ပဋိပက္ခ အကြာမန် ကဵု ကရေင်

နူ ဝဳကဳပဳဒဳယာ

ပဋိပက္ခ အကြာ မန် ကဵု ကရေင် ဂှ် ဒှ် ပဋိပက္ခ မက္တဵုဒှ်လဝ် နကဵုဂကောံမၞိဟ်မန် ကဵု ကရေင်၊ တုဲပၠန် ပဋိပက္ခ မဒုင်သဇိုင် ဟိုတ်နူဂကူတၞဟ်ခြာတုဲ မကတဵုဒှ်ကၠုင်လဝ် ဗွဲတၟေင် စဵုကဵု မဂစာန်ဖအိုတ်လမျီုရေင်သကအ်တအ်ဂှ်ရ။

၁၉၅၀ ကအ်ကြိက်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ပ္ဍဲအခိင် ကြဴနူ အလဵုအသဳအင်္ဂလိက် မနုက်တိတ် နူဍုင်ပိုယ်တုဲ အင်္ဂလိက်တအ် ကဵုထောအ် အဝဵုကၞောတ်အထောတ်ဍုင် ကုဗၟာတုဲ နကဵု မန် ကေုာံ ကရေင် နဒဒှ် မဟာမိတ်ဂှ် ပၠန်ဂတးကၠုင် ကုအလဵုအသဳဗၟာတအ်ရ။ ပၠန်ဂတးဂှ် သၞာံလအ်ကၠုင်တုဲ ပဋိပက္ခ အကြာဂကူမန် ကဵု ဂကူကရေင် ဗွဲတၟေင် ပ္ဍဲသွာင်လွပ်လွဟ်ဂှ် စကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ။ တၞဟ်န မဂွံပသောင်ပဋိပက္ခတအ်တုဲ နကဵု ဥက္ကဋ္ဌ ဗော်ကေင်ကာဂကူမန် (မွန်လူမျိုးရေးရာအဖွဲ့ချုပ်) နာဲသာနှေင် (နိုင်သာနှင်း) အာဆဵု ကုက္ဍိုပ်သကိုပ်ကရေင် စောတေဝ် (စောတဲ) ပ္ဍဲသ္ၚိဗိုလ်ကရေင်ဂှ်ရ။ အဃောမပ္ညဳပ္ညပ်ဒၟံင်ဂှ် ကရေင်တအ် ပန်ဂစိုတ်ထောအ် နာဲသာနှေင်တုဲ နာဲသာနှေင် ဒးပြဟ်လလုဲအာရ။[၁]

ပ္ဍဲကဵုသၞာံ ၁၉၅၀ ဂှ်ရ ဂိတုဂျူလာင် သတ္တာဟပထမဂှ် က္ဍိုပ်သကိုပ်မန် နာဲင္ၚိုဲသိင်၊ နာဲသိင်မိုင် ကေုာံ ကောန်သ္ဂံင်ဂမၠိုင် ဍိုက်ကၠုင် နကဵုကွဳစက်ဂျေတ် နူဗြဝတဳ မအာကအ်ကြိက်ဂှ် ဒးဒုင်ကၠတ်ပန် ကုဒပ်ပၞာန်ကရေင်တုဲ နာဲင္ၚိုဲသိင် ဒးအာတဲတုဲ တဲညးင္ၚံက်အာ မွဲအာယုက်၊ နာဲဆာန်သိင် (နိုင်ချမ်းစိန်) ဒးအာ ဇိုင်တုဲ ဇုတ်ကဝ်အာ။ ကောန်သဂံင်တၞဟ်မွဲပၠန်ဂှ် မကမ် တေက်ဒး ပ္ဍဲက္ဍိုပ်ရ။ ဟိုတ်နူဒဳပါဲဓလေတ်တုဲ ကွဳစက်ဂှ် ဒတုံစှ်ေအာ မြံင်ရ။ နကဵု လပါ်ဒပ်မန်တအ် ကလေင်ပန်တုဲ ဒပ်ကရေင်တအ်ဂှ် ဒးဒြေပ်ပါဲတိတ်အာရ။[၁] စပ်ကဵု ကိစ္စဏအ်တုဲ နာဲသိင်မိုင် အာဆဵု ကုဥက္ကဋ္ဌကရေင် စောဘဥူၐြဳ ပ္ဍဲဗဟဵုကရေင် မနွံပ္ဍဲတံင်ငူတုဲ စောဘဥူၐြီ စှ်ေကၠုင် ပ္ညဳပ္ညပ်ကီုရ။ ဟိုတ်နူ မန်ကဵုကရေင် ပရေင်ဓဝ်ပတှ်ေ လတူရေင်သကအ်လီုအာတုဲ ၜိုတ်ဂိတုအဝ်ဂေတ်လပါ်စဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ လုပ်ဗတိုက် ဍုင်ကအ်ကြိက်တုဲ ဍုင်ကအ်ကြိက်ဂှ် ဗၟာသီဂွံအာရ။ ဒပ်မန်လေဝ် ပြံင်အာ ဖျေဟ်ဒပ် ပ္ဍဲဗြဝတဳတေအ်ရ။[၁]

၁၉၅၀ ကွာန်ဖလူ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ဗဒိုပ်မန် ပ္ဍဲကအ်ကြိက် ဗၟာသီဂွံအာတုဲ အာဖျေဟ်လဝ် ဗဒိုပ် ပ္ဍဲဗြဝတဳရ။ ကြဴနူဂှ်ညိ နာဲသာန်အံင် (နိုင်စံအောင်) မကော်စ ဗိုလ်မဳခေဝ် (ဗိုလ်မီးခဲ) ကေုာံ ကောန်ဒပ် ၄ တၠ သွက်ဂွံအာ ဗဒိုပ်ကွာန်ပင (လၟုဟ် ပွိုင်ဍုင်ဇြပ်ဗု) အခိင်မစိုပ် ကွာန်ဖလူ (ဖလူးရွာ)ဂှ် ဒပ်ကရေင်တအ် ပန်ဂစိုတ်ထောအ် သီုဖအိုတ်ရ။[၁]

၁၉၈၈ ကျာ်ပိ ကေုာံ ဒေသနာနာ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

သၞာံ ၁၉၇၀ဂမၠိုင်လပါ်အိုတ်ဂှ် နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ တၞဟ်နဂွံ က္လိဂွံဂီုကၠီုဂၠိုင်ညိတုဲ ဗဟဵုဂှ် ပဆုဲစွံ ပ္ဍဲကွာန်ကျာ်ပိရ။ ဗဟဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဖျေဟ်စွံ ပ္ဍဲကျာ်ပိတုဲ ကောန်ဍုင်ကွာန်မန်တအ်လေဝ် ကေတ်ဂီုကၠီု ကုဗော်ဍုင်မန်တၟိတုဲ ပြံင်ကၠုင်ပဒတဴ ပ္ဍဲကျာ်ပိဂှ်ကီုတုဲ ကျာ်ပိဂှ် နူကဵု ဒၞာဲမနွံ သ္ၚိၜါပိမဂှ် ဒှ်ကၠုင် ကွာန်ဇၞော်ဇၞော်မွဲရ။ နကဵု ဗော်ကရေင် ကေအေန်ယူဂှ် ညာတ်ကေတ် ဒဒှ်ရ မန်တအ် လုပ်ၜက်ၜေတ် ပ္ဍဲတိဍာ်ညးတအ်ရ။ ပ္ဍဲပါင်ဂၠံင်လုပ် ကွာန်ကျာ်ပိ နူလပါ်ပယျဵုသေံဂှ် နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ စွံလဝ် ဂိတ်မွဲတုဲ ကောန်ဍုင်သအာင်တအ် လုပ်ကွာန်ကျာ်ပိမ္ဂး ဒးတတ်ဂိတ်မန် ဖအိုတ်ရ။ အရာဏအ်ဂှ် ကရေင်ညာတ်စ ဟွံဂွံတုဲ ကၠုင်ပတူစွံလဝ် လိက်ခတဵုမွဲ မချူလဝ် နကဵု ဘာသာကရေင် ကဵု ဘာသာအေင်္ဂလိက် မဂွံအဓိပ္ပါယ် "ဒေသပကင်ရင်ဂကူကရေင်" ရ။ မွဲလပါ်ဂှ်လေဝ် သၟာဗၞိက်မန်တအ် တတ်အာ ကွာန်ကရေင်မ္ဂး ဒးဒုင်ဗတိုက် ကုဒမၠကရေင်တအ်ဂှ် က္တဵုဒှ်ဒၟံင် မွဲခဏ မွဲခဏရ။ စပ်ကဵု ကိစ္စဏအ်တုဲ နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဟီုကဵု ဗော်ကေအေန်ယူကီုလေဝ် ကမၠောန်ဒမၠကရေင် (ဝါ) ကောန်ပၞာန်ကရေင် မပၠံင်ၜး ဗတိုက်စ သၟာဗၞိက်မန်တအ်ဂှ် ဟွံအောန်စှ်ေအာလးလးရ။ မွဲလပါ်ဂှ်ပၠန် ကွာန်မန်ဂမၠိုင် ညံင်ဂွံနွံ သၟဝ်ပကင်ရင် ကေုာံ ဂီုကၠီု နူကဵု ဒပ်ပၞာန်မန်ဂှ်လေဝ် ဗော်ကေအေန်ယူ ဟွံဒုင်တဲကီုရ။[၂]

သွက်ဂွံ ပသောင်ပြသၞာဂှ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၈ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳဂှ် မွဲအလန်၊ ဂိတုဂျောန်ဂှ်မွဲအလန် ၜိုန်ရ နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ပ္ညဳပ္ညပ် ကုဗော်ကရေင်ကေအေန်ယူကီုလေဝ် ကေတ်တင်တုပ်စိုတ် ရေင်သကအ် ဟွံဂွံရ။[၂]

ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ ၂၄ ဂိတုဂျောန် သၞာံ ၁၉၈၈ ဂှ် ကောန်ပၞာန်မန်ဂမၠိုင် အဃော မတတ်အာ ကွာန်ဝဲစာဖြူ မဒှ်ကွာန်ကရေင် မနွံပ္ဍဲ ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်သၟဝ်ကျာဂှ် ဒးဒုင်ပန် ကုကောန်ပၞာန်ကရေင်တုဲ ဒှ်ပန်ရေင်သကအ်ရ။ အဆက်ဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲဂတဂှ် (ဂျောန် ၂၅) ဒပ်ပၞာန်မန် မနွံ ပ္ဍဲချေဟ်ဍာ်ဂှ် မုဟွံတီမွဲသာ် မွဲတဲဓဝ် ကောန်ပၞာန်ကရေင်လုပ်ကၠုင်တုဲ ဂစိုတ်ထောအ် ကောန်ပၞာန်မန် မနွံပ္ဍဲဒပ်ဂှ် ပိတၠရ။[၂]

ဂိတုဂျောန် ၂၉၊ ၁၉၈၈ ဂှ် ဂကောံသ္ၚိကၟိန် ကောန်ပၞာန်မန် မပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဖာဗြ (ဖားပြရွာ)ဂှ် နကဵုဒပ်ကရေင် လုပ်အာကွာန်တုဲ ဂစိုတ်ထောအ် ကောန်ပၞာန်မန် သကိုပ်ဒပ်ပွိုင်ဍုင်မွဲတၠ၊ ကောန်သ္ဂံင် ၃ တၠ ကေုာံ သမ္ဘာကောန်ပၞာန်မန်မွဲတၠရ။ သ္ၚိကောန်ဂကူမန် ၁၈ မဂှ်လေဝ် စံင်ပလီုထောအ် ဖအိုတ်ကီုရ။ စပ်ကဵု ပဋိပက္ခတအ်ဂှ် နကဵု သွာင် က္ဍိုပ်သကိုပ်တအ် အဃောပ္ညဳပ္ညပ်ဒၟံင် ရေင်သကအ်ဂှ် ကောန်ပၞာန်ကရေင် လုပ်အာသီကေတ်ထောအ် လွဟ် ကေုာံ ဒြပ်ရတ် နူကဵု ကောန်ပၞာန်မန် (၄)တၠတအ်ဏီရ။ စပ်ကဵု ကိစ္စဏအ် ညံင်ဂွံဒှ်ပသောင်ဂှ် နကဵု မၞိဟ်စၞး ဒပ်ပံင်ကောံ၊ မၞိဟ်စၞးမန် ကဆံင် ကေင်ကာ၊ မၞိဟ်စၞးကရေင် ကဆံင်ကေင်ကာ ညံင်ဂွံဒက်ပ္တန် ဂကောံအုပ်ဓုပ် ဒေသကျာ်ပိမွဲဂှ် တုပ်စိုတ်ရ။ ညးစၞးလပါ်မန်ဂှ် ညးအုပ်ကာနာနာ နာဲထေန်၊ ညးစၞးလပါ်ကရေင်ဂှ် ပဒိုဘောယူဖော။ အဃောမပသောင်ဒၟံင် ပြသၞာဂှ်ရ ဂိတုဂျူလာင် ၁၂၊ ၁၉၈၈ ဂှ် ကောန်ပၞာန်ကရေင် ကေအေန်ယူ လုပ်ဗတိုက် ဂိတ်အကံက်မန် မနွံပ္ဍဲ ကွာန်ကျီးအုပ် ပွိုင်ဍုင်ကျာ်မြဟ်တုဲ နကဵု လပါ်ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် သ္ဂံင် ဒးပြဟ်လလုဲအာမွဲတၠ ဒးအာဝပ် ဗွဲမသကာတ်မြဟ်မွဲရ။ လွဟ်သေနာတ်မန်တအ်ဂှ်လေဝ် ကရေင်တအ် သီကေတ်ဏာကီုရ။ ဆက်တုဲ ကောန်ပၞာန်ကရေင်ကေအေန်ယူတအ် ဗက်စံင် သ္ၚိဂကူမန် တုဲထဍေင်ပ္တိတ် ကောန်ဂကူမန် နူကဵုကွာန် မနွံပ္ဍဲ ပွိုင်ဍုင်ရေဝ် လပါ်သၟဝ်ကျာ မပ္တံကဵု နူကဵုကွာန် အဗျော့၊ ခမုံ၊ ကျောက်တိုင် တအ်ရ။ ပ္ဍဲကွာန်တအ်ဂှ် ဂကူကရေင် ပဒတဴဂၠိုင်ရ။ ပါဲနူဂှ်တုဲ ကွာန်မန် မနွံပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်လှာဒကှ်ဂမၠိုင်လေဝ် ညံင်ဂွံတိတ်ထောအ် နူကဵုဒေသဂှ် သီုဖအိုတ်ဂှ် နကဵု ကရေင် ဘပဠကၠုင် ဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ကီုရ။[၂]

ဟိုတ်နူ အကာဲအရာဏအ်တုဲ ပ္ဍဲဒေသဗဟဵု မနွံပ္ဍဲကျာ်ပိဂှ် နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိကီု သီုကဵု နကဵု လပါ်ကရေင် ကေအေန်ယူ ပြေင်ရေင်လဝ်ပၞာန် ဒှ်ဒၟံင်ဒတုဲ သီုၜါလပါ်ရ။ ညံင်ပဋိပက္ခဂှ် ဂွံဒေါအ်ၜိုဟ်အာဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာင် ၁၈-၁၉ ဂှ် ပ္ညဳပ္ညပ် ကုညးဇၞော်ကရေင် ဒေသကျာ်ပိကီုလေဝ် ဟွံက္လိဂွံ ပရေင်ၜိုဟ်လလမ်ရ။ ဂျူလာင် ၂၁ ဂှ် နကဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ ခရိုင်မတ်မလီု ကဵု ကရေင်ကေအေန်ယူ ခရိုင်ဒူပလာယာ ဆက်ပ္ညဳပ္ညပ် ရေင်သကအ်ပၠန်ရ။ ပ္ဍဲကဵု ပရေင်ပညဳပညပ်ဂှ် က္လိဂွံ တင်လတုပ်စိုတ် စတမ်နူ ဂျူလာင် ၂၁ ဂှ်တုဲ ဒပ်မဖျေဟ်လဝ် ပ္ဍဲကွာန်ကျာ်ပိ သီုၜါလပါ် ညံင်ဂွံဆုတ်နုက်တိတ် နူကွာန်ကျာ်ပိ၊ ဂျူလာင် ၂၂ သကိုပ်ဒပ်ၜါလပါ် ညံင်ဂွံဆဵုရေင်သကအ်၊ ဂျူလာင် ၂၃ ဂှ် ဒၞာဲမစၟတ်သမ္တီလဝ်ဂှ် ဒပ်သီုၜါလပါ် ညံင်ဂွံစိုပ် သ္ၚောဲခြာ အာရေင်သကအ်ရ။ ၜိုန်ရ က္လိဂွံလဝ် တင်လတုပ်စိုတ် ဗီုဂှ် သီုၜါလပါ် ထ္ပက်လဝ် စၟတ်တဲကီုလေဝ် ဂျူလာင် ၂၃ အခိင်ဂယးပြဟ်ဂှ် သကိုပ်ဒပ်ကရေင် ပဒိုဘောယူဖော ကဵုအမိင် ကုကောန်ရဲဇကု လုပ်ဗတိုက်ဒပ်မန်ရ။ နကဵု လပါ်မန်လေဝ် က္လေင်ဗတိုက် သီုၜါလပါ် နကဵု ဒြဟတ်ပၞာန် မွဲလ္ၚီပြင်ပြင် နကဵု လွဟ်ဇၞော်ဇၞော် လွဟ်ဍောတ်ဍောတ် ဒှ်ပေါဲဗတိုက် ရေင်သကအ်ရ။ ကောန်ဂကူမန်တအ်လေဝ် ဗီုညးကဵုညး ဒၞာဲညးမလုပ်ဗိုင်မာန်ဂှ် လုပ်ဗိုင်။ လပါ်ကရေင်လေဝ် ပ္ဍဲဂျူလာင် ၁၆ ဂှ် နကဵုဒပ်ပၞာန်ကောန်မာန်ဒဝ်ကရေင် ဍိုက်ဗတိုက်ကၠုင် လပါ်ဗဟဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိရ။ ဒပ်ပၞာန်ညးဗြဴမန် မကေတ်လဝ် ဂီုကၠီု ဌာနဗဟဵုဂှ် ကဵု ကောန်ပၞာန်တြုဟ်မန်တအ် ဒုင်ဗတိုက် ကဵုဒပ်ပၞာန်ကောန်မာန်ဒဝ်ကရေင် နူဂယး စဵုကဵု တ္ၚဲသဝ် ကရေင်လုပ်သီကေတ် ဗဟဵုဟွံမာန်တုဲ ဒးဆုတ်တိတ်အာရ။ ဂျူလာင် ၁၉ ဂှ် ဥက္ကဋ္ဌ မဒတ စောမော်ရယ် ကၠုင်ပ္ညဳပ္ညပ် ကုဥက္ကဋ္ဌ ဗော်ဍုင်မန်တၟိတုဲ ပေါဲဗတိုက်ဂှ် ဒေါအ်အာရ။ လပါ်မန်ဂှ် ကောန်ပၞာန်ကီု သီုမၞိဟ်အရီု သီုဖအိုတ် ဒးပြဟ်လလုဲအာ မၞိဟ် ၂၀ တၠ။ လွဟ်လက်နက် မန်မပ္ကောံလဝ် သၞာံဗွဲမလအ်ဂှ်လေဝ် ဒးစကာ ပ္ဍဲပေါဲဗတိုက်ဂှ်တုဲ ကြပ်အိုတ်အာကီုရ။ စတမ်နူဂှ်တုဲ မန်ကဵု ကရေင် က္လိဂွံ တင်လတုပ်စိုတ် ဒေသကျာ်ပိ ကဵု ဒေသဒဵုထောင် ကွာန်မန် ၂၄ ကွာန်ဂှ် ဆက်ပကင်ရင်အာ နဒဒှ် ပရေင်ပံင်တောဲပကင်ရင်၊ ကွာန်မန် မနွံ ပ္ဍဲဒေသပွိုင်ဍုင်ရေဝ်၊ ကျာ်မြဟ်၊ ကအ်ကြိက်ဂှ် ဒှ်တိဍာ်ဗော်ဍုင်မန်တၟိ မပကင်ရင်ရ။[၂]

၂၀၁၆၊ သေပ်တေမ္ဗါ ဍာ်ဗု၊ တၞင်သဳ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

သၞာံ ၂၀၁၆ ဂိတုသေပ်တေမ္ဗာ ၈ဂှ် ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေင် (ကေအေန်ယူ) ကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဒှ်ပေါဲဗတိုက် ရေင်သကအ် ဗဒါဲကွာန်(သဲချောင်ဖျား) ဂကောံကွာန်အလယ်စခန်း ပွိုင်ဍုင်ဍာ်ဗု၊ ရးတၞင်သဳ။ ပ္ဍဲပေါဲဗတိုက်ဂှ် သ္ၚိရဲကွာန်သဲချောင်း ပိမ လီုအာရ။ ကြဴနူ မဒှ် ပေါဲဗတိုက် ရေင်သကအ်တုဲ ပ္ဍဲသေပ်တေမ္ဗာ ၉ ဂှ် သွက်ဂွံ ပသောင်ပြသၞာဂှ် ညံင်ပြသၞာဂှ် ဟွံဂွံဆက်ဇၞော်တိုန်တုဲ နကဵုဗော်ဍုင်မန် နာဲအံင်မ္ၚဵု က္ဍိုက်ပ်တုဲ အာဆဵုကဵု ညးတာလျိုင် ကေအေန်ယူ ပ္ဍဲဍုင်ကျာ်ပိ ပဒိုဝင်းခိုင် တုဲ က္လိဂွံအာ ပရေင်တုပ်စိုတ်ရေင်သကအ် ဗွဲကြဴ ညံင်ဟွံဂွံဒှ်ပဋိပက္ခရေင်သကအ်ပၠန်ရ။[၃]

၂၀၁၈၊ မာတ်၊ ဍာ်ဗု၊ တၞင်သဳ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

သၞာံ ၂၀၁၈ ဂိတုမာတ် ၄ ဂှ် နကဵု ဒပ်ပၞာန်ကရေင် ဒပ်မဟာ (၄) ခရိုင်ထဝါဲ လုပ်ကၠုင်ရပ် ကောန်ကွာန်မန် ၜိုတ် ၄၀ တၠ နူကွာန်(အလယ်စခန်း) ပွိုင်ဍုင်ဍာ်ဗု၊ ရးတၞင်သဳတုဲ နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဂွံတီကေတ်တုဲ ဗက်အာတုဲ ဒှ်ပေါဲဗတိုက် ရေင်သကအ်ၜိုတ် ၁၀ မိနေတ်ရ။ ဟိုတ်နူ ဒပ်ပၞာန် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဗက်ကၠုင်တုဲ ကောန်ကွာန်မန် ၜိုတ် ၄၀ တၠ မဒးဒုင်ရပ်လဝ်တအ်ဂှ် ကရေင်တအ် က္လေင်ဗလးကဵုပၠန်ရ။ စပ်ကဵု ကိစ္စဏအ် နူကဵု ဌာနပရိုင် RFA သၟာန် ညးတာလျိုင် ဒပ်မဟာ (၄) ပဒိုစောဝင်းခိုင်တုဲ နကဵု ပဒိုစောဝင်းခိုင် ဟီု နကဵုညးတအ် ဟွံဂွံရပ်လဝ် ညးဍုင်ကွာန်မန်တအ်ရ။[၄]

၂၀၁၉ အံက်တဝ်ဗါ ၁၇ ရေဝ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

သၞာံ ၂၀၁၉ ဂိတုအံက်တဝ်ဗါ ၁၇ ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ကရေင် ကေအေန်ယူ လုပ်ပန် ဒပ်ပၞာန်မန် ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲ ၜါဒၞာဲ ပ္ဍဲကြုင်မြာင် (ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်)ဂှ် အခိင်နူဂယး ၄ နာဍဳ၊ ပ္ဍဲဗလးဒုန်ဖါ် (ဒေသကျာ်ပိ) ဂှ် အခိင်နူဂယး ၜိုတ် ၅ နာဍဳ။ လုပ်ပန်တုဲ တိတ်အာ လွာဲဂှ်။ သ္ဂံင်ဗော်ဍုင်မန်တၟိ မနွံကဆံင်ဗိုလ် မွဲတၠ ဒးပြဟ်လလုဲအာရ။ ကာလဌာနပရိုင် RFA Burmese ဆက်သၟာန် ညးတာလျိုင်ကရေင် ဒပ်မဟာ(၆) ပဒိုစောအယ်ဒါး ဟီု ဟိုတ်နူ ကောန်ပၞာန်မန် ဖျေဟ်ထောအ် အလာံညးတအ် ပ္ဍဲဗဒိုပ်ညးတအ်တုဲ ညးတအ်အာပန်ရ။ ဆဂး ကိစ္စဂှ် နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ တးပါဲပေင်ပေင်ရ။ နကဵု ကေအေန်ယူဂှ် သက်သက် လုပ်ပန် ဗဒိုပ်မန်ရ။[၅]

၂၀၂၃ ဨပြဳ ၂၉ ဘုတ်ပြင်၊ တၞင်သဳ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

သွက်ဂွံ ချပ်ဂၞန် ပရေင်ပံင်တောဲ ကမၠောန်ပၠဂတး ဂးတုဲနူကဵု ဗိုလ်ဇၞော် စောဘွဲ့မှူး တမ်ဒပ် ၁၁၊ ဒပ်မဟာ (၄) ဗော်ကေအေန်ယူ ကော်ဘိက် ညးတာလျိုင် တမ်ဒပ် (၃) ဒပ်ဒေသရးတၞင်သဳ ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန် ရ။

ညးလျိုင်ဒပ် နာဲတၟအ်ဆာန် ကေုာံ ကောန်သ္ဂံင် ၁၁ တၠ ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ ဨပြဳ ၂၉၊ ၂၀၂၃ ဂှ် အာဆဵု ကုဒပ်ဗော်ကေအေန်ယူ တမ်ဒပ် ၁၁ ဂှ်ရ။[၆] ကြဴနူ မဆဵုဂဗ ဓရီုကျာ ပရေင်ကမၠောန်ဂမၠိုင်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုဨပြဳ ၃၀ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ် အခိင်ဂယး ၆း၅၀ အဃောမစဴကၠုင်နူ ကောံဓရီုဂှ် ပ္ဍဲကဵုဂၠံင် ဗဒါဲဒၞာဲ ၂၃ တိုင်၊ ခရိုင်ဗိက် ပွိုင်ဍုင်ဘုတ်ပြင်ဂှ် ဒးဒုင်ကၠတ်ပန် ကုဒပ်ကရေင်ဗော်ကေအေန်ယူ ဒပ်မဟာ (၄)၊ တမ်ဒပ် (၁၁) ဂှ်တုဲ နူကဵု ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန် သကိုပ်ဒပ်ကရေက် မွဲတၠ၊ ကဵု ကောန်ဒပ်မွဲတၠ ဒးပြဟ်လလုဲအာရ။[၆] လွဟ်မနွံ ပ္ဍဲသကိုပ်ဒပ်ကရေက် ကဵု ကောန်ဒပ်ဂှ် လွဟ်357 မွဲဒကိုအ် ကဵု M-16(1) မွဲဒကိုအ် ကေုာံ ဗုမ်တဲ ကေုာံ မကမ်ဂမၠိုင် ဒးဒုင်သီဏာကီုရ။[၆] ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ရ အတိုင်မဆိင်လဝ် ကုနာဲတၟအ်ဆာန်ဂှ်[၇] နာဲမန်တိင် ကေုာံ ကောန်သဂံင် ၄ တၠ နကဵုကယျိုင်ကောန်ကွာန် ကၠုင်ပလံင်လွဟ် ကုနာဲတၟအ်ဆာန်တအ်ဂှ်လေဝ် စိုပ်ဗဒါဲ ကွာန်ကအ်ဟံသာ၊ ပွိုင်ဍုင်ဘုတ်ပြင်ဂှ် ဒးဒုင်ဗိုင်ရပ် ကုဒပ်ကရေင် ဒပ်မဟာ၄ ဂှ်ပၠန်တုဲ လွဟ်မပါကၠုင် သီုဖအိုတ် ၆ ဇကိုအ် M-16 ၂ ဒကိုအ်၊ HK-16 ၂ ဒကိုအ် ကေုာံ သေနာတ်ဇမၠေအ်ခဍပ် ၂ ဇကိုအ်တအ်ဂှ် ဒးဒုင်သီကေတ်ပၠန်ရ။[၆]

နာဲတၟအ်ဆာန် ကေုာံ ကောန်သ္ဂံင်သၟေဟ် ၉ တၠတအ်ဂှ် စိုပ်ဗဒါဲကွာန် ပြည်ကြီးမဏ္ဍိုင် (ဗဒါဲၜိုတ် ၂၆ တိုင်)၊ အခိင်လဒေါဝ်တ္ၚဲ ၁၂း၀၀ ဂှ် ဒးဒုင်ပန် ကဵုဒပ်ကရေင်ဗော်ကေအေန်ယူ ဒပ်မဟာ (၄)၊ တမ်ဒပ် (၁၁) မွဲဝါပၠန်ရ။ ညးမဒဳကွဳစက် ကောန်ကွာန်မွဲတၠ ကဵု ကောန်သ္ဂံင်မွဲ ဒးဒုင်ပြဟ်လလုဲအာပၠန်တုဲ လွဟ် AK–16 မွဲဒကိုဟ် မနွံ ပ္ဍဲကောန်သ္ဂံင်ဂှ်လေဝ် ဒးဆောမ်လေင်အာကီုရ။ ဂိတုမေ ၃၊ ၂၀၂၃ ဂှ် နာဲတၟအ်ဆာန် ကဵု ကောန်သ္ဂံင်ပိတၠဟေင် က္လေင်စိုပ်ကၠုင် ဒပ်ဇကုတုဲ သ္ဂံင်သၟေဟ် ၅ တၠဂှ် အဆက်ပိုတ်ကၠေအ်ဒၟံင်တုဲ ပြဟ်လလုဲအာရဟာ၊ ဟွံသေင်မ္ဂး ဒးဒုင်ရပ် ကုဒပ်ကရေင်တအ်ဟာဂှ် နကဵု ဒပ်ဟွံဂွံတီကေတ်ကၠးကၠးရ။[၆] ဂိတုမေ ၈၊ ၂၀၂၃ ဂှ် ဟိုတ်နူပေင်ထပှ်တ္ၚဲ ကုညးမကၠေအ်ဒၟံင်တအ်လေဝ် ဟွံကလိဂွံပရိုင်တုဲ နကဵု ဒပ်ဏအ် ကၠောန်ပကုသိုလ် ဗှ်လိက်အမိင် သွက်သ္ဂံင်မပြဟ်လလုဲ သီုဖအိုတ် (၈) တၠ မတွဟ်ဂး နာဲရက်၊ နာဲဇျာဲ၊ နာဲအံင်မန်၊ နာဲတေန်၊ နာဲဆာန်နန်၊ နာဲဆာန်ဍုင်၊ နာဲဗညာ၊ နာဲနာင် တအ်ရ။[၈]


နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

  1. ၁.၀ ၁.၁ ၁.၂ ၁.၃ ဟံသာ, နိုင် (၂၀၁၄). မွန်အမျိုးသားလွတ်မြောက်မှု တော်လှန်ရေးဖြစ်စဉ်သမိုင်း. ရန်ကုန်: ပန်းဝေဝေစာပေ၊, ၇၃-၇၄။ 
  2. ၂.၀ ၂.၁ ၂.၂ ၂.၃ ၂.၄ ဟံသာ, နိုင် (၂၀၁၄). မွန်အမျိုးသားလွတ်မြောက်မှု တော်လှန်ရေးဖြစ်စဉ်သမိုင်း. ရန်ကုန်: ပန်းဝေဝေစာပေ၊, ၁၆၆-၁၆၉။ 
  3. နိုင်ကွန်းအိန်။ "ကရင် နဲ့ မွန်တိုက်ပွဲ ညှိနှိုင်းဖြေရှင်း"၊ VOA News၊ September 11, 2016။ "စက်တင်ဘာ(၈)ရက်နေ့တုန်းက တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၊ရေဖြူမြို့နယ် အလယ်စခန်းကျေးရွာအုပ်စု သဲချောင်း ဖျားကျေးရွာအနီးမှာ ဒေသတွင်းအခြေချနေတဲ့ မွန်ပြည်သစ်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) တပ်ဖွဲ့ဝင်တို့ဟာ နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုပြဿနာကြောင့် တိုက်ပွဲငယ်တခုဖြစ်ပွါးခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုဖြစ်ပွါးခဲ့တဲ့တိုက်ပွဲမှာ သဲချောင်းကျေးရွာဒေသခံတွေရဲ့နေအိမ်(၃)လုံးခန့် ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ပေမယ့် ရွာသားတွေအပါအဝင် နှစ်ဘက်တပ်ဖွဲ့တွေထိခိုက်မှုတော့မရှိဘူးလို့ဒေသခံတွေကဆိုပါတယ်။" 
  4. "မွန်ပြည်သစ်နဲ့ ကေအန်ယူ ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပွား"၊ RFA News၊ March 4, 2018။ "အလယ်စခန်းကျေးရွာက ရွာသား ၄၀လောက်ကို ဖမ်းထားတယ်ကြားလို့ လိုက်ကြည့်ရာကနေ ၁၀ မိနစ်လောက် ပစ်ခတ်မှုဖြစ်သွားတာလို့ မွန်ပြည်သစ်ပါတီ ထားဝယ်ခရိုင် ဆက်ဆံရေးရုံး တာဝန်ရှိသူတစ်ဦး နိုင်ဉာဏ်ထွန်း က ပြောပါတယ်။ (...) ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး ကေအန်ယူတပ်မဟာ (၄) ထားဝယ်ခရိုင် ဆက်ဆံရေးရုံး တာဝန်ခံ ပဒိုစောဝင်းခိုင် က အောက်ခြေတပ်တွေ ပစ်ခတ်မှုဖြစ်တာကို ကြားသိရပြီး အခြေအနေအသေးစိတ်ကို စုံစမ်းနေဆဲဖြစ်တယ် လို့ ပြောပါတယ်။ နှစ်ဖက်ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပွားပြီးနောက်မှာ ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ ရွာသား ၄၀လောက် ပြန်လွတ်လာ ပြီဖြစ်ပြီး အဲဒီရွာသားတွေ ပြောပြချက်အရ ကေအန်ယူက ဖမ်းဆီးထားတာဖြစ်ကြောင်း သိရတယ် လို့ နိုင်ဉာဏ်ထွန်း က ပြောပါတယ်။ မနေ့ ညနေပိုင်းက ကရင်လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တစ်ခုက ရေဖြူမြို့နယ် အလယ်စခန်းကျေးရွာသား ၄၀ လောက်ကို ဖမ်းဆီးခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ အမည်မဖော်လိုတဲ့ ရွာသားတစ်ဦး က ပြောပါတယ်။" 
  5. နိုင်ကွန်းအိန်။ "KNU နဲ့ မိနစ်ပိုင်းတိုက်ပွဲမှာ မွန်ပြည်သစ် အရာရှိတစ်ဦး ကျဆုံး"၊ RFA Burmese News၊ October 17, 2019။ "ကရင်နဲ့ မွန်ပြည်နယ်အစပ် မရမ်းချောင်အနီးနဲ့ ဘုရားသုံးဆူအနီးမှာ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး KNU နဲ့ မွန်ပြည်သစ်ပါတီ NMSP တို့ ဒီကနေ့ ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပွားခဲ့ရာမှာ မွန်ပြည်သစ်ပါတီဘက်က အရာရှိတစ်ဦး ကျဆုံးခဲ့ပါတယ်။ RFA သတင်းထောက် ကိုနေမျိုးထွန်း က တင်ပြထားပါတယ်။" 
  6. ၆.၀ ၆.၁ ၆.၂ ၆.၃ ၆.၄ "" လိက်လလောင်တြး တင်တုပ်စိုတ် သွက်သ္ဂောအ် ပံင်တောဲ လုပ်ပေါဲဗတိုက် ကရောမ် ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန် (MSDF)"၊ Open၊ May 4, 2023။ "မွန်ပြည် ကာကွယ်ရေးတပ် (MSDF)၊ တနင်္သာရီဒေသတပ်၊ တပ်ရင်း (၃) အား ကရင်အမျိုးသား အစည်းအရုံး (KNU / KNLA)၊ တပ်မဟာ (၄)၊ တပ်ရင်း (၁၁) မှ ချောင်းမြောင်း ပစ်ခတ်၍ လက်နက်များ လုယူခဲ့သည့် ဖြစ်စဥ်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ထုတ်ပြန်ချက် ရက်စွဲ ။ ။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလ (၄) ရက်။ စာအမှတ် ။ ။ MSDF/006/2023 မွန်ပြည် ကာကွယ်ရေးတပ် (MSDF) သည် မွန်ပြည်သူလူထုများ လိုလားချက်ဖြစ်သော စစ်အာဏာရှင် (အာဏာရှင်စနစ် အမျိုးမျိုး) ချေမှုန်း ပျက်သုဉ်းရေးနှင့် ဖယ်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီစနစ် ပေါ်ပေါက်ရေးအတွက် လက်နက်ကိုင် လမ်းစဥ်ဖြင့် တွန်းလှန် တော်လှန်နေသော အဖွဲ့အစည်း တစ်ရပ် ဖြစ်ပါသည်။ ထိုအပြင် နွေဦး တော်လှန်ရေးတွင် အတူတကွ တိုက်ပွဲ ဝင်နိုင်ရန်အတွက် မွန် လက်နက်ကိုင် များကိုလည်း ပြန်လည် စုစည်းထားသော တပ် တစ်တပ်လည်း ဖြစ်ပါသည်။ အကြမ်းဖက် စစ်အာဏာရှင်စနစ် ကျရှံးရေးအတွက် မိမိတို့နှင့် ဘုံရည်မှန်းချက် ပန်းတိုင်တူညီသော မိတ်ဖက် အဖွဲ့စည်းများနှင့် လက်တွဲပြီး စစ်အာဏာရှင်အား အမြစ်ပြတ် ချေမှုန်းရန် ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်ပြီး လုပ်ဆောင်နေသော မွန် လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေး အဖွဲ့အစည်း တစ်ရပ် ဖြစ်ပါသည်။ ယခု ဖြစ်စဥ်မှာ - မွန်ပြည် ကာကွယ်ရေးတပ် (MSDF)၊ တနင်္သာရီဒေသတပ်၊ တပ်ရင်း (၃) တာဝန်ခံ နိုင်တမော့ချမ်း ဦးဆောင်သော အဖွဲ့သည် တော်လှန်ရေးတွင် အတူတကွ လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် (၂၉-၄-၂၀၂၃) ရက်နေ့တွင် ကရင်အမျိုးသား အစည်းအရုံး (KNU / KNLA)၊ တပ်မဟာ (၄)၊ တပ်ရင်း (၁၁) မှ ဗိုလ်ကြီး စောဘွဲ့မှူးနှင့် တာဝန်ရှိသူများအား သွားရောက်တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။ ထိုသို့ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီးအပြန် (၃၀-၄-၂၀၂၃) ရက် စနေနေ့ နံနက် (၆း၅၀) အချိန်တွင် (KNU / KNLA)၊ တပ်မဟာ (၄)၊ တပ်ရင်း (၁၁) မှ ရဲဘော်များက တနင်္သာရီဒေသ၊ မြိတ်ခရိုင်၊ ဘုတ်ပြင်းမြို့နယ် (ခန့်မှန်း မိုင်တိုင် - ၂၃) တွင် ချောင်းမြောင်း ပစ်ခတ်ခဲ့သည့်အတွက် မွန်ပြည် ကာကွယ်ရေးတပ် (MSDF) မှ တပ်ခွဲမှူးနှင့် တပ်သား (၁) ဦး ကျဆုံးခဲ့သည်။ တပ်ခွဲမှူးနှင့် တပ်သား (၁) ဦးတွင် ပါလာသော (357) စုံလည် (၁) လက်၊ M -16 (၁) လက်နှင့် လက်ပစ်ဗုံးများ ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ ထိုနေ့ နံနက်တွင် ဘုတ်ပြင်းမြို့နယ်၊ ကော့ဟံသာ အနီးတွင် နိုင်တမော့ချမ်း တို့အား လက်နက် လာရောက် ပို့ဆောင်သော နိုင်မွန်သိမ်း တပ်ဖွဲ့မှ ရဲဘော် (၄) ဦး ယူဆောင်လာသော (M - 16) သေနက် (၂) လက်၊ (HK - 16) သေနက် (၂) လက် နှင့် Shot Gun ခေါက်ချိုး (၂) လက်ကိုလည်း (KNU / KNLA)၊ တပ်မဟာ (၄)၊ တပ်ရင်း (၁၁) တပ်ဖွဲ့ဝင်များမှ လမ်းတွင် တားဆီးပြီး လက်နက် (၆) လက်ကို ထပ်မံ သိမ်းယူခဲ့သည်။ ထိုသို့ ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပြီးနောက် လွတ်မြောက်သွားသော မွန်ပြည် ကာကွယ်ရေးတပ် (MSDF) တနင်္သာရီ ဒေသတပ်၊ တပ်ရင်း (၃) တာဝန်ခံ နိုင်တမော့ချမ်းနှင့် ရဲဘော် (၉) ဦးသည် ပြည်ကြီးမဏ္ဍိုင် ရွာအနီး (ခန့်မှန်း မိုင်တိုင် - ၂၆) နေ့လည် (၁၂:၀၀) နာရီခန့်တွင် (KNU / KNLA)၊ တပ်မဟာ (၄)၊ တပ်ရင်း (၁၁) မှ ဒုတိယ အကြိမ် ထပ်မံ ချောင်းမြောင်း ပစ်ခတ် ခံရပြီးနောက် အရပ်သား ယာဥ်မောင်း (၁) ဦးနှင့် ရဲဘော် (၁) ဦး ကျဆုံးခဲ့ပြီး တပ်သား (၁) ဦးတွင် ပါလာသော (AK – 16) သေနက် (၁) လက် ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ တာဝန်ခံ နိုင်တမော့ချမ်းနှင့် ရဲဘော် (၃) ဦးသည် အသက်ဘေးမှ ထပ်မံ လွတ်မြောက်ခဲ့ပြီး (၃-၅-၂၀၂၃) ရက်နေ့တွင် မိခင်တပ်ရင်းသို့ ပြန်လည် ရောက်ရှိလာပြီး တာဝန်ရှိသူများနှင့် အဆက်သွယ် ရယူကာ ဖြစ်ပွားခဲ့သော ဖြစ်စဥ်များကို သတင်း ပေးပို့ခဲ့သည်။ လက်ရှိ အချိန်ထိ တပ်ဖွဲ့ဝင် (၅) ဦးနှင့်အတူ လက်နက်များ ပျောက်ဆုံးနေပြီး ရဲဘော်များ အသက်ဘေးမှ လွတ်မြောက်ခြင်း ရှိ / မရှိ ကို အတည် မပြုနိုင်ခြင်း မရှိသေးပါ။ ယင်းဖြစ်စဥ်မှာ တော်လှန်ရေးတွင် အတူတကွ လုပ်ကိုင်နေသော လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် အချင်းချင်း ကူညီ ဖေးမမှု မရှိဘဲ လုပ်ကြံ သတ်ဖြတ်ပြီး လက်နက်များ လုယူခဲ့သည့် လုပ်ရပ်အပေါ် မွန်ပြည် ကာကွယ်ရေးတပ် (MSDF) များစွာ နားမလည်နိုင် ဖြစ်ရပါသည်။ ၎င်း လုပ်ရပ်နှင် ပတ်သက်ပြီး သက်ဆိုင်ရာ ကရင်အမျိုးသား အစည်းအရုံး (KNU / KNLA) မှ တာဝန်ရှိသူများက တပ်မဟာ (၄)၊ တပ်ရင်း (၁၁) မှ တာဝန်ရှိသူများနှင့် ကျူးလွန်ခဲ့သော တပ်ဖွဲ့ဝင်များအား စုံစမ်း စိစစ်ပြီး အမြန်ဆုံး ထိရောက်စွာ အရေးယူ ဆောင်ရွက်ပေးရန် အသိပေး ထုတ်ပြန် အပ်ပါသည်။ မွန်ပြည် ကာကွယ်ရေးတပ် (MSDF) နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး ဦးဆောင် ကော်မတီ" 
  7. "KNUတပ်မဟာ(၄)ကဗိုလ်ကြီးနဲ့သွားတွေ့ခဲ့တဲ့ မွန်ပြည်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေပစ်ခတ်ခံရ၊ လေးဦး သေဆုံး ၊ငါးဦးပျောက်ဆုံးနေ"၊ Open၊ May 4, 2023။ "“အဲဒီနေ့မှာပဲချိန်းထားကြတာ၊ နိုင်တမော့ချမ်းပြန်ရင် လက်နက်တွေ ယူသွားဖို့ပေါ့၊ ကျွန်တော်တို့ MSDF အဖွဲ့ကပဲ၊ နိုင်မွန်သိမ်းတပ်ဖွဲ့ကရဲဘော်လေးဦးက နိုင်တမော့ချမ်းဆီကို သေနတ်လာပို့တာ၊ နိုင်တမော့ချမ်းက ဒီဘက်ကို ပြန် ဆင်းလာမှာ ဆိုတော့လေ၊ အဲဒါလာပို့တာ လမ်းမှာ KNU/KNLA ဘက်ကပဲ လက်နက်တွေကို သိမ်းလိုက်တယ်၊ လူကို ဘာမှ မလုပ်ဘဲ ပြန်လွှတ်လိုက်တယ်” လို့ MSDF မြောက်ပိုင်းတာဝန်ခံက ပြောပါတယ်။" 
  8. "" ပကုသိုလ် သဂံင်ပြဟ်လလုဲ"၊ Open၊ May 9, 2023။ "၀၈/၀၅/၂၀၂၃ ကဍိုပ်သကိုပ် ဒပ်စဵုဒၞာဍုင်မန်(MSDF)တအ် အာသပကုသဵုကု သဂံင်ပြဟ်လလုဲအာ ပဍဲဒပ်ဒေသရးတၞင်သဳ(ပစောပ်)တအ်တုဲ ထံက်ပင် အိန်ထံင်ကောန်ဇာတ်သဂံင်ပြဟ်လလုဲ မွဲအိန်ထံင် ၁၅၀၀၀ ၜါတ် (မွဲလက်မသုန် လၚီၜါတ်)"