အံင်သာန်သုကျဳ

Aung San Suu Kyi
Her Excellency; Aung San Suu Kyi
	အောင်ဆန်းစုကြည်
State Counsellor of Myanmar
	Incumbent
	Assumed office ; 6 April 2016
President	Htin Kyaw; Myint Swe (Acting); Win Myint
Preceded by	Thein Sein (Prime Minister, 2010)
Minister of Foreign Affairs
	Incumbent
	Assumed office ; 30 March 2016
President	Htin Kyaw; Myint Swe (Acting) ; Win Myint
Deputy	Kyaw Tin (2016–2017)
Preceded by	Wunna Maung Lwin
Minister of the President's Office
	Incumbent
	Assumed office ; 30 March 2016
President	Htin Kyaw; Myint Swe (Acting) ; Win Myint
Preceded by	Aung Min; Hla Tun; Soe Maung; Soe Thein; Thein Nyunt
Minister of Education
	လလအ်တာလျိုင်; 30 March 2016 – 5 April 2016
President	Htin Kyaw
Preceded by	Khin San Yi
Succeeded by	Myo Thein Gyi
Minister of Electricity and Energy
	လလအ်တာလျိုင်; 30 March 2016 – 5 April 2016
President	Htin Kyaw
Preceded by	Khin Maung Soe; Zeya Aung
Succeeded by	Pe Zin Tun
President of the National League for Democracy
	Incumbent
	Assumed office ; 18 November 2011
Preceded by	Aung Shwe
Leader of the Opposition
	လလအ်တာလျိုင်; 2 May 2012 – 29 January 2016
President	Thein Sein
Preceded by	Sai Hla Kyaw
General Secretary of the National League for Democracy
	လလအ်တာလျိုင်; 27 September 1988 – 18 November 2011
Preceded by	Position established
Succeeded by	Position abolished
Member of the Burmese House of Representatives; for Kawhmu
	လလအ်တာလျိုင်; 2 May 2012 – 30 March 2016
Preceded by	Soe Tint
Succeeded by	Vacant
Majority	46,73 (71.38%)
ပရူပရာပူဂ္ဂိုလ်ဂမၠိုင်
သၠးဂၠံဂဝ်	၁၉ ဂျောန်၊ ၁၉၄၅ (အာယုက် ၇၇); Rangoon, Burma; (now Yangon, Myanmar)
ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်	National League for Democracy
ပွံင်(ဂမၠိုင်)	Michael Aris; (m. ; died )
ကောန်	2, including Alexander Aris
အံက်	Aung San (father); Khin Kyi (mother)
ကလော	Aung San Oo (brother); Ba Win (uncle); Sein Win (cousin)
ဌာန်ဒၟံင်	54 University Avenue
ဘာမအံက်	University of Delhi (BA); University of Oxford (BA, MA); SOAS University of London (MPhil)
တဆိပ်ကြာဂမၠိုင်	Rafto Prize; Sakharov Prize; Nobel Peace Prize; Jawaharlal Nehru Award; International Simón Bolívar Prize; Olof Palme Prize; Bhagwan Mahavir World Peace; Congressional Gold Medal
စၟတ်တဲ

အံင်သာန်သုကျဳ (Aung San Suu Kyi)^[၃] Burmese: အောင်ဆန်းစုကြည်၊ သၠးဂဗ္ဘ ၁၉ ဂျောန် ၁၉၄၅) ဂှ် ဒှ်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ဗၟာ၊ အစာချူလိက် ကလိဂွံ လာပ် နဝ်ဗဴ ပရေင်ၜိုဟ်လလံ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၁။ ညးဂှ် ဒှ်ညးမကဵုကသပ်ဍုင် (မဒှ် ကဆံင် မတုပ်ကဵု သကိုပ်ဝန်ဇၞော်) ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ၊ တုဲပၠန် ညးဂှ် သီုဒှ် က္ဍိုပ်သကိုပ် ဗော်ကောန်ဂကူ သွက်ဒဳမဝ်ရေသဳ (National League for Democracy) (ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ)ဂှ် ဒှ်မၞိဟ်အဓိက ပ္ဍဲအရာပြံင်လှာဲသၞောတ် နူအလဵုအသဳပၞာန် ကဵု အလဵုအသဳညးဍုင်ကွာန်မွဲတၠရ။ အံင်သာန်သုကျဳဂှ် ဒှ်ကောန်ခဒေအ် ဂဥုပ်ဗိုလ်အံင်သာန်၊ မဒှ် အာဇာနဲဂကူဗၟာ၊ ကေုာံ မိခေန်ကျဳ၊ သၠးဂဗ္ဘ ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင်၊ ဗြိတိန်ဗမာ ရ။ ကြဴနူ ဘာတုဲ နူကဵု တက္ကသိုလ်ဒေလဳ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၄ ကေုာံ တက္ကသိုလ်အံက်ဝှောတ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၈ တုဲ ညးလုပ်ကၠောန်ကမၠောန် ပ္ဍဲရုင်ကုလသမ္ဂ ပွိုင် ပိသၞာံ။ ညးဒက်သ္ၚိကၟိန် ကု မိရှေလ် အာရိသ် (Michael Aris) ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၇၂၊ တုဲ နကဵုမိရှေလ်ဂှ် ညးကလိဂွံ ကောန်တြုဟ်ၜါ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၈ ဟိုတ်နူ မိအံက်ယဲတုဲ သွက်ဂွံရံင်မိဂှ် စဴအာဍုင်ဗၟာ၊ အခိင်ဂှ် ပရေင်ကလိုက်ကမဵု ကတဵုဒှ် အပ္ဍဲဍုင်ဗၟာတုဲ ညးပါလုပ် ပ္ဍဲဂှ်ကီုတုဲ ညးဂွံဒှ် ညးအုပ်ကာနာနာ ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ။ သၞာံ ၁၉၉၀ ဂှ် ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ လုပ်ဒုင်ရုဲမာဲဂှ် ကလိဂွံဇမၞး ဒၞာဲ ၈၁%၊ ဆဂး သွဟ်မာဲဂှ် ဒးဒုင်ပလီုတုဲ ဒပ်ပၞာန် ဟွံပအပ်အဝဵုဍုင်။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် အံင်သာန်သုကျဳ ဒးကၟာတ်လဝ် အပ္ဍဲသ္ၚိ မကော်ဂး သ္ၚိခရိုင်။ နူသၞာံ ၁၉၈၈ စဵုကဵုသၞာံ ၂၀၁၀ သီုဖအိုတ် ပံင်ပကောံတုဲ ညးဒးကြိုင်လဝ် အပ္ဍဲသ္ၚိ ကြပ်ပေင် ပွိုင် ၁၅ သၞာံ။ အခိင်မနွံ အပ္ဍဲ သ္ၚိခရိုင်ဂှ် ပရူညးမြဟ်တမ္ညဝ် အလုံလိုက်မွဲတုဲ မဂ္ဂဇြေန် တာမ် (Time Magazine) ချူဟီု ပတိုန်စညးဂှ် "ကောန်ဇာတ် ဂါန်ဒဳ Children of Gandhi" တုဲ ဂၠံင်တရဴညးဂှ် ဒှ်ဂၠံင်တရဴ မလုပ်ပေါဲဗတိုက် နကဵုနဲသက္ကုပကီုပရာပ်ရ။^[၄]

သဘင်မာဲ ၂၀၁၀ ဂှ် ဗော်ညး ဗဂါပ်ဗဗေင်တုဲ ဗော်ပၞာန်ရာံ ဗော်သၟဟ်န် ကေုာံ ဇၞော်မောဝ် ကၟိန်ဍုင် (Union Solidarity and Development Party) (ဗော်ကျဖောတ်) ဂွံဇၞးကေတ်မာဲရ။ အံင်သာန်သုကျဳ ဂွံဒှ် အမာတ်စၠတ်ထဝ် ပ္ဍဲအခိင်ဗော်ညး လုပ်ဒုင်ရုဲ သဘင်မာဲအကြာ သၞာံ ၂၀၁၂ သီုဖအိုတ် လုပ်ပြိုင် ၄၅ ဒၞာဲ ဂွံဇၞး ၄၃ ဒၞာဲရ။ သဘင်မာဲ ၂၀၁၅ ဂှ် ဗော်ညး ဂွံဇၞးကေတ် သွက်စၠတ်ထဝ်ညးဍုင်ကွာန် ၈၆% ဒၞာဲ၊ သွက်စၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ ၆၇%၊ ဟိုတ်နူသၞောဝ်သဇိုင်ဍုင် ကောန်ဇာတ် မဒှ်ကောန်ဍုင်သအာင် နွံဒၟံင်တုဲ ဟွံဂွံဒှ် သမတ၊ စၞးဂှ် ညးကၠောန်ဗဒှ်ပတိုန် ကဆံင်မွဲ မကော်ဂး ညးမကဵုကသပ်ဍုင် မဒှ်ကဆံင်သၠုင်အိုတ်မွဲရ။

စတမ်နူ ညးဒှ် မၞိဟ်ဇၞော်အိုတ် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်ဗၟာတုဲ ဟိုတ်နူ ဟွံဒတူလိုင် လပါ် ဂကောံမၞိဟ်လအောန် ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုင်အရင် ဗွဲတၟေင် ကိစ္စ ဂစိုတ်ကမၠက်ဂကူ ရဝ်ဟေန်ဂျာဂှ်တုဲ ဒးဒုင်ပါ်ပါဲ ကုဂကောံမၞိဟ်ဂၠးတိ ဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရ။^[၅]^[၆]^[၇]^[၈] ပါဲနူဂှ်တုဲ အစာပရိုင်တအ်လေဝ် ဒးဒုင်ရပ်ဂှ်လေဝ် ညးဒးဒုင် ပါ်ပါဲ ကုဂကောံမၞိဟ်ဂၠးတိ ဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရ။^[၉] ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၉ သုကျဳ တိုန် ရုင်ဗစာ သၞောဝ်ဓဝ် ဂၠးကဝ် သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ဒပ်ပၞာန် မကလိလောန်လဝ်ဒုဟ် ဂစိုတ်ကမၠက်ဂကူ ရဝ်ဟေန်ဂျာတအ်ရ။^[၁၀]

ယၟု[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

အံင်သာန်သုကျဳ ဂှ် ဒှ်ယၟု ဗၟာမွဲရ၊ "အံင်သာန်" ဂှ် ဒှ်ယၟု အပါညး၊ သု ဂှ် ဒှ်ယၟု မိနော်၊ တုဲ ကျဳ ဂှ် ဒှ်ယၟု မိညးရ။

ဒဝ် နကဵု ဗီုဗၟာ "ဒေါ်" ဂှ် မဂွံအဓိပ္ပါယ် ဣစဳ၊ ဆဂး ဒှ်အရာ မစွံဂတ မၞိဟ်ဗြဴအာယုက်ဇၞော် နကဵုအခိုက်ဗၟာမွဲ မတုပ်ကဵု မန်မ္ဂး "မိ" အင်္ဂလိက် "Madam"။^[၁၁] လဆောဝ်မ္ဂး ဂကူဗၟာတအ် ကော်စညး ဒဝ်သု၊ ဟွံသေင်မ္ဂး အမေသု မဂွံအဓိပ္ပါယ် "မိအံက်သု"။^[၁၂]^[၁၃]^[၁၄]

ဘဝ ပူဂိုလ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

အံင်သာန်သုကျဳ ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲ ၁၉ ဂျောန် ၁၉၄၅ ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင်၊ ဗြိတိန်ဗမာ။ အတိုင် ပဳတာ ပဝ်ဟာမ် (Peter Popham) မဟီုမ္ဂး ညးဂှ် ၜံင်ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ် မ္ၚးဍုင်လ္ဂုင် မကော်စ ကွာန်Hmway Saung ရ။^[၁၅] အပါညးဂှ် ဒက်မိတ် ကုပၞာန်ဖေတ်သေတ်ဂျပေန် ပ္ဍဲအခိင်ကာလ ပၞာန်ဂၠးတိဒုတိယ၊ အံင်သာန် ဒက်ပ္တန် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ခေတ်တၟိ သွက်ဂွံဗတိုက် အခေါင်ဗၠးၜး နူဗြိတိန် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၄၇၊ ညးဒးဒုင်ပန်ဂစိုတ် ပ္ဍဲကဵုသၞာံဂှ်ရ။ အံင်သာန်သုကျဳ ဇၞော်ဂေါဝ်လဝ် ပ္ဍဲမိညး ဒဝ်ခေန်ကျဳ ကေုာံ ကောညးၜါတၠ၊ အံင်သာန်လေန် ကဵု အံင်သာန်ဥူ၊ ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင်။ အံင်သာန်လေန် ချိုတ်အာ ကာလမကလိဂွံအာယုက် ဒစာံသၞာံ ဟိုတ်နူမဗၠိုက်ဍာ် ပ္ဍဲကၠအ်သ္ၚိဂှ်ရ။ ကောဇၞော်ညးဂှ် အာမံင် ပ္ဍဲ သာန်ဒဳဂဝ် (San Diego) ကာလဳဖဝ်နဳယျာတုဲ ဒှ်ကောန်ဍုင် ကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံအမေရိကာန်။ ကြဴနူ အံင်သာန်လေန် ချိုတ်တုဲ ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ဂှ် ပြံင်အာမံင် ပ္ဍဲ သ္ၚိ ဗဒါဲ ကၟာဇၞော်ရ။ ညးတိုန်လဝ် ဘာတန်သမၠုင်အင်္ဂလိက် ( Methodist English High School) (လၟုဟ် ကော်စ ဘာတန်သမၠုင် စၟတ် ၁ ဒဂုင်) ညးဂှ် ဒှ်မၞိဟ် မရှ်ေသှ်ေ ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာ။

ဍုင်ဗၟာ ကလိဂွံဗၠးၜးတုဲ မိအံက် သုကျဳ ကလိဂွံကဆံင် ဒၞာဲပရေင်ဍုင်ကွာန်ခိုဟ်ဟ်၊ ဂွံဒုင် ခပတိုန် နဒဒှ် ကလုတ် သွက်ရုင်ကလုတ်ဍုင်ဗၟာ ပ္ဍဲအိန္ဒိယ ကေုာံ နဳပဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၀၊ တုဲ သုကျဳလေဝ် ဗက်အာ မိဇကု အာမံင် ပ္ဍဲအိန္ဒိယကီုရ။ ညးတိုန်ဘာ ပ္ဍဲကဵု ဘာ Convent of Jesus ကေုာံ ဘာ Mary School ပ္ဍဲ နျူဒေလဳ၊ နကဵု ဒဳဂရဳ ပရေင်ဍုင်ကွာန် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၄။^[၁၆] သုကျဳ ဆက်တိုန်ဘာ ပ္ဍဲ ဘာသင်ဟုဒ်ကဝ်လိက်၊ အံက်ဝှောတ် တုဲ ကလိဂွံ မဟိမု ဘဳအေ နကဵုဘာသာဒဿန၊ ပရေင်ဍုင်ကွာန် ကေုာံ ပရေင်ပိုန်ဒြပ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၇၊ ^[၁၇] ဘာတိုန် နကဵု third-class degree^[၁၈]^[၁၉]^[၂၀] ကေုာံ ဒဳဂရဳမဟာ အေမ်အေ ဘာသာပရေင်ဍုင်ကွာန် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၈။ ညးကလိဂွံ တဆိပ်ကြာတုဲ ပဒတဴ ပ္ဍဲနျူယံက် ကရောမ် သ္ၚိကၟိန် ညးတၠရမ္သာင် မတာန် Ma Than E။^[၂၁] ညးကလိဂွံ ကမၠောန် ပ္ဍဲရုင်ကုလသမဂ္ဂ ပွိုင်ပိသၞာံ၊ အဓိကကမၠောန်ညးဂှ် ဆေင်ကဵု စရင်သြန် ဗာတ်ဂျေတ်၊ ချူလိက် ကဝေင် မဒှ်တၠသ္ၚိညး ဒံက်တာမိရှေလ် အာရိသ် Dr. Michael Aris ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲရ။ ပ္ဍဲ ၁ ဇာန်နဝါရဳ ၁၉၇၂ သုကျဳ ကေုာံ အာရိသ် ညးမဒှ်တၠပညာ မဆေင်ကဵု ပြဝေဏဳ ကေုာံ လိက်ပတ် တိဗေတ် အာပဒတဴ ပ္ဍဲကဵု ဍုင်ဘူတာန်၊ ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ် ညးတအ် သၞက်ကရောဲ။^[၂၂] သၞာံကြဴနူဂှ် ညးတအ် ကလိဂွံ ကောန်တြုဟ်ၜါ အာလေက်ဇြေန်ဒါ အာရေတ်ဂှ် ၜံင်ပ္ဍဲလာန်ဒါန်၊ ကောန်ဒုတိယ ကိမ် ဂှ် ၜံင် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၇၇။ အကြာသၞာံ ၁၉၈၅-၁၉၈၇ ဂှ် ညးကၠောန်ဒၟံင် သွက်ကလိဂွံ M.Phil. degree မဆေင်ကဵု လိက်ပတ်ဗၟာ နဒဒှ် ကွးဘာသုတေသန ပ္ဍဲကဵု SOAS, မဒှ်ဘာ ပညာရးဗမံက် ကေုာံ အာဖရိက၊ ပ္ဍဲတက္ကသိုလ်လာန်ဒါန်ရ။^[၂၃]^[၂၄]

သၞာံ ၁၉၈၈ သုကျဳ ကလေင်စဴ ဍုင်ဗၟာ သွက်ဂွံ ရံင်ယဲ မိအံက်ဇကု မယဲဒၟံင်၊ အခိင်ဂှ် ပရေင်ကလိုက်ကမဵု ကတဵုဒှ် အလုံဍုင်တုဲ ညးပါလုပ် ပ္ဍဲကဵုဂှ်ကီုရ။ တၠသ္ၚိဂှ် ဂွံအာဆဵုညး ပ္ဍဲတ္ၚဲခရေတ်သမာတ် သၞာံ ၁၉၉၅၊ အလန်ဂှ် ဒှ်အလန်လက္ကရဴအိုတ် ညးတအ် ဂွံဆဵုရေင်သကအ်၊ ၜိုန်ရ အာရေသ် အာတ်မိက် မိက်ဂွံအာဆဵုကီုလေဝ် အလဵုအသဳပၞာန် ဟွံကဵုအခေါင်လုပ်ဍုင်။ အာရေသ် ကတဵုဒှ်ယဲ ကေန်သာမလိင် (prostate cancer) ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၇ တုဲ ယဲဂှ် ဒှ်အာဒတန်ထာဝရ။ ၜိုန်ရ မၞိဟ်ကဆံင်လတူ ညးအုပ်ကာနာနာ ကဝ်ဖဳအာနာမ်၊ သၟိင်သင်ပုပ် ဂျောန် ဒုတိယ အာတ်မိက် ကဵုအခေါင် အာရေသ် လုပ်ဆဵုကဵု သမ္ဘာညး အလန်လက္ကရဴအိုတ်ကီုလေဝ် အလဵုအသဳပၞာန် ဟွံကဵု ဝဳသာလုပ်ဍုင် ကုအာရေသ်၊ စၞးဂှ် သုကျဳတိတ်အာ ဆဵုညး ပ္ဍဲလာန်ဒါန်မ္ဂး ခိုဟ်ဂၠိုင်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် သုကျဳ ဂွံလဝ် အခေါင်တိတ်မ္ၚးဗၠးၜးရ၊ ဆဂး ဟွံမိက်တိတ်နူ ဍုင်ဗၟာ၊ ဂွိင်ဖေက် ဟွံကလိဂွံအခေါင် ကလေင်လုပ်ဍုင်ရ။

အာရေသ် စုတိအာ နကဵုယဲဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲညးဒှ်မၞိဟ် ပေင် ၅၃ သၞာံ ပ္ဍဲကဵု ၂၇ မာတ် ၁၉၉၉။ ^[၂၅] သုကျဳ ဂွံတိတ်နူ သ္ၚိခရိုင် ပ္ဍဲ ၁၃ နဝ်ဝေမ်ပါ ၂၀၁၀။

^[၂၆]

Aung San Suu Kyi arrives to give a speech to the supporters during the 2012 by-election campaign at her constituency Kawhmu township, Myanmar on 22 March 2012.

ကဆံင် ပရေင်ဍုင်ကွာန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

မစကၠောန် ပရေင်ဍုင်ကွာန်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

အခိင်ကာလ အံင်သာန်သုကျဳ မစဴရံင်ယဲ မိဇကု ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၁၉၈၈ ဂှ် စုက်ဒးကဵု အခိင် ပရေင်ကလိုက်ကမဵု အလုံဍုင်တုဲ ညးစပါလုပ်ကၠုင် ပ္ဍဲပရေင်ဍုင်ကွာန်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် တၠအဝဵုနေဝေန် မပကင်ရင်ကၠုင်ဍုင် သၞာံဗွဲမလအ်ဂှ် ဒးဒတုံပြဟ်စှ်ေအာတုဲရ။ ပေါဲဗတိုက် တၠအဝဵုဂှ် ညးကော်စ ပေါဲဗတိုက် ဒစာံပန်မ။ ပ္ဍဲ ၂၆ အဝ်ဂေတ် ၁၉၈၈ ပ္ဍဲထအုမၞိဟ် ကဝက်မဳလဳယာန်ဂှ် ဂတမုက် ကျာ်လ္ဂုင်ဂှ် ညးတိုန်ဟီုအရေဝ် အာတ်မိက် သွက်ဂွံဒက်ပ္တန် အလဵုအသဳဒဳမဝ်ကရေသဳရ။ ဆဂး စိုပ်ဂိတုသေတ်တေန်ပါဂှ် တၠအဝဵုပၞာန်တၟိ သီအဝဵုဍုင်ရ။

လညာတ်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ညးဂှ် ပံင်နှဴဒၟံင် အကြာ ဒဿနမဟာတ္တမ ဂါန္ဒဳ နဲသက္ကုပကီုပရာပ် ကေုာံ ဗွဲတၟေင် မဆေင်ကဵု ဂၠံင်တရဴ ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ သုကျဳ ပါလုပ်ကၠုင် ပ္ဍဲပရေင်ဍုင်ကွာန် သွက်ဂွံဒက််ပတန် သၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေသဳ၊ ပါလုပ် ပ္ဍဲအရာ မဒက်ပ္တန် ဂကောံဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူ (အေန်အေဝ်ဒဳ) ပ္ဍဲ သေတ်တေန်ပါ ၂၇၊ ၁၉၈၈၊ ဆဂး စနူ ၂၀ ဂျူလာင်b ၁၉၈၉ ဂှ် ဒုင်ကြိုင်လဝ် ပ္ဍဲသ္ၚိခရိုင်ရ။ ယဝ်ရ ညးတိတ်နူဍုင်မ္ဂး ဗလးကဵုရောင် ဟီုကီုလေဝ် ညးဟွံဒုင်တဲ၊ ညးမိက်ဂွံဆက်ကၠောန် ပရေင်ဍုင်ကွာန် သွက်ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးဂှ် ဒှ်မၞိဟ် ညးဍုင်ကွာန် သၟတ်အေန်အေဝ်ဒဳတအ် မထံက်ဂလာန် မဒးဂၞပ်စိုတ် ဂၠိုင်အိုတ်မွဲ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ်ရ။

Suu Kyi meets with Edgardo Boeninger of the National Democratic Institute for International Affairs in 1995.

သဘင်မာဲ ၁၉၉၀ ကဵု လာပ်နဝ်ဗဴ ၜိုဟ်လလံ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

သၞာံ ၁၉၉၀ တၠအဝဵုပၞာန် ကၠောန်ဗဒှ် သဘင်မာဲဗော်နာနာဂှ် ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ကလိဂွံ မာဲ ၅၉%၊ ဟိုတ်နူသၞောတ်မာဲ ဍုင်ဗၟာ မဒှ်သၞောတ်ညးမဂွံမာဲဂၠိုင် ကေတ်ဖအိုတ်တုဲ အေန်အေဝ်ဒဳ ကလိဂွံ ဒၞာဲပ္ဍဲပါလဳမာန် ၈၀% ရ။ ^[၂၇] သွဟ်မာဲဂှ် ဒးဒုင်တးပါဲတုဲ ပၞာန်ဆက်ပကင်ရင်အာ ဍုင်ရ။ သုကျဳဂှ် ဒးဒုင်ကြိုင်လဝ် ပ္ဍဲသ္ၚိဂၠံင်တက္ကသိုလ် (16°49′32″N 96°9′1″E / 16.82556°N 96.15028°E / 16.82556; 96.15028) ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင်၊ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ညးကလိဂွံ လာပ်တဆိပ်ကြာ Sakharov Prize သွက်လညာတ်ဗၠးၜး ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၀၊ လာပ်နဝ်ဗဴ ပ္ဍဲသၞာံ လက္ကရဴဂှ်ရ။ ကောန်ညးၜါဂှ် ဒုင်ကေတ်လာပ်ဂှ် နဒဒှ် စၞးညးရ။

၁၉၉၆ မဒးဒုင်တက်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ပ္ဍဲ ၉ နဝ်ဝေမ်ပါ ၁၉၉၆ ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ မွဲစွံ ကုက္ဍိုပ်သကိုပ် ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ဥူတေန်ဥူ၊ ဥူကျဳမောင် တိတ်တရဴ နကဵုကွဳစက် ပ္ဍဲလ္ဂုင်ဂှ် ဒးဒုင်ဗိုင်တက်ရ။ မၞိဟ်တြုဟ်ၜိုတ် ၂၀၀ ကောံကၠုင်တုဲ လုပ်တက် နကဵု ပသဲဒကုတ်၊ နကဵုလေအ်ဒုက်၊ ကၠဟ်ကဵု မတၟအ်တအ်ရ။ ကွဳစက်ဒဝ်သုဂှ် ဒ္ၚောဝ်ထ္ၜးတုဲ ကွဳစက် ဥူတေန်ဥူ ကဵု ဥူကျဳမောင် မဍိုက်ဂှ် ဒ္ၚောဝ် ကေုာံ တြင်လီုအာရ။ မၞိဟ်တြုဟ်မကၠုင်တက်တအ်ဂှ် ထေင်ကေတ်မ္ဂး ဒှ်ရဲဂကောံဗော်ကျဖောတ်တုဲ ဇၟာပ်မၞိဟ်ဂှ် ကလိဂွံလှုဲ ၅၀၀ ဒကေဝ် (@ USD $0.50) ရ။ ၜိုန်ရ နကဵုဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ တေဝ်လဝ် ဂဗုတ်ကုဗၠာဲသၟိင် သွက်ဂွံဗက်ဂၠာဲရပ် မၞိဟ်တအ်ဂှ်ကီုလေဝ် ဂဗုတ်ဂှ် တုဲအာ အတိုင်ဂှ် မုဟွံမံက်ရ။ (Amnesty International 120297)^[၂၈]

သ္ၚိခရိုင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

အံင်သာန်သုကျဳဂှ် ဒးဒုင် ကၟာတ်လဝ် အပ္ဍဲသ္ၚိ နဒဒှ် သ္ၚိခရိုင် အပ္ဍဲ ကာလပွိုင် ၂၁-သၞာံဂှ် ဒှ်အာ လုကဴပွိုင် ၁၅ သၞာံ။ ပ္ဍဲအေန်တာဗျူမွဲဂှ် ညးလဴထ္ၜး ပ္ဍဲအခိင် ညးမနွံဒၟံင် ပ္ဍဲသ္ၚိခရိုင်ဂှ် ညးဗှ်လိက် ဒဿနဂမၠိုင်၊ လိက်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ကေုာံ လိက်အတ္ထုပ္ပတ္တိပူဂိုလ်ဒယှ်ဂမၠိုင် မဒှ်လိက် တၠသ္ၚိညး မပလံင်နင်ကဵုညးရ။ တုဲပၠန် ညးဍဵုအဝ်ဂေန် ကေုာံ ဒုင်ဆဵု ကုကၟုဲပလုင် မဂွံအခေါင် ဆဵုကုညးရ။

ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် တၠအဝဵုတအ်ဟီု ကဵုညး၊ တၠအဝဵုတအ် ကဵုအခေါင်ကုညး သွက်ဂွံတိတ် နူဍုင်၊ တုဲပၠန် ဒးကဵုလဝ် ဂတိပါင် ဆလအ်လေဝ် ဟွံကလေင်ကၠုင်၊ ဆဂး ညးတးပါဲ ညးဟီု "နဒဒှ် မိမွဲမ္ဂး အဲမဒးဒုင်သၠးလဝ် ကောန်အဲဂှ် ဒးဒုင်စသိုင်ဂၠိုင်အိုတ်ရ၊ ဆဂး အဲချပ်အာမ္ဂး မၞိဟ်တၞဟ်တအ် ဒးဒုင်သၠးလဝ် ဖိုလ်ဂုဏ်ဇကု ဂၠိုင်နူ အဲဏီရ။ အဲဆလအ်လေဝ် ဟွံဒုင်ကျ၊ သကအ်ရဲအဲ ညးမဒးဒုင်ဖျေဟ်လဝ်ထံင် ဒးဒုင်စသိုင်ဒဒိုက်စိုတ်ကီု သီုကဵုကာယ၊ တုဲပၠန် ကောန်ဇာတ်ညးတအ် မနွံဒၟံင်မ္ၚးဂှ်လေဝ် ဂီုကၠီုဘဝ ဟွံမဲရ။^[၂၉]

အစာပရိုင်တအ်ဂှ် ကၟာတ်လဒဵုလဝ် သွက်ဂွံအာဆဵု ကုဒဝ်သုကျဳရ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၈ ဂှ် အာပရိုင် Maurizio Giuliano ဆဵုဂဗကုညးတုဲ ဒးဒုင်စၟဳစၟတ် ကုသၟိင်တၠတုဲ ဗီုရုပ်၊ ရုပ်ဒမျိုင်မတက်ဗီုညးဂှ်ကီု သီုကဵု လိက်မချူလဝ်တအ်ဂှ် ဒးဒုင်သီကေတ်ရ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၄ ကၞောတ်သၞာံဂှ် ဒဝ်သုကျဳ ဂွံဆဵုကဵု ဂဥုပ်ဗိုလ်ပၞာန်တာန်ယှိုယ်၊ ဂဥုပ်ဗိုလ်ခေန်ညောအ် ပ္ဍဲ ၂၀ သေတ်တေန်ပါဂှ် ဒှ်အလန်ကိုပ်ကၠာအိုတ် ကြဴနူညးဒးဒုင်ကြိုင်လဝ် ပ္ဍဲသ္ၚိခရိုင်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအခိင်မနွံ အပ္ဍဲသ္ၚိခရိုင်ဂှ် ဟိုတ်နူပရေင်ထတ်ယုက်ဍိုန်လျတုဲ ဂွံတိတ်လွဳယဲမ္ၚး ၜါပိအလန်ကီုရ။^[၃၀]

နကဵုအလဵုအသဳဍုင်ဗၟာဂှ် ညးတအ်ဟီု ဟိုတ်မဂွံ ကြိုင်လဝ် ပ္ဍဲသ္ၚိခရိုင်ဂှ် "ရန်တၟအ်ကဵု ပရေင်တန်ကြန်ဍုင်၊ ဂကောံမၞိဟ် ဟွံဂွံရုသံင်၊ နကဵု ဥပဒေ ပိုဒ် ၁၀(က) ကဵု ၁၀ (ခ) မဒှ်သၞောဝ် နူသၞာံ ၁၉၇၅ နကဵုသၞောဝ်ဂှ် ရန်ကဵု ပရေင်ၜိုဟ်လလံတန်ကြန်ဍုင်တုဲ မၞိဟ်မွဲမွဲ သီုဟွံဒးစောဲဒုဟ်ဒဏ်မွဲမွဲ၊ စဵုကဵုပွိုင် မသုန်သၞာံ ရပ်ကြိုင်ဂွံ။^[၃၁] ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန် နွံဒၟံင် သီုဖအိုတ် ၜိုတ် ၂၁၀၀ တၠတုဲ သၟိင်ဍုင်ဂၠးတိ ဗွဲမဂၠိုင် ကဵုဒြဟတ်ဒမြိုဟ် ကုအလဵုအသဳဗၟာ ညံင်ဂွံဗလးကဵု ဒဝ်သုကျဳ ကေုာံ သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန်တၞဟ်တအ်ရ။ ပ္ဍဲ ၁၂ နဝ်ဝေမ်ပါ ၂၀၁၀ ဂှ် ဗော်ကျဖေတ် မဒှ်ဗော် မဒက်ပ္တန်လဝ် နကဵုကောန်ပၞာန်ရာံတအ် ကလိဂွံဇမၞးမာဲတုဲ တၠအဝဵုပၞာန် တုပ်စိုတ် သွက်ဂွံ ဗလးကဵု ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ၊ ^[၃၂] တုဲ အာယုက် သ္ၚိခရိုင် သုကျဳဂှ် အိုတ်အာ ပ္ဍဲကဵု ၁၃ နဝ်ဝေမ်ပါ ၂၀၁၀။

အရာမဒးဒုင်ပါ်ပါဲဂမၠိုင်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

ဇုက်ကၟက်ကအ် တၟအ်ၚေက် (ကျောက်စိမ်း)[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

နူစ ဒဝ်သုကျဳ မတိတ်ဗၠး နူသ္ၚိခရိုင်တုဲ သၞာံ ၂၀၁၀ ဂှ်ရ ဒၞာဲလဵုအာအာ ညံင်ရဴကောန်မှိင်ဗြဴဖက်ရှေန် မထ္ၜးစ ကယျိုင်အခိုက်ဗၟာကီု ကျိုင်လဝ်ကျောဝ်ကျောဝ်တုဲ မလေပ်အာကၠုင်ရ။^[၃၃] အရာဝွံ ဒှ်အရာတၟေင် ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ မွဲလေဝ် ဟီုဂွံကီုရ။ သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန် ညးဗြဴ ဍုင်ရးပလိုတ်တၞဟ်တအ်ဂှ် စပ်ကဵုကယျိုင်ကယျဝ်တုဲ ဟွံစွံပဓာန မလေပ်ကျိုင် ဗွဲဓမ္မတာကီုလေဝ် ဒဝ်သုကျဳဂှ် ဒှ်ဒၟံင် သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန် ကောန်မှိင်ဗြဴဖက်ရှေန် မထ္ၜးစ ဗွိုက်လတက်ဗၟာမွဲရ။ ဂိတုမေ ၂၄၊ သၞာံ ၂၀၁၇ ဂှ် ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ တိုန်စိုပ် သဘင်သဳကၠဳပရေင်ၜိုဟ်လလံ ကၟိန်ဍုင် အလန်ဒုတိယ (ဒုတိယအကြိမ် ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံ) မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲကဵု ကောန်ဗေန်ရှေန်သေန်တာဂှ် ညးကွက်လဝ် ဇုက်ကၟက်ကအ် တၟအ်ၚေက်မွဲကနောတ် မစာတ်လဝ် ပေင်ဒၟံင်သြိုဟ်တုဲ ရဲသၟာဖေက်ရှေန်တအ် ဒးဂၞပ်ကယျိုင်ဂှ်တုဲ ဟီုထိုင်သးတဴအိုတ်ရ။^[၃၄] ဆဂး သွက်မၞိဟ်မစၟဳစလဝ် ဒဝ်သုကျဳ မကၠောန်သွက် ညးဍုင်ကွာန်တအ်ဂှ် ညာတ်ဒး ဗီုဂှ်တုဲ ဟီုဂးပါ်ပါဲ ဂွစၞးညးရ။ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ဟိုတ်နူတၟအ်ၚေက်ဏအ်တုဲ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ အာပၠံင်ကေတ်ဒၟံင် နူကဵု ကောန်ဂကူကချေင်တအ်တုဲ ဒှ်ဒၟံင် ပေါဲဗတိုက် ညးဍုင်ကွာန် ဒးချိုတ်ဒၟံင် ရိုဟ်လၟိဟ်ဟွံမာန်ရ။ ဟိုတ်နူပၞာန်တုဲ ညးဍုင်ကွာန်ကချေင်တအ် ဂၠိုင်ကဵုကၠံဂှ်လေဝ် ဒးဒြေပ်ဒဴဒၟံင် ဘဲပၞာန်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကဵု သဘင်သဳကၠဳပရေင်ၜိုဟ်လလံကၟိန်ဍုင်ဂှ် ဂွံကွက်ဏာ ဇုက်ကၟက်ကအ် တၟအ်ၚေက် မွဲသြိုဟ်ပေင်ထာတ်မာန်ဂှ် ညးဂမၠိုင် ပါ်ပါဲကၠုင် ပရေင်ဒတူလိုင် ဒဝ်အံင်သာန်သုကျဳ ဗွဲမဂၠိုင်ရ။^[၃၅]

နိဿဲ[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]

↑ The School of Oriental and African Studies, University of London Open publisher 28 November 2012
↑ The School of Oriental and African Studies, University of London Open publisher 27 November 2012
↑ How to pronounce "Aung San Suu Kyi" (in en) (2007-09-16).
↑ "The Children of Gandhi" (excerpt)၊ Time၊ 31 December 1999။ Archived from the original on 5 October 2013။
↑ "Did the World Get Aung San Suu Kyi Wrong?"၊ The New York Times၊ 31 October 2017။
↑ What Happened to Myanmar's Human-Rights Icon?. The New Yorker (25 September 2017).
↑ Dispatches – On Demand – All 4.
↑ rohingya genocide.^{[dead link]}
↑ "Myanmar army, government aim to silence independent journalism: U.N."။
↑ "Myanmar's Aung San Suu Kyi: 'Defending the indefensible'"၊ 13 January 2020။
↑ You must specify title = and url = when using {{cite web}}..
↑ Template error: argument title is required.
↑ Template error: argument title is required.
↑ You must specify title = and url = when using {{cite web}}..
↑ Popham, Peter (April 2013). The Lady and the Peacock: The Life of Aung San Suu Kyi. New York, NY: The Experiment, LLC, 163. ISBN 978-1-61519-081-2။
↑ Aung San Suu Kyi – Biography. Nobel Foundation. Archived from the original on 28 April 2006။ Retrieved on 4 May 2006။
↑ Aung San Suu Kyi – Biographical. The Nobel Foundation. Archived from the original on 25 March 2016။ Retrieved on 27 March 2016။
↑ Much warmth, some restraint at Manmohan's meeting with Suu Kyi. Archived from the original on 16 May 2016။ Retrieved on 27 March 2016။
↑ "Aung San Suu Kyi" . Retrieved on 27 March 2016.
↑ AUNG SAN SUU KYI: HER EARLY LIFE, FAMILY AND CHARACTER. Archived from the original on 8 April 2016။ Retrieved on 27 March 2016။
↑ Much warmth, some restraint at Manmohan's meeting with Suu Kyi. Archived from the original on 16 May 2016။ Retrieved on 30 May 2012။
↑ Aung San Suu Kyi – Biographical. Nobel Foundation. Archived from the original on 16 December 2014။ Retrieved on 29 November 2014။
↑ The School of Oriental and African Studies, University of London. Complete University Guide. Archived from the original on 27 November 2012။ Retrieved on 28 November 2012။
↑ SOAS alumna Aung San Suu Kyi calls for 'Peaceful Revolution' in Burma. SOAS Alumni. Archived from the original on 15 June 2013။ Retrieved on 28 November 2012။
↑ "Obituary: A courageous and patient man"၊ London: BBC News၊ 27 March 1999။ 4 July 2006 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။
↑ Ba Kaung (13 November 2010). Suu Kyi Freed at Last. The Irrawaddy. Retrieved on 14 November 2010။
↑ Daw Aung San Suu Kyi, Burma's Icon of Democracy, Hope and Grace Under Pressure.
↑ You must specify title = and url = when using {{cite web}}..
↑ Aung San Suu Kyi. The Voice of Hope: Conversations with Alan Clements။
↑ Wadhams၊ Nick။ "Myanmar's Suu Kyi Hospitalized"၊ The Washington Post၊ 9 June 2006။ 9 June 2006 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။
↑ "Government took action against appeal plaintiff Daw Aung San Suu Kyi in accord with existing laws within framework of law"၊ New Light of Myanmar (government newspaper)၊ 19 September 2009။ 1 December 2012 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။
↑ Reuters in Rangoon။ "Burmese election won by military-backed party"၊ The Guardian၊ 9 November 2010။ 11 November 2010 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။
↑ သာ, ကျော်ဖြိုး (26 May 2017). ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ကျောက်စိမ်းလည်စွဲ လူပြောများနေ. Open publisher. “ရိုးရာဆန်ပြီး အရောင်အသွေးစုံလှသည့် မြန်မာဝတ်စုံများကို ရွေးချယ်တတ်ခြင်း အတွက် ကျော်ကြားလှသော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် ၂၀၁၀ ခုနှစ် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွတ်မြောက်ချိန်မှ စတင်၍ ဖက်ရှင် ပြယုဂ်သဖွယ် ဖြစ်နေခဲ့သည်။”
↑ သာ, ကျော်ဖြိုး (26 May 2017). ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ကျောက်စိမ်းလည်စွဲ လူပြောများနေ. Open publisher. ““ပုံမှန်အားဖြင့် လူတွေက ပန်းသခွားရောင်ဆို ခရမ်းဆွဲ ကျောက်တွေနဲ့ တွဲပြီး ဝတ်တာများတယ်။ သူက ကျောက်စိမ်းနဲ့ တွဲပြီး ဝတ်လိုက်တော့ အမြင်ဆန်းပြီး အသစ်အဆန်း ဖြစ်သွားတာပေါ့” ဟု မန္တလေးမှ ဖက်ရှင်ဒီဇိုင်းပညာရှင် ကိုမျိုးမင်းစိုးက ပြောသည်။ ထိုသို့ ဝတ်ဆင်ခြင်းကြောင့် ကျောက်စိမ်း လက်ဝတ်ရတနာများ ပြန်လည် ဆန်းသစ်လာနိုင်သည် ဟုလည်း သူက ပြောသည်။ “မနေ့ညက သူ့ရဲ့ ပုံစံကို ကြည့်လိုက်ရင်အားလုံးက လည်ဆွဲကိုပဲ အာရုံရောက်သွားမှာ။ အဲဒီလိုလည်ဆွဲအကြီး ဝတ်တာက ၄၀- ၅၀ တန်း အမျိုးသမီးတွေကြားမှာ အခု ရေပန်းစားနေတာ” ဟု ဆိုသည်။”
↑ သာ, ကျော်ဖြိုး (26 May 2017). ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ကျောက်စိမ်းလည်စွဲ လူပြောများနေ. Open publisher. “ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကျောက်စိမ်းလက်ဝတ်ရတနာ ဝတ်ဆင်ခြင်းသည် ရှက်ဖွယ်ဖြစ်သည် ဟု Facebook ပေါ်တွင် ဝေဖန်ကြသည်။ ကျောက်စိမ်းသည် မြန်မာစစ်တပ်နှင့် ဒေသခံလူမျိုးစု လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဖြစ်သော ကချင်လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်တို့ အကြား တိုက်ပွဲများကြောင့် လူထောင်ပေါင်း များစွာ စစ်ဘေးရှောင် စခန်းများတွင် နေထိုင်နေုကြသော ကချင်ပြည်နယ်မှ အများဆုံးထွက်သည်။ ထိုပြည်နယ်သည် ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ဆယ်ပေါင်းများစွာတန် ကျောက်စိမ်းများကို နှစ်စဉ် တရားမဝင် ခိုးထုတ်နေသည့် ယခင်စစ်ဘက် အရာရှိဟောင်းများ၊ ဘိန်းဘုရင်များနှင့် ခရိုနီ ကုမ္ပဏီများလုပ်ကိုင်နေသည့် ကျောက်စိမ်းတွင်း အများအပြားရှိရာ ပြည်နယ် ဖြစ်သော်လည်း ဒေသခံအများစုမှာ ဆင်းရဲနွမ်းပါးစွာဖြင့် နေထိုင်နေကြရသည်။ ဖေ့စ်ဘုတ် သုံးစွဲသူတဦးက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကို စတိုင်ကျလှပသူ ဟု ဆိုထားသော်လည်း ယခုလို ကျောက်စိမ်း လည်ဆွဲကိုမူ “မြင်ရတာ စိတ်မချမ်းသာဘူး” ဟု ရေးသည်။ အခြားတဦးကမူ ကျောက်စိမ်းလည်ဆွဲကို ကျက်သရေရှိကြောင်း ပြောသော်လည်း “ကျောက်စိမ်း ဆိုတိုင်း ရေမဆေး ကျောက် ရှာသူတွေပဲ ခေါင်းထဲပေါ်ပေါ်လာတယ်” ဟု ကျောက်စိမ်းကုမ္ပဏီများက စွန့်ပစ်သော မြေဇာပုံများတွင် အသက်ရင်း၍ ကျောက်စိမ်းရှာရသူ ထောင်ပေါင်းများစွာကို ရည်ညွှန်းရေးသားသည်။ ဝေဖန်မှုများ ရှိစေကာမူ ထို ကျောက်စိမ်းလည်ဆွဲသည် မည်သည့် နေရာမှ လာသည်၊ တန်ဖိုးကြီးသော လက်ဆောင် ဖြစ်သည် သို့မဟုတ် ဈေးပေါသော ကျောက်စိမ်းများဖြင့် လုပ်ထားသော လက်ဝတ်ရတနာ ဖြစ်သည်ကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် သာလျှင် သိပေလိမ့်မည်။ သူ၏ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ လက်သင့်ရာကိုသာ အဆင်ပြေအောင် ဝတ်ဆင်သည်ဟု သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတခုတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပြောခဲ့ဖူးသည်။ ကျောက်စိမ်းလည်ဆွဲ ဝတ်ဆင်မှုသည် အခြေအနေနှင့် အချိန်အခါ ကိုက်ညီမှု မရှိဟု ဝေဖန်မှုများလည်း ရှိနေသည်။ ကချင်လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် ကိုယ်စားလှယ်များကိုလည်း ဖိတ်ကြားထားသော ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံဖွင့်ပွဲ အထိမ်းအမှတ် ညစာ စားပွဲသို့ ကျောက်စိမ်းဝတ်ဆင်လာသည့် သူ၏ ဆင်ခြင်တုံတရားကို မေးခွန်းထုတ်ကြသည်။”

[1] The School of Oriental and African Studies, University of London Open publisher 28 November 2012

[2] The School of Oriental and African Studies, University of London Open publisher 27 November 2012

[3] How to pronounce "Aung San Suu Kyi" (in en) (2007-09-16).

[TimeTCOG-4] "The Children of Gandhi" (excerpt)၊ Time၊ 31 December 1999။ Archived from the original on 5 October 2013။

[5] "Did the World Get Aung San Suu Kyi Wrong?"၊ The New York Times၊ 31 October 2017။

[6] What Happened to Myanmar's Human-Rights Icon?. The New Yorker (25 September 2017).

[7] Dispatches – On Demand – All 4.

[8] rohingya genocide.^{[dead link]}

[Reuters-Nebehay-9] "Myanmar army, government aim to silence independent journalism: U.N."။

[alj-zarni-10] "Myanmar's Aung San Suu Kyi: 'Defending the indefensible'"၊ 13 January 2020။

[11] You must specify title = and url = when using {{cite web}}..

[12] Template error: argument title is required.

[13] Template error: argument title is required.

[14] You must specify title = and url = when using {{cite web}}..

[Popham-15] Popham, Peter (April 2013). The Lady and the Peacock: The Life of Aung San Suu Kyi. New York, NY: The Experiment, LLC, 163. ISBN 978-1-61519-081-2။

[16] Aung San Suu Kyi – Biography. Nobel Foundation. Archived from the original on 28 April 2006။ Retrieved on 4 May 2006။

[17] Aung San Suu Kyi – Biographical. The Nobel Foundation. Archived from the original on 25 March 2016။ Retrieved on 27 March 2016။

[18] Much warmth, some restraint at Manmohan's meeting with Suu Kyi. Archived from the original on 16 May 2016။ Retrieved on 27 March 2016။

[19] "Aung San Suu Kyi" . Retrieved on 27 March 2016.

[20] AUNG SAN SUU KYI: HER EARLY LIFE, FAMILY AND CHARACTER. Archived from the original on 8 April 2016။ Retrieved on 27 March 2016။

[bstandard-21] Much warmth, some restraint at Manmohan's meeting with Suu Kyi. Archived from the original on 16 May 2016။ Retrieved on 30 May 2012။

[marry-22] Aung San Suu Kyi – Biographical. Nobel Foundation. Archived from the original on 16 December 2014။ Retrieved on 29 November 2014။

[Complete_University_Guide-23] The School of Oriental and African Studies, University of London. Complete University Guide. Archived from the original on 27 November 2012။ Retrieved on 28 November 2012။

[24] SOAS alumna Aung San Suu Kyi calls for 'Peaceful Revolution' in Burma. SOAS Alumni. Archived from the original on 15 June 2013။ Retrieved on 28 November 2012။

[25] "Obituary: A courageous and patient man"၊ London: BBC News၊ 27 March 1999။ 4 July 2006 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။

[26] Ba Kaung (13 November 2010). Suu Kyi Freed at Last. The Irrawaddy. Retrieved on 14 November 2010။

[27] Daw Aung San Suu Kyi, Burma's Icon of Democracy, Hope and Grace Under Pressure.

[28] You must specify title = and url = when using {{cite web}}..

[29] Aung San Suu Kyi. The Voice of Hope: Conversations with Alan Clements။

[30] Wadhams၊ Nick။ "Myanmar's Suu Kyi Hospitalized"၊ The Washington Post၊ 9 June 2006။ 9 June 2006 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။

[31] "Government took action against appeal plaintiff Daw Aung San Suu Kyi in accord with existing laws within framework of law"၊ New Light of Myanmar (government newspaper)၊ 19 September 2009။ 1 December 2012 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။

[32] Reuters in Rangoon။ "Burmese election won by military-backed party"၊ The Guardian၊ 9 November 2010။ 11 November 2010 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။

[33] သာ, ကျော်ဖြိုး (26 May 2017). ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ကျောက်စိမ်းလည်စွဲ လူပြောများနေ. Open publisher. “ရိုးရာဆန်ပြီး အရောင်အသွေးစုံလှသည့် မြန်မာဝတ်စုံများကို ရွေးချယ်တတ်ခြင်း အတွက် ကျော်ကြားလှသော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် ၂၀၁၀ ခုနှစ် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်မှ လွတ်မြောက်ချိန်မှ စတင်၍ ဖက်ရှင် ပြယုဂ်သဖွယ် ဖြစ်နေခဲ့သည်။”

[34] သာ, ကျော်ဖြိုး (26 May 2017). ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ကျောက်စိမ်းလည်စွဲ လူပြောများနေ. Open publisher. ““ပုံမှန်အားဖြင့် လူတွေက ပန်းသခွားရောင်ဆို ခရမ်းဆွဲ ကျောက်တွေနဲ့ တွဲပြီး ဝတ်တာများတယ်။ သူက ကျောက်စိမ်းနဲ့ တွဲပြီး ဝတ်လိုက်တော့ အမြင်ဆန်းပြီး အသစ်အဆန်း ဖြစ်သွားတာပေါ့” ဟု မန္တလေးမှ ဖက်ရှင်ဒီဇိုင်းပညာရှင် ကိုမျိုးမင်းစိုးက ပြောသည်။ ထိုသို့ ဝတ်ဆင်ခြင်းကြောင့် ကျောက်စိမ်း လက်ဝတ်ရတနာများ ပြန်လည် ဆန်းသစ်လာနိုင်သည် ဟုလည်း သူက ပြောသည်။ “မနေ့ညက သူ့ရဲ့ ပုံစံကို ကြည့်လိုက်ရင်အားလုံးက လည်ဆွဲကိုပဲ အာရုံရောက်သွားမှာ။ အဲဒီလိုလည်ဆွဲအကြီး ဝတ်တာက ၄၀- ၅၀ တန်း အမျိုးသမီးတွေကြားမှာ အခု ရေပန်းစားနေတာ” ဟု ဆိုသည်။”

[35] သာ, ကျော်ဖြိုး (26 May 2017). ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ကျောက်စိမ်းလည်စွဲ လူပြောများနေ. Open publisher. “ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကျောက်စိမ်းလက်ဝတ်ရတနာ ဝတ်ဆင်ခြင်းသည် ရှက်ဖွယ်ဖြစ်သည် ဟု Facebook ပေါ်တွင် ဝေဖန်ကြသည်။ ကျောက်စိမ်းသည် မြန်မာစစ်တပ်နှင့် ဒေသခံလူမျိုးစု လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဖြစ်သော ကချင်လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်တို့ အကြား တိုက်ပွဲများကြောင့် လူထောင်ပေါင်း များစွာ စစ်ဘေးရှောင် စခန်းများတွင် နေထိုင်နေုကြသော ကချင်ပြည်နယ်မှ အများဆုံးထွက်သည်။ ထိုပြည်နယ်သည် ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ဆယ်ပေါင်းများစွာတန် ကျောက်စိမ်းများကို နှစ်စဉ် တရားမဝင် ခိုးထုတ်နေသည့် ယခင်စစ်ဘက် အရာရှိဟောင်းများ၊ ဘိန်းဘုရင်များနှင့် ခရိုနီ ကုမ္ပဏီများလုပ်ကိုင်နေသည့် ကျောက်စိမ်းတွင်း အများအပြားရှိရာ ပြည်နယ် ဖြစ်သော်လည်း ဒေသခံအများစုမှာ ဆင်းရဲနွမ်းပါးစွာဖြင့် နေထိုင်နေကြရသည်။ ဖေ့စ်ဘုတ် သုံးစွဲသူတဦးက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကို စတိုင်ကျလှပသူ ဟု ဆိုထားသော်လည်း ယခုလို ကျောက်စိမ်း လည်ဆွဲကိုမူ “မြင်ရတာ စိတ်မချမ်းသာဘူး” ဟု ရေးသည်။ အခြားတဦးကမူ ကျောက်စိမ်းလည်ဆွဲကို ကျက်သရေရှိကြောင်း ပြောသော်လည်း “ကျောက်စိမ်း ဆိုတိုင်း ရေမဆေး ကျောက် ရှာသူတွေပဲ ခေါင်းထဲပေါ်ပေါ်လာတယ်” ဟု ကျောက်စိမ်းကုမ္ပဏီများက စွန့်ပစ်သော မြေဇာပုံများတွင် အသက်ရင်း၍ ကျောက်စိမ်းရှာရသူ ထောင်ပေါင်းများစွာကို ရည်ညွှန်းရေးသားသည်။ ဝေဖန်မှုများ ရှိစေကာမူ ထို ကျောက်စိမ်းလည်ဆွဲသည် မည်သည့် နေရာမှ လာသည်၊ တန်ဖိုးကြီးသော လက်ဆောင် ဖြစ်သည် သို့မဟုတ် ဈေးပေါသော ကျောက်စိမ်းများဖြင့် လုပ်ထားသော လက်ဝတ်ရတနာ ဖြစ်သည်ကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် သာလျှင် သိပေလိမ့်မည်။ သူ၏ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ လက်သင့်ရာကိုသာ အဆင်ပြေအောင် ဝတ်ဆင်သည်ဟု သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတခုတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ပြောခဲ့ဖူးသည်။ ကျောက်စိမ်းလည်ဆွဲ ဝတ်ဆင်မှုသည် အခြေအနေနှင့် အချိန်အခါ ကိုက်ညီမှု မရှိဟု ဝေဖန်မှုများလည်း ရှိနေသည်။ ကချင်လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် ကိုယ်စားလှယ်များကိုလည်း ဖိတ်ကြားထားသော ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံဖွင့်ပွဲ အထိမ်းအမှတ် ညစာ စားပွဲသို့ ကျောက်စိမ်းဝတ်ဆင်လာသည့် သူ၏ ဆင်ခြင်တုံတရားကို မေးခွန်းထုတ်ကြသည်။”

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[၇]

[၈]

[၉]

[၁၀]

[၁၁]

[၁၂]

[၁၃]

[၁၄]

[၁၅]

[၁၆]

[၁၇]

[၁၈]

[၁၉]

[၂၀]

[၂၁]

[၂၂]

[၂၃]

[၂၄]

[၂၅]

[၂၆]

[၂၇]

[၂၈]

[၂၉]

[၃၀]

[၃၁]

[၃၂]

[၃၃]

[၃၄]

[၃၅]