် ၜါကၠံမသုန်စှော်ဂှ် ပကၠေအ်ခမဳရ၊၊

(၆) အဲနာဲဗြဴ မဍိုက်ပေင်တဴ ကုဓရ်သဒ္ဓါဂှ် တၞဟ်နမဂွံအာစိုပ် ဍုင်သွဝ်တုဲ ကဵုဒါန်ဇိုန်ပိုန် ကုသတ္တအ်အိုတ်သီုတုဲမ္ဂး ဇန်မသၟေဟ်ဒၟံင် မတုပ်ညံင်ရဴဍိက် ဗၞတ်ၜါကၠံမသုန်စှ်ောဂှ်လေဝ် ပကဵုပခမဳတုဲရ၊၊

(၇) သၟိင်ညးမဂွံအလဵုအသဳ ညးမၞုံကဵုသဒ္ဓါကြဳဇှ် မဇၞော်ဂှ် စံင်ဗဂဵုတဴ ပၟတ်ကၠေင်သ္ဍဴ မပြဲပြဲတုဲ ပူဇဴအာ သော်က္ဍိုပ်ဇကု ဗၞတ်မသုန်အလန်တုဲရ၊၊

(၈) အဲဍိက်နာဲဗြဴဂှ် စိုန်ဂပ်ဝ်သြိုင်ဗဒှ်လဝ် ဘာကုဋဳ မထေက်ကဵုလဟိင် တြဴစှ်ောမကီု၊ ဘာဇၞော် ၜါစှ်ောတြဴမကီု၊ သီပန်မကီု၊ စေတဳဒ္စိတ်တၞုင်ကီုရ၊၊

(၉) စိုန်ဂပ်ဝ်ကဵုလဝ်ဒါန် ဍိက်မကၠောန်ဝတ်ကျာ် ကၠံကီု၊ ထဝ်ဂတှ်ေ ထပှ်စှ်ောဒ္စာံကီု၊ သြန်ဂတှ်ေ ၜါလ္ၚီဒ္စာံကၠံကီု၊

(၁၀) ခေါက်ဟရိုတ်ဂမၠိုင် မသုန်လ္ၚီၜါကၠံကီု၊ ပကဴဂမၠိုင် ပိလ္ၚီကီု၊ မရိတ် ပိကၠံနကီု မဒှ်အိုတ်ရ၊၊

(၁၁) တၞဟ်နဂွံဒှ် ပစ္စယ်ပန် လၟိုန်လၟိုန်ကာလ သွက်တဳလပိုန်ကျာ်တြဲတုဲ စိုန်ကဵုဒါန်တိကၠံတာတုဲရ၊၊ ပ္ဍဲသ္ၚိနန်ဇကုပၠန်လေဝ် ဍုန်ဗ္စိန်လဝ် ပိဏ္ဍပါတ် သွက်ခမဳသင် ကၠံမသုန်စှ်ောဇကုကီု၊

(၁၂) က္ဍိုင်ကီု၊ က္ဍိုင်ဗတာင် မပြဲပြဲ မွဲကၠံကီု၊ ပရိက္ခရာဒ္စာံ မထေက်ကဵုခမဳတအ် ဗၞတ်မသုန်ကၠံဂှ်လေဝ် ကဵုဒါန်ဇိုန်ဏှင်တုဲရ၊၊

(၁၃) ပံက်ထောအ်ဟင်သြောအ်တုဲ စိုန်ဂပ်ဝ်သၠးပွးကဵုဒါန် ကောန်ဍုင်ကောန်ကွာန်တုဲရ၊၊ ကမ္မဝါစာမတုဲတဴ နကဵုတၞးထဝ် ၜါစံင်ဂှ်လေဝ် ကၠောန်ပတုဲ ကဵုလဝ်ဒါန်တုဲရ၊၊

(၁၄) အဲဍိက်ဂှ် ဟိုတ်နူမဂွံကၠောန်ပတုဲလဝ် ကေင်ကာကုသိုလ် မြဴသာ်ဝွံတုဲ ပ္ဍဲကဵုအနာဂတ်ဂတတေအ် သြဝ်ကဵုကလိဂွံဒှ် ကျာ်အတုလ မၞုံကဵုဒြဟတ် စှ်ပြကာမာန်ညိ၊၊

(၁၅) ယြဴဗၞတ်ကာလလဵုမွဲ အဲဍိက်ဗြဴ မဟွံအာစိုပ် ဒဒှ်ကျာ်ဏီရ၊ ပ္ဍဲဗၞတ်ကာလဂှ် သြဝ်ကဵုဂွံဒှ် ဂၞကျာ်မပြဲ မၞုံကဵုကျာ်သြဳ မဟွံမဲကုအပိုင်အခြာညိ၊ ပွမဒးပြးဆာဲ သြာဲခြာအာ နူကဵုညးမသ္ဍိုက်ဆာန် ဗီုဘဝဏအ်ဂှ် ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဘဝ သြဝ်လ္ပကဵုသ္ဒးဒှ်ပၠန်ညိအဴ၊၊ [၆]

နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

  1. ၁.၀ ၁.၁ Ceremonial Helmet. Open. “Dimensions; Height: 19.7cm, Maximum diameter: 21.5cm”
  2. Monzel, Bee Htaw (11 August 2022). ၝောအ်ကိုဋ်တၠညးဗညာထော. Open.
  3. Monzel, Bee Htaw (16 August 2022). စလံင်ၝောအ်ကိုဋ် မိစောဗု. Open.
  4. နိုင်ဘီထော မွန်ဇြာ (၂၀၁၄) နိရုတ္တိ စကားဇစ်မြစ်အမြင်ဖြင့် ပျူ နှင့် မွန်လူမျိုးတို့အကြောင်း
  5. Sykes, Colonel (1860). "Account of Some Golden Relics Discovered at Rangoon, and Exhibited at a Meeting of the Society on the 6th June, 1857, by Permission of the Court of Directors of the East India Company". The Journal of the Royal Asiatic Society of the Great Britain and Ireland 17 (1860): 298-308. 
  6. နိုင်ဘီထော မွန်ဇြာ (၂၀၁၄) နိရုတ္တိ စကားဇစ်မြစ်အမြင်ဖြင့် ပျူ နှင့် မွန်လူမျိုးတို့အကြောင်း