ကဗလုဟ်

ကဗလုဟ် (ကဘီလူး)

လမံၚ်အာ

(လမံၚ်လအာ)−ကဗလုဟ်ဝွံ နွံမံၚ်လအာကၠုၚ် ပ္ဍဲဍာ်ၜဳတုဲ ဂွံဆဵုကေတ်အခိၚ်ဍာ်တိုန်ၜတ်ၜတ်၊ လယိုဟ်ဍာ်အကြာတၚ်က္ၜံၚ်ဟွံၜက်လယိုဟ်ဂၞိၚ်တုဲ ဗက်တိုန်ကၠုၚ်ဍာ် သွက်သ္ဂောံဂၠာဲစကောန်ၚုဲဍောတ်တ် သတ်ဍာ်သောဲသောဲနွံပ္ဍဲဂတာတိတေံရ၊ ကဗလုဟ်အာနကဵုဂကောံဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ နကဵုအရေဝ်ညးကွာန်တှ်ေ အာကဵုက္ဍိုပ် , ကဗလုဟ်မွဲက္ဍိုပ်၊ ကဗလုပ်ဝွံ ဗွဲမဂၠိုၚ်နွံမံၚ်ပ္ဍဲဍာ်ဖၞုၚ်ဍာ်ၜဳတုဲ လဆောဝ် အကြာဍာ်ၜါ ဍာ်ဖၞုၚ်ကဵုဍာ်ပတေက်လေဝ်မံၚ်ဂွံရ။

ယဝ်ရဍာ်လယိုဟ်အာ ၜက်အာကွက်ဂၞိၚ်ဏောၚ်တှ်ေ ဂွံဆဵုကဗလုဟ်ကောံကောံကလောံကလောံဂှ်အောန် ဆဵုတဴကဗလုဟ်ဇၞော်ဇၞော်(ဒုတ်ဒုတ်) တၟာကအ်တဲကောန်ၚာ်၊ ကဗလုဟ်ဒုတ်ဒုတ် ဂွံဆဵုကောံကလောံ ဗီုဇိုၚ်သြၚ်ဂှ်အောန်တုဲ အခိၚ်စိုပ်တၟာကအ်တဲကောန်ၚာ်ဗက်ဂှ် ကတံပြးအာပေၚ်ပြး ဗက်တောဲဗွဲသဘာဝသတ်ဍာ်ၜဳတံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကဗလုဟ်အကြာဇိုၚ်သြၚ်ဟေၚ် စနွံရှ်တုဲ သၟာဂၠာဲကတံ ညးဖျေံဇာကတံဂှ် အခိၚ်ဍာ်တိုန်ၜတ်ၜတ်ဟေၚ် ဒှ်အခိၚ်ဖျေံဇာပီုဇာကဗလုဟ်ဇိုၚ်ဇိုၚ်သြၚ်ပြၚ်ၜဳအိုတ်ရ။

ဖဵု

ကဗလုဟ်ဟီုဂှ် လုပ်အမာဲသွနာနာသာ်တုဲ ဍုန်သွဍာ်ဗစးလေဝ်ဂွံ (ဒေသသၞေဟ်ဓမၚ်တံ ကော်စသွဍာ်ဗစး, မဍုန်လဝ်နကဵုဗစးမြာၚ်ဖျးဖျး ဟွံစုတ်ကၠေၚ်)။ သွကၠေၚ်ဍာဲဍာဲလေဝ်ဍုန်ဂွံ, ၜိုဟ်ဇြုၚ်လေဝ်ဂွံ, ခၞါဍုက်ဍုက်လေဝ်ဂွံ, ကရေက်စဲကှ်ကှ်လေဝ်စဂွံအခိၚ်ဗွဲမလအ်လ၊ လ္ၚဵုဒးစိုတ်စလတ်လတ်တုဲ ပွမကၠောန်ဂဇိမ်(ဂစေမ်)ကလေဝ် ဒှ်အမာဲခိုဟ်နွံကဵုရှ် ဗီုညးကွာန်သၞေဟ်ဓမၚ်တံ မကၠောန်စလဝ်ဗွဲမလအ်လကါဖာအဆက်နော်နာဲတေံ စဵုကဵုစိုပ်တ္ၚဲဏံလေဝ် အမာဲကဗလုဟ်နာနာသာ် ဗီုကဵုဋ္ဌာန်ဒေသကွာန်ညးခံၚ်ဂှ် သၠာဲဂတးနှဴတုဲ ဗဒှ်အမာဲခိုဟ်နွံကဵုရှ်သာမွဲအမာဲတုဲ ကဗလုဟ်ဏံဂှ် ဒှ်ကဗွဝ်ဖျာနွံပၟိက်တဴဗွဲမလောန်ကွေံကွေံရ။

သွက်ညးဖျေံဇာကဗလုဟ်, အရေဝ်သၞေဟ်ဓမၚ်(ဗုက်ဇာ, ဝိုၚ်ဇာ, ဆေဝ်ဇာ)၊ ယဝ်ရညးတံသွံဟွံအိုတ်မ္ဂးတှ်ေ ပတိတ်ထောံဂစေဟ်ဍေံတုဲဗက် ကရေက်ဗုၚ်နူသၟဝ်က္ဍိုပ်ပတိုန်ဏာလပါ်စးကဂှ်တုဲ ကလေၚ်ဒစေၚ်ဖျေံၜုန်ဂှ်ဗွဲသၟဝ်ဗုၚ်ကလပါ်ဗတကဂှ်ဟေၚ် ဗုၚ်ကဂှ် ပၠးထာၚ်အာလးလးတုဲ တုၚ်ထောံဍာ်ၜဵုမွဲခဏၜိုတ်စှ်မသုန်မိဏေတ်ကၠာတုဲဗက် စုတ်ထောံၜဵုထၞာတ်ညိည၊ သွက်ညးဟွံစၜဵုထၞာတ်တံဂှ် တုၚ်ဍာ်ၜဵုသၟးတုဲ စဲလဝ်ပ္ဍဲကၞာဲစဲကလေဝ်ဂွံ ပ္ဍဲကၞာဲမစဲကစဲတၞဟ်တၞဟ်တံဂှ်တုဲ ဂွံၜိုတ်အခိၚ်လအ်မွဲၜါနာဍဳလေဝ်ခၞါစဂွံရ၊ (စဲမွဲၜါနာဍဳဏံဂှ် ကော်စ ကတ္ၚဲမွဲ)၊ ကတ္ၚဲမွဲဏံဂှ် အခိၚ်ခၞါပ္ဍဲထၟာဲကေုာံထၟာဲလးမ္ဂးတှ်ေ ဖျုန်ကဟွံဗါန်ထၟာဲရ၊ ယဝ်ရစဲကှ်ကှ်မ္ဂးတှ်ေ ထပ်စဲမွဲၜါတ္ၚဲ လဆောဝ်တှ်ေပိတ္ၚဲဂှ် ဂိုၚ်စွံလဝ်သွက်သ္ဂောံသွံ၊ လ္ၚဵုသွက်သ္ဂောံစအခိၚ်ဥတုဗြဲတေံအိုတ်ရ။

နဲကဲစဲကဗလုဟ်ကှ်ကှ်ဝွံ နွံတဴနဲကဲနာနာသာ်တုဲ နဲလဵုစွံဂွံ နကသပ်ဇကုနွံဂှ် စဲကၠောန်ဂွံတဴမာန်ရ၊ လ္ၚဵုဟွံစွံက္ဍိုပ်တုဲ စဲကှ်ကှ်, လ္ၚဵုပံက်ဗုၚ်ကရေက်ဒစေၚ်ဒစေၚ်ဗီုရုပ်ထ္ၜးလဝ်ဂှ်တုဲ စဲကှ်ကှ် ဂွံစသီုက္ဍိုပ်၊ က္ဍိုပ်ကဗလုဟ်ဝွံ နွံကဵုရှ်(ကၠေၚ်)ကွေံကွေံရ၊ ယဝ်ရဒးစဲစွံသီုက္ဍိုပ်မ္ဂးတှ်ေ ဒးစဲကှ်ကှ်မှစွံဂွံ၊ ဟိုတ်နူစၟရုဲဖျေံခၟာဲပ္ဍဲက္ဍိုပ်ကဂှ်တုဲ မွဲဗ္တံဒှ်တျု၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒးစဲလဝ်ကှ်ကှ် ပိတ္ၚဲလပါ်လ္တူမှ စွံဂိုၚ်ဂွံရ။

တၞဟ်နူစဲကှ်ကှ်တုဲ လတ်လတ်ဍုက်ဍုက်လေဝ် ဍုန်တိုပ်အမာဲနာနာသာ် ဗီုညးဒေသတံ ဍုန်တိုပ်အာအိုတ်ရ၊ ကဗလုဟ်ဝွံ အမာဲသွမိက်သ္ဂောံကဵုဍုန်စနွံမွဲဂှ်တှ်ေ သွဍာ်ဗစးမြာၚ်ဖျးဖျး၊ သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ်တှ်ေ ကဗလုဟ်ဖက်နှဴကဵုကြုက်ဖျးဖျးတုဲ အမာဲဏံလေဝ် ဂတာပ်အခေတ် သွက်ညးဒေသသၞေဟ်ဓမၚ်တံ ဍုန်တိုပ်စဂၠိုၚ်နူသွကၠေၚ်ဟေၚ်။ နဲတၞဟ်လေဝ် နူလတ်လတ်ဂှ် ကရေက်ဗုၚ်ပတိတ်အိက်တုဲ ကရန်သကဲကမွဲကရေက်ပိကရန်လ္ပကဵုလုပ်ယိုဟ်တုဲ ဂွပ်ၜဵုကဵုမိတ်ၜိုတ်မသုန်မိဏေတ်တုဲဟေၚ် နကဵုကရာပ်ဒုန်ချတ်စုတ်ပ္ဍဲကရာပ် နကဵုပၟတ်လ္ၚလ္ပကဵုဂြၚ်ဍာဲဂၠိုၚ်ဂှ် ဒှ်ကဗလုဟ်ပရာၚ် တောဲစကဵုသွဂစေပ်, တောဲစကဵုသွကၟဝ်မၚ်ဂၠန်, တောဲစကဵုသွကပေါဝ်, တောဲစကဵုသွတၞးခဏဴ, တောဲစကဵုသွသၞေဝ်နာနာသာ်မာန်တုဲ အမာဲဏံ ဒှ်အမာဲညးဒေသရးမန်တံဍုန်တိုပ်ကၠောန်စဂၠိုၚ်နူကဵုညးနွံလဒေါဝ်ဍုၚ်တေံရ၊ ကဗလုဟ်ဍောတ်ဍောတ်ဂှ်ပၠန် အမာဲသွကၠေၚ်ဍုန်စအောန်တုဲ ယဝ်ဒးဍုန်အမာဲကၠေၚ်ဏောၚ်တှ်ေ ကဗလုဟ်ဒုတ်ဒုတ်ဟေၚ် ညးတံဍုန်စဂၠိုၚ်၊ ကဗလဟ်ဍောတ်ဍောတ်တံဂှ် ဂဇိမ်(ဂဇေမ်) စဂှ် ဒှ်အမာဲဒယှ်မွဲရ−ဟိုတ်နူဍောတ်ဂှ်ဟေၚ် ဇုတ်ကဍောတ်ၜတ်တုဲ သ္ၚာဲစဂွံမာန်လောဲလောဲ။

ပရောပရာနာနာ

ကဗလုဟ်မွဲမွဲ ဍေံဖျေံခၟာဲကဵုလက်ကိုတ်မတုဲ အကြာစောဝ်ကြုၚ် ပ္ဍဲဇိုၚ်သြၚ်ဍာ်ၜဳတေံဂှ် နွံတဴဂၠိုၚ်တုဲ သွက်ညးဒေသတံ ဗက်ဂၠာဲရပ်စဒၟံၚ်စဵုကဵုတ္ၚဲဏံရ၊ ယဝ်ကဗလုဟ်ဇိုၚ်ဇိုၚ်သြၚ်တှ်ေ မတ်ဇာ အကြာၜါမးကေုာံၜါမးဘာ် ပိမး ပထောၚ်မတ်ဇာသာ်ဏံ ဂၠာဲကလောဲ ကတံနွံကောံကလောံကဵုက္ဍိုပ်တုဲ ယဝ်ရဆဵုမွဲက္ဍိုပ်ခိုဟ်ခိုဟ်တှ်ေ ဖျေံဇာမွဲအလန်, ဗုက်ဇာမွဲအလန်, ဝိုၚ်ဇာမွဲအလန်ဂှ်ဟေၚ် စဴသ္ၚိဂွံ ပေၚ်မွဲသွ လဆောဝ်သီုဂွံသွံစအိုတ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်သာ်ဏံတှ်ေ စဴစိုပ်သ္ၚိဗက် ဂွံဆဵုလအီမဂဳညံၚ်နူသ္ၚောဲသ္ၚောဲမာန်။ မတ်ပထောၚ်ဇာမလဴလဝ်တံဂှ် ကလေဝ်ကောံကလောံ ကလေဝ်ဂၠိုၚ် ရှ်သာကဂှ်လေဝ် ကၠေၚ်နွံကဵုရှ်တုဲ သ္ၚာဲစနူက္ဍိုပ်စဵုစိုပ်ဗတကဂွံရ၊ ယဝ်ကဇၞော်နူမတ်ဇာတံဏံမ္ဂးတှ်ေ ကၠေၚ်ရှ်သာကအောန်ကၠုၚ်တုဲ အခိၚ်သ္ၚာဲက္ဍိုပ်ကလေဝ် ဇုတ်မ္ၚိုဟ်ကၠုၚ်တုဲ ဟွံသ္ၚာဲစက္ဍိုပ်ကတံရ။

နဲကဲရပ်ကဗလုဟ်ဏံဂှ်တှ်ေ သုၚ်စောဲတဴနကဵုဇာ နူမတ်ၜါမး စဵုကဵုစိုပ်ပန်မးဟေၚ် ညးတံစကာဇာတံဏံတုဲ ဂၠာဲရပ်ကဗလုဟ်မာန်ရ၊ ဇာကဗလုဟ်ဝွံ ဗွဲလ္တူဒက်စုတ်(ဖအ်)သွက်ဇာဗွဲလ္တူဂွံဂတဝ်မံၚ်တုဲ လပါ်သၟဝ်တေံဂှ် ဒက်စုတ်ဒကောဝ်လေဝ်ဂွံ မတၟံလေဝ်ဂွံရ၊ နဲကဲဂတာပ်တ္ၚဲဏံတှ်ေ မတၟံဟွံစကာတုဲ ဒကောဝ်ဟေၚ်ဒက်ကၠောန်ဗကပ်ကေတ်တှ်ေခိုဟ်အိုတ်ရ။ ဇမၠိၚ်ဇာကဗလုဟ်တံဂှ်ပၠန် နွံကၠံဟတ် စဵုကဵုစိုပ်မသုန်ကၠံဟတ်ဟေၚ် စကာတုဲ လယိုက်မတ်ဇာဂှ်ပၠန် (ဂစံက်ဍေံ) နူပိစှော်မတ် စဵုကဵုစိုပ်မသုန်စှ်ေမတ်နွံ၊ လ္ၚဵုစဵုစိုပ်ကၠံမတ်လေဝ်နွံ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ်တှ်ေ ၜိုတ်ပိစှော်မတ်ကဵုမသုန်စှော်မတ်ဂှ် ဂၠာဲကလောဲလောဲ ပေၚ်ဗါပြဟ်ပြဟ်မာန်။ တောဝ်ဇာကဗလုဟ်ဂှ်ပၠန် နွံမဂၞန်တောဝ်(၁၅)ဟေၚ် ဒှ်ဇာကဗလုဟ်ရ။ ၜက်အာနူမဂၞန်စှ်မသုန်တုဲ တၞုၚ်ဇာတောဝ်ဇာတံဂှ် တီုအာတုဲ ကဗလုဟ်ခက်စအောန်၊ အခေတ်တ္ၚဲဏံမ္ဂးတှ်ေ ဇာကဗလုဟ်ဟီုဂှ် ဟွံဒးကၠောန်ကေတ်ကေတ်ရတုဲ ယဝ်သြန်နွံအာဗွဝ်ဖျာမသွံရာန်ဇာ, ဇာဇၞိက်တံဟေၚ် ဂွံကၠုၚ်မာန်လောဲလောဲ ဗီုဒးစိုတ်ဂှ် ရာန်ဂၠာဲရုဲကေတ်မာန်။

အခေတ်တ္ၚဲဏံကဗလုဟ်ဟီုဂှ် ဒှ်ကဗွဝ်ဖျာနွံပၟိက်မွဲတုဲ သွက်ညးရဲဂၠာဲကဗလုဟ်တံသၟးသၟးလေဝ် ဂယိုၚ်အာလမျီုဂကောံအိန်ထံၚ်ဇကုကဵုဇကုနပွမရပ်ကဂှ် ရုံဂပ်ပြေပြံၚ်မံၚ်တုဲ ညးလ္ၚဵုတံဟေၚ် ကၠောန်ဇာကဗလုဟ်ဇိုၚ်သြၚ်ရဂှ် နဒြဟတ်ဂကောံအိန်ထံၚ်ဇကု ၊ ကောန်ကဵုအပါ, အပါကဵုယာဲညးၜါလေဝ် ဖျေံဇာကရပ်ကဂွံမာန်လောဲလောဲရ။

နဲကဲရပ်ကဗလုဟ်ဝွံ နွံၜါနဲကဲတုဲ မွဲဂှ် သုၚ်စောဲဇာကဗလုဟ်ဗီုလဴလဝ်ဗွဲလ္တူတေံ၊ ၜါဂှ်တှ်ေ သုၚ်စောဲဇာဇၞိက်တုဲ ဂြာတ်ကေတ်ကရ၊ သီုၜါနဲဏံဟေၚ် ဗီုညးခံၚ် ဝါသနာညးကဵုညးဂှ် ဗွဲသဘာဝဟေၚ် ဂၠာဲရပ်ကဗလုဟ်အိုတ်ရ။ ကဗလုဟ်ဍန်နကဵုခၞေါန်ဟွံဂွံရ၊ ကဗလုဟ်နွံမွဲဂကူ မကော်စ(ကဗလုဟ်ကျာ)ဂှ် ဂၠာဲကေတ်နၚ်ကောန်တျုအကြာ(နာၚ်)ခရံက်ဂှ်တုဲ သ္ပပရန်ဍန်ကဗလုဟ်ကျာဂှ်ဂွံမာန်နွံကီု၊ လပါ်ဍုၚ်(မလေယှာ ကေုာံ ဍုၚ်အေန်ဒိုဝ်နဳယှာ)တံဂှ် နကဵုဝိုဟ်နာနာဂှ် ဍေံတံဍန်မံၚ်ကဗလုဟ်နာနာသာ်ဂွံမံၚ်ဂှ် ပ္ဍဲ youtube တေံလေဝ် ကေၚ်ဆဵုနွံမံၚ်။

ဂကူကဗလုဟ်ဂှ်နွံမံၚ်ပိပန်ဂကူလပါ်လ္တူနွံတုဲ ၜိုတ်သမ္တီဒးကော်မံၚ်ဂှ်တှ်ေ ၊ မွဲ−ကဗလုဟ်ကျာ၊ ၜါ−ကဗလုဟ်၊ (ကဗလုဟ်ရုပ်မဆဵုမံၚ်ဂှ်)၊ ပိ−ကဗလုဟ်ထၜေါမ်၊ ပန်−ကဗလုဟ်ၜဳဍာ်ဇမျိုဟ်(ဍာ်လျိုဟ်)ၜဳဇၞော်တေံ။ ကဗလုဟ်ရုပ်မဆဵုမံၚ်ကဵုကဗလုဟ်ၜဳဇၞော်ဍာ်ဇမျိုဟ်ဂှ် လဆောဝ်တှ်ေ မွဲဂကူရလေဝ်ဒှ်မာန်၊ ကဗလုဟ်ကျာကဵုကဗလုဟ်ထၜေါမ်ဂှ်ပၠန်၊ ညံၚ်ဒှ်မံၚ်မွဲဂကူရတုဲ ဟိုတ်ဒးကော်ယၟုတၞဟ်ခြာဂှ် နအဝယ်ပၟာဏဍောတ်ဒုတ်တုဲ ယၟုမကော်စဂှ်လေဝ် ဟွံတုပ်ဒှ်မာန်။

နိဿဲ

• မုက်လိက်ပရေင်ကဝဳကဳပဳဒဳယာဘာသာသေံ