သၟာဲဒွက်

နူ ဝဳကဳပဳဒဳယာ
ဒံက်တာမာံတိုန်နန် ကေုာံ မိကောန်ဍောတ် လှ်ေဒၟံင် သၟာဲဒွက် လတူစင်ဗဟဵု တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် မရနုက်ကဵု ၆၉ ဝါ

သၟာဲဒွက် (အၚ်္ဂလိက်: Smaigwak, Mon Duet Dance ) ဂှ် ဒှ်အခိုက်လှ်ေဒယှ်ေ မန်တြေံ နကဵုဆော ညးဗြဴ ကဵု ညးတြုဟ်တုဲ သတ်ဒွက်ကီု သီုကဵု ဗီုအခိုက်မလှေ်တအ်ဂှ် ဟိုတ်မဗၟံက်ထ္ၜး ဗီုညးတြုဟ် ကဵု ညးဗြဴ မထဍုတ် ဗမေက်၊ ဟီုဂလာန် ဆောတ်ဓရေတ် ရေင်သကအ်ဂှ်ရ ညးကော်စ လှ်ေသၟာဲဒွက် မဂွံအဓိပ္ပါယ် လှ်ေ ဒွက်ဝုတ်ဗၠာဲ ဟွံသေင်မ္ဂး လှ်ေဒွက်ဇြဟာန် (ဒွက်ဆာန်) ရ။ လှ်ေသၟာဲဒွက်ဝွံ ဒှ်အခိုက်လှ်ေ မန်တအ် မလှ်ေကၠုင် နူကဵု ခေတ်သုဝဏ္ဏဘုမ္မိ (၈ - ၁၂ ဗွဝ်ကၠံ)တေအ်ရဂှ် အစာဝင်တအ် ပတှ်ေကေတ်လဝ်ရ။ ပၞောဝ်ကဵု ဂကူမကေင်နွံကၠုင် နကဵုဨကရာဇ်ဇကု ဍုင်နန်ဇကု ဂကူမဒှ်လဝ် သၟိင်တၠ မသှ်ေဒၟံင် ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာလၟုဟ် ဂကူမန်၊ ဂကူဗၟာ၊ ဂကူယခေင်တအ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵု အခိုက်ပြဝေဏဳတၞဟ် ဗွဲမဂၠိုင် ၜိုန်ရ ကၠောအ်က္ဍနှဴရဴတဴ ရေင်သကအ်ကီုလေဝ် အခိုက်လှ်ေသၟာဲဒွက်ဝွံ နွံဆပ္ဍဲကဵု ဂကူမန်သၟးဟေင်ဂှ်လေဝ် ဒှ်အရာတၟေင် သၟာဲဒွက် မွဲဂကူရ။ အရာတၟေင် လှ်ေသၟာဲဒွက်ဝွံမွဲဂှ် ညးတြုဟ် ကဵု ညးဗြဴ သၟာဒွက်ၜါဂှ် ညံင်ရဴစာင်ဍေဝ်ကီု ညးတြုဟ်ဂှ် ခြေအ်လုပ်ကဵု ညးဗြဴဂှ်တုဲ ညးဗြဴဂှ် နကဵုမာယာဂှ် တးပါဲ ကဵုတဲရ။ ကၞောတ်တဲ သဘာဝၝောအ်ကၟက် ဒးဂၞပ် နွံပၟိက် ရေင်သကအ်တုဲ ဗွဲမမိပ်လဟိင်ဂှ် လှ်ေကွာဲဂေတ်ရေင်သကအ်ရ။

နိရုတ္တိ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

"သၟာဲဒွက်" နကဵုလဟီုမန် "ဟမာဲဂွက်" ဝွံ ပ္ဍဲကဵု လိက် ဗွဲကြဴဏအ် မလေပ်ချူစ "သၟာဒွက်" ဂှ် ဟိုတ်နူ ဒှ်ကၠုင် သံသယ လတူအဓိပ္ပါယ် ယၟုအခိုက်လှ်ေဝွံ ဒှ်မာန်ရ။ မအရေဝ်မန်မ္ဂး "သၟာ" ဂှ် ဂွံ အဓိပ္ပါယ် ညးမပတိတ်ဒြဟတ် ပ္ဍဲကမၠောန်မွဲမွဲရ။ ဥပမာ ညးမပတိတ်ဒြဟတ် သြိုင်သ္ၚိမ္ဂး "သၟာသ္ၚိ" မြဴသာ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲလိက်တၟအ်သြိုင်နန်ဍုင်ဗုကာံ နူကဵု ခေတ် ၁၂ ဗွဝ်ကၠံတေအ်ရ။ ညံင်ရဴဂှ်ကီု ကုမကၠောန်ဗ္ၚမ္ဂး "သၟာဗ္ၚ"၊ ကုညးမကၠောန် ဗၞိက်မ္ဂး "သၟာဗၞိက်"၊ ကုညးမလှ်ေတအ်ဂှ် "သၟာလှ်ေ" ဗီုဗီုဏအ် ဂွံဆဵုကၠုင် ပ္ဍဲလိက်မန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ "သၟာဒွက်" ဟီုဂှ် ဒှ်မၞိဟ် မပတိတ်ဒြဟတ် ပ္ဍဲကဵု ဒွက် (ဝါ) ပ္ဍဲကဵု ဂဳတဂမၠိုင်ဟီုဂွံရ။ "သၟာဲဒွက်" ဂှ် ဒှ်အခိုက်လှေ်မွဲ ပၞောဝ်ကဵု အခိုက်လှ်ေမန်ဂမၠိုင်ရ။ မအရေဝ်မန် ဗွဲတၟေင် ပ္ဍဲကဵုဒွက် ပ္ဍဲကဵုကဗျမန်တြေံမ္ဂး "သၟာဲယျ" မြဴသာ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ် ဗွဲမဂၠိုင်ရ။ "သၟာဲယျ" ဂှ် ဒှ်ပြယာဲအရေဝ်မန် အဓိပ္ပါယ် မတုပ် ကု"ဇြဟာန်" (ညးဇကုမဆာန်)ရ။[၁] လဆောဝ်မ္ဂး စၞး "မိဇြဟာန်" ဂှ် ဟီု "မိသၟာဲယျ"။ "သၟာဲယျ" ဂှ် ဟီု ကုမၞိဟ်တြုဟ်ကီု သီုမၞိဟ်ဗြဴ ဂွံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ "သၟာဲဒွက်" ဂှ် ဂွံအဓိပ္ပါယ် "ဒွက်ဆာန်" ရ။

ဝင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ဗီုလှ်ေ အဝ်လေ ဗါလဳ (Balinese dance troupe "Sekar Jepun" performing an Oleg)

သၟာဲဒွက် ဝွံ ဂကူမန်တအ် လှ်ေကၠုင် နူခေတ်သုဝဏ္ဏဘုမ် (၈ - ၁၂ ဗွဝ်ကၠံ) တေအ်ဂှ် တၠပညာတအ် ပတှ်ေကေတ်လဝ်ရ။ တမ်မူလ သၟာဲဒွက် နူလဵုမကၠုင်ရောဂှ် နကဵုသက်သဳဝင် ခိုင်င်ကၠိုက်က် ဟွံတီကေတ်ရ။ လ္ၚတ်ရံင် ဝင်ပရူဂကူမန် ပ္ဍဲခေတ်သုဝဏ္ဏဘုမ် (၈ - ၁၂ ဗွဝ်ကၠံ)တေအ်မ္ဂး ရံင်ကဵု လိက်တၟအ် တြာပ် မဒှ်လိက်တၟအ် မချူလဝ် ဂါထာသွက်ဂွံဖ္ဍောတ် ပ္ဍဲအခိင်ကာလ မပတိုန်ဨကရာဇ် (ဝါ) စဝ်ဘိသိက် ဨကရာဇ်ဂှ်မ္ဂး ဂွံဆဵုကေတ် "လွအ် ကြောမ် ဇအ်ဗအ် မအ်ပအ် . . . . . ဓံမံမ . . . . ရောဝ်စြောစ် . ." [၂]မဂွံအဓိပ္ပါယ် "သၟိင်ဍုင်သဓီုဂှ် လတူ လွ၊ ကြောမ်၊ ဇဗ(ဂျာဗာ)တအ်ဂှ် နဒဒှ် ညံင်တရဴဂၠံင်ဓမ္မမွဲဂှ် သ္ဒးမံင်ရ။" ရံင်ကဵု တင်ဏအ်တုဲ ဒဒှ်ရ ဂကူမန် ပ္ဍဲခေတ်သုဝဏ္ဏဘုမ်တေအ်ဂှ် နွံဒၟံင်အဆက် ကုဂကူ လွ (ဍုင်သေံ)၊ ကြောမ် (ကမ္ဘောဒဳယျာ)၊ ဇဗ (ဂျာဗါ)ရ။ တုဲပၠန် လိက်တၟအ် နူကဵုဂျာဗါ ခေတ်အကြာ ဒစိတ်ဗွဝ်ကၠံတအ်လေဝ် ဂွံဆဵုကေတ် စရင်ဂကူမန်တအ် မစိုပ်လဝ် ပ္ဍဲတကအ်ညးတအ်ကီုရ။ ဆဂှ် သၟးဟွံသေင် မအက္ခရ်မန် မဂွံဆဵုကေတ်ဒၟံင် ပ္ဍဲသဓီု ကေုာံ ဗုကာံတအ်ဂှ် တုပ်ဒၟံင် ကုဗီုပြင် မအက္ခရ် နူဂျာဗာ မချူလဝ် ပ္ဍဲအေဒဳ ၈ ဗွဝ်ကၠံတုဲ ဒဒှ်ရ ဂကူမန်တအ် ဟိုတ်နူ မဆက်စပ် ကုဂျာဗါတအ်တုဲ လိက်မန် ပ္ဍဲကဵု ဍုင်သဓီုဂှ် ပြံင်လှာဲအာ နကဵု ဗီုပြင်တၞဟ်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဂကူမန် ပ္ဍဲဒွါရဝတဳ (ဍုင်သေံ)ဂှ် ဆက်စကာအာဒၟံင် အတိုင်ဗီုပြင် ပလ္လဝခေတ်တြေံဏီဖိုဟ်ရ။ [၃] နဒဒှ် သက်သဳ ဂကူမန် ကဵု ဂျာပါ မနွံကဵု ပရေင်ဆက်စၠောအ် ရေင်သကအ်မွဲပၠန်ဂှ် ပ္ကဴဇဗ မန်တအ် မကော်ဒၟံင်ဂှ် ဂွံအဓိပ္ပါယ် ပ္ကဴဂျာပါ ရ။ ကလေင်လ္ၚတ်ရံင် စပ်ကဵု ကွတ်သုခုမပၠန်လေဝ် ကပေါတ်တူရိယာမန် ဗွဲမဂၠိုင် ကြပ်ညောန်ဒၟံင် ကုဂျာဗါတအ်ကီုဂှ်လေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ ညံင်ရဴ လှ်ေ သၟာဲဒွက်မန်ကီု ပ္ဍဲကဵုတကအ်ဗါလဳ (Bali) ဂှ် ညးတအ်လှ်ေ မကော်စ အဝ်လေ (Oleg Tamulilingan) နွံကီုရ။ လှ်ေအဝ်လေ ဗါလဳဂှ် သၟာလှ်ေ ညးတြုဟ် ကဵု ညးဗြဴညးၜါဂှ် ညံင်ရဴ ဟိုန်သာဲ ဟိန်မဇာပ်ကေတ်ဍာ်ကဴဂှ် ဝေင်ဆေတ်ဓရေတ် ရေင်သကအ်ရ။ သၟာလှ်ေ မၞိဟ်တြုဟ် ဂှ်ကြပ်လုပ်အာ ကုညးဗြဴမ္ဂး ဂွံမွဲလစုတ် ညးဗြဴဂှ် တးဖါဲ နကဵုတဲတုဲ မၞိဟ်တြုဟ်ဂှ် ဒးဆုဲတိတ်အာရ။ အတိုင် ညးစၟတ်သမ္တီလဝ်မ္ဂး အခိုက်လှ်ေအဝ်လေ ဗါလဳလၟုဟ်ဂှ် အစာအနုသုခုမ အိ ကေတုတ် မာယာ (I Ketut Marya) လဆောဝ် ကော်စညးတေအ် (I Mario) ဂှ် ဖန်ဗဒှ်လဝ် ဗီုလှ်ေ (ကကွက်) ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၂ ဂှ်ရ။ အတိုင်စၟတ်သမ္တီမ္ဂး John Coast ကောန်ယူရောပ်ဂှ် ညးတေအ် မိက်ဂွံကဵု သၟာလှ်ေဗါလဳတအ် အာလှ်ေထ္ၜး ပ္ဍဲယူရောပ် ကေုာံ အမေရိကာန်တုဲ ညးတေအ် အာတ်မိက် ညံင်ဂွံဖန်ဗဒှ်ကဵု အခိုက်လှ်ေတုဲ အစာလှ်ေအိကေတုတ်မာယာဂှ် ဖန်ဗဒှ်ကဵုလဝ်ရ[၄]

ရံင်ကဵု တင်ဂၞင်ဗွဲလတူဝွံတုဲ ဒဒှ်ရ လဟီုမ္ဂး မန်တအ် လှ်ေကၠုင် သၟာဲဒွက်ဂှ် နူခေတ်သုဝဏ္ဏဘုမ်တေအ်ဂှ် ဟီုမာန်ဂွံပေင်င်ရ။ သၟာဲဒွက်နူကဵုမန်စိုပ်အာ ဂျာဗါ/ဗါလဳ ဟာ၊ မန်ကလိဂွံ နူတေအ်ဟာဂှ် တီကေတ် ဟွံမာန်ကီုလေဝ် ဒဒှ်ရ လှ်ေ သၟာဲဒွက် မန်ဝွံ ဆက်စပ်ဒၟံင် ကုလှ်ေအဝ်လေ ဗါလဳဂှ် ဟီုဂွံရ။

လဒက်ပ္တန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

သၟာဲဒွက်ဂှ် ဒက်ပတန်လဝ် ဗီုအခိုက်တမၠာ ညးမကော်စ အခိုက်ပေါမ်အာဂီု (သ္ၚိ-တရဴ-သ္ၚိ) ရ။ ဟီုမွဲသာ်ပၠန် ဒွက်ဂှ် ချူဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ပရူမွဲမွဲဟွံသေင်၊ ချူဗၟံက်ထ္ၜး လဝေင်ဇာတ်မွဲပိုဒ် ဟီုဂွံရ။ သ္ၚိ - ညးၜါ ဆဵုရေင်သကအ် ပ္ဍဲကဵုမွဲမွဲဒၞာဲ၊ တရဴ - ညးၜါ ဟီုဂး ပတိုန်ဖျေဟ် ချေတ်ဓရေတ် ရေင်သကအ်၊ သ္ၚိ - ညးၜါ စိုတ်တုပ်သၟဟ်ဒှ်မွဲတုဲ ဒက်အိန်ထံင် ရေင်သကအ်ရ။

ညံင်ရဴသတ်ဒွက် မဒက်ပတန်လဝ် နကဵု (သ္ၚိ-တရဴ-သ္ၚိ) ကီု လလှ်ေလေဝ် ဒက်ပတန်လဝ် ညံင်ဂွံကိတ်သၟဟ်ကဵု သတ်ဒွက်တုဲ သ္ၚိ - စလှ်ေ နကဵု မဂ္ဇအ်ဒၟံင်၊ တရဴ - ဓလိုက်ကတဵု၊ သ္ၚိ - လလှ်ေဂှ် တုဲအာကဵု နမကလေင်ဂဇအ်ရ။

အရာတၟေင် ပ္ဍဲသၟာဲဒွက် မွဲပၠန်ဂှ် နွံကဵု ကဆမ် ဥပမာ - (ဍေဟ်ထေင်ဍေဟ်ကျေဝ် xx အဝ် ... သၞေင်မတ်ဂှ်ၜါကဝိုင်) ၂ သၞေင်မတ်ဂှ်ၚံက်ကဝိုင် xx ပုတ်ဣဒေအ်ကိုင်ဂှ် ညံင်ကဵုသ္ၚေတ်၊)

မွဲပိုဒ် နွံပိယတိ ညံင်ကဗျဂိုဏ်မန်ဂမၠိုင်ရ။ ယတိပထမ ကဵု ဒုတိယဂှ် ကဆမ်ၜါတဲတုဲ ကိုပ်ကၠာ ဟွံအာ ယတိတတိယဂှ် ကလေင်ကဆမ် ယတိဒုတိယ မွဲဝါပၠန်ရ။

ဒွက်ပ္ဍဲခေတ် ဗွဲကြဴလ္ၚဵုတအ်ဂှ် ဟိုတ်နူ ဆတ်စုတ်လဝ် ပရေင်ဂကူ၊ ပရေင်စိုတ်ဓါတ် ဟွံသေင်မ္ဂး ပရေင်သာသနာ၊ ပရေင်ဒ္ဂေတ်လၟေတ်၊ ပရေင်ဒၠောအ်ဗတောန်တအ် ဂၠိုင်လောန်အာတုဲ ပ္ဍဲကဵု မလှ်ေ စိုပ်ပိုဒ်ဒုတိယတုဲဂှ် သၟာဒွက်တြုဟ်ဂှ် လုပ်ခြေအ်တုဲ ညးဗြဴဂှ် ထ္ဗးကဵုတဲရ။ ပ္ဍဲဒၞာဲဏအ် သတ်ဒွက်ကဵု ထ္ၜးသရုပ်လှ်ေဂှ် ဟွံကိတ် ရေင်သကအ်တုဲ ဒှ်အာ ပရေင်လဟိင်စိုတ် မဟွံမဲ ကုနိယာမ (လိုဝ်ဂျေတ်)တုဲ ရှ်သာ အနုသုခုမ ဍိုန်လျစှ်ေအာဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။

ဒွက် နဒဒှ် ဥပမာ နူပေါဲသၟာဒွက် နာဲဟိုဲ မစဳဇန်လဝ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

(ပဏာမလ္ၚောဝ်ကျာ်)

ယိုက်ဂုဏ်မိ ယိုက်ဂုဏ်မ ရတ်ပိသီုဒေဝါ xx

ယိုက်ဂုဏ်ကျာ်ဇၞးမာရ် ပါပဂြိုဟ်ပကဵုမာန် xx

ယိုက်ဂုဏ်အရှန်တၠဳဇျာန်တအ် ဇၞးပၞာန်ကိလေသ xx

ယိုက်ဂုဏ်မိမအဲရ သရဿဝတဳ xx

မန်ဂြိုင် မန်ဂြဝ် မန်ဂြော ဟောတု xx

သၟိင်ကနုမာန် ဍိုက်ယာန်ဂိတု

လဂေါဝ်မုက် ကောဇုလေဝ် xx အဵု…

ပ္ဍဲကဵုတ္ၚဲဏအ် အဲဍိက်ဏအ်ကလအ်ဏာရအဴ …


(ညးၜါစုက်ဆဵု)

(ဗြဴ) - အိုဝ် လှေသူကျဳ xxx ညးတၠဂၠုင် နူလဵုကၠုင်ရော သြကောဗၠာဲ …

(တြုဟ်) - ကၠုင်နူ ထဝ်ပၠင် ဟေင် သွံစထၟာဲကီုရ မိဒေအ်ဗြဴ xxx

(ဗြဴ) - (င္ၚုဟ်ထၟာဲဂှ် သာ်လဵုရော၊ လဴကဵုပိုဲလေဝ် ပိုဲဂွံရာန်၊၊)၂

(တြုဟ်) - ဂၠိုင် ဂၠိုင်ဂှ်ဟွံဟုရ xx အဝ် … တၟာဲမွဲ သြောအ်မွဲကီု xx

(ဗြဴ) - (င္ၚုဟ်ထၟာဲဂှ် ဍင်လောန်အဴ၊ ယှအ်ညိကၠာလေဝ်၊ သြ ... ကောဗၠာဲ)၂

(တြုဟ်) - ယှအ်လိုအ်မယျလေဝ် သူၚဴချေန်မ ဗီုဏအ်ရ ပိုဲသွံကၠုင် …


(ဗြဴ) - (ဘဴဂေါတွာ ဘဴဂေါလာ၊ ဘဴဂေါခွါလဴ မိုင်ယေန်)၂

(တြုဟ်) - ကၠုင်နူထဝဲါဟေင် xx သွံစပြေင်ကီုရလေဝ်ၝာဲ xx

(ဗြဴ) - (င္ၚုဟ်ပြေင်ဂှ် သာ်လဵုရော၊ လဴကဵု ပု္ိယ်လေဝ် ပိုယ်ဂွံတီ)၂

(တြုဟ်) - ကျဲတဂေါင် ဆံက်ဆေယ်ၚာ၊ ဝါမလာလေဝ် သူၚဴချေန်မ xx


(ဟီုဂလာန်ချေတ်ဓရေတ် ရေင်သကအ်)

(ဗြဴ) - (ဗတ်မန်ဂှ်ရော ဟွံဠေဝ်၊ အဝ် ဗတ်ဗၟာလေဝ် ဟွံကၠောအ်)၂ ဗတ်ဗၟာလေဝ်ဟွံကၠောအ်၊ အဝ်ဒှ်ယဲ ကလောအ်ကလေန် xx

(တြုဟ်) - (ဂွက်မန်ကောဟွံဠေဝ် xx အဝ် … ဂွက်ဗၟာ ကောဟွံကၠောအ်)၂ လေပ်လ္ၚတ်လဝ် ဂွက်ကရေင်၊ xx  ဟေံ xx ဟေံ … ဗက်ထဍေင်ကောန်သၟိင်ဗြဴ၊ ဟိုဲ၊  တေမိတန်ကၠာ ဂၞိင်ၜါဟိုဲ xx ပင်တဲလ္ၚောဝ် xx ကလင်ရုပ်ထဝ် xx ဟီုလဴကဵုဏောင်လေဝ် ရုပ်ထဝ်၊ တေမိ တန်ကၠာဏောင်လေဝ် xxx အဵု … ဟိုဲ xxx ပင်တဲလ္ၚောဝ်ရလေဝ် နာဲဏး xx ပင်တဲလ္ၚောဝ်လေဝ် လ္ၚောဝ်ဏာ xx ဇဴရလေဝ်ဟိုဲ …

(ဗြဴ) - (ဒယှ်တှ်မံင်လအ်၊ အဝ် … နာဲဏအ်လေဝ်ရဟာ)၂ သာန်ဂျာတ်လေဝ် မွဲၜါမ၊ ပကၠုင်ဘမံင်ပိုဲ xx

(တြုဟ်) - (ကောဟွံဂွံဂယှ်ေလအ် xx အဝ် … ကအ်ဒှ်ပြေင်ဂၠဴ)၂ ကအ်ဒှ်ပြေင်ဂၠဴ xx အဝ် … ဂွက်ဒဴအာအိုတ်ရ …

(ဗြဴ) - (ရံင်ရုပ်ဂှ်ကျေဝ်လာဲ xx အဝ် … နာဲတက်လေဝ်ဝေင်ဖေဝ်) နာဲတက်လေဝ်ဝေင်ဖေဝ် xx အဝ် ... ကျေဝ်ထောအ်ရသၟးသၟး ဟိုဲ …

(တြုဟ်) - (ရံင်ရုပ်ကျေဝ်လာဲ၊ အဝ် … ထပဲါပုင်ကဵုနော်)၂ ဆဵုဗၠာဲတှ်ေကော် xx ဗဵုပေဲါ ပ္ဍဲဒယံက်ဒုန် xx

(ဗြဴ) - (အဵု … နာဲလေဝ်လအ်ဂွ xx အဝ် … ပကဴဇြလေဝ် ပုင်ဟအုတ်)၂ ဒုင်သၟူလေဝ်အမြာဲ၊ အဝ် ညံင်ကဵုကၠဵုဂၠာဲအရုတ် ဟိုဲ …

(တြုဟ်) - (ဍေဟ်ထေင်ဍေဟ်ကျေဝ် xx အဝ် ... သၞေင်မတ်ဂှ်ၜါကဝိုင်) ၂ သၞေင်မတ်ဂှ်ၚံက်ကဝိုင် xx ပုတ်ဣဒေအ်ကိုင်ဂှ် ညံင်ကဵုသ္ၚေတ်၊

(ဗြဴ) - (မွဲလှ်ေလေဝ်ဟွံမိင်၊ မွဲလှ်ေလေဝ်ဟွံညာတ် xx စိင်တက်ဗာတ်လေဝ် လတူကျာ်ဇြာ)၂သောင်ကောန်သၟိင်ဏအ်ကျေဝ် xx ညံင်ကဵုဟလာၜံက်တိ xx ဟိုဲ …

(တြုဟ်) - အဝ် ... ဝေဿန္တဝ်စိလေဝ် xx ပကဴမိဟိုဲ xx ဟိုဲ … ဟိုဲ… ဂ္ညိမဟောသဓ xx ပဂလာန်ဒါန xx လဴကဵုလေဝ်ဒါန xx ဝေဿန္တဝ်စိဂှ်လေဝ်ဟိုဲ …  ဂ္ညိမဟောသဓဏောင်လေဝ် နာဲဏး xx ဂ္ညိမဟောသဓလေဝ် xx မူလတေအ် လဴကဵုဏောဝ်လေဝ် ဟိုဲ …

(ဗြဴ) - (မိစမ်စိုတ်နာဲဟေင်၊ မိစမ်စိုတ်နာဲရ၊ မိအကာဲလေဝ် ဝေင်ဂလာန်…)၂

(တြုဟ်) - (မိစမ်စိုတ်နာဲ xx တးဟပန်လံက်အစာဲ xx တဟးပန်လံက်အစာဲ xx အဝ် ... ကောဗၠာဲဏအ် ဟွံထေဲ…)၂


(ဒက်မိတ်ဒါန်)

(ဗြဴ) - သၟိင်သိဓတ္တ နူသၟာဲယျဟိုဲ … တၠဍောင်သွာဟိုဲ xx ကလင်လေဝ် သိုက္ခမာ xx လေဝ် ကမ်ပိုဲလေဝ်ညးၜါ xx သၟိင်သိဓတ္တ xx ဟိုဲ… ဟိုဲ xx တၠဍောင်သွာ … တၠဍောင်သွာလေဝ်၊ လသာလဝ်ကောန်၊ ဟိုဲ

(တြုဟ်၊ ဗြဴ) - (ဟီုပုံလဴပူရ မိနာဲလေဝ် ယာဲဟိုဲ၊ xx ထာင်ကြဴပဂၠုင်ရ xx ဟဳလေဝ်ယဵုလာ xx ကၠောအ်ဝေင်ဍုင်လင်္ကာ၊၊ )၂ (သၠဍေဟ်ပယာ၊ လွဍေဟ်ဂှ်ပၠန် xx ၜန်လေဝ်ပဇုက်ဂြေင်တၟအ်)၂ (ဇုက်ဂြေင်တၟအ်က္ၜင်)၂ ပြင်ဏာဍုင်ဟလာ xx

(တြုဟ်) - (ပုင်ထဝ်ဗါတ်ကဵုသွဖျုန်ဂၠဴ xx ကဗံင်ဗဴလေဝ်ကဵုသတ်တဵု)၂ ဂွံစတှ်ေကောဟွံကၠာတ် xx အိုဝ် ... ဒေအ်အာတ်လေဝ် ကောဟွံကဵု …

(ဗြဴ) တိတ် ပခမဳပၠန် xx နူပရိဝုဏ် xx ဟိုဲ … ဟိုဲ … ခၠန်လဝ်ကောန်ဂၠု xx အိုဝ် xx ဟိုဲ … တ္ၚဲဝွံဒးသာဲ xx ကလင်လေဝ်နာဲဇု xx လ္ပဒေါန်လေဝ် လ္ပဗြု xx တိတ်ပခမဳပၠန် xx ဟိုဲ … ဟိုဲ xxx (ခၠန်လဝ်ကောန်ဂၠု)၂ … တ္ၚဲဝွံဒးသာဲ …

ဒွက် နဒဒှ် ဥပမာ နူကဵု အာဲကၟာဲယေန်သၞာင်မန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ချူ နာဲအံင်ဝေန် ကွာန်လှာ
ဒယှ်ေ နာဲထောန်သိင် တကအ်ခၟိုင်၊ မိမြဟ်သန်
လှ်ေ မာံသဳဟ (ယံင်ဒံင်)၊ မိစန္ဒာဆာန် (ယံင်ဒံင်)

ပထမ

ဗြဴ။ တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် ညောန်စိုပ်ပၠန် ပိုယ်ဇက်ကၠောန်လေဝ် သြ ကောဗၠာဲ
တြုဟ်၊ မိပ်ဇြိပ်လောန်ကွေဟ်ကၠာ ပိုယ်ညးၜါ ဂွံကၠုင်ဆဵု

ဗြဴ၊ ပေါဲထ္ၜးပြိုင်လေဝ် နွံဂၠိုင်သန် ဒးဆန်ၜန်လေဝ် အံသဝ်လောန်
တြုဟ်၊ ဗဵုလ္ၚောဝ်ရောဖဲ သြ ပ္ဍဲတ္ၚဲကောန်ဂကူမန်။

ဒုတိယ

တြုဟ်၊ သြ ဂိုတ်ကၠောန်တဵုလွဳ ဂွံဖဲသအဳအာ ဟိုဲ ညဳသာဂိုတ်ဂ်စာန် သြ သၞောဝ်ဒါန် လဴကဵုဇြဟာန် ဂိုတ်ကၠောန်တဵုလွဳဏောဝ်ဟိုဲ။ ညဳသာဂိုတ်ဂစာန်ရလေဝ် နာဲဏး၊ ညဳသာဂိုတ်ဂစာန်ရောင် ဟိုဲ ဍုင်ကွာန်ရာင်ဆာဲ ဟိုဲ။

ဗြဴ၊ အတိက်တေအ်ဂှ် ဒှ်ဒါန် ဇြဟာန်လေဝ်နွံပ္ညုင်၂ ဇြဟာန်လေဝ်နွံပ္ညုင် သြ လၟုဟ်ဝွံ ကၠုင်ဆဵုနာဲ။

တြုဟ်၊ ပါရမဳဟေင် ယဝ်ရေင်ပကာန်ကၠာ၂ ယဝ်ရေင်သကာန်ကၠာ ဂွံမံင်အာ မွဲသ္ၚိ။

ဗြဴ၊ ဆာန်လောန်လေဝ် ဍုက်ဍေက် သြ ၚေက်ညံင်လေဝ် ရုပ်ဟဗုင်၂ ၚေက်ညံင်လေဝ် ရုပ်ဟဗုင် မိဝိုတ်ရောမာန်။

တြုဟ်၊ ပတှ်ေညိဒေအ်ဆာန် ကောဆာန်ရောဟွံဖဲ ပတှ်ေညိဒေအ်ဆာန် ကောဆာန်ရောဟွံဖဲ။ ကောဆာန်ရောဟွံဖဲ ပ္ဍဲစိုတ်ကောဏအ်။

တတိယ

ဗြဴ၊ ဍုင်မန်သိုက်သၠိင် မိင်ဟာကျေဝ်လာဲ ဟိုဲ၊ တာဝတိင်ကျရောင်ဟိုဲ။ လဴကဵုသၟာဲယျလေဝ် ဟီုကဵုလေဝ် သၟာဲယျ။ ဍုင်မန်သိုက်သၠိင်ဏောဝ်ဟိုဲ တာဝတိင်ကျ တာဝတိင်ကျ လေဝ် ဒေသဍုင်မန် ဟိုဲ

ဗြဴ၊တြုဟ်၊ တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် ပိုယ်ကၟောန်ဇက်တိုန်ကၠုင် (မိပ်ဇြိပ် မိပ်ဇြိပ် ရာင်ဆာဲ နွံစရာဲ ကျာ်သြဳမန်)၂ ပိုယ်ဒးဆာန်ကၠောန် ဍုင်မန်ညံင်သွဝ်။

ဗြဴ။ ယေန်သၞာင်ပိုယ်မန် နူထဝ်သောန် ဟိုဲ စဳဇန်တဴပၠန် ရောင်အဵု အဵုကလင်ပရိၜေါန်။ လဴကဵုပရိၜေါန်၊ ယေန်သၞာင်ပိုယ်မန်ရောင်အဵု စဳဇန်တဴပၠန် စဳဇန်တဴပၠန် လေဝ် ဇၟာပ်ဒိုဟ်ဂွံဆဵု။

ဗြဴ၊ တြုဟ်။ (ဂြင်စိင်ပခိုင် မိနာဲယာဲဟိုဲ သြ တိတ်နူကျာပါင် ဟဳလေဝ် ယဵုလ၊ ညံင်ရမ္သာင်လေဝ် ကောန်သၟိင်)၂ (ကောဆာန် ကောပတှ်ေ ကောဆာန်လေဝ်ပါင်သၟး ညးရးဍုင်ဟွံမိင်။)၂ မိင်ရကောန်သၟိင် ဂြင်စိင်ဂှ် ထဝ်ဂၠး သြာဲထောအ်ပိုယ်ဟာ အဵုအိုဲ အဵုအိုဲ။

တြုဟ်၊ (ထပ်တဲခိုင်ခိုင် အီဂြိုင်ညးပတှ်ေ)၂ အီဂြိုင်ညးပတှ်ေ ရုပ်မိဍေဟ်ကျေဝ်လာဲ။ အဵုအိုဲ အဵုအိုဲ

နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

  1. နာဲသက်လောန်၊ အဘိဓာန် မန်ဗၟာ၊ မုက်လိက် ၁၄၉၆
  2. သိန်း, ဦးချစ် (1965). မွန်ကျောက်စာပေါင်းချုပ်. စာအုပ်, 2။ 
  3. Monzel, Bee Htaw (2019). Epigraphy as a source for the history of Old Burma 
  4. Suardana, Kartika D (2011). The Rough Guide to Bali & Llombok. ISBN 978-602-97971-1-4