ဗော်ဍုင်မန်တၟိ
| ဗော်ဍုင်မန်တၟိ | |
|---|---|
 | |
| ဥက္ကဋ္ဌဇၞော်ဗော် | နာဲဟံသာ |
| ဒုဥက္ကဋ္ဌဇၞော်ဗော် | နာဲအံင်မေန် |
| ညးအုပ်ကာနာနာ | နာဲဇဲယ |
| ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ | နာဲဝေန်လှ |
| ကမ္မတဳကေင်ကာ | နာဲအေမန် |
| ဂမြဴ | ဍုင်မန်ဇေတ်ဇေတ် မန်ဒးကေတ် |
| ဒွက် | ရးနိဂီု |
| မဒက်ပတန် | 20 July 1958 |
| ဂဥုပ်ဌာန | ဗဟဵု၊ ဒေသကၞောတ်ၜဳရေဝ် |
| သဘဴဓရ် ပရေင်ဍုင်ကွာန် | သွက်ဂွံဒက်ပတန် ဍုင်မန်တၟိ မနွံအခေါင်ဂကူမန် |
|
| |
ဗော်ဍုင်မန်တၟိ (အၚ်္ဂလိက်: New Mon State Party, ဗၟာ: မွန်ပြည်သစ်ပါတီ) ဂှ် ဒှ်ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန် မကၠောန် သွက်အခေါင်ဂကူမန် ဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုင် နကဵုဗွဲမဗၠးၜး၊ မနွံကဵု ဒပ်ပၞာန် မကော်ဂး ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန် ရ။ ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ဒက်ပ္တန်လဝ် နကဵု နာဲယှိုဲကျေန် ပ္ဍဲ ဂိတုဂျူလာင် သၞာံ ၁၉၅၈ ကြဴနူ ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် ပ္အပ်ထောအ်လွဟ် ကုအလဵုအသဳဗၟာတုဲရ။[၁] တင်ရန်တၟအ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ပ္ဍဲအခိင် မစဒက်ပ္တန်ဗော်တအ်ကီု သီုကဵု သၞာံဗွဲကြဴတၟာလအ်ဂှ် သွက်ဂွံဒက်ပ္တန် ဍုင်သၠးပွးဂကူမန် ယဝ်ရ အလဵုအသဳဗၟာ ဟွံတုပ်စိုတ် ဒုင်တဲ သၞောတ်ဍုင်ပံင်ကောံ ကောန်သွောန်ဒရိက် မနွံကဵု ဍုင်အခေါင်ပကင်ရင်အပိုင် ပေင်င် ကေုာံ အခေါင်ပတန်သၞောဝ်ဇကုကဵုဇကုရ။ [၂] ပ္ဍဲအခိင်လၟုဟ် တင်ရန်တၟအ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် သွက်ဂွံ ဒက်ပ္တန် ဍုင်မန် မနွံကု အခေါင်ပကင်ရင်အပိုင် ပေင်င် ကေုာံ အခေါင်ပတန်သၞောဝ်ဇကုကဵုဇကု အပ္ဍဲသၞောတ်ဖေဝ်ဒရေဝ် ကရောမ် ကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံဗၟာရ။
ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ပါဲနူ သွာင်ပရေင်ပၞာန်တုဲ သွာင်ပရေင်ထတ်ယုက်၊ ပရေင်ပညာ ကေုာံ ရုင်သၞောဝ်ဓဝ်တအ်လေဝ် နွံဒၟံင်ကီုရ။ ရုင်ဗဟဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် နွံပ္ဍဲဒေသကၞောတ်ၜဳရေဝ်၊ အဓိက တိဍာ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ မပကင်ရင်ဒၟံင်ဂှ် နွံပိခရိုင်၊ ခရိုင်သဓီု၊ ခရိုင်မတ်မလီု ကေုာံ ခရိုင်ထဝါဲရ။
ညးတာလျိုင်ဂမၠိုင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ကမ္မတဳရေင်တၠုင် ကေင်ကာဗဟဵု ၁၁[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
- နာဲဟံသာ (ဥက္ကဋ္ဌ ဗဟဵု)
- နာဲအံင်မေန် (ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဗဟဵု)
- နာဲဇဲယ (ညးအုပ်ကာနာနာ ဗဟဵု)
- နာဲဝေန်လှ (ဖက်ဆော ညးအုပ်ကာနာနာဗဟဵု)
- နာဲဨမန်
- နာဲလျးဂကူ
- နာဲဗညာလဴ
- နာဲအံင်မ္ၚဵု
- နာဲဗညာမသာန်
- မိသာဍာ
- ဗညာဆာန်နန် (ဒုသ္ကိုပ်ပၞာန်)
ကမ္မတဳဗဟဵုပေင်ပေင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
- နာဲယက္ခ
- သကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် ဟံသာ (ခဍအ်)
- သကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် ဆာန်လောန်
- နာဲဗၠဲရတ်
- နာဲဨက
- ဒုသကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် မည
- သကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် စၠန်ထဝ်
- နာဲထဝ်ရတ်
- နာဲကျဳသာန်
- နာဲသိုက်ဆာန်ထဝ်
- ဒုသ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် သဳရိနန်
- နာဲကောန်သိုက်
- နာဲဗညာမသာန်
- နာဲခေန်အေ
- နာဲဇာတာမာန်
- မိပ္ကဴမၠဵု
- နာဲအာကာမန်
- နာဲသူရဌေ
- နာဲသဳဟ
- နာဲဗညာမန်
- နာဲကျဝ်မဵု
- ဒုသ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် နန်ထဝ်
- နာဲအံင်ကိုဝ်လေန်
- သကိုပ်ဗိုလ် အံင်သြန်
ကမ္မတဳဗဟဵု အရန် ၆ တၠ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
- နာဲသိုက်ရတ်
- နာဲဟံသာဗိုန်ခိုင်
- နာဲရာဇာ
- နာဲအာဲမန်
- နာဲဂံင်သ္ကာ
- ဒုသ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် အိန်ဆာန်
ကမ္မတဳပၞာန် ၇ တၠ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ဝင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ဒဒှ်အတိက်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
သဘင်မာဲ သၞာံ ၁၉၅၆ ဂှ် ပ္ဍဲစၠတ်ထဝ် ခုင်သီုဖအိုတ် ၂၄၀ ဂှ် နကဵုဗော်ဖဆပလ က္လိဂွံ ၁၄၄ ဒၞာဲ၊ ဗော်ဒပ်ပံင်ကောံကောန်ဂကူဂမၠိုင် (အမျိုးသားညီညွတ်ရေးတပ်ပေါင်းစု -ပမညတ(NUF) ဂှ် က္လိဂွံ ၄၇ ဒၞာဲရ။ ဗော်ဖဆပလ ဒက်ပ္တန်အလဵုအသဳတုဲ ဦးဝင်မောင် ဒှ်သမ္မတ၊ ဥူနု ဒှ်သကိုပ်ဝန်ဇၞော်ရ။ ဆဂး ပ္ဍဲသၞာံဂှ် ဂိတုဂျောန် ၁၂ ဂှ် ဥူနု နုတ်တိတ် နူ တာလျိုင်သကိုပ်ဝန်ဇၞော်တုဲ စၞးဂှ် ပ္တိုန်စုတ် ဦးဗဆွေ။ သၞာံ ၁၉၅၆ ဂိတုမေ ၁ ဂှ် ဥူနု က္လေင်လုပ်ကေတ် တာလျိုင် ဒၞာဲသကိုပ်ဝန်ဇၞော်ပၠန်ရ။ ဟိုတ်နူ ပရေင်ပၠံင်အဝဵု အပ္ဍဲဗော်ဖဆပလဂှ်တုဲ ဦးဗဆွေ ကဵု ဦးကျော်ငြိမ်း ပါ်ကရေက်ဗော် နကဵုယၟု ဗော်ဖဆပလတန်ကြန် (တည်မြဲဖဆပလ) ကဵု ဥူနု ကဵု သခေန်တေန် (သခင်တင်)တအ်ဂှ် နဒဒှ် ဗော်ဖဆပလအးဇ္ၚး (သန့်ရှင်းဖဆပလ)ရ။ မၞိဟ်မပါလုပ် လပါ် တန်ကြန်တအ်ဂှ် ဒးဒုင်ပ္တိတ် နူကဵု ဂကောံအလဵုအသဳတုဲ နကဵု ဂကောံရဲအးဇ္ၚးတအ်ဟေင်ဂှ် က္လေင်ဒက်ပ္တန် အလဵုအသဳတၟိပၠန်ရ။[၃]
ပ္ဍဲအခိင် သၟာပရေင်ဍုင်ဗၟာဂမၠိုင် ထ္ကးတုဲ မပၠံင်ဒၟံင်အဝဵုရေင်သကအ်ဂှ် နကဵု သကိုပ်ဝန်ဇၞော် ဥူနုဂှ် ကော်ဘိက်ကၠုင် ပရေင်ၜိုဟ်လလမ် ကုဂကောံလွပ်လွဟ်ဂမၠိုင် မပ္တံ ကုဗော်ကောန်မျူနေတ် မတိတ်လဝ် ဂြိုပ် နူသၞာံ ၁၉၅၈ ဂိတုမာတ် ၂၈၊ ကေုာံ ဗော်ကောန်ဍုင်အရင်ဂမၠိုင်ရ။ နကဵုဗော်ပၠတရဴဍုင်မန်လေဝ် ဂွံဆဵုဂဗ တက်ကျာ ကုအလဵုအသဳ ဥူနုကီုတုဲ က္လိဂွံ တင်လတုပ်စိုတ် ရေင်သကအ် လပါ်ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန်ဂှ် ပ္အပ်လွဟ်တုဲ ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန်ဂှ် နဒဒှ် ဗော်အပ္ဍဲသၞောဝ်မွဲ ဒက်ပ္တန် အပ္ဍဲဍုင်ဂွံ၊ တုဲပၠန် နကဵုလပါ်အလဵုအသဳဥူနုဂှ် ဗၟံက်ကဵုကမၠောန် သွက်ဂွံဗၟံက်စၟတ်သမ္တီ တွဵုရးဍုင်မန်ရ။ နကဵုတင်လတုပ်စိုတ်ဏအ်ဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၈ ဂိတုဂျူလာင် ၁၉ ဂှ် နကဵု ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် လုပ်ပအပ်လွဟ် ပ္ဍဲမတ်မလီု နကဵုယၟု က္ဍိုပ်လိက် "သမၠာဲ လွဟ် ကဵု ဒဳမဝ်ကရေသဳ" ရ။[၄]
နကဵု နာဲယှိုဲကျေန် ပါ်ပါဲလဝ် မုဟိုတ် ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် ဂွံဖျေဟ်လွဟ် ကုအလဵုအသဳဥူနုဂှ် "က္ဍိုပ်သကိုပ် ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူပါ်ပါဲ အကာဲအရာပရေင်ဍုင်ကွာန် မကတဵုဒှ်ဒၟံင် ဟွံစိုပ်၊ တုဲပၠန် စၟဳဒၟံင် အရီုအဗင် နူဍုင်သအာင်ဂမၠိုင်ဂှ် ဟိုတ်နူဟွံကလိဂွံတုဲ စိုတ်ဓါတ်စှ်ေ၊ တုဲပၠန် မၞိဟ်သၞတအ် မဗလးနင်ဂှ် ဍိုဟ်ကေက် လီဠာန်ခိုဟ်တုဲ တုပ်စိုတ် ဖျေဟ်လွဟ်ရ။[၅] တုဲပၠန် ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် ကဵု ဗော်ကရေင်ကေအေန်ယူ လပါ်ဘုံသၟဝ် ပရေင်ဆက်ဆောံ ဟွံပြေပြံင် ရေင်သကအ်တုဲ[၆] နကဵုဒပ်မန် ဂွံတန်တဴ ဗွဲဂီုကၠီုဂှ် အောန်စှ်ေကၠုင်။
နကဵု နာဲအံင်ထောန် မဒှ် ဥက္ကဋ္ဌ ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် ဗလးဏာ နာဲ(ဆိတ်နို့) ကေုာံ နာဲသာဟာန် သွက်ဂွံအာကော်ပၠုပ် နာဲယှိုဲကျေန်ကီုလေဝ် နာဲယှိုဲကျေန် ဟွံဗက်စဴကၠုင်၊ စၞးဂှ် နာဲယှိုဲကျေန် ချူဗစိုပ်နင်လိက် ကုနာဲအံင်ထောန် "သ္ဂံင်တအ်ဂှ် ရံင်ကဵု ဖိုလ်ယာယဳတုဲ ဖိုလ်ထာဝရဂှ် ကၠဟ်ထောအ်တုဲ ဗလးထောအ် လွဟ်တုဲ ပၞာန်ဗတိုက်ဂှ် နဇိုင် နတဲ ဗလးဇိုင် ဗလးတဲတုဲ ဒေါအ်ထောအ်တုဲရ။ နကဵုအဲ ပ္ဍဲအရာမကၠောန် ကမၠောန်တဝ်စၞေဟ် သွက်ဗၠးၜးဂကူမန်ဂှ် အခေါင်ဂကူမန်တအ် မသ္ဒးကလိဂွံထေက်တအ်ဂှ် ညံင်သ္ဂောအ်ကလိဂွံမာန် တာလျိုင်မစှ်ေကၠုင်ဂှ် ဆက်ယိုက်ဂၠေင်ဒၟံင်ရ။ မိက်ဂွံဒှ် ဥက္ကဋ္ဌတုဲ ကၠောန်ဒၟံင် ဟွံသေင်ရ။ အကာဲအရာ မကတဵုဒှ်ဒၟံင် တ္ၚဲဏအ်ဂှ် ဂတှ်ဝင် သှ်ေၜက်အာတုဲ ညံင်ရဴသ္ဂံင်တအ်ဂှ် အဲဟွံမိက်ဖျေဟ်လွဟ်။ နဒဒှ် ကောန်မန်ဓမ္မတာမွဲ ပံင်တောဲ ကုဒြဟတ်မဟာမိတ် မက္လိဂွံလဝ်တုဲတအ်ဂှ်တုဲ ၜိုတ်အစောမ်မနွံ ၜိုတ်ညာဏ်မနွံ၊ နဒဒှ် သၟာပၠန်ဂတး တာလျိုင်ဝင်မကဵုလဝ်မွဲဂှ် စဵုကဵု မန်တအ် မကလိဂွံ အခေါင်ဖျေဟ်သ္ဂုတ်သွာတ်ဇကုဇကုဂှ် ဆက်တုဲ ဗတိုက်အာရောင်။"[၇]
မဒက်ပတန် ဗော်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
အခိင် အလဵုအသဳဥူနု မဗလးနင်မၞိဟ် သွက်ဂွံဆဵုဂဗ ပ္ညဳပ္ညပ် ကုဗော်ပၠတရဴဍုင်မန်ဂှ် နာဲယှိုဲကျေန် ကေတ်ဒၟံင်တာလျိုင် ပ္ဍဲဒပ်ပံင်ကောံရ။ နကဵုအလဵုအသဳဥူနုဂှ် ပ္ညဳပ္ညပ်ဒၟံင် ကုဗော်လွပ်လွဟ်နာနာ သွက်ဂွံ လုပ်ကၠုင်ဍုင်ရ။ နကဵု နာဲယှိုဲကျေန် ဟွံဒုင်တဲ ကိစ္စမဖျေဟ်လွဟ်ဂှ်တုဲ သွက်ဂွံဗဒေါအ်ဂှ် ၜိုန်ရ ဂ္စာန်စဴကၠုင်ကီုလေဝ် လ္ဇုဲအာရ။ ၁၉၅၈ ဂျူလာင် ၁၉ ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် ဖျေဟ်လွဟ် ပ္ဍဲဍုင်မတ်မလီု၊ တ္ၚဲယး ဂျူလာင် ၂၀ ဂှ် နကဵု နာဲယှိုဲကျေန် ညးမွဲဓဝ်ဂှ် ဒက်ပ္တန် ဗော်ဍုင်မန်တၟိရ။[၈]
နာဲယှိုဲကျေန် ဗက်ဂၠာဲသၟာန်ဂှ် ဂွံတီကေတ် ပ္ဍဲခရိုင်သဓီုဂှ် နာဲနေ (ဓမ္မနေ) မညးဟွံဖျေဟ်လွဟ်မွဲတၠ သှ်ေဒၟံင်ရ။ နာဲနေ လုပ်ကၠုင် ပ္ဍဲဗော်ဍုင်မန်တၟိတုဲ ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ဒှ်အာ မၞိဟ်ၜါတၠရ။ ကိုပ်ကၠာ နာဲယှိုဲကျေန် ဟွံဂွံတိတ်အာ ဗဟဵုဒပ်ကရေင်ကဝ်တူလေဂှ် ဗလး နာဲမိုးညိုတုဲ ဗက်စန်ဒက် ကောန်ပၞာန် စချဳဓရာင်ကၠုင် ပရေင်ပၞာန်ရ။[၉]
အကာဲအရာ အပ္ဍဲဍုင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
အသိင် ဗော်ဖဆပလ မထကးလဝ် ၜါကရေက်၊ ဖဆပလတန်ကြန် ကဵု ဖဆပလအးဇ္ၚး ပ္ဍဲဂိတုဨပြဳဂှ် ၜိုန်ရ ဖဆပလအးဇ္ၚးတအ် ဂွံဒှ် အလဵုအသဳအလဵုအသဳကီုလေဝ်၊ အသိင်ပၠံင်အဝဵု ရေင်သကအ် မ္ၚးစၠတ်ထဝ်ဂှ် ဟွံဍိုန်လျဏီဖိုဟ်ရ။ ၁၉၅၈ ဂိတုသေတ်တေမ်ဗါ ၂၃ -၂၄ ဂှ် မၞိဟ်စၞး နူဒပ်ပၞာန်ဗၟာဂမၠိုင် နွံတမ် ဂဥုပ်သကိုပ်ဗိုလ်အံင်ဂျဳ (ဗိုလ်မှူးချုပ်အောင်ကြီး)၊ ဂဥုပ်သကိုပ်ဗိုလ်တေန်ဖေ (ဗိုလ်မှူးချုပ်တင်ဖေ)၊ သကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော်မောင်မောင် (ဗိုလ်မှူးကြီးမောင်မောင်) တအ် ကၠုင်ဆဵု ကုဂကောံအလဵုအသဳအးဇ္ၚးတအ်ရ။[၁၀] တုဲဂှ် ရဲဂကောံအလဵုအသဳဂမၠိုင် ဆက်ကောံဓရီုအာ ညးသကအ် ကၠိုဟ်ဗတံရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် နကဵု ဂဥုပ်ဗိုလ်နေဝေန် လေဝ် စိုပ်ကၠုင် ပ္ဍဲကောံဓရီု ဂကောံအလဵုအသဳဖဆပလအးဇ္ၚးတအ် မွဲလစုတ်ကီုရ။ တုဲဂှ် ဂကောံအလဵုအသဳတအ် ဖျေဟ်သ္ဂုတ်သွာတ် တုပ်စိုတ် ရေင်သကအ် ဒဒှ်ရ နကဵုညးတအ် သွက်ဂွံပဒတန် တုပ်စိုတ် ပ္ဍဲကောံဓရီုစၠတ်ထဝ် ပ္ဍဲသေတ်တေမ်ဗါ ၂၈ ဂှ် ဒဒှ်ရ ပ္တိုန်ဂလာန် သွက်ဂွံ ခပတိုန် ဂဥုပ်ဗိုလ်နေဝေန် နဒဒှ် သကိုပ်ဝန်ဇၞော်ရ။[၁၁] စပ်ကဵု ကိစ္စ ပၞာန်မကၠုင်ဆဵု ကုသၟာပရေင်ဍုင်ကွာန်ဏအ်ဂှ် နကဵု သွာင်ပၞာန်တအ်ဟီုဂှ် နကဵု သကိုပ်ဝန်ဇၞော်ဥူနု ကော် သွက်ဂွံ ပသောင် အကာဲအရာ ပရေင်ဍုင်ကွာန်တုဲ ကၠုင်ဆဵု။ နကဵု ဥူနုဂှ် ညးဟီု နူကဵု ဒပ်ပၞာန် ကၠုင်ဟီု သွက်ဂွံပ္ညိင်ဍုင်တုဲ ဍုင်ဂှ် ဒးပအပ်ကဵု ပၞာန် ပွိုင် ၆ ဂိတုတုဲ နကဵုပၞာန် က္လေင်ကၠောန်ကဵု သဘင်မာဲတၟိရ။[၁၀] စၠတ်ထဝ် ဖျေဟ်သ္ဂုတ်သွာတ်တုဲ နကဵု သကိုပ်ဝန်ဇၞော် ဥူနုဂှ် ချပ်ဗ္စိုပ်လိက် ဇကုဂဥုပ်သေနာပတိပၞာန် ဂဥုပ်ဗိုလ်နေဝေန်၊ နကဵု ဂဥုပ်ဗိုလ်နေဝေန် ဒက်ပ္တန် အလဵုအသဳပၟင်ဍုင် ထိင်ဒဝ်ကဵု ဍုင်ညိ။ တုဲမ္ဂး အပ္ဍဲ ၆ ဂိတုဂှ် ကၠောန်ကဵု သဘင်မာဲ သွက်ဂွံဒက်ပတန် စၠတ်ထဝ် ကေုာံ အလဵုအသဳဍုင်တၟိရ။ ဂဥုပ်ဗိုလ်နေဝေန် ပ္တိတ်အမိင် အ
နကဵု ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် ပ္အပ်လွဟ်ဇကု ကုအလဵုအသဳ ဥူနု ဂွံပိဂိတုပြင်ညိဂှ် အဝဵုဍုင်ဂှ် စိုပ်အာ သၟဝ်ပၞာန်ရ။ နကဵုအလဵုအသဳပၟင်သ္ၚိ ဂဥုပ်ဗိုလ်နေဝေန်ဂှ် ၁၉၅၉ ဂိတုဨပြဳ ၂၉ ဂှ် စောဖွာသေံဇၞော် ၃၄ တၠဂှ် ဒးပအပ်အဝဵုဇကု ကုဂဥုပ်ဗိုလ်နေဝေန်ရ။[၁၂] နကဵု အလဵုအသဳပၟင်ဍုင်ဂှ် သၞာံ ၁၉၅၉ ဂှ် ကၠောန်ကဵု သဘင်မာဲကီုရ။ ဆဂး စိုပ်သၞာံ ၁၉၆၀ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ဂှ် က္လေင်ကၠောန် သဘင်မာဲပၠန်ရ။ ပ္ဍဲသဘင်မာဲဏအ်လေဝ် ဗော်ဥူနုတအ်ရ က္လေင်ဇၞးအာပၠန်တုဲ ဒက်ပ္တန် အလဵုအသဳပထစ။ နကဵု ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် လုပ်ဒုင်ရုဲမာဲကီုတုဲ ဂွံဇၞးမာဲ ဆအမာတ် ပိတၠ။ နာဲအံင်ထောန်၊ နာဲဖဝ်ချဝ် ကေုာံ နာဲဖဝ်စိင်တအ်ရ။ ဆဂး ဂွံၜါသၞာံ ၁၉၆၂ ဂိတုမာတ်ဂှ် နကဵု ဒပ်ပၞာန်ဂဥုပ်ဗိုလ်နေဝေန် က္လေင်သိမ်ကေတ် အဝဵုဍုင်ရ။[၁၁] က္ဍိုပ်သကိုပ် သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန် ဗွဲမဂၠိုင် သီုကဵု က္ဍိုပ်သကိုပ်ဂကူမန်တအ်ဂှ် ဒးရပ်စုတ်ထံင်ရ။ ကောန်ဂကူမန်တအ် ဂွံညာတ်ကေတ် ဒဒှ်ရ နကဵုနဲသဳကၠဳ ပ္ညဳပ္ညပ်ကေတ်ဂှ် အခေါင်အရာဂကူမန် က္တဵုဒှ် မံက်ဂတဝ်ကၠုင် ဟွံမာန်တုဲ ညးမဆာန်ဂကူမန်တအ် ကၠုင်ပံင်တောဲ ပါလုပ် ပေါဲဗတိုက် သွက်အခေါင်ဂကူမန် ပ္ဍဲဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် က္လေင်ဂၠိုင်ကၠုင်ပၠန်ရ။[၁၃]
သဘင်သဳကၠဳဗော် အလန် ၁၁ ဝါ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
သၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၂၅ ဂှ် နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ကၠောန်ဗဒှ် သဘင်သဳကၠဳဗော် အလန် ၁၁ ဝါ ပ္ဍဲ ဌာန်ဂအုပ်ဗဟဵု ဗဒိုပ်လုပ်ဍုင်ရ။ ပ္ဍဲကဵု တ္ၚဲပထမ မဒှ်တ္ၚဲ ပံက်အသေအဟာန်ဂှ် ဥက္ကဌဗဟဵု နာဲဟံသာ၊ ဒုဥက္ကဌ နာဲအံင်မေန် ကေုာံ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ပုပ္ဖရမ္မ (ထပိုယ်ဍောတ်)၊ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ပညိန္ဒ (ဘာဓါတုမာလာ၊ ဍုင်မတ်မလီု)၊ ကျာ်ဇၞော်သူရိယျ (သုဘာန်)၊ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ သဳဟ (တၠဂုဏ်ချေတ်)၊ တၠဂုဏ်အ္စာအဇ္ဇ၊ ကျာ်ဇၞော် မေဓိယ (စၞးသင်သၟတ်)၊ တၠဂုဏ်သုဇန (စၞးသၟတ်) တအ် လုပ်ကေတ်ဒၞာဲ နဒဒှ် ဂကောံသဘာပတိတုဲ ညးအုပ်ကာနာနာ ဗဟဵု နာဲဇဲယ ကေုာံ ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ နာဲဝေန်လှတအ် ကေတ်တာလျိုင် နဒဒှ် လျိုင်အသေအဟာန်ရ။ နူကဵု ဂကောံသဘာပတိတအ် ဟီုဂလာန်၊ ညးစၞးဂမၠိုင် ပ္တိုန်လိက်ဒုင်စဳရေင်ဂမၠိုင်ရ။[၁၄]
သဘင်သဳကၠဳဂှ် ဆက်သဳကၠဳအာ ကမၠောန်ဗော်နာနာတုဲ စပ်ကဵု လဒက်ပ္တန်ဗော်မ္ဂး သွက်ကမ္မတဳဗဟဵုဂမၠိုင် ညးမနွံကဵု ပရေင်ဆဵုဂဗ ပရေင်ကမၠောန် ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဂၠိုင်ဂၠိုင် ဟိုတ်နူ အာယုက်ဇၞော် ဟွံသေင်မ္ဂး ဟိုတ်နူ ပရေင်ထတ်ယုက် ဟွံခိုဟ်တုဲ ယိုက်ဂၠေင် ကမၠောန်အခိင်ပေင်ပေင် ဟွံမာန်တအ် ဂွံဆက် လုပ်ကေတ် တာလျိုင် ပ္ဍဲကမ္မတဳဗဟဵုဂွံတုဲ ဖန်ဗဒှ်ပတိုန် သၞောတ်ကမ္မတဳဗဟဵုလၟိုန် ရ။ မၞိဟ်လဵုဟွံဟီု ဍိုက်ပေင် ကုတင်ပန်သာ် ဗွဲသၟဝ်ဝွံမ္ဂး ပ္တိုန်လိက် လုပ်ယိုက်ဂၠေင် ပ္ဍဲကမ္မတဳဗဟဵုလၟိုန်ဂွံရ။
- ဒးပေင် အာယုက် ၇၀ သၞာံ၊ ဟွံသေင်မ္ဂး ပရေင်ထတ်ယုက် ဍိုန်လျ၊
- ကေင်ကေတ်လဝ် တာလျိုင်ကမ္မတဳဗဟဵု ပွိုင် ၅ သဘင်သဳကၠဳ၊
- အာယုက်ကောန်ဗော် မွဲအဆက်ဓဝ် အောန်အိုတ် ၂၅ သၞာံ၊
- တာလျိုင်စိုပ်ကၠုင်မ္ဂး ဒးကေတ်တာလျိုင်မာန်။[၁၅]
စပ်ကဵု လဒက်ပ္တန်ဗော်ပၠန် ရန်တၟအ် မၞိဟ်သွာင်ဇဳ ဗီုကဵု သၟတ်၊ မၞိဟ်ဗြဴ၊ တၠကွတ်(ပညာ)ဂမၠိုင် မနွံမ္ၚးဗော် ဂွံပါလုပ်ယိုက်ဂၠေင် ပ္ဍဲကမ္မတဳဗဟဵုမာန်တုဲ ဖန်ဗဒှ်လဝ် (၇) ဒၞာဲ ပ္ဍဲကမ္မတဳဗဟဵု မကော်ဂး ကမ္မတဳဗဟဵုသမၠဲရ။ မၞိဟ်မဒုင်ရုဲစှ် ပ္ဍဲကဵု ကမ္မတဳဗဟဵုသမၠဲဂှ်
- အောန်အိုတ် သ္ဒးကလိဂွံလဝ် တဆိပ်တြာမွဲမွဲ၊
- သွာင်သၟတ်မ္ဂး သ္ဒးနွံ အာယုက် အကြာ ၂၅-၃၅ သၞာံ၊
- စှ်ေစိုတ် လတူဂၠံင်တရဴ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ၊ ဒ္ဂေတ်ဗက် သၞောတ်ဝ် ဗော်၊
- သ္ဒးယိုက်ဂၠေင် တာလျိုင်ဗော် မဖျေဟ်ကဵုလဝ်မာန်။[၁၆]
ပ္ဍဲကဵု သဘင်သဳကၠဳဂှ် သီုရုဲစှ် ညးတာလျိုင်တၟိဂမၠိုင်၊[၁၇] တုဲပၠန် ဖျေဟ်လဝ် ပရေင်ကမၠောန်ဗော်ဌာန်ဂတ နွံ ၁၃ တင်ရ။[၁၈]
ကမြေက်ဗော်ဂမၠိုင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
နာဲဓမ္မနေ ဗော်ဟံင်ပြာ်ကောန်ဂကူမန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
နာဲဓမ္မနေ ညးမပါလုပ် ပ္ဍဲဗော်ဍုင်မန်တၟိ ကရောမ် နာဲယှိုယ်ကျေန် ကိုပ်ကၠာအိုတ်ဂှ် သၞာံ ၁၉၆၅ အခိင်မကေတ်လဝ် တာလျိုင် ညးအုပ်ဗော်ဂှ် က္ဍိုက်က္ဍိုပ်တုဲ ပါ်တိတ် ဗော်တၞဟ် နကဵုယၟု ဗော်ဟံင်ပြာ်ကောန်ဂကူမန် ရ။ ဗော်ဟံင်ပြာ်ကောန်ဂကူမန် ကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဒှ်ပန်ရေင်သကအ် နကဵုလွဟ်ရ။[၁၃] စိုပ်သၞာံ ၁၉၇၁ ဂှ် နာဲမန်ဍာံ ကဵု နာဲကျဝ်အုင် တအ် က္လေင်ပံင်ကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိပၠန်တုဲ ဒြဟတ်ဒပ်ဏအ်ဂှ် နကဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ ပံင်ဒပ်ခရိုင်လၟိဟ်၂ ကေုာံ တမ်ဒပ် ဗညာဓရာံ မာန်ကၠုင်ရ။ စိုပ်သၞာံ ၁၉၇၃ နာဲကျဝ်အုင် ပါ်တိတ် နူတမ်ဒပ်ဗညာဓရာံတုဲ အာပံင် ကုက္ဍိုပ် နာဲအံင်ကျောန် မနွံ ပ္ဍဲဒေသဇြပ်ဗုတေအ်ရ။
ဗော်ကလေင်စဴဍုင်မန် နာဲကျဝ်အိင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
နာဲကျဝ်အိင် ဒက်ပ္တန် ဗော်ကလေင်စဴဍုင်မန်တုဲ ပဒတဴ ပ္ဍဲဒေသရေဝ်။ ဗွဲကြဴ စိုပ်သၞာံ ၁၉၇၃ ဂှ် က္လေင်ပံင် ကုဗော်ဍုင်မန်တၟိပၠန်။[၁၃]
က္ဍိုပ် နာဲအံင်ကျောန်၊ ဗဝ်ဏဳ ကေုာံ အရဳ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
သၞာံ ၁၉၆၆ ဂှ် နာဲအံင်ကျောန်၊ ဗိုလ်ဏဳ ကေုာံ အရဳ တအ်ဂှ် ဟွံမိက်မံင် သၟဝ်ဗဟဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ မံင်တန်တဴကေတ်ကေတ် နဒဒှ် ဗော်တၞဟ်ခြာ ပ္ဍဲဒေသဇြပ်ဗု။ သၞာံ ၁၉၇၃ ဂှ် နာဲကျဝ်အုင် နူတမ်ဒပ်ဗညာဓရာံ ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ကၠုင်ပံင် ကုဒပ်ဝွံရ။[၁၃]
နာဲမိုင်တေန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
သၞာံ ၁၉၇၁ နာဲမိုင်တေန် ညးမဒှ် P-A ဥက္ကဋ္ဌဇၞော် နာဲယှိုဲကျေန် ကၠတ်ပ္တိတ်ဏာလွဟ်တုဲ ပါ်တိတ် အာဖျေဟ်သဇိုင် လပါ်ချံင်ချဳ ဂတှ်ေပယျဵုခရိုင်ဗိက်တေအ်ရ။[၁၃]
နာဲလေန်ထောန်၊ နာဲယှိုင်၊ နာဲကျဝ်အိင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
အကြာ သၞာံ ၁၉၇၆ - ၁၉၇၇ ဂှ် နာဲလေန်ထောန်၊ နာဲယှိုင် နူကဵု တမ်ဒပ်ခရိုင်ကီု နာဲကျဝ်အိင် နူကေု တမ်ဒပ်လၟိဟ် ၃ မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုင် ပါ်တိတ် နူဗော်ဍုင်မန်တၟိတုဲ အာဖျေဟ်သဇိုင်ဒပ် ပ္ဍဲဒေသရေဝ်ရ။ နကဵုဒပ်ဏအ် ဟိုတ်နူဒြဟတ်နွံၜိုတ်ဒးရးတုဲ အာတ်မိက်ကၠုင် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ညံင်ဂွံပစၟတ်သမ္တီကဵု တိဍာ်ညးတအ်တၞဟ်ခြာကီုရ။ တုဲပၠန် နာဲပါန်သာ ညးမဒှ် ကမ္မတဳဗဟဵုဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူ ဒးဒုင်ကေတ်အရေဝ်တုဲ အာပံင်ထောအ် ကုဂကောံဏအ်ကီုရ။ နကဵုရဲဂကောံဏအ်ဂှ် သီုဒှ် ပဋိပက္ခ ကဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ နကဵုလွဟ်ကီုရ။[၁၃]
ဗော်ထကးၜါကရေက်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
သၞာံ ၁၉၈၀ ပ္ဍဲသဘင်သဳကၠဳဗော် အလန်ပထမဂှ် လညာတ်တၞဟ်ခြာ က္တဵုဒှ်ကၠုင် ဗွဲမဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရ။ အပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဗဟဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ နွံဒၟံင် ပ္ဍဲကျာ်ပိ။ နကဵု ဥက္ကဋ္ဌဇၞော် နာဲယှိုဲကျေန် ပါ်တိတ်အာ ပဒတဴ ပ္ဍဲဝင်က။ ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ကျာ်ပိဂှ် နာဲနလ္လာ ဆက်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ရ။ အကြာ ဗော်ၜါဝွံ ပဋိပက္ခနကဵုလွဟ် က္တဵုဒှ် ဗွဲမသ္ကာတ်မြဟ်ရ။ စိုပ်သၞာံ ၁၉၈၇ ကြပ်အိုတ်ဂှ် ဗော်ထကးဒၟံင်ၜါဂှ် က္လေင်ဒှ်အာမွဲဗော်ပၠန်ရ။[၁၃]
ဗော်ဍုင်မန်တၟိ (ဗတိုက်သရိုဟ်တၠအဝဵုပၞာန်)[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
သၞာံ ၂၀၂၄ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၄ ဂှ် ညးအုပ်ကာနာနာ ဗဟဵု နာဲဇဲယ၊ ဒုညးဂအုပ်က္ဍိုက်ပ်ဒပ်ပၞာန် ဒုသကိုပ်ပၞာန် စၠန်ထဝ် ကေုာံ က္ဍိုပ်သကိုပ်ဗော်၊ ကောန်ဗော် ဗွဲမဂၠိုင် လလောင်တြး သွက်ဂွံ ဗတိုက်ကဵု အလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာရ။[၁၉] တုဲဂှ် နူကဵု ဗော််ဍုင်မန်တၟိ ပ္တိတ် လိက်မကဵုသမ္တီ ကုညးဍုင်ကွာန် မွဲတၞးကီုရ။ ပ္ဍဲလိက်မကဵုသမ္တီဂှ် ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ဒဒှ်ရ ဂကောံမပါ်တိတ်ဏအ်ဂှ် အာစန်ဒက်ကေတ် ခရိုင်မတ်မလီုတုဲ ပါ်တိတ်အာ နူကဵု ဗော်ရ။ နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဆဝ်မ္ၚုဟ်လဝ် ညးဍုင်ကွာန် သွက်ဂွံ ဗိုင်စန်ဒက် ညးမပါ်တိတ်တအ် ညံင်ဂွံ က္လေင်လုပ်ကၠုင် ပ္ဍဲကဵု ဗော်ပၠန်ရ။[၂၀] ဆဂး ညးဍုင်ကွာန်မန်တအ် ဗွဲမဂၠိုင် ဟွံညာတ်ကေတ် ဂကောံနာဲဇဲယတအ်ဂှ် ပါ်တိတ် နူဗော်ဍုင်မန်တၟိ၊ ညာတ်ကေတ် နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဖန်နဲပြယာဲပၞာန်၊ ဝေင်ပရေင်ဍုင်ကွာန်တုဲ မဖန်လဝ်ရောင်။ ဗီုကဵု ညးတၠပညာ ကေုာံ ညးသမ္ၚေဝ် ပရေင်ဍုင်ကွာန် ကျာ်ဇၞော်အစာရာဝိက ဟီုပ္တိတ် လညာတ်ညး။ နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် နွံဒၟံင် သွာင်နာနာ ဗီုကဵု ပရေင်ပညာ၊ ပရေင်ထတ်ယုက်တအ်တုဲ ယဝ်ရ နကဵု အလုံဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဗ္တိုက်မ္ဂး ပရေင်ကမၠောန်တၞဟ် လီုလာ်အာမာန်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် စပ်ကဵု ပရေင်ဍုင်ကွာန် ပ္ၚံက်ဏအ်ဂှ် နွံကဵု ဂွန်နာနာ။ ဂွန်A မဒှ် ဂွန် မဗလးဏာ မၞိဟ်ဇကုတုဲ ကဵုဒက်လဝ် ဒပ်ပၞာန်တၞဟ်တအ်ဂှ် ဟွံဒှ် ကမၠောန်တုဲ၊ လၟုဟ် နကဵု ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဒးစကာ ဂွန်B နူကဵု ဇကုဂှ်ရ ကရေက်ပ္တိတ်တုဲ ကဵုဗ္တိုက်။ နကဵု ပရေင်ဍုင်ကွာန်မ္ဂး ဗော်ဍုင်မန်တၟိ အာဒၟံင် ၜါဂၠံင်၊ မွဲဂှ် အာဒၟံင် အတိုင်တြေံ စပ်ကုပရေင်ပညာ၊ ပရေင်ထတ်ယုက်၊ ပရေင်မဒေါအ်ပန်ပှ်ောဂှ် ဆက်ထိင်အာ။ ဟီုဍာံဍာံ ပ္ဍဲဗော်ဍုင်မန်တၟိဂှ် ဒှ်ဒၟံင် မၞိဟ်ပိက္ဍိုပ်၊ တုပ်ညံင် ပ္ဍဲကဵု ဘာသာဟိန္ဒူ၊ မၞိဟ်မထိင်ဂှ် သၟိင်ဗိသၞုဟ်၊ မၞိဟ်မဗတိုက် ကုဒေဝတဴမိစ္ဆာတအ်ဂှ် သၟိင်သဳဝ၊ မၞိဟ်မဗဒှ်ကမၠောန်ဂှ် သၟိင်ဗြီု။ မၞိဟ် ဌာနပရေင်ပညာ၊ ဌာနဗ္တောန်ကွတ်ပၞာန်တအ်ဂှ် ဒှ် ညးမကၠောန်ဗဒှ် ညံင်သၟိင်ဗြီု။ မၞိဟ်မထိင်ဒၟံင် ညံင်ဗော်ဟွံဂွံလီုလာ်၊ ညံင်ဟွံဂွံဒးဘဲဂှ် ဗီုကဵု ဥက္ကဋ္ဌဇၞော် နာဲဟံသာတအ်ဂှ် ဒှ်ညံင်သၟိင်ဗိသၞုဟ်။ ညးမတိတ်အာလၟုဟ် သွက်ဂွံ ဗ္တိုက် ကုသၟိင်တၠအဝဵုပၞာန်ဗၟာ ဗီုကဵု နာဲဇဲယ၊ နာဲစၠန်ထဝ်၊ နာဲဗညာလဴတအ်ဂှ် ဒှ်ညံင် သၟိင်သဳဝ။[၂၁]
ဆက်ဗှ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
- ↑ (March, 1967) ဗော်ဍုင်မန်တၟိ သ္ကိုပ်ဌာန The New Mon State Party, Answers to Questionnaire on Mon Freedom Movement. Thailand: New Mon State Party, 2။
- ↑ (March, 1967) ဗော်ဍုင်မန်တၟိ သ္ကိုပ်ဌာန The New Mon State Party, Answars to Questionnaire on Mon Freedom Movement. Thailand: New Mon State Party, 1။ “Our aim is to establish an independent sovereign state unless the Burmese government is willing to permit a confederation of free nationalities exercising full right of self-determination inclusive of right of secession.”
- ↑ ဖဆပလခေတ် (January 4, 1948) သမိုင်းအတွေ့အကြုံ. Open.
- ↑ နိုင်ရွှေကျင်. သမၞိင်အတိက် (အတိက်၏ အရိပ်), 18။
- ↑ နိုင်ရွှေကျင်. သမၞိင်အတိက် (အတိက်၏ အရိပ်), 17။
- ↑ နိုင်ရွှေကျင်. သမၞိင်အတိက် (အတိက်၏ အရိပ်), 23။
- ↑ နိုင်ရွှေကျင်. သမၞိင်အတိက် (အတိက်၏ အရိပ်), 19။
- ↑ နိုင်ရွှေကျင်. သမၞိင်အတိက် (အတိက်၏ အရိပ်), 20။
- ↑ နိုင်ရွှေကျင်. သမၞိင်အတိက် (အတိက်၏ အရိပ်), 22။
- ↑ ၁၀.၀ ၁၀.၁ "၁၉၅၈ မှာ ဘာတွေဖြစ်ခဲ့လဲ" (၂၀၂၀). အရေးတော်ပုံဂျာနယ် ၃ (၄).
- ↑ ၁၁.၀ ၁၁.၁ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း၊ ပထမအိမ်စောင့်အစိုးရနဲ့ ပညာရှင်နိုင်ငံရေး.
- ↑ အောင်, ဝေယံ (29 April 2019). စော်ဘွားတို့ အာဏာစွန့်ချိန်. Open. “အိမ်စောင့်အစိုးရလက်ထက် ၁၉၅၉ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၉ရက်နေ့ အာဏာစွန့်ပွဲ(သို့မဟုတ်) ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေး ပန္နက်ချ လက်မှတ်ရေးထိုးပွဲကို တောင်ကြီးမြို့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး သမ္မတမန်းဝင်းမောင်နှင့် ထိုစဉ်က အိမ်စောင့်အစိုးရ ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းတို့တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။”
- ↑ ၁၃.၀ ၁၃.၁ ၁၃.၂ ၁၃.၃ ၁၃.၄ ၁၃.၅ ၁၃.၆ "ဝင်ပၠန်ဂတးမန် ခေတ်တၟိ" (၂၀၂၀). ဂျာနေဝ် ဗော်ဍုင်မန်တၟိ ၂၆ (၁).
- ↑ "" စကၠောန်ဗဒှ် သဘင်သဳကၠဳဗော်ဍုင်မန်တၟိ အလန် (၁၁) ဝါ ပ္ဍဲဗ္ဒိုပ်လုပ်ဍုင်"၊ ပရိုင်ဍုင်မန်တၟိ၊ December 25, 2023။
- ↑ "" စကာအာသၞောတ် ကမ္မတဳဗဟဵုလၟိုန်ရောင် သဘင်သဳကၠဳဗော်ဍုင်မန်တၟိ သ္ပဒ္တန်"၊ ပရိုင်ဍုင်မန်တၟိ၊ December 25, 2023။
- ↑ "[https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2FNMSP.Info%2Fposts%2Fpfbid02RuorqLZkiFkAWAvdEEJtyswwsHQwF1gdE8PkXbQfRr5L1tgLdCutUTjV7u4SHiQJl&show_text=true&width=500" ပံက်ကဵုအခေါင် ကမ္မတဳဗဟဵုသၠဲရောင် သဘင်သဳကၠဳဗော်ဍုင်မန်တၟိ ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ် စကၠောန်ဗဒှ် သဘင်သဳကၠဳဗော်ဍုင်မန်တၟိ အလန် (၁၁) ဝါ ပ္ဍဲဗ္ဒိုပ်လုပ်ဍုင်]"၊ ပရိုင်ဍုင်မန်တၟိ၊ January 08, 2024။ "ရန်ကဵုသၟတ်၊ တၠကွတ်၊ ညးဗြဴ၊ ပူဂဵုဆာန်ဂကူတအ် သ္ဂောံပါလုပ်ကၠုင် အပ္ဍဲလၟေင်ကမၠောန်ဗော် ဗွဲမစိုပ်တရဴမာန်တုဲ နူကဵုသဘင်သဳကၠဳဗော်ဍုင်မန်တၟိ အလန် (၁၁) ဝါ ပံက်ကဵုအခေါင် ကမ္မတဳဗဟဵုသၠဲရောင် ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုကမ္မတဳဗဟဵုသၠဲတၟိလၟုဟ်ဝွံ သွာင်သၟတ်၊ သွာင်ညးဗြဴ၊ သွာင်ပူဂဵုဆာန်ဂကူ၊ သွာင်တၠကွတ်တအ် ပါလုပ်တုဲ အပံင်ဖ္အိုတ် နကဵုလၟိဟ်မၞိဟ် (၇) တၠ ပံက်ကဵုအခေါင် စွံပ္တန်အာရောင် ပ္ဍဲဂၠံင်စၞောန် သဘင်သဳကၠဳဗော် အလန် (၁၁) ဝါ ဒုင်တဲသ္ပလဝ်ဒ္တန်ရ။ တင်နင်စပ်ကဵုအလံင်ကမ္မတဳဗဟဵုသၠဲတအ်ဂှ်ဝွံ သၟတ်မ္ဂး သ္ဒးဒှ်အာယုက်အကြာ ၂၅-၃၅ တုဲ ညးဗြဴ၊ တၠကွတ်၊ ပူဂဵုဆာန်ဂကူတအ်မ္ဂး ဟွံတၟော်လဝ်အာယုက်ကီု၊ မ္ဒးစှ်ေစိုတ်ကဵုဂၠံင်တရဴဗော်၊ မ္ဒးဒုင်ဂိုင်ကေတ်စေဝ်ပၞောန် သၞောတ်ဝ်ဗော် မဖျေံလဝ်တအ်ဂှ်တုဲ ဒၞါဲဗော်ကဵုတာလျိုင်ဂှ် မ္ဒးယိုက်ဂၠေင်ဍိုက်က်ပေင်င်ရောင် ဓမံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲဂၠံင်စၞောန်သဘင်သဳကၠဳဗော်နွံရ။ တုဲပၠန် အလံင်ကမ္မတဳဗဟဵုတအ်ဂှ်ဝွံ ဒးဂွံလဝ်တဆိပ်ကြာမွဲမွဲကီု၊ ဒးဒှ်ပူဂဵု မကေင်ယိုက်ဂၠေင်လဝ် ပ္ဍဲဂကောံမှာဇန်မွဲမွဲတုဲ အောန်အိုတ် မ္ဒးကေတ်တာလျိုင်အခိင်ပေင်င် ပွိုင်မွဲသဘင်သဳကၠဳဗော် ကီုရောင်။ ပူဂဵုမဍိုက်ပေင်ကု လက်သန်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဗွိုင်ညးကုညး မ္ဒးရုဲစှ်ကဵုကၠာတုဲ အတိုင်မက္လိဂွံနင် လၟိဟ် ကမ္မတဳဗဟဵုသၠဲတအ်ဂှ် သ္ပအာဒ္တန် ပ္ဍဲကမ္မတဳဗဟဵုရောင် သာ်ဏအ် ပါလုပ်ရ။"
- ↑ "" ရုဲစှ်သ္ပဒ္တန် ကမ္မတဳဗဟဵု၊ ကမ္မတဳရေင်တၠုင်ကေင်ကာဗဟဵု၊ ကမ္မတဳပၞာန်တုဲဒှ်အာ"၊ ပရိုင်ဍုင်မန်တၟိ၊ January 08, 2024။ "သွက်ဂွံပၠတရဴ ဓမံက်ရုပ်ရဴ ပရေင်ကမၠောန်ဗော်အဆံင်င်မာန်တုဲ နူကဵုသဘင်သဳကၠဳဗော်ဍုင်မန်တၟိ အလန် (၁၁) ဝါ ရုဲစှ်သ္ပဏာဒ္တန် ကမ္မတဳဗဟဵု၊ ကမ္မတဳရေင်တၠုင်ကေင်ကာဗဟဵု၊ ကမ္မတဳပၞာန် ကေုာံ ဥက္ကဌ၊ ညးအုပ်ကာတအ် တုဲဒှ်အာရ။ ပ္ဍဲကဵုသဘင်သဳကၠဳဗော် အလန် (၁၁) ဝါဝွံ ရုဲစှ်သ္ပဒ္တန် ဂကောံကမ္မတဳဗဟဵုပေင်င် (၃၅) တၠကဵု ကမ္မတဳဗဟဵုအရန် (၆) တၠ အပံင်ဖ္အိုတ်တ်လၟိဟ် (၄၁) တၠ နကဵုမာဲပၞုက်တုဲ နူဂှ်မွဲကဆံင် ကမ္မတဳဗဟဵုတအ် ထပ်ရုဲစှ်သ္ပဒ္တန် ကမ္မတဳရေင်တၠုင်ကေင်ကာဗဟဵု (၁၁) တၠကဵု ကမ္မတဳပၞာန် (၇) တၠရ။ ဗွဲတၟေင် ပ္ဍဲကဵုကမ္မတဳရေင်တၠုင်ကေင်ကာဗဟဵု မဂလိုင်ပ္တိုန်လဝ်လၟိဟ် (၁၁) တၠဂှ်မ္ဂး ရုဲစှ်ပ္တိုန်ဏာမၞိဟ်တၟိ ဒုသ္ကိုပ်ပၞာန် ဗညာဆာန်နန်ကဵု မိသာဍာတအ် ညးၜါတၠတုဲ ပ္ဍဲကဵုကမ္မတဳဗဟဵု မဂလိုင်ပ္တိုန်လဝ်လၟိဟ် (၄၁) တၠဂှ်လေဝ် မၞိဟ်တၟိ (၁၁) တၠ ပါလုပ်ရ။ တုဲပၠန် နဒဒှ်ဥက္ကဌဗဟဵု၊ ဒုဥက္ကဌဗဟဵု၊ ညးအုပ်ကာနာနာဗဟဵု ကေုာံ ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ နာနာဗဟဵုဂှ် ကမ္မတဳဗဟဵုတအ် ရုဲစှ်ဏာ နာဲဟံသာ၊ နာဲအံင်မေန်၊ နာဲဇဲယ၊ နာဲဝေန်လှ အတိုင်လၟေင်င်တုဲ နဒဒှ်ညးအုပ်ကာ၊ ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ ပ္ဍဲကမ္မတဳပၞာန်ဂှ် ရုဲစှ်ဏာ ဒုသ္ကိုပ်ပၞာန် ဗညာဆာန်နန် ကေုာံ သ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော်ဟံသာ (ခ္ဍအ်) တအ်ရ။ သီုကမ္မတဳရေင်တၠုင် ကေင်ကာဗဟဵုတအ်ပါလုပ်တုဲ ဂကောံကမ္မတဳဗဟဵုပေင်င် (၃၅) တၠ၊ အရန် (၆) တၠ၊ အပံင် (၄၁) တၠ မရုဲစှ်လဝ် နူသဘင်သဳကၠဳဗော်တအ်ဝွံ ဒှ်ဂကောံဒုင်လျိုင် ပ္ဍဲအရာဓမံက်ရုပ်ရဴ အစဳအဇန် ပရေင်ကမၠောန်နာနာ ကေုာံ ဇၟာပ်ပရေင်ကမၠောန်ပၠန်ဂတး မဖျေံလဝ်နူသဘင်သဳကၠဳဗော်ဂမၠိုင်ရောင် ချူဓမံက်လဝ် ပ္ဍဲသၞောဝ်ဥပဒေသ္ဇိုင်ဒက်ပ္တန်ဗော်နွံရ။"
- ↑ "" သ္ပဒ္တန် လိက်ဒုင်စဳရေင်ကမ္မတဳဗဟဵု ကေုာံ တင်စၞောန်ပရေင်ကမၠောန်ဂတ တုဲဒှ်အာ"၊ ပရိုင်ဍုင်မန်တၟိ၊ January 01, 2024။ "ပ္ဍဲကဵုလိက်ဒုင်စဳရေင်ကမ္မတဳဗဟဵုဂှ်ဝွံ သ္ရဳဂၠိပ်ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ် အကာဲအရာဂၠးကဝ်၊ အကာဲအရာအပ္ဍဲဍုင်၊ အကာဲအရာဂကောံဇြဟတ်ဂမၠိုင်၊ အကာဲအရာပ္ဍဲဗော်၊ အကာဲအရာညးဍုင်ကွာန်၊ အကာဲအရာသၟတ်ဂမၠိုင် စတမ်တအ် ပါလုပ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုတင်စၞောန်ပရေင်ကမၠောန်ဂတဂှ် လးဖျေံဏာလဝ် (၁၃) တင်နွံရ။"
- ↑ "မွန်ပြည်သစ်ပါတီ(စစ်အာဏာရှင်တိုက်ဖျက်ရေး)၏ ထုတ်ပြန်ကြေငြာချက်"၊ New Mon State Party - AD၊ February 14, 2024။
- ↑ "" width="500" မွန်ပြည်သူထံသို့ အသိပေးအကြောင်းကြားခြင်း"၊ New Mon State Party၊ February 14, 2024။
- ↑ Ramanya၊ Ravika။ "ပရေင်ဟီုတွဟ် ကျာ်ဇၞော်အစာ ရာဝိက"၊ February 14, 2024။