ရးနိဂီု

ရးနိဂီု ဟွံသေင်မ္ဂး ရး အၚ်္ဂလိက်: country, ဗၟာ: နိုင်ငံ) ဂှ် ပယျဵု အပိုင်အခြာမွဲ မနွံ အပ္ဍဲဂၠးတိ၊ ဗီုကဵု ဍုင်၊ ရး တအ်ကီုရ။ ရးနိဂီုဂှ် ဒှ်ပယျဵုတိဍာ် မနွံကဵု အဝဵုကၞောတ်အထောတ် ဟွံသေင်မ္ဂး ပွဳပွူ အပိုင်အခြာ တိဍာ် မနွံ အပ္ဍဲ ကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံဇၞော်ဇၞော်မွဲရ။^[၁] ဥပမာ ရးနိဂီုဇပါန်ဂှ် ဒှ်ဍုင် မနွံကဵု အခေါင်ဗၠးၜး ကေုာံ အဝဵုကၞောတ်အထောတ်မွဲရ။ ရးနိဂီုဝေလ် ဂှ် ဒှ်ရးနိဂီု မနွံကဵု အဝဵုကၞောတ်အထောတ် မွဲစွံ ကုရးနိဂီုတၞဟ် အပ္ဍဲ သဟရာဇ်ဗြိတိန် (United Kingdom) ရ။ ဗွဲသရောပ်မ္ဂး ရးနိဂီု ဟီုဂှ် ဒှ်ဍုင် မနွံကဵု အဝဵုကၞောတ်အထောတ် နကဵုတၞောဝ်ဝင်ကီု သီုကဵု ပရေင်ဍုင်ကွာန်ရ။

မအရေဝ် မပစၞး ကုဗွိုင်တိဍာ် မနွံကဵု အဝဵုကၞောတ်အထောတ်ဂှ် ပြံင်လှာဲကၠုင်ဒၟံင် နာနာသာ်တုဲ လဆောဝ် ဟီု ဍုင်၊ လဆောဝ် ဟီု ရး၊ ဗီုဗီုဏအ် ထုဲနှဲကၠုင်ရ။ နကဵု မရန်တၟအ် ဝေါဟာရဂမၠိုင် မဂွံပံက် ပွံက်အဓိပ္ပါယ် ဗွဲမကၠးဖ္ဍးမာန်တုဲ ရး ကဵု ရးနိဂီုဂှ် ဒှ်မအရေဝ် မပစၞး ကုဗွိုင်တိဍာ် မနွံကဵု အဝဵုကၞောတ်အထောတ်၊ မဂွံစၟတ်သမ္တီ ဍုင်ဗၠးၜး မွဲရ။

နိရုတ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

မအရေဝ်မ္ဂး ရး ဂှ် ဂွံဆဵုကၠာအိုတ် ပ္ဍဲလိက်မန်တြေံ ထီုကအ်ဂေါန် မဒှ်လိက် နူ ၁၁ ဗွဝ်ကၠံ လပါ်စ "ရုပ်ကျာက်ဝေါအ် ဨယ်ဂၞကျာက် မုးဟးတး မအ်ဒၟောင် ပ္ဍေယ် ဍုင်ဒုအ်ဝေါပ် မအ်ပူစ်စ္လတ် ရုပ်ကျာ်တြယ်ဝေါအ် ကုအ်တိအ် ကျာက်တၟောအ် မအ်တာဝ် ပ္ဍေယ်ဒုအ်ဝေါပ်လး မအ်တာဝ်ဍေယ်ရာသ်လးဟ် ဨယ်စောမ် မအ်ပုစ် သ္အောရ် အစာစ္အာင် မအ်ပုစ် ကျာက်တၟောအ်။" ပ္ဍဲလိက်တၟအ်ယှိုဲသဳခုင်ဂှ်လေဝ် ဂွံဆဵုကေတ် "ဍူင်အရိမဋနပူရ်" (...) "အုတ်ဇိရ်္နောက်ရာသ် ဂၞသၟိင်ၐြဳတြိဘုဝနာဒိတျဓမၟရာဇဂေါးစိ ယင်ကုံလစ် မဒၟသ်ဇိရ်္လဂေါး သ္ကးသက်ဝေလ်"၊ သီုကဵု လိက်ၜါဂှ် ဍုင်ဂှ် ဒှ်ဒၞာဲဒတန်ဇၞော်ဇၞော် မၞိဟ်တအ် မပဒတဴတုဲ ရာသ် ဂှ် အလုံမွဲဗွိုင်တိဍာ် သၟိင်ဨကရာဇ်ဂှ် မပိုင်ပြဳလဝ်ရ။ အရေဝ်မန်တြေံ ပ္ဍဲဒေသရာမညဒေသ (အခိင်လၟုဟ် ရးနိဂီုဗၟာ သကုတ်လဒေါဝ် ကေုာံ သၟဝ်) ဂှ် နွံပိသာ်၊ တွာည် (ကွာန်)၊ ဍူင် (ဍုင်)၊ ရာသ် (ရး)။ အရေဝ်မန်တြေံ ပ္ဍဲဒေသဒွါရဝတဳ (ခေတ်လၟုဟ် ရးနိဂီုသေံ)ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ဍောင်/ဍူင် ကဵု ရာသ် ၜါဟေင်ရ။ စဵုကဵုလၟုဟ် အရေဝ် ဂကူညးဂူဂှ် ကွာန် ဟွံမဲ၊ ညးတအ် ကော်စ ဍုင် ဖအိုတ်ရ။

မအရေဝ်မန် ရာသ် ဂှ် ကၠုင် နူသံသကြိုတ် ရာၑ္တြ (ရာၑ္တြ ~ ရာၑ် ~ ရာသ် ~ ရး)။ မအရေဝ်ဏအ်ဂှ် နကဵု ဗီုပါဠိ ရဋ္ဌ။ ရး ဂှ် ပ္ဍဲကဵု အရေဝ်မန်ခေတ်တၟိ သီုဂွံအဓိပ္ပါယ် ကွာန်ဍောတ်ဍောတ်၊ မသ္ၚောဲကဵု ဍုင်ဇၞော်လေဝ် နွံကီုရ။ ဌာန် သၟိင်တၠ မပဒတဴဂှ် ဒှ်ဍုင်တုဲ ဌာန် မသ္ၚောဲ နူဒၞာဲသၟိင်တၠ သီုဖအိုတ်ဂှ် သရောပ်တုဲ ညးဟီုရး၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဝေါဟာရ ရး ဏအ် ကၠိုဟ်အာ အဓိပ္ပါယ်တၞဟ်ရ။

ပ္ဍဲကဵု ဘာသာပါဠိဂှ် ညးပါ်လဝ်

ဂါမ (ကွာန်) = ဒတန် မဟွံမဲ ကုဖျာ ကေုာံ တ္ၜိုန်။
နိဂါမ (နိဂီု) = ဒတန် မနွံကဵု ဖျာ ဆဂး တ္ၜိုန် ဟွံမဲ။
နဂရ (ဍုင်) = ဒတန် မနွံကဵု ဖျာ သီုကဵု တ္ၜိန်။
သာခနဂရ (ဍုင်) = ဒတန် မဟွံမဲ ကုသၟိင်။
ရာဇဌာနဳ (ဍုင်) = ဒတန် မနွံကဵု သၟိင်။
ဇနပဒ (ဇနးပိုတ်) = ဒၞာဲဒတန် မပဒတဴ ဂကူမွဲဂကူဓဝ်။
ရဋ္ဌ (ရး) =
ရဇ္ဇ = ဗွိုင်တိဍာ် အဝဵုဨကရာဇ်မွဲ မဓလီုလဝ်။

ပ္ဍဲအရေဝ်မန် ခေတ်လၟုဟ် ဗွဲမဂၠိုင် ဟီုဒၟံင် ဍုင်ဂၠိုင်ရ။ ဥပမာ ဍုင်သေံ၊ ဍုင်ဗၟာ၊ ဍုင်ကြုက်။ ဍုင်ဇြပ်ဗု၊ ဍုင်ဗၟာ၊ ဍုင် ၜါဝွံ ဟိုတ်မဒှ် အဓိပ္ပါယ်တၞဟ်ခြာ ဗွဲမလောန်တုဲ တၞဟ်န ဂွံပါ်တၞဟ်ခြာဂွံတုဲ က္လေင်စကာလဝ် မဝေါဟာရ်တြေံပၠန်ရ။

အဝဵုကၞောတ်အထောတ် ကေုာံ ပွမစၟတ်သမ္တီ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

မအရေဝ် ရးနိဂီု ဟွံသေင်မ္ဂး ရး ဂှ် ဆက်စပ်ဒၟံင် ကုပရေင်ဍုင်ကွာန်တုဲ ဍုင်မနွံကဵု အဝဵုကၞောတ်အထောတ်၊ ရးမနွံကဵု သၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင်၊ ဟွံသေင်မ္ဂး မနွံကဵု တွဵုပွိုင် ဗၠးၜး နူညးတၞဟ်ရ။ ဍုင်မနွံကဵု အဝဵုကၞောတ်အထောတ် ဟီုမ္ဂး ဂှ် ဒှ်ဒတန် နကဵု ပရေင်ဍုင်ကွာန် မနွံကဵု အဝဵု ပ္ဍဲသၞောဝ် သၠုင်အိုတ် ကဆံင် မတုပ် ကု ရး/ဍုင်တၞဟ် ပ္ဍဲဂၠးတိဏအ်ရ။^[၂] စပ်ကဵု ကိစ္စဏအ်တုဲ မတုပ်လဝ်စိုတ် ရေင်သကအ် ဗွဲမကၠးဖ္ဍး ဟွံမဲဏီရ။ ရး ဗွဲမဂၠိုင် မနွံ ပ္ဍဲဂၠးတိဏအ် နွံကဵု အဝဵုကၞောတ်အထောတ်တုဲ ရး/ဍုင် လ္ၚဵုတအ်ဂှ် ဟွံကလိဂွံလဝ် အဝဵုကၞောတ်အထောတ်ပေင်ပေင်လေဝ် နွံကီုရ။

ပ္ဍဲကဵု ဂၠးတိဏအ် ရးနိဂီု သီုဖအိုတ် နွံ ၂၀၆ ရးဂှ် ၁၉၃ ရးဟေင် ဂွံဒှ် ကောန်ဂကောံ ကုလသမဂ္ဂ၊ ၜါဍုင် (Holy See ကဵု Palestine) ဂှ် ဂွံအခေါင်တိုန်လ္ၚတ် ပ္ဍဲအသေမ္ပလဳဇၞော်ကုလသမဂ္ဂဂွံတုဲ သၟေဟ် ၁၁ ရးဂှ် ကောန်ဂကောံလေဝ် ဟွံဂွံဒှ်၊ အခေါင်လုပ်လ္ၚတ် ပ္ဍဲအသေမ္ပလဳဇၞော်လေဝ် ဟွံမဲရ။^[၃]^[၄]^{[better source needed]}

ရးနိဂီုလ္ၚဵု ဗီုကဵု ထာဲဝါန် ကဵု ရးနိဂီုသဟရဝဳ (Sahrawi Republic) ဂှ် ၜိုန်ရ နွံကဵု အဝဵုကၞောတ်အထောတ်ကီုလေဝ် ဟွံဂွံဒှ် ကောန်ဂကောံ ကုလသမဂ္ဂ။ ရးနိဂီုလ္ၚဵုမ္ဂး အဝဵုကၞောတ်အထောတ် ပံင်တောဲလဝ် နကဵု ရးဗွဲမဂၠိုင်ရ။ ဥပမာ ရးဒိန်မက် မ္ဂး နွံကဵု ဒိန်မက်၊ တကအ်ဖရဝ်၊ ဂြိန်လာန်။^[၅] ရးမရာဇ်နေတာလာန်ဂှ် ပံင်ပ္ကောံလဝ် နေတာလာန်၊ Aruba၊ Curaçao ကေုာံ Sint Maarten။^[၆]ထာမ်ပလိက်:NoteTag^{[better source needed]} သဟရာဇ်ဗြိတိန်မ္ဂး ဒက်ပ္တန်လဝ် နကဵု အေန္ဂလာန်၊ သကတ်လာန်၊ ဝေလ် ကေုာံ ဣရေလာန်သၟဝ်ကျာ။

ဗီုပြင် ရးနာနာ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

Republic ရးနိဂီု (Republic off Benin ရးနိဂီု ဗေနိန်)
republic of the Union သဟရး (Republic of the Union of Myanmar သဟရးဗၟာ)
Kingdom ရးမရာဇ် (Kingdom of Belgium ရးမရာဇ် ဗေလ်ဂျဳယာမ်)
Darussalam (Brunei Darussalam ရးတၠစဴ ဗြူနာင်)
united Kingdom သဟရာဇ် (United Kingdom of Great Britain သဟရးဗြိတိန်)
united States သဟရး (United States of America သဟရး အမေရိကာန်)

နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

↑ Jones, J (1964). "What Makes a Country?". Human Events 24 (31).
↑ Philpott, Daniel (1995). "Sovereignty: An Introduction and Brief History". Journal of International Affairs 48 (2): 353–368. ISSN 0022-197X.
↑ Non-Member-States (in en).
↑ Member States (in en).
↑ Greenland and the Faroe Islands. The Danish Parliament – EU Information Centre (15 January 2020).
↑ What are the different parts of the Kingdom of the Netherlands? (in en-GB).^{[permanent dead link]}

Works cited[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

(1971) Flags of the World. Great Britain: William Cloves & Sons Ltd. ISBN 0723213380။
Lua error in မဝ်ဂျူ:Citation/CS1 at line 828: Argument map not defined for this variable: ArticleNumber.
(1979) Flags. Ward Lock. ISBN 978-0706356526။
"Where Do Flags Come From?"၊ The Atlantic၊ 14 June 2016။
"National Symbols under Colonial Domination: The Nationalization of the Indian Flag, March-August 1923" (August 1999). Past & Present 164 (164): 169–197. Oxford University Press. doi:10.1093/past/164.1.169.
Lua error in မဝ်ဂျူ:Citation/CS1 at line 828: Argument map not defined for this variable: ArticleNumber.

[1] Jones, J (1964). "What Makes a Country?". Human Events 24 (31).

[2] Philpott, Daniel (1995). "Sovereignty: An Introduction and Brief History". Journal of International Affairs 48 (2): 353–368. ISSN 0022-197X.

[3] Non-Member-States (in en).

[4] Member States (in en).

[5] Greenland and the Faroe Islands. The Danish Parliament – EU Information Centre (15 January 2020).

[6] What are the different parts of the Kingdom of the Netherlands? (in en-GB).^{[permanent dead link]}

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]