သၞောဝ်လဒက်ပတန် အေန်သတဳကျုတ် ဘာသာမန်

သၞောဝ်လဒက်ပတန် အေန်သတဳကျုတ် ဘာသာမန်

ယၟု၊ ဒတန် ကေုာံ သင်္ကေတ

ပိုဒ်ဇၞော် ၁

ဂကောံဝွံ နကဵု ဘာသာမန် ကော်စ အေန်သတဳကျုတ် ဘာသာမန်၊ တုဲ နကဵုဘာသာအင်္ဂလိက်မ္ဂး ကော်စ Institue for Mon Language (IML)၊ ဒတန်ဂကောံဝွံ ဒုင်သဇိုင်ကု ဇာဇၞိက်အလုံလိုက် (WWW)။

ပိုဒ် ၂၊ စပ်ကဵုလိက်မ္ဂး ဂကူမန် နူစခၞံဗဒှ်လိက်မန် ပ္ဍဲအခိင် နူအေဒဳ ၜိုတ် ၄ ဗွဝ်ကၠံဂှ် အက္ခရ်ၜမွဲဂှ် ခၞံဗဒှ်လဝ်ကေတ်တ်ရ။ စွံအဲပရဲ ကုတၠပညာဂကူမန် နူခေတ်ၜိုတ် အေဒဳ ၄ ဗွဝ်ကၠံတေအ် မနွံကဵု လညာတ်ညာဏ် မခၞံဗဒှ်တုဲ အရာညးတအ် မခၞံဗဒှ်လဝ် အက္ခရ်ၜဂှ် အတိုင်ဗီုပြင် မဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲလိက်တၟအ်ပရပထုံဂှ် ဒှ်သင်္ကေတ ဂကောံဝွံရ။

တင်ရန်တၟအ်

ပိုဒ်ဇၞော် ၂

သွက်ဂွံဇၞော်ပၟဝ် ကေုာံ ပခိုင်ဗဗိုန် အရေဝ်ဘာသာမန်။

ကမၠောန်

ပိုဒ်ဇၞော် ၃

(၁) ပကောံ မအရေဝ်ဝေါဟာရမန်ဂမၠိုင်

(၂) ပသုတေသန ဂၠာဲနိရုတ် မအရေဝ်မန်ဂမၠိုင် (လ္ၚတ် တမ်ဝေါဟာရ မန်ဂမၠိုင်)

(၃) ခၞံဗဒှ် မအရေဝ် မနွံပၟိက် ပ္ဍဲဘာသာမန်။

(၄) ကမၠောန်နာနာ မဇၞော်ပၟဝ်ပတိုန် အရေဝ်ဘာသာမန်ဂမၠိုင်

နဲကဲ မဗမံက်ရုပ်ရဴကမၠောန် ကေုာံ မဂိုင်ဒေပ် သတ်ကၟဝ်ကမၠောန်တအ်ဂှ် ဒးချူဗၟံက်ထ္ၜး ဗွဲတၞဟ်ခြာ အတိုင် ပိုဒ်ဇၞော် (၈)။

လဒက်ပတန်

ပိုဒ်ဇၞော် ၄

အေန်သတဳကျုတ်ဝွံ ဒက်ပ္တန်လဝ် နကဵု ဂကောံမၞိဟ်ဂမၠိုင် မစိုန်သကီု လပါ်အရေဝ်ဘာသာမန်ကီု သီုကဵု ညးစိုတ်မလုပ်စ ပ္ဍဲအရေဝ်ဘာသာမန်တအ်တုဲ ဒက်ပ္တန်အာ အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။

(က) ညးဂကောံဗေါဒ်ဂမၠိုင် (board members)
ညးဂကောံဗေါဒ်ဂှ် ခပတိုန် နကဵုညးစၞးဌာန (ဝါ) ဂကောံမွဲမွဲ၊ နကဵု ညးပူဂိုလ် စိုတ်မလုပ်စ လတူ ကမၠောန်အေန်သတဳကျုတ်။

(ခ) ညးဂကောံပေါင်မ (ရေင်တၠုင်)ကမၠောန်ဂမၠိုင် (working members)
ညးဂကောံပေါင်မကမၠောန်ဂှ် ဒက်ပ္တန်လဝ် နကဵု ညးတၠပညာ လပါ်အရေဝ်ဘာသာမန် ကေုာံ ညးဝါသနာစိုတ်ထတ် သွက်အရေဝ်ဘာသာမန် ဂွံဇၞော်မောဝ်တအ်။

(ဂ) အေန်သတဳကျုတ်ဝွံ ပကင်ရင်အာ နကဵု ဂကောံစၟိန်ပြမာန် (Executive board)။

(ဃ) သွက်ဂွံ ဗ္ဂေတ်စက် ကမၠောန် အေန်သတဳကျုတ်ဝွံ နကဵု အေန်သတဳကျုတ်ဝွံ ခပတိုန် ဒါရာ်တာ (Director) မွဲတၠ၊ ဟွံသေင်မ္ဂး ၜါ တၠ၊ ဇၟာပ်ပ် (၂) သၞာံ မွဲဝါ။

ဂကောံစၟိန်ပြမာန် (Executive board)

ပိုဒ်ဇၞော် ၅

ဂကောံစၟိန်ပြမာန် အေန်သတဳကျုတ်ဝွံ ဒက်ပ္တန်လဝ် နကဵု မၞိဟ်စၞး နူကဵု ဂကောံဗေါဒ်ကီု သီုကဵု မၞိဟ်စၞး နူကဵု ဂကောံပေါင်မကမၠောန် သီုဖအိုတ် နွံ (၅) တၠ (ဟွံသေင်မ္ဂး) (၇) တၠ (ဟွံသေင်မ္ဂး) (၉) တၠ။

ဂကောံစၟိန်ပြမာန်ဝွံ နွံကဵု ညးဥက္ကဌ မွဲတၠ ကေုာံ ဒု-ဥက္ကဌ မွဲတၠတုဲ သၟေဟ်ဂှ် ဒှ်ညးလျိုင်ဂကောံစၟိန်ပြမာန် ဖအိုတ်။ ဂကောံစၟိန်ပြမာန်ဝွံ နွံအာယုက် လလအ်ပွိုင် ပိ သၞာံတုဲ၊ ဇၟာပ်ပိသၞာံမွဲဝါ ဒးကလေင်ရုဲစှ် ဂကောံစၟိန်ပြမာန်တၟိ ပ္ဍဲသဘင်ကောံဓရီုဇၞော်ရောင်။

နာယက(ဂမၠိုင်)

ပိုဒ်ဇၞော် ၆

အေန်သတဳကျုတ်ဝွံ ကုညးမဍိုက်ပေင်တဴ ကြဳဇှ်ဂုဏ်ပညာ၊ ကြဳဇှ်သိက္ခာတအ်ဂှ် ထ္ၜုတ်ပတိုန် နဒဒှ် နာယက အေန်သတဳကျုတ်။

ကောန်ဂကောံဂမၠိုင်

ပိုဒ်ဇၞော် ၇

(က) ကောန်ဂကောံတအ်ဂှ် ဟွံပိုင်ခြာလဝ်လၟိဟ်၊ အာယုက်၊ ကဆံင်ပညာတုဲ ကုညးမစိုန်သကီု ပ္ဍဲအရေဝ်ဘာသာမန်၊ ဟွံသေင်မ္ဂး ဝါသနာ မလ္ၚတ်သုတေသန အရေဝ်ဘာသာမန်၊ ဟွံသေင်မ္ဂး စိုတ်ထတ် ပ္ဍဲကမၠောန် အေန်သတဳကျုတ်ဏအ်မ္ဂး လုပ်ကၠောန်ဂွံ သီုညးဖအိုတ်တုဲ အခိင်ဟွံရုဲ လုပ်ယိုက်ဂၠေင်ဂွံ။

(ခ) မၞိဟ်စၞး နူကဵု ဌာန၊ ဂကောံ၊ ဗော်တအ်ဂှ် ဒှ်ကောန်ဂကောံ ပ္ဍဲဂကောံဗေါဒ်တုဲ ကာလအာယုက်ကောန်ဂကောံညးဂှ်လေဝ် တန်တဴ နူကဵု ညးမပလဝ်စၞးဂှ်ဟေင်။

(ဂ) ကုညးမလုပ် နကဵုပူဂိုလ်တအ်ဂှ် မိက်ဂွံလုပ် ပ္ဍဲဂကောံဗေါဒ် ဟွံသေင်မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံပေါင်မကမၠောန်ဂှ် အတိုင် ပၟိက်ပူဂိုလ်ဂှ် ရုဲစှ်ကေတ်ဂွံ။ အာယုက်ကာလ ကောန်ဂကောံညးဂှ်လေဝ် တန်တဴ နကဵုပၟိက်ပူဂိုလ်ညး၊ (ဟွံသေင်မ္ဂး) ယဝ်ရ မၞိဟ်ပ္ဍဲဂကောံမဆက်စပ်တအ် (ဂကောံဗေါဒ် ဟွံသေင်မ္ဂး ဂကောံပေါင်မကမၠောန်) ပိဂအုံ ၜါဂအုံ ကေုာံ ၜါဂအုံလပါ်လတူ ဟွံမဲပၟိက်ညး ပ္ဍဲအေန်သတဳကျုတ်ဝွံမ္ဂး ပူဂိုလ်ဂှ် သ္ဒးဒေါအ်ဇူ နူကဵုအေန်သတဳကျုတ်ဝွံရောင်။

(ဂ) ယြဴညးမွဲ မိက်ဂွံလုပ်ယိုက်ဂၠေင်ကၠောန် ပ္ဍဲအေန်သတဳကျုတ်ဝွံမ္ဂး ကေတ်အဆက် ကုဒါရာ်တာ၊ ဟွံသေင်မ္ဂး ဂကောံစၟိန်ပြမာန်မွဲမွဲတၠတုဲ လုပ်ယိုက်ဂၠေင်မာန်ရ။

(ဃ) တင်ဂၞင်ပူဂိုလ် မပ္တံကဵု ယၟု၊ တာလျိုင်၊ ဌာန်ဒၟံင် ကောန်ဂကောံတအ်ဂှ် လလောင်တြးလဝ် ဗွဲမဗၠးၜးရောင်။ တင်ဂၞင်မဆေင်ကဵုပူဂိုလ် (personal information) တအ်ဂှ် နကဵုပၟိက်ပူဂိုလ်ဟေင် အခေါင်ပတိုန်တြးဂွံ။

ဗမံက်ရုပ်ရဴကမၠောန်

ပိုဒ်ဇၞော် ၈

(က) နကဵု ဂကောံစၟိန်ပြမာန်ဂှ် ဒးဖျေဟ်လၟေင်ကမၠောန် အပြောမ် မဒှ်ကမၠောန်ဇၞော်ပၟဝ် အရေဝ်ဘာသာမန် ဍာ်ဇမၠိင်တုဲ ပရေင်ကမၠောန်တအ်ဂှ် သ္ဒးနွံ ကုအဆက်အစပ် ကုတင်ရန်တၟအ် ကေုာံ ဘဏ္ဍာဂကောံရောင်။

(ခ) တင်သ္ဂုတ်သွာတ် နူကဵု ဂကောံစၟိန်ပြမာန်ဂှ် ဒှ်သဇိုင်ကမၠောန်တမ် သွက်အေန်သတဳကျုတ်ဝွံရ။

(ဂ) သဇိုင်ကမၠောန်တမ် ဂကောံစၟိန်ပြမာန် မဖျေဟ်လဝ်ဂှ် နကဵု ဒါရာ်တာ သ္ဒးဗၟံက်အာ ရုပ်ရဴကမၠောန်တုဲ ပရေင်ကမၠောန် မကၠောန်ကၠုင်လဝ် ပွိုင်မွဲသၞာံဂှ် နကဵုဒါရာ်တာ သ္ဒးဒုင်စဳရေင် ကုဂကောံစၟိန်ပြမာန်ကီု သီုကဵုကောန်ဂကောံတအ်ရောင်။

(ဃ) ဒုင်သဇိုင် ကုလၟေင်ကမၠောန်အပြောမ်တုဲ နကဵုဒါရာ်တာ သ္ဒးကၠောန်ပ္တိတ် ဗီုပြင်ဗမံက်ရုပ်ရဴကမၠောန် (vision and mission statement) ရောင်။ ဗီုပြင်မဗၟံက်ရုပ်ရဴကမၠောန်ဂှ် ဒးပလံင်ဗစိုပ် ဂကောံစၟိန်ပြမာန် ကေုာံ ကောန်ဂကောံတအ်ရောင်။

(ၚ) အေန်သတဳကျုတ်ဝွံ ပါ်အာကဏ္ဍနာနာတုဲ ဗၟံက်အာရုပ်ရဴကမၠောန်။ ပ္ဍဲကဏ္ဍတအ်ဂှ် အတိုင်ပၟိက်ဆန္ဒ ညးမကၠောန်ကမၠောန် မဆေင်စပ်တအ် ဖျေဟ်လၟေင်ကမၠောန် (business plan) ဗွဲမဗၠးၜးဂွံ။

(စ) နဲကဲ မဗမံက်ရုပ်ရဴကမၠောန်တအ်ဂှ် နကဵုကောန်ဂကောံဂမၠိုင် မကၠောန်ကီု၊ နကဵု မပံင်တောဲ ကုဂကောံတၞဟ် မပ္တံကဵု ဂကောံစေတနာ၊ ကမ္မဏဳပရေင်ပိုန်ဒြပ်တအ်တုဲ ဗၟံက်အာရုပ်ရဴကမၠောန်ဂွံ။

ကောံဓရီု

ပိုဒ်ဇၞော် ၉
ကောံဓရီုဇၞော်ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်အာ လၟေင်သၞာံ ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂေတ်။

ကောံဓရီုဇၞော် အေန်သတဳကျုတ်ဝွံ သ္ဒးနွံကဵု အစဳအဇန်ကောံဓရီု ဗွဲသၟဝ်ဝွံ
၁၊ ရုဲစှ် သကိုပ်ကောံဓရီု
၂၊ ပဒတန် အစဳအဇန်ကောံဓရီု နူကဵု ဒါရာ်တာ မပတိုန်ထ္ၜး။
၃၊ ဆက်ချပ်ဂၞန်အာ အစဳအဇန်ကောံဓရီု
၄၊ ရုဲစှ် ဒါရာ်တာ (အောန်အိုတ် ဇၟာပ် ၜါ သၞာံ) ယဝ်ရ ဒါရာ်တာ မိက်ဂွံဒေါအ်ဇူ အာတ်မိက်မ္ဂး ဟွံပေင်ၜါသၞာံလေဝ် ရုဲဂွံ။
၅၊ ရုဲစှ် ဂကောံစၟိန်ပြမာန် (အောန်အိုတ် ဇၟာပ် ပိ သၞာံ)။

ပိုဒ် ၂။ လိက်ဘိက်ကောံဓရီုဂှ် အောန်အိုတ် ဒးကဵုဗစိုပ်လဝ် ကောန်ဂကောံတအ် ကိုပ်ကၠာ ဟွံစိုပ် တ္ၚဲကောံဓရီု ၜါသတ္တဟ။ ကောံဓရီုဂှ် သ္ဒးဒှ် နကဵု သၞောဝ်လတူလပှ်ကျာ အောန်အိုတ် မမိင်ရမ္သာင်၊ ဒှ်မာန်မ္ဂး သီုမညာတ်ရုပ်။

ပိုဒ် ၃။ (က) ဒါရာ်တာဂှ် ဒးရုဲစှ် နကဵု လၟိဟ်မာဲဗဟုဝစ် နူကောန်ဂကောံ မတိုန်စိုပ် ကောံဓရီု မဆေင်စပ်ဂှ်။ တင်သ္ဂုတ်သွာတ် မဆေင်ကဵု ပရေင်ချဳဓရာင် ကေုာံ လဒက်ပတန်ဂကောံဂှ် ဒးဖျေဟ်သ္ဂုတ်သွာတ် နကဵုမမာဲလပါ်ဂၠိုင်။ တင်သ္ဂုတ်သွာတ် မဆေင်ကဵု သုတေသန အရေဝ်ဝေါဟာရဂှ် ဒးဖျေဟ်စၞောန်ဂၠံင်တၞဟ်ခြာတုဲကၠောန်အာ။

ပိုဒ် ၅။ စၟတ်သမ္တီကောံဓရီုဂှ် ကောံဓရီုတုဲမ္ဂး ၜိုတ်ပြဟ်မာန် ညံင်ဂွံပလံင်ဗစိုပ် ကုကောန်ဂကောံတအ်။

ပိုဒ် ၆။ ယဝ်နွံပၟိက် ကောံဓရီုဇၞော်ဂှ် ၜိုန်ရ ဟွံပေင်သၞာံကီုလေဝ် အခေါင်ကော်နွံ။

ပိုဒ် ၇။ ကောံဓရီု ဂကောံစၟိန်ပြမာန်

နကဵု ဂကောံစၟိန်ပြမာန်ဂှ် အောန်အိုတ် ပိဂိတု မွဲအလန် သ္ဒးပကောံဓရီုတုဲ သ္ၚေဝ်ဂၠေပ်အာ ပရေင်ကမၠောန် အေန်သတဳကျုတ်ဝွံရောင်။ ကောံဓရီုဝွံ ဇၟာပ်ကောန်ဂကောံ အခေါင်တိုန်စိုပ်ဂွံ၊ အခေါင်ပတိုန်ဂလာန်နွံရ။

ဘဏ္ဍာ

ပိုဒ်ဇၞော် ၁၀

သၞောဝ်ဘဏ္ဍာဂှ် သ္ဒးခၞံလဝ် ဗွဲတၞဟ်ခြာ။ ပ္ဍဲသၞောဝ်ဘဏ္ဍာဂှ် အောန်အိုတ် ဒးနွံကဵု ညးမဂိုင်ဒေပ်(ဂမၠိုင်)၊ ညးမဒှ်ဒၟံင် ဒါရာ်တာဂကောံဂှ် ကေတ်တာလျိုင် နဒဒှ် ညးမဂိုင်ဒေပ်သြန် ဟွံဂွံ။ ညးအခေါင်မစကာ ကေုာံ ဗီုမစကာ၊ ကေုာံ ဗာတ်ဂျေတ်မစကာ။

သၞောဝ်

ပိုဒ်ဇၞော် ၁၁

သၞောဝ်ဝွံ မိက်ဂွံထပ်စုတ်ကီု မိက်ဂွံ နုက်ပ္တိတ်ကီု သ္ဒးဒှ် ပ္ဍဲကောံဓရီုဇၞော် နကဵု ဆန္ဒဗဟုဝစ်။