ဝဳရိယ (ကျာ်ဇၞော်ဘာထံင်ကှ်ေ)
| ကျာ်ဇၞော်ဘာ ဘဒ္ဒန္တဝဳရိယ | |
|---|---|
| သၠးဂၠံဂဝ် |
မာံအုန်းသီး အဝ်ဂေတ် ၁၉၊ ၁၉၅၈ ကအ်ဒုန်မြေင်၊ ပွိုင်ဍုင်လှာဒကှ် |
| စုတိ |
သေပ်တေမ်ဗါ ၂၆၊ ၂၀၁၄ (အာယုက် ၅၆) ဘာထံင်ကှ်ေ၊ ကၟာဝက် |
| ဟိုတ်မစုတိ | ယဲကေန်သာ |
| ဂကူ | မန် |
| ကဆံင်ပညာ | တန်ဇၞော် |
| ဘာ | ဘာဗဂေါပရိယတ္တိ |
| မဒယှ်တဴ | နွံပိုန်ဘာ |
| အံက် | နာဲမံင်တေန်၊ မိသုင်တေန် |
ဘဒ္ဒန္တဝဳရိယ (၁၉၅၈ အဝ်ဂေတ် ၁၉ - ၂၀၁၄ သေပ်တေမ္ဗာ ၂၆) ဝွံ ဒှ် ကောန်ကွာန်ကအ်ဒုန်မြေင် ပွိုင်ဍုင်လှာဒကှ်၊ ဒှ်ကျာ်ဇၞော်ဘာထံင်ကှ်ေ ဍုင်ကၟာဝက်။ ကျာ်ဇၞော်ဝွံ ကမၠောန်ဒတုဲဖဵုသာသနာ၊ ဒတုဲဖဵုဂကူ နာနာသာ် ကၠောန်ကၠုင်လဝ် က္တိုင်က္တိုင်ကၟဟ်ကၟဟ် မပ္တံကဵု ကမၠောန်တွဟ်ဓရ်၊ ထ္ၜးဓရ်၊ ကမၠောန်ဗတောန်လိက် ဖျေဟ်လိက် ကုကောန်သင်တအ်၊ ကမၠောန်ဗတောန်လိက် ကုကောန်ၚ္ၚာ်သၟတ် ပ္ဍဲဥတုကညင်၊ ကမၠောန်ဇၞော်မောဝ်ဒတန်သာသနာ၊ ပံက်ပ္တန် ဘာကောန်ဂကူမန် ပ္ဍဲအရှာမ်ဘာ ပ္ဍဲကွာန်ကၟာဝက် ကမၠောန်မြဴသာ်ဝွံ ကၠောန်ကၠုင် စဵုကဵု လအိတ်လမျီုရ။
အတ္ထုပ္ပတ္တိ ဗွဲခမၞန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ကျာ်ဇၞော်ဝဳရိယဝွံ က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲ သၞာံ ၁၉၅၈ ဂိတု အဝ်ဂေတ် ၁၉ (သက္ကရာဇ် ၁၃၂၀ ဂိတုခ္ဍဲသဳ ၅ မမံက်) တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ ပ္ဍဲကွာန်ကအ်ဒုန်မြေင် ပွိုင်ဍုင်လှာဒကှ် ဒှ်ကောန် နာဲမံင်တေန်၊ မိသုင်တေန်ရ။ နူဍောတ်ဍောတ် မိမၜါ ခုတ်ကဵုလဝ် ယၟု မာံအုန်းသီး (အံင်တဳ) နကဵု ယၟုဝွံဟေင် တၠဂုဏ်အုန်းသီး မၞိဟ်တအ် ကော်ခဴစဒၟံင်ညးဂၠိုင်ရ။ ကျာ်ဇၞော် နွံကောဒေအ် သီုဖအိုတ် ၈ တၠ၊ ကျာ်ဇၞော်ဂှ် ဒှ်ကောန်ထဍဲ မရနုက်ကဵု ၅။ ကောဒေအ်ညး သီုဖအိုတ်ဂှ် (၁) မိဝုတ်၊ (၂) မိဟနှေဟ် (၃) မိမြခိုင် (၄) မိဂစေမ်) (၅) မာံအံင်တဳ (အုန်းသီး/ကျာ်ဇၞော်)၊ (၆) မာံကျဝ်ဇြဳ (၇) မိခေဝ် (၈) မိလှကျဳ တအ်ရ။[၁]
အခိင်ကျာ်ဇၞော် မကလိဂွံအာယုက် ၁၂ သၞာံ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၃၃၂ ဂိတုပသာ် ၁၃ စွေက်ဂှ် ပထပိုယ်သာမဏဳ ပ္ဍဲဇရေင် ကျာ်ဇၞော်အစာ ဓမ္မပဒ ဘာကွာန်ကအ်ဒုန်မြေင်တုဲ ဂွံယၟုထပိုယ်ဝဳရိယ ရ။ သက္ကရာဇ် ၁၃၄၀ ဂိတုမာ် ၆ မမံက် တ္ၚဲသိုက် အခိင်နူဂယး ၈း၄၅ ဂှ် ဂွံဒှ် ခမဳ ပ္ဍဲခဏ္ဍသိမ် ဘာကအ်ဒုန်မြေင်၊ ကွာန်ကအ်ဒုန်မြေင်၊ ကျာ်ဇၞော်အစာတၠ ဇိနလင်္ကာရ ဘာကျာ် ကွာန်သၞေဟ်သွံ ဒှ်အစာဥပ္ပဇ္ဇျာယ်။[၂] ကျာ်ဇၞော်ကတ်လိက် ပ္ဍဲဂကောံရာမညဓမ္မာစရိယ အလုံဒေသရးမန်ဂှ် ဂွံအံင်လဝ် တန်မူလ၊ တန်ဍောတ်၊ တန်ဒေါဝ်၊ တန်ဇၞော်တုဲ ပ္ဍဲကဵုအလဵုအသဳဂှ် ဂွံအံင်လဝ် တန်မူလ ကဵု တန်ဍောတ်ရ။ ကျာ်ဇၞော် အံင်တန်ဒေါဝ်တုဲ အခိင်ကာလ အလဵုအသဳ ကလေင်ကဵုအခေါင်သှ်လိက် ဘာသာမန်ဖအိုတ်ပၠန်ဂှ် ဒးကလေင်တိုန် တန်မူလ မွဲသၞာံ တန်ဍောတ် မွဲသၞာံ။ အခိင်ဂှ် နကဵု အလဵုအသဳဗၟာ ကဵုအခေါင်သှ်လိက် နကဵုဘာသာမန် ဆတန်မူလ ကဵု တန်ဍောတ်ဟေင်ရ။ ဘာကျာ်ဇၞော် မကေင်ကတ်လဝ်လိက်တအ်ဂှ် ဘာက္ၜင်ထဝ် ဍုင်မတ်မလီု၊ ဘာသုမင်္ဂလ ကွာန်တၟအ်ကၞေင်၊ ဘာလဒေါဝ်ဍုင် ဍုင်ဇြပ်ဗု၊ ဘာဗဂေါပရိယတ္တိမန် ဍုင်မတ်မလီုတအ် ဒှ်တမ်ရ။[၃]
နူသၞာံၜိုတ် ၁၃၄၅ ဂှ် ပြာပ်ကၠုင်ပဒတဴ ပ္ဍဲဘာထံင်ကှ်ေ ကွာန်ကၟာဝက်တုဲ ဗ္တောန်ကၠုင်လိက် ကုကောန်သင်တအ်၊ အခိင်ကညင် သွက်ကောန်သင်မ္ဂး ဗတောန်ကဵု ဂၞန်။ ခမဳသင်ပလုင် နူဍုင်ကွာန်တၞဟ်တအ်လေဝ် ကၠုင်ဗ္တောန်ဂၞန် ပ္ဍဲဇရေင် ကျာ်ဇၞော်နွံကီုရ။ သက္ကရာဇ် ၁၃၅၂ ဂှ် ကျာ်ဇၞော်ဝိလာသ ပြံင်အာပဒတဴ ပ္ဍဲဘာလွဳမာန်ရတ် ကွာန်ကအ်ခပုင်တုဲ နကဵု ကျာ်ဇၞော် မင်မဲပကင်ရင်ကၠုင် နဒဒှ် ကျာ်ဇၞော် ပ္ဍဲဘာထံင်ကှ်ေဂှ်ရ။ ပ္ဍဲဘာထံင်ကှ်ေဂှ် အခိင်ဥတုကညင်မ္ဂး ပံက်ဗတောန်လိက်မန် ဥတုကညင် နူသၞာံ ၁၃၄၅ စဵုကဵု ၁၃၇၆ ပွိုင် ၃၁ သၞာံရ။ ပ္ဍဲအခိင်မကေတ်လဝ် တာလျိုင်ကျာ်ဇၞော်ဘာဂှ် ကမၠောန်ဇၞော်မောဝ် သာသနာ ဗီုကဵု သြိုင်ဘာ၊ သြိုင်ဇြပ်၊ ဖျေဟ်လိက်၊ ဗ္တောန်လိက်၊ တုဲပၠန် ကမၠောန်မရေင်တၠုင် ဖဵုဍုင်ကွာန် ဗွဲတၟေင် ပ္ဍဲအခိင် ကွာန်ကၟာဝက် အရာပ်လဒေါဝ်ကွာန်တူဂှ် ဗက်ဒုင်ဒါန် နာနာသာ်တုဲ ရီုဗင်လဝ် ညးဍုင်ကွာန်တအ် နွံကီုရ။[၄]
သက္ကရာဇ်ခရေတ် ၁၉၉၇ (သက္ကရာဇ် ၁၃၅၉) ဂှ် ဘာကောန်ဂကူမန် တန်မူလဂှ် စပံက်လဝ် ပ္ဍဲ ဘာထံင်ကှ်ေ ဂှ်ရ။ ဘာကောန်ဂကူမန်ဂှ် ဗွဲကြဴ ကာလသြိုင်ဘာကောန်ဂကူမန်တန်သၠုင် ဂွံၜိုတ်ဒးရး သၞာံ ၂၀၂၃ ဂှ် ပြံင်အာ ပ္ကောံစွံ ပ္ဍဲဘာတၟိတေအ်ရ။[၅]
သၞာံ ၂၀၁၄ ဂိတုသေပ်တေမ္ဗာ ၂၆ (သက္ကရာဇ် ၁၃၇၆ ဂိတုဝှ် ၃ မမံက်) တ္ၚဲသိုက် အခိင်နူဂယး ၃း၅၀ ဂွံအာယုက် ၅၇ သၞာံ သိက္ခာ ၃၆ ဝှ် စုတိစဴအာသွဝ် ပ္ဍဲဘာထံင်ကှ်ေ ရ။ ဥတုဇကလာပ်ရုပ် ကျာ်ဇၞော်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဝှ် ၁၁ မမံက် တ္ၚဲသ္ၚိသဝ် အခိင်လဒေါဝ်တ္ၚဲ ၁း၀၀ ဂှ် စံင်ဇွဂြဇုတ်ဖျဴသွဝ် ပ္ဍဲကွာန်ကၟာဝက်ဂှ်ရ။[၆]
နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
- ↑ လိက်ကၞပ်စၟတ်သမ္တီ ဂကောံဗ္တောန်လိက်ပတ်မန် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ ပွိုင်တိုက်ကၟာဝက် ပေင် (၃၅) သၞာံ, ၄၄။
- ↑ လိက်ကၞပ်စၟတ်သမ္တီ ဂကောံဗ္တောန်လိက်ပတ်မန် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ ပွိုင်တိုက်ကၟာဝက် ပေင် (၃၅) သၞာံ။
- ↑ လိက်ကၞပ်စၟတ်သမ္တီ ဂကောံဗ္တောန်လိက်ပတ်မန် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ ပွိုင်တိုက်ကၟာဝက် ပေင် (၃၅) သၞာံ, ၄၅။
- ↑ လိက်ကၞပ်စၟတ်သမ္တီ ဂကောံဗ္တောန်လိက်ပတ်မန် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ ပွိုင်တိုက်ကၟာဝက် ပေင် (၃၅) သၞာံ, ၄၆။
- ↑ လိက်ကၞပ်စၟတ်သမ္တီ ဂကောံဗ္တောန်လိက်ပတ်မန် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ ပွိုင်တိုက်ကၟာဝက် ပေင် (၃၅) သၞာံ, ၃၅။
- ↑ လိက်ကၞပ်စၟတ်သမ္တီ ဂကောံဗ္တောန်လိက်ပတ်မန် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဗုဒ္ဓဘာသာ ပွိုင်တိုက်ကၟာဝက် ပေင် (၃၅) သၞာံ, ၄၆။