လျးဟံသာ (ဂကောံဂဳတ)

လျးဟံသာ
ဂကူဒွက်	ဒွက်အခိုက်တြေံ ကေုာံ အခိုက်တၟိ
သၞာံမချဳဓရာင်	၁၉၇၄ – ၁၉၉၀

လျးဟံသာ ဂှ် ဒှ်ဂကောံတွိင်တွိုက်မန် ခေတ်တၟိ မဒက်ပ္တန်လဝ် နူသၞာံ ၁၉၇၄ တုဲ သၞာံ ၁၉၇၉ ဂှ် နကဵု အလဵုအသဳဗၟာ သီထောအ် ကပေါတ်တွိင်တွိုက်ဂမၠိုင်၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ဆက်ဂိုတ်ဂ္စာန်ကၠောန်တုဲ သီုဖအိုတ် ပ္တိတ်ဂွံ ကဝး ၉ ကဝး။ ဂကောံတွိင်တွိုက်ဏအ် ဂွံက္တဵုဒှ်ကၠုင်ဂှ် နူတမ်မူလ စကၠုင် နူကဵု နာဲလျးဟံင်မန် ကော် နာဲကျာန်ယျေတ်ရ။ ဂကောံလျးဟံသာဂှ် ဒှ်ဂကောံတွိုင်တွိုက်မန်ခေတ်တၟိ ကိုပ်ကၠာအိုတ်လေဝ် ဟီုဂွံရ။ သကိုပ်ဂဳတ ဂကောံဏအ်ဂှ် ဒှ် နာဲလျးဟံင်မန် တုဲ သၟာဒယှ်ေဒွက် အဓိကဂမၠိုင်ဂှ် နာဲလျးဟံင်မန်၊ နာဲအာဲမန်၊ နာဲဇြဟာန်မန်၊ နာဲမန်ဆာန်၊ မိစန္ဒာအံင်၊ မိသ္ဇင်မန်၊ မိပ္ကဴထဝ်၊ မိကျာ်သြဳ။

ဝင်

အခိင် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၀တအ်ဂှ် စပ်ကဵု ဂဳတတုဲ နကဵုဘာသာမန်မ္ဂး ဒွက်အခိုက်ကၞာမန် ဗီုကဵု လှ်ေသၟာဲဒွက် ကဵု ဒွက်တြေံအခိုက်မန်ရ နွံ။ ဒွက်ခေတ်တၟိတအ်ဂှ် နကဵု ဘာသာမန် ဟွံမဲဏီရ။ နကဵု ဇွောဝ်ဍာ်ခေတ် မၞိဟ်တအ်ဂှ် ပါဲနူ ဒွက်အခိုက်တြေံတအ်ဂှ် ဒွက်ခေတ်ကာလဂမၠိုင် ဒးကၠုင် ဂၞပ်စိုတ် ဂၠိုင်ကၠုင်ရ။ ဒွက်ခေတ်ကာလတအ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံင် ဒွက်ဘာသာဗၟာဖအိုတ်တုဲ ညံင်ဒွက်မန် ဂွံဒှ်ကၠုင်ကီုဂှ် တင်လအာတ်မိက်မွဲ က္တဵုဒှ်ကၠုင်ဒၟံင် ဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရ။

နာဲကျာန်ယျေတ် (ဗွဲကြဴ ဂွံယၟု နာဲလျးဟံင်မန်) ဇာတိကွာန်ဖအံက်ဂှ် ဒှ်သၟာဒယှ်ေ မဒယှ်ေဒွက်ဗၟာ ခိုဟ်မွဲရ။ တုဲပၠန် နာဲလျးဟံင်မန်ဂှ် ဒှ်ကောန် သၟာပၠန်ဂတး သွက်ဗၠးၜးဂကူမန်မွဲတုဲ ဒှ်မၞိဟ် စိုတ်ဓါတ်ဆာန်ဂကူမန် ဇၞော်မွဲလေဝ် ဟီုဂွံရ။ နာဲလျးဟံင်မန် က္လိဂွံကောန်ဇာတ်တုဲ ကာလဒယှ်ေဒွက်သၠိင်ကောန်မ္ဂး ဒးဒယှ်ေဒၟံင် ဒွက်ဗၟာတုဲ စိုတ်က္တဵုဒှ်ကၠုင် မိက်ဂွံကဵု ဒွက်မန်ဇကု နွံကီုရ။ သၞာံ ၁၉၇၄ ပ္ဍဲသဘင်ဍုင်ဇြပ်ဗု ပေင်ကၠံသၞာံဂှ် နကဵု နာဲလျးဟံင်မန် လုပ်ပြိုင်ဒယှ်ေဒွက် နကဵု ယၟုဒွက် "ပန်းကမ္ဘာလေးဖျက်မြေသွားတယ်" ဂှ် က္လိဂွံ လာပ်ပထမရ။ နူကဵု အစဳအဇန် ရေဒဳယောဗၟာလေဝ် ကော်ညးတုဲ ကဵုဒယှ်ေဒွက် သွက်အလုံမွဲကၟိန်ဍုင်ရ။

ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲ နာဲလျးဟံင်မန် စဴကၠုင် နူကမၠောန်ပၠုပ်ရမ္သာင်ဒွက်ဗၟာ သွက်အစဳအဇန် ရေဒဳယောဍုင်ဗၟာ ပ္ဍဲက္ၜင် နူမတ္တမ မကၠောအ်ကၠုင် မတ်မလီုဂှ် ညးဂွံ ဆဵုကု နာဲကျဝ်ဨ (ကွာန်ကၟာဝက်)တုဲ ညးၜါ ဓရီုကျာဒၟံင် ရေင်သကအ်တုဲ နာဲကျဝ်ဨ ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ် လ္ပဒယှ်ေဒၟံင် ဒွက်ဗၟာသၟး၊ ဒွက်မန်ဇကု ဟွံမဲဏီ ညံင်ဂွံနွံကၠုင်မာန်ဂှ် ဂိုတ်ဂ္စာန်ညိရ။ နူဂှ်တုဲ နကဵု နာဲလျးဟံင်မန် စိုတ်ထတ်ကၠုင် သွက်ဂွံ ဒယှ်ေဒွက်မန်ရ။ တုဲပၠန် သမ္ဘာ နာဲလျးဟံင်မန် မိခေန်သိင် ဂှ် ဒးတာလျိုင် ပ္ဍဲကွာန်မုဟ်ဒုန်တုဲ အခိင်တ္ၚဲသၠးမ္ဂး နာဲလျးဟံင်မန် စိုပ်အာ ကွာန်မုဟ်ဒုန်တုဲ ဂွံဆဵုဂဗ ကုနာဲသာန်တေန် (နိုင်သန်းတင်)ရ။ နာဲသာန်တေန် ကဵု အပါ နာဲလျးဟံင်မန် နာဲဂျသန်းဂှ် ကေင်ဒှ်လဝ် ကောန်သ္ဂံင် ဗော်ပၠတရဴဍုင်မန် မွဲစွံတုဲ ဍုက်ကေဝ်ဒၟံင် ရေင်သကအ် ဗွဲမလောန်ရ။ နာဲလျးဟံင်မန် သၟာန် နာဲသာန်တေန် "အနာဲ ကမၠောန်ဆာန်ဂကူဂှ် ရပ်လွဟ်တဝ်စၞေဟ်မှ ဒှ်ညးမကၠောန် ကမၠောန်ဆာန်ဂကူဟာ?" နာဲသာန်တေန် က္လေင်သှ်ကဵု "ကွတ်ပညာ ဇကုမကတ်လ္ၚတ်လဝ် လေပ်လဝ်တအ်ဂှ် ယဝ်ဒှ်ဒတုဲဖိုလ် သွက်ဂကူမန်မ္ဂး ကမၠောန်ဂှ် ဒှ်ကမၠောန် ဆာန်ဂကူရ"။ ဂလာန် နာဲသာန်တေန်ဝွံလေဝ် ပကဵု ညံင်စိုတ် သွက်ဂွံဖန်ဗဒှ်ပ္တိုန် ဒွက်မန် မဂွံဒှ်ကၠုင် ပ္ဍဲနာဲလျးဟံင်မန်ကီုရ။

နာဲလျးဟံင်မန်ဂှ် ဒယှ်ေဒၟံင်ဒွက် ပ္ဍဲကဵု ဂကောံဂဳတ သုခုမဗိမာန် ကွာန်ဖအံက် မဒှ် ဂကောံ မဒယှ်ေဒွက်ဗၟာမွဲရ။ သၞာံ ၁၉၇၃ဂှ် နာဲစိုးသိန် သကိုပ်တိုက်ထ္ၜးပျးမန် အာတ်အရီုအဗင် နာဲလျးဟံင်မန် သွက်ဂွံ ကေတ်တာလျိုင် သွာင်လဟိင်စိုတ် သွက် သဘင်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် မရနုက်ကဵု ၂၇ ဝါ မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဇရေင် အရှာမ်ကျာ်သုက် ဍုင်မတ်မလီုရ။ နာဲလျးဟံင်မန် ချပ်စ ကုနာဲထဴ (ညးမဒှ် အပါ နာဲအာဲမန်) တုဲ ညးတအ် ပ္ကောံကၠုင် မၞိဟ်၊ ဗက်ဂၠာဲ ဒွက်မန်တြေံတြဟ်ဂမၠိုင်တုဲ လဟိင်ဏာကဵု ဒွက်မန်တြေံဂမၠိုင် ကေုာံ ဒွက်ဗၟာဂမၠိုင် ပ္ဍဲကဵု သဘင်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန်ဂှ်ရ။ မၞိဟ်မဒယှ်ေဒွက် ပ္ဍဲသဘင်ဂှ် ဒှ် နာဲလျးဟံင်မန်၊ နာဲထဴ (နိုင်ထောန်င္ၚိုဲ)၊ မိထားရင် (ဒေအ် နာဲထဴ)၊ မိတင်မြ (ၝောဲ မန်ဆာန်)၊ မိအေးအေးသွယ် (ဒေအ် နာဲမန်ဆာန်)၊ မင်းလှကြည် တအ်ရ။

နူဂှ်တုဲ နာဲလျးဟံင်မန် ကဵု နာဲထဴတအ် ချပ်ဂၞန် ရေင်သကအ် သွက်ဂွံ ကၠောန်ပ္တိတ် ဒွက်မန်ရ။ ဒွက်မန် ဂွံဒှ်ကၠုင်ဂှ် နွံပၟိက်ဒၟံင် မၞိဟ်မချူဒွက်မန်ရ။ အစာနာဲယှိုဲ ပ္ညုင်ကဵုညးတအ် အာသၟာန် အစာဇၞူမန် (နိုင်ငွေသိန်း)၊ အစာဇၞူမန် ချူကဵုဒွက်၊ အတိုင်ရမ္သာင်ဒွက် ဍုင်သအာင်၊ တုဲပၠန် ဗညာကွိင် လေဝ် ဗိုင်ချူ ဗိုင်ဖျေဟ်အခိုက်ဒွက်ကီုရ။ ဗွဲကြဴ အခိင် ညးတအ် မအာဒယှ်ေဒွက် ပ္ဍဲကွာန်တၟအ်ကၞေင်ဂှ် ဂွံစုက်လုက် ကုတၠဂုဏ်ဝေန်သိင် (ယၟုကၞေဟ် ဗညာတၠနာဲ ဍုင်ပံင်) တုဲ ညးလေဝ် ဗိုင်ချူဇန်ကဵု ဒွက်ကီုရ။

သၞာံ ၁၉၇၃ ဂှ် စပ္ကောံမၞိဟ် သွက်ဂွံဒက်ဂကောံဂဳတ၊ သၞာံ ၁၉၇၄ ဂှ် စဒက်ဂကောံရ။ မၞိဟ်မပါလုပ် အဓိက သွက်ဂကောံလျးဟံသာ ဂွံက္တဵုဒှ်ကၠုင်ဂှ် နာဲလျးဟံင်မန်၊ နာဲအဏ္ဏဝါမန် (နာဲမျဵုညောအ်) မညးဒှ် ဇာတိကွာန်သာံလှေဝ် ကောန်မေန် ဥက္ကဋ္ဌဇၞော် နာဲယှိုဲကျေန်၊ နာဲထဴ မညးဒှ် အပါ နာဲအာဲမန်၊ နာဲ-- ညးတၠပိုန်ဒြပ် ရဲကွာန်ဖအံက် ကေုာံ ကျာ်ဇၞော်ကေတုမာလာတအ်ရ။ ကာလဒက်ဂကောံဂှ် မၞိဟ်မပါလုပ် သီုဖအိုတ် ၁၈ တၠရ။ သၞာံ ၁၉၇၇ ဂှ် စပ္တိတ် ကဝး လျးဟံသာ အလန်ပထမရ။ ဟိုတ်နူ ကပေါတ်တွိင်တွိုက်တအ်ဂှ် ကေတ်ပၠုပ်နင် နူရးနိဂီုသေံတုဲ မွဲတဲဓဝ် ဂကောံလျးဟံသာဂှ် က္ဆံင်တုပ်အာ ကုဂကောံဂဳတဇၞော်ဇၞော် ပ္ဍဲလ္ဂုင်တုဲ နကဵု မထ္ၜးဟိုတ် မပၠုပ်နင် ကပေါတ်နူဍုင်သအာင်တုဲ သၞာံ ၁၉၇၉ ဂှ် ကပေါတ်တွိင်တွိုက်တအ်ဂှ် ဒးဒုင်ဏာ ကုအလဵုအသဳဗၟာရ။ သွက်ဂွံ ဆက်ကၠောန်အာမာန်ဂှ် အာတ်အရီုအဗင် နူခမဳသင်တအ်တုဲ ဒးက္လေင်ပ္ကောံ ကပေါတ်တွိင်တွိုက်တအ်ပၠန်ရ။ သၞာံ ၁၉၈၀ ဂှ် ပ္တိတ် ကဝးအလန်တတိယတုဲ ခြာဟွံလအ် နကဵု အလဵုအသဳဗၟာမဆလတအ် လလောင်တြး ဒဒှ်ရ ဒွက်လျးဟံသာ အလန်တတိယဂှ် ညးဍုင်ကွာန်တအ် ကဠင်ဟွံထေက်တုဲ ဗက်သီကဝးတအ်ပၠန်ရ။ အသိင်ဂှ်ဂှ် ဂကောံလျးဟံသာဂှ်လေဝ် ယၟုမြဟ်တမ္ညဝ်တိုန် အလုံရးမန်ရ။

သုခုမ

နကဵု ဂကောံလျးဟံသာဂှ် သီုဖအိုတ် ပ္တိတ်ဂွံ ဒွက် ၉ ကဝး၊

• ပထမ (သၞာံ ၁၉၇၇)
• ဒုတိယ (သၞာံ ၁၉၇၈)
• တတိယ (သၞာံ ၁၉၈၀)
• စတုတ္ထ စေတနာသရာဲမန် (သၞာံ ၁၉၈၁)
• ပဉ္စမ အကြီုရာဇာဓိရာဇ် (သၞာံ ၁၉၈၁)
• ဆဋ္ဌမ ကောံဓရီုညဳသာ (သၞာံ ၁၉၈၆)
• သတ္တမ ပ္ဍဲဂၠံသြိုဟ်ယာဲ မိက်ဂွံဗ္ဒာဲ (သၞာံ ၁၉၈၆)
• အဋ္ဌမ အတးဍုင်မန် (သၞာံ ၁၉၈၈)
• နဝမ ပဝ်ဂၠာဲဌာနဳ (သၞာံ ၁၉၉၀)