ဂိုဏ်ပဝါရဏာ ဘာဇၞော် အံင်ခေဝ်
ဂိုဏ်ပဝါရဏာ ဘာဇၞော် အံင်ခေဝ် ဂှ် ဒှ်ဂကောံဘာလကျာ်ဂမၠိုင် မဒက်ပ္တန်လဝ် သွက်ဂွံပ ပဝါရဏာ မွဲစွံ မစေန်ဆက်ကၠုင် နူတမ် ဘာဇၞော် ကွာန်အံင်ခေဝ် ပွိုင်ဍုင်ဇြပ်ဗုရ။[၁]
အတိုင်ဂကောံရာမညနိကာယ သံဃာနုဂ္ဂဟ မချူစၞောန်ထ္ၜးလဝ်မ္ဂး ဂကောံဂိုဏ်ပဝါရဏာ ပ္ဍဲကဵု ဂိုဏ်ရာမညနိကာယဂှ် နွံဗၞတ် ၅၄ ဂိုဏ်ရ။ ဂိုဏ်လ္ၚဵုဂှ် နွံ ၁၀ ဘာ၊ ဂိုဏ်လ္ၚဵုဂှ် နွံ ၂၀ ဘာတုဲ၊ ဂိုဏ်ဇၞော်အိုတ်ဂှ် နွံစဵုကဵု ၅၀ ဘာဒှ်ရ။ သဘာဝခမဳသင်မန်တအ်ဂှ် ကြဴနူ ညးတအ် သြိုင်ခၞံပ္တန်ဗဒှ် ဘာတၟိမွဲတုဲမ္ဂး ဗွဲမဂၠိုင် ညးတအ် လုပ်ဂကောံ ပ္ဍဲကဵု ဂကောံဂိုဏ်ဒေသနိကာယ (ဝါ) ဂကောံဂိုဏ်ပဝါရဏာမွဲမွဲရ။ ကာလညးတအ် ပ္တုဲကေင်ကာမွဲမွဲမ္ဂး ဗီုကဵု သဘင်ပဝါရဏာမ္ဂး ညးတအ် မလေပ်နိမန် သင် နူဂကောံဂိုဏ်ညးတအ်ရ။[၂]
နူသက္ကရာဇ် ၁၃၃၃ သၞာံကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘဒ္ဒန္တပညာဒဳပမဟာထေရ်(ဘာဇၞော်၊ ကွာန်အင်ခေဝ်) မညး ဒှ် ဂဥုပ်ဂိုဏ် ပဝါရဏာအင်ခေဝ် မွဲဟာန်ကေုာံ ဂကောံဒါယကာဂမၠိုင် စကၠောန်ဗဒှ်လဝ် သဘင်ကလေင်လိက်မွဲတုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ကၠုင် လၟေင်သၞာံ ဟွံကဵု သကုတ်ခြာအာရ။ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၄၂ သၞာံ ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ ဘဒ္ဒန္တပညာဒဳပမဟာထေရ် စုတိကလိလောန်စဴအာသွဝ်တုဲ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာဒေါဝ် ကွာန်ပြဳ ဂွံဒှ်အ္စာတၠရ။ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၄၉ သၞာံဂှ် ပပဓာန်ကုကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဘာဒေါဝ်တုဲ ကျာ်ဇၞော်အ္စာဂကောံဂိုဏ် မွဲဟာန်ကေုာံ အ္စာလိက်ဂမၠိုင် ထပ်ကၠောန်ဗဒှ်အာ သဘင်ကလေင်လိက်သွဟ်လိက် ပ္ဍဲဌာနဘာဒေါဝ် ကွာန်ပြဳရ။ သက္ကရာဇ် ၁၃၅၀ သၞာံဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်သဘင် ကလေင်လိက်သွဟ်လိက် ပ္ဍဲဘာသဳဟရာဇာ ကွာန်လှာရ။ သက္ကရာဇ် ၁၃၅၁ ဂှ် ပ္ဍဲဘာဇၞော် ကွာန်အင်ခေဝ်။ သက္ကရာဇ် ၁၃၅၂ သၞာံဂှ် ဘာစောဝ်က၊ ဍုင်ဇြပ်ဗု။ သက္ကရာဇ် ၁၃၅၃ သၞာံဂှ် ပ္ဍဲဘာဇၞော်သၠုင်ကျာ၊ ကွာန်ကြုက်ပိ။
အတိုင်လၟေင်ဘာ မြဴသာ်ဝွံ ကၠောန်ဗဒှ်ကၠုင် သဘင်ကလေင်လိက်သွဟ်လိက် လၟေင်င်သၞာံရ။ ပ္ဍဲဘာ ဂကောံဂိုဏ်သၟေဟ်တအ် ဟွံသၟဟ်အစောံမ္ဂး ဘာမသုန်ဘာဝွံဟေင် ဒးကေတ်တာလျိုင် ဗွဲအတိုင်လၟေင်ပၠန်ရ။ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၇၃ သၞာံဂှ် သဘင်ကလေင်လိက်သွဟ်လိက် ဂကောံဂိုဏ်ပဝါရဏာအင်ခေဝ် ပေင်အာ ၂၅ သၞာံတုဲ ကၠောန်သဘင်သြန်ရတ် ပေင် ၂၅ သၞာံ ပ္ဍဲဘာဒေါဝ် ကွာန်ပြဳရ။