ထံင်ကှ်ေ၊ ဘာဂိုဏ်ရာမညနိကာယ ဍုင်ကၟာဝက်

ဘာထံင်ကှ်ေ (ဘာသာသနာပါလ) ဝွံ ဒှ် ဘာဂိုဏ်ရာမညနိယာက မနွံပ္ဍဲ ကွာန်ထံင်ကှ်ေ၊ ဍုင်ကၟာဝက်ရးဇြာရ။ ဘာထံင်ကှ်ေဝွံ ပၞောဝ် ကုဘာလကျာ်ဂမၠိုင် မနွံ ပ္ဍဲဍုင်ကၟာဝက်ဂှ် ဒှ် ဘာမလုပ်လၟိဟ် ပ္ဍဲဂကောံဘာတြေံအိုတ်မွဲတုဲ နူအခိင်လဵု မသြိုင်လဝ်ဂှ် တီကေတ် ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ် ဟွံမာန်ရ။ ပ္ဍဲအရှာမ် ဘာထံင်ကှ်ေဂှ် နွံကျာ်စေတဳမွဲတၞုင်၊ သိမ်မွဲရ။ အတိုင်စရင်လုပ်ဒဂိုန် နူရုင်ရာမညနိကာယမ္ဂး ပ္ဍဲဘာဝွံ သင်မလုပ်ဒဂိုန် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၁ ဂှ် နွံ ခမဳ ၁၀ ဇကု၊ ထပိုယ် ၈ ဇကု။

ဝင်

ဗီုဒတန်စမြိုင် မနွံ ပ္ဍဲ အရှာမ်ဘာထံင်ကှ်ေ။
ဒၞာဲၝောအ်ဘာ:
A မဒှ် ဒၞာဲဘာတိုက်တြေံ။
BC မဒှ် ဒၞာဲမဆက်သြိုင် မွဲအခေတ်
E မဒှ် ဒၞာဲရုင်ကဵုပိုန် ကောံကုဖဴတြေံ
D မဒှ် သ္ၚိကျာ် မသြိုင်လဝ် မွဲအခေတ်
F မဒှ် ဒၞာဲ မချပ်သြိုင် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၄
E+F မဒှ် ကျာ်ဇၞော်ဝိလာသ ပံင်ပ္ကောံတုဲ သြိုင်လဝ် မွဲခေတ်

ဘာထံင်ကှ်ေဝွံ ပၞောဝ် ကုဘာလကျာ်ဂမၠိုင် မနွံ ပ္ဍဲဍုင်ကၟာဝက်ဂှ် လုပ်လၟိဟ် ပ္ဍဲ ဂကောံဘာတြေံအိုတ်မွဲရ။ ပ္ဍဲ စၟတ်သမ္တီရုင်အလဵုအသဳ မဆေင်ကုဂအာင်တိဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် ဘာဝွံ ပ္တန်လဝ် နူသၞာံ ၁၁၁၇၊ ပ္ဍဲ ဝင်ပါင်မ္ဂး ပ္တန်လဝ် နူသက္ကရာဇ်ဍုင် ၁၁၁၉ ပ္ဍဲအခိင် ဍုင်မန်ဟံသာဝတဳလီုကီုလေဝ် ရံင်ကဵု ကျာ်တြေံတြဟ် ကောံ ကုကပေါတ်တြေံတြဟ် မနွံဗဒါဲဂှ်တုဲ ဘာထံင်ကှ်ေဝွံ ကေင်နွံကၠုင်ဒၟံင် နူ ဍုင်ဇြာ မမြဟ်ပြာကတ်တေအ် ဟီုမာန်ရ။ အတိုင်လိက်ဂရာန်တိဘာမ္ဂး ဘာဝွံ နွံဗၟံက်ဝါပရေအ် (ဝဲပရစ်အရှေ့ကွင်း ကွင်းအမှတ် ၈၇၂)၊ ဂၞန်တိအရှာမ်ဘာ စၟတ် ၁၁၃၃။ စတမ်နူ သၞာံ ၁၉၃၄ တုဲ စၟတ်သမ္တီလဝ် တိသာသနာ။ အရှာမ်ဘာ သီုဖအိုတ် နွံ ၁,၅၂ ဨက။

ခဏ္ဍသိမ် မနွံ ပ္ဍဲ ဘာထံင်ကှ်ေဝွံ စပ်ကုအခိင်မထၜုတ်သိမ်ဂှ် ညးချူစၟတ်သမ္တီလဝ် ပ္ဍဲတိုင်သိမ် ဗီုဏအ်ရ။ "သက္ကရာတ် ၁၂၉၉ ဂိတုဖဝ်ရဂိုန် ၁၅ မံက် တ္ၚဲအ္ၚာ ပျာံ ၁၂ နာဍဳ အဲနွံပိုန် ပညာဒိပ္ပ ထၜုတ်လဝ် သီဏံတုဲရအဴ"။

ဘာဇၞော် (ဝါ) ၝောအ်ဘာဂှ် သၠုဲပ္တိတ် ပလေဝ်လဟဵုကၠုင် မွဲဒကုတ်တုဲ မွဲဒကုတ်ရ။ ရံင် ဗီုဒမံင်စမြိုင်ဘာမ္ဂး ဒၞာဲ မထ္ၜးလဝ် A ဂှ် ဒှ် ဘာတိုက်တြေံအိုတ်ရ။ ဒၞာဲ B ကု C ဂှ် မဒှ် ဒယိုင်တိုက် သဇိုင်တိုက်တုဲ မစဵုဆုဂှ် ဇၞော်ပတိုန်လဝ် မွဲအခိင် မွဲစွံရ။ အဆက် C ဒၞာဲ E ဂှ် ဒှ် ဘာဆု မကၟဳလဝ် ကြောပ်။ သ္ၚိကျာ် (D) ဂှ် ကလေင်ဆက်ပ္တိတ်လဝ် တၟိ၊ ဗွဲကြဴညိပၠန်ရ။ ဒၞာဲဘာတြေံ (A) ဂှ် ဒှ် ခဒမ်ကျာ်ဇၞော် အဆက်အဆက် ပဒတဴကၠုင်ရ။ စိုပ် လက်ထက် ကျာ်ဇၞော်ဝိလာသဂှ် ဟိုတ်နူ ဒၞာဲဂှ် ကျာလုပ်တိတ် ဟွံခိုဟ်ဂှ် ညး ဟွံပဒတဴ၊ စၞး ဂှ် ညးပဒတဴ ဒၞာဲလ္ၚောဝ်ကျာ်၊ တုဲ တိက် ပ္ဍဲသ္ၚိကျာ်ရ။ ဒၞာဲ B ဂှ် ဒှ် ဒၞာဲ ကောန်သင်တအ် ပဒတဴ၊ ဒၞာဲ C ဂှ် ဒှ် ဒၞာဲမတွဟ်ဓရ်၊ ပၞင်ဂှ် စွံလဝ် ဂတပါင်လုပ်ဒၞာဲမလ္ၚောဝ်ကျာ်ရ။ ဒၞာဲဘာဆု (E) ဂှ် ဒှ် ဖဴ ကောံ ကု ရုင်ကဵုပိုန်ရ။

သၞာံၜိုတ် ၁၉၈၄ ဂှ် ဒါယကာဘာတအ် သြိုင်ဘာတိုက်ဇမၠိင်မွဲ ပ္ဍဲ ဒၞာဲ F ဂှ်ရ။ ဖျေဟ်ကၞက် ပစူ ဒယိုင်တိုက်တုဲ၊ ဒေါအ်ဒၟံင် အတိုင်ဂှ် ဂွံၜိုတ် ဗဒါဲမွဲသၞာံတုဲ ဒါယကာ ကု ကျာ်ဇၞော်အစာဝိလာသ ချပ်ဂၞန် ရေင်သကအ်တုဲ ကမၠောန်သြိုင်ဘာဂှ် ဒါယကာလ္ၚဵုတအ် မိက်ဂွံ ပအပ်ကဵု ကျာ်ဇၞော်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် နကုအခိုက်ဘာထံင်ကှ်ေမ္ဂး ခမဳသင်တအ် ရပ်လှုဲ ဟွံဂွံ၊ ဝတ္ထုဒါန်လှုဲဘာ သီုဖအိုတ်ဂှ် ဂကောံဒါယကာဘာတအ်ဟေင် ရပ်ဒၟံင်ရ။ အခိင်ဂှ် နာဲဍောတ် ဒှ် ဒါယကာဘာဇၞော်ရ။ သ္ၚိနာဲဍောတ်ဂှ် ဒှ် သ္ၚိဖျာ၊ တုဲပၠန် ဒရိပ်စ ကွဳစက် မတ်မလီု-ဇြပ်ဗု။ ရန်တၟအ် မိက်ဂွံဒှ် ကမၠောန်တုဲ ဒါယကာဘာဇၞော် နာဲဍောတ်လေဝ် ညာတ်ကေတ် ကမၠောန်ဂှ် ကျာ်ဇၞော်ရပ်တုဲ သြန်ဒါန်ဂှ် ကျာ်ဇၞော် ရပ်ဖန်ကေတ်ကေတ်ရ။ ကျာ်ဇၞော်ဝိလာသဂှ် ဒှ် မၞိဟ်ဇာတိ နူကွာန်ကအ်ခပုင်။ ဘာဆု ဒၞာဲဖဴ ကု ရုင်ပုင်ဂှ် တြေံဒၟံင်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ စၞးမသြိုင်ဘာတၞဟ်မွဲမဂှ် ဖဴတြေံဂှ် ရိုဟ်တုဲ သြိုင်မွဲစွံ မွဲအဆက် ကုဘာဇၞော်ဂှ်ရ။ ဒယိုင်တိုက် မပစူလဝ်ဂှ် သၠုင် နူ ဘာတြေံတုဲ ဒးကလေင်ကုတ်ပညဳရ။ ဒးသြိုင် ၜိုတ်ၜါသၞာံ ဘာဂှ် အာစိုပ်ဒတုဲရ။ ကာလသြိုင်တုဲဒှ်ဂှ် ဒၞာဲ E ဂှ် ဒှ် ဒၞာဲမတွဟ်ဓရ်၊ သဘင်ဓရ်၊ ဒၞာဲF မဂၠိင်တိတ်ဒၟံင် လပါ်ဗၟံက်ဂှ် ဒှ် ဒၞာဲမကဵုပိုန်၊ တုဲပၠန် ဖဴဂှ် ဆက်ကၠောန်ပ္တိတ်ပၠန်ရ။

အခိင်ကိုပ်ကၠာတေအ် သ္ၚိဝစ်ခရှ် သီုကဵု ကွးဘာတအ်ဂှ် သြိုင်စွံလဝ် ဇိုင်ၜဳ ပ္ဍဲရာံဂဇိုင်ရ။ သ္ၚိဝစ်တအ်ဂှ် ကၟာတ်လဝ်ကၠက်ကၠက်ဟွံသေင်၊ ဆၜိုတ် စဵုလဝ် နကုသောတ်ညိညဓဝ်ရ။ စိုပ် လက်ထက် ကျာ်ဇၞော်ဝဳရိယဂှ် သ္ၚိစဝ်ခရှ်ဂှ် သြိုင်ဗဒှ်ပ္တိုန်ခိုဟ်ဟ်၊ ဒၞာဲဟုံဍာ်ခရှ်တအ်လေဝ် ကၠောန်ကဵု ခိုဟ်ဟ်ကီုရ။ တုဲပၠန် ဇြပ်ကမင်သဳတြေံ မလီုလာ်ဒၟံင်တအ်ဂှ်လေဝ် ကလေင်သြိုင်ပတိုန် ၜါၜါထပ်။

လက်ထက် ကျာ်ဇၞော်ဇဝနဂှ် သြိုင်ပ္တိုန် ဇြပ်သဘင်ဓရ်ဇၞော်ဇၞော်မွဲတုဲ သၞာံ ၂၀၂၄ ဂိတုဇာန္နဝါရဳ ၂၈ (သက္ကရာဇ်၁၃၈၅ ဂိတုပုဟ် ၃ စွေက်) တ္ၚဲအဒိုတ်ဂှ် ကၠောန်မ္ၚဵုစရိုဟ်ဍာ်ဇြပ်သဘင်ဓရ်ဂှ်ရ။

ကျာ်စေတဳ ထံင်ကှ်ေ

ပ္ဍဲ အရှာမ်ဘာထံင်ကှ်ေ ဂတမုက်ဘာဂှ် နွံစေတဳမွဲတၞုင်။ စေတဳဝွံ ပ္တန်လဝ် နူအခိင်လဵုရောဂှ် ဟွံဂွံဆဵုကေတ် လိက်စၟတ်သမ္တီရ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၁ ဂှ် တၞံရိုတ်မွဲ မနွံ ဒကဴအရှာမ်ဘာ (ဗွဲဒိုဟ် အဂၞဲ ကုဘာ) ဂှ် ဒေါမ်စှ်ေ ဒးကျာ်စေတဳဝွံတုဲ စေတဳမွဲကရေက်ဂှ် လီုအာညိည၊ ဇြပ်လ္ၚောဝ်ကျာ်ဂှ်လေဝ် လီုသရိုဟ်အာတုဲ ကျာ်ဇၞော်ဝိလာသ အာဂတပၠတရဴ ဒါယကာဂမၠိုင် ကလေင်လဟဵုပလေဝ်၊ သြိုင်ဇၞော်ပ္တိုန် ဇြပ်လ္ၚောဝ်ကျာ်ဝွံရ။

စတမ် နူ သၞာံ ၁၉၈၃ (သက္ကရာဇ် ၁၃၄၄) ဇၟာပ်မစိုပ် ဂိတုမာဃ် ++ ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ် သဘင်ကျာ်စေတဳဝွံ နကဵု သဘင်ဓရ် ကေုာံ ပူဇဴကျာ် ပွိုင် ၃ တ္ၚဲ ၃ ဗတံ၊ ကဏ္ဍပေါဲဇာတ် ဂဳတတအ် ညိဟွံဂွံပါသက်သက်ရ။

ကျာ်ဇၞော် မနွံပိုန်ဘာဂမၠိုင်

စရင် ကျာ်ဇၞော်မနွံပိုန်ဘာ ၜိုတ်ဂၠာဲဆဵုဂှ် ပကောံချူလဝ် အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။

• ဘဒ္ဒန္တ ပညာဒိပ္ပ ၁၂၉၉ (အတိုင်မဂွံဆဵုကေတ် နူတိုင်တၟအ်သိမ်)။
• ဘဒ္ဒန္တခေမာ (၁၃၀၆ - ၁၃၀၈) အခိင်ကျာ်ဇၞော်ခေမာ မဂွံဒှ် ကျာ်ဇၞော်ဂှ် ကလိဂွံ အာယုက် ၂၃၊ သိက္ခာ ၃ ဝှ်။ ကျာ်ဇၞော်ဏအ် ဒှ် ကျာ်ဇၞော် ဂွံ ၂ သၞာံတုဲ ရာံတိတ်။
• ဘဒ္ဒန္တမဒ္ဒဳ (၁၃၀၉ - ၁၃၁၄) အခိင်ကျာ်ဇၞော်မဒ္ဒဳ မဂွံဒှ် ကျာ်ဇၞော်ဂှ် ကလိဂွံ အာယုက် ၃၀ သိက္ခာ ၁၀ ဝှ်။ ကျာ်ဇၞော်ဏအ် ဒှ် ကျာ်ဇၞော် ဂွံ ၅ သၞာံတုဲ ပြံင်အာ ဘာတၞဟ်။
• ဘဒ္ဒန္တဥတ္တမ (၁၃၁၄ - ၁၃၄၁) အခိင်ကျာ်ဇၞော်ဥတ္တမ မဂွံဒှ်ကျာ်ဇၞော်ဂှ် ကလိဂွံ အာယုက် ၄၁၊ သိက္ခာ ၉ ဝှ်။ ကျာ်ဇၞော်ဏအ် ဂွံဒှ် ကျာ်ဇၞော် ၂၇ သၞာံတုဲ စုတိ စဴအာသွဝ်။ ကျာ်ဇၞော်ဝွံ ဒှ်ကောန်ကွာန်ကၟာဝက် အရာပ်ဍုင်ဇြာ၊ ဒေအ် မိနော်ကောန်တဝ်။ မိနော်ကောန်တဝ်ဂှ် ဒှ် မိနော် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ)
• ဘဒ္ဒန္တပုပ္ဖ (၁၃၄၁ - ၁၃၄၅) အခိင်ကျာ်ဇၞော်ပုပ္ဖ မဂွံဒှ် ကျာ်ဇၞော်ဂှ် ကလိဂွံ အာယုက် ၅၁၊ သိက္ခာ ၂၇ ဝှ်။ ကျာ်ဇၞော်ဏအ် ဂွံဒှ် ကျာ်ဇၞော် ပွိုင် ၄ သၞာံတုဲ စဴအာသွဝ်။ ကျာ်ဇၞော်ဝွံ ညးဂမၠိုင် ကော်စညး ဂုဏ်ခေအ်။
• ဘဒ္ဒန္တဝိလာသ (၁၃၄၅ - ၁၃၅၂) အခိင်ကျာ်ဇၞော်ဝိလာသ မဂွံဒှ် ကျာ်ဇၞော်ဂှ် ကလိဂွံ အာယုက် ၅၀၊ သိက္ခာ ၂၉ ဝှ်။ ကျာ်ဇၞော်ဏအ် ပကျာ်ဇၞော် ပ္ဍဲဘာဏအ် ပွိုင် ၇ သၞာံတုဲ ဘာဂှ် ပအပ် ကုကောန်ကွးဇကု တၠဂုဏ်ဝဳရိယ တုဲ အာပဒတန်၊ ဇရေင် ဘာလွဳမာန်ရတ် မနွံဗဒါဲ ကျာ်ကဗင်ဍာင်၊ ဗၟံက် ကွာန်ကအ်ခပုင်။ ဗွဲကြဴ အာယုက်ဇၞော်တုဲ ကလေင်ကၠုင် ပဒတဴ ပ္ဍဲ ဘာထံင်ကှ်ေဝွံပၠန်။ ကျာ်ဇၞော်ဝိလာသဝွံ ဒှ် မၞိဟ်ဇာတိ ကွာန်ကအ်ခပုင်၊ အစာဓမ္မကထိုက်ဒယှ် နွံပညာ တန်ဒေါဝ်။
• ကျာ်ဇၞော်ဝဳရိယ (၁၃၅၂ - ၁၃၇၆) အခိင်ကျာ်ဇၞော်ဝဳရိယ မဂွံဒှ် ကျာ်ဇၞော်ဂှ် ကလိဂွံ အာယုက် ၃၀၊ သိက္ခာ ၁၀ ဝှ်။ ကျာ်ဇၞော်ဝဳရိယ ပ ကျာ်ဇၞော် ပွိုင် ၂၄ သၞာံတုဲ စုတိစဴအာသွဝ်။ ကျာ်ဇၞော်ဝဳရိယဝွံ ဒှ် ကောန်ကွာန် ကအ်ဒုန်မြင်၊ ညးဂမၠိုင်ကော်စ တၠဂုဏ်အုန်းသီး၊ ဒှ် အစာလိက်၊ အစာဓရ် နွံကဆံင်ပညာ တန်ဇၞော် (အလဵုအသဳ)။
• ကျာ်ဇၞော်ဇဝန (၁၃၇၆ - စဵုကဵုလၟုဟ်) (ကောန်ကွာန်ကၟာဝက် အရာပ်ထံင်ကှ်ေ) နွံ ကဆံင်ပညာ ဓမ္မာစရိယ။