ခ္ဍဲသဳ၊ ဂိတု
ဂိတုခ္ဍဲသဳ (အၚ်္ဂလိက်: Shravan, Burmese: ဝါခေါင်လ) ဒှ်ဂိတုမရနုက်မသုန် ပ္ဍဲမွဲသၞာံ ပ္ဍဲကြက္ကဒိန်မန်၊ ကြက္ကဒိန်ဟိန္ဒူ ကေုာံ ကြက္ကဒိန်ဍုင်အိန္ဒိယရ၊၊ ပ္ဍဲကြက္ကဒိန် ဗေင်္ဂလဳ ကေုာံ ကြက္ကဒိန်နိပဝ် (ဝိကြမ သံဝစ္ဆရ်) ဂှ် ဒှ်ဂိတု မရနုက်ကဵုပန် ပ္ဍဲမွဲသၞာံရ၊၊ အတိုင်ကြက္ကဒိန်မန်မ္ဂး ဂိတုခ္ဍဲသဳ နွံ ၂၉ တ္ၚဲရ၊၊
ဗွဲဓမ္မတာမ္ဂး ဂိတုခ္ဍဲသဳဂှ် ဒတုံဒၟံင် အကြာ ဂိတုဂျူလာင် ကဵု အဝ်ဂေတ် ပ္ဍဲ ကြက္ကဒိန်ဂရေဂေါရိယာန်၊ ဆဂး ပ္ဍဲသၞာံ မထပ်လဝ် ဒဂိုန်မ္ဂး ဍေဟ်ဟွံကိတ်ညဳကွေဟ်ဟ်ရ၊၊ ဂိတုဝွံ မန်တအ် သၠာဲကော် ဂိတုခ္ဍဲသဳ ဂွံ မုဟွံလအ်ကွေဟ်ဟ်ဏီရ၊၊ မွဲအခိင်တေအ် ညးကော်စ ဂိတု သဝဏ် မကၠုင် နူသံင်သကြိုတ် ၐြာဝဏ ရ၊၊ ဂိတုခ္ဍဲသဳဏအ််ဂှ် ဟိုတ်ဗြဲမုန်သုန် မစိုပ် ပ္ဍဲဍုင်အိန္ဒိယ ဒေသလပါ်ဗာယပ်တုဲ သွက်ညးဒေသတအ် ဒှ်ဂိတုကိစ္စဇၞော်မွဲရ၊၊ ပ္ဍဲဘာသာဟိန္ဒူ ဗွဲမဂၠိုင်မ္ဂး ဂိတုခ္ဍဲသဳဝွံ ဒှ်ဂိတု ညးတအ် မမင်သဳ၊၊ ညးလျိုင်ပတှ်ေဘာသာဟိန္ဒူ ဗွဲမဂၠိုင် ပ္ဍဲဂိတုခ္ဍဲသဳဏအ် ဇၟာပ်တ္ၚဲစန်မ္ဂး ညးတအ်မင်သဳ သွက်ကျာ်သဳဝ ဇၟာပ်တ္ၚဲဗြဴဗ္တိမ္ဂး မင်သဳ သွက် ဒေဝတဴဗြဴပြဝတဳ ရ၊၊ ပ္ဍဲဗုဒ္ဓဘာသာလေဝ် ဂိတုခ္ဍဲသဳဝွံ မဒှ်ဂိတု မလုပ်လၟိဟ် အပ္ဍဲဂိတုဒဂိုန်ဝှ်ပိဂိတုတုဲ ဇၟာပ်တ္ၚဲသဳ (တ္ၚဲမရနုက်ကဵု ၈၊ တ္ၚဲမရနုက်ကဵု ၁၅၊ တ္ၚဲမရနုက်ကဵု ၂၂၊ တ္ၚဲမရနုက်ကဵု ၂၉) မ္ဂး မလေပ်အာ ကျာ်ဘာအိုတ်ရ၊၊
နိရုတ္တိ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ဂိတုသဝဏ် ဂှ် ကၠုင်နူ သံသကြိုတ် ၐြာဝဏ၊၊ ဗွဲကြဴဏအ် ညးကော်စ ဂိတုခ္ဍဲသဳ ရ၊၊ ခ္ဍဲသဳ ဂှ် နူတမ်တေအ် ကၠုင်နူ ဝါၐ / ဝါသ မဂွံအဓိပ္ပါယ် ဗြဲ ဒှ်မာန်ရ၊၊ နကဵု ဘာသာတၞဟ်ဂမၠိုင် Sanskrit: Śrāvaṇa श्रावण , Tamil: Āvani, Bengali: Srabon শ্রাবণ /Sravan / Varsha.
သဘင်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]သဘင်ကံက်မာဲ မဟာဒုက်
ရန်တၟအ်ကဵု သုတ်ဇာတ် မဟာဒုဂ္ဂတ ပရူညးဒိုက်ဂတ် တြုဟ်ဗြဲၜါ မဂွံကဵုဒါန် ကုကျာ်တြဲတုဲ ညးကၠောန် သဘင်ကံက်မာဲမဟာဒုက်ရ၊၊ အတိုင်သုတ်ဇာတ်မ္ဂး တြုဟ်ဗြဴဒိုက်ဂတ်ၜါ ဂစာန်ကၠောန် ညံင်ဂွံကဵုဒါန် ကုသင်မွဲဇကုရ၊၊ ဒးကာလ ညးဍုင်ကွာန်တအ် ကၠုင်နိမန်ဏာ ခမဳသင်မွဲဇကုတုဲမွဲဇကုပၠန်ရ၊၊ ကာလစိုပ်အလန် ညးဒိုက်ဂတ်ဂှ် ခမဳသင်တအ် အိုတ်အာရ သှ်ေဆ ကျာ်တြဲမွဲဇကုဓဝ်တုဲ ကျာ်ဒုင်ကဵု ဗဗေင် ကုညးဒိုက်ဂတ်ဂှ်ရ၊၊ သေဌဳတအ် ၜိုန်ရ မိက်ဂွံရာန်ကေတ် နကဵုၚုဟ်မး ဗွဲမဂၠိုင်ကီု ညးဟွံကဵု၊၊ ဟိုတ်သဒ္ဓါညးၜါ အးဇ္ၚး ဂွံကဵုဒါန် ကုကျာ်တြဲတုဲ သၟိင်အိန်ဗဂူဖျေဟ် ဗြဲရတ် ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်တုဲ ညးၜါဂှ် ဂွံတိတ်ဗၠးအာ နူဘဝဒိုက်ဂတ်ရ၊၊
သဘင် မဆေင်ကဵု ဟိန္ဒူ ဗွဲမဂၠိုင် ဟိုတ်မကၠောန် ဗဒှ် ပ္ဍဲဂိတုခ္ဍဲသဳတုဲ ဂိတုခ္ဍဲသဳဝွံ ဒှ်ဂကူပရဲ ပ္ဍဲဘာသာဟိန္ဒူ ဟီုဂွံရ၊၊
ခရိရှနာ ဇန်မရှတမိ (Krishna Janmashtami)
ဂိတုခ္ဍဲသဳ ၈ စွေက်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲ ကျာ်ၐြဳခရိရှနာ မဒှ်မၞိဟ်၊၊ ညးမရှ်ေသှ်ေ ဘာသာဟိန္ဒူအလုံလိုက်မွဲ ကၠောန်သဘင် ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ရ၊၊
ရက္ၑဗန္ဓန် (Raksha Bandhan)
သဘင်မဒက်ဓဇီု ဟိန္ဒူ ပ္ဍဲဍုင်အိန္ဒိယ၊ နဳပဝ် မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲဂိတုခ္ဍဲသဳပေင်၊၊
နရလဳ ပုဏ္ဏမာ (Narali Poornima)
ညးဒေသ ဍုင်အိန္ဒိယ လပါ်ပလိုတ် ကေုာံ မၞိဟ်ဒေသဂုဇရာဇ် (Gujarat) ကေုာံ ဒေသ ဂေါ (Goa) တအ် မကၠောန်သဘင် နရလဳပုဏ္ဏမာ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂိတုခ္ဍဲသဳပေင်ရ၊၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် ညးတအ် ဖဳသတ်ဗြဴ ပ္ဍဲၜဳ နမရန်တၟအ် ပူဇဴ ဒေဝတဴၜဳ ဝရုန၊၊ ညးဒေသတအ်ဂှ် ဒှ်ညးတမ္ၚာဂၠိုင်တုဲ ညးတအ် ပူဇဴဒေဝတဴၜဳ နမရန်တၟအ် မကလိဂွံကဂၠိုင်င်ရ၊၊ ညးတအ် ကၠောန်သဘင်ဏအ်တုဲ ညးတအ် စရပ်ကမၠောန်မရပ်က ပ္ဍဲသၞာံဂှ်ရ၊၊
နာ် ပန်ချမိ (Nag Panchami)
နာ် ပန်ချမိဂှ် ပ္ဍဲဍုင်အိန္ဒိယ ဒေသဗွဲမဂၠိုင် မလေပ်ကၠောန်ကၠုင် ပ္ဍဲတ္ၚဲဂိတုခ္ဍဲသဳ (၅) မံက်ရ၊၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် ညးတအ် ပူဇဴလ္ၚောဝ် ဒေဝတဴနာ်ရ၊၊
ပေါလ (Pola)
ပ္ဍဲတ္ၚဲခ္ဍဲသဳအိုတ်ဂှ် ဟိန္ဒူ ကၠာတေအ် ပ္ဍဲဒေသ မဟာရရှတြ ကၠောန်သဘင် ရှ်ေသှ်ေဂၠဴရ၊၊
အဝနိ အဝတ္တံ (Avani Avittam)
အိန္ဒိယ လပါ်သၠုင်ကျာ ကေုာံ ဒေသလဒေါဝ် သီုကဵု Kerala, Andhra Pradesh, Tamil Nadu, Karnataka ကေုာံ Odisha ပ္ဍဲတ္ၚဲဂိတုပေင်ဂှ် လကျာ်ဟိန္ဒူ ဗဗၞးတအ် ဒ္ဂေတ်ပၟဝ် အဝနိ အဝတ္တံ (ဟွံ) ဥပကာမ ၊၊
တ္ၚဲဒှ်မၞိဟ် ၐြဳ ဗလဒေဝ (Shri Baladeva birdhday)
ပ္ဍဲတ္ၚဲဂိတုပေင်ဂှ် ဟိန္ဒူတအ် ကၠောန်သဘင် တ္ၚဲဒှ်မၞိဟ် ၐြဳဗလဒေဝ ညးမဒှ်ကောဇၞော် ပြဘူဗလရာမ၊၊
ပါဲနူဏအ်တုဲ သဘင်မဆေင်ကဵု ဟိန္ဒူ နွံတၟာဂလိုင်ဏီရ၊၊
လိက်ပတ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]နူလိက် မေဃသန်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ကဗျဂှ် လစံက်လဝ် မအက္ခရ်တုဲ ပွံက်ကဵုအဓိပ္ပါယ်ကဗျဂှ် ချူထ္ၜးကဵုလဝ် ဗွဲသၟဝ်ဂှ်ရ၊၊
အသာတ်ယိုက်ဆံင် ခနှံင်ဝါသ၊ အပ္ဍဲသန္ထာန် ဥဒျာန်လစ၊ မိန်သူရိယျ ပၠလွေဟ်သ္ဂေဟ်ဍောင်၊ ဝက်သၞေက်ရေင်မတ် လၜတ်အသောင်၊ ဂလီုအုပ်ထာင် ဂဟုဲဗ္ဂာင်ဍောင်၊ ရာဲဇိုန်ထိုင်ထာင် သွာင်ပဝ်ဇာပ်လှောင်၊ သွာၜါမောဝ်လှောင် ပၠးအသောင်ထာင်၊ ဗၞူအူကမဵု ဥပိုလ်ဗ္ဂောဝ်ထာင်၊ လစံက်ပ္ကဴရာင် ဝါင်ဘဳမရာ၊ လဒုံဒွေင်ညံင် အရံင်နဳလှာ၊ ကြုဲကြင်ဟင်ရံ တၞံဂၠိင်ၜိင်ဗ္ဂာ၊ ဍာ်သာဲကၠေင်သွဟ် မုဖဟ်ပမာ၊ သမးအရံင် သ္ဇုင်ညံင်ဗဒါ၊ ပ္ဍဲဍာ်ဗတ်ဍာ် သာ်မြသာံဖြာ၊ တူသြင်ဗတ်သြင် အခြင်နာနာ၊ ဓိတာန်သောဲဍောင် မောဝ်လှောင်ပူနာ၊ ဂမုင်မာလဳ ဂပေါဲဇဳသွာ၊ သ္ဇင်ထောဲစမ္ၚာ စမ္ပာမောဝ်ထီု၊ နာဲပၠံလွဟ်ဒြိုင် တွိုန်သၞေင်ဗြုထီု၊ တွိင်ပလာံသွာ ကွာဲသဒ္ဒာရီု၊ ညာတ်ညးကဵုညး ဟွံသ္ၚောဲသ္ဍးဒီု၊ ဟွံဗဟ်ဟွံဒှ် ဗဟ်တိုန်လမျီု၊ လနီသ္ဒးထီု ရာသ္ဇက်ဟီုလေပ်၊ ညာတ်ညးဍီုဍီု ဒီုဒီုကေပ်ကေပ်၊ သြိုဟ်ဇကုမွဲ ကျာဗြဲကမြေပ်၊ ဇဟာန်ဂမၠိုင် နာဲဟွံဂိုင်ဒေပ်၊ လနီသ္ၚီနေပ် ကြေပ်ပၞာန်ဟောံဇြ၊ ရုပ်မတုပ်သၟဟ် ရတ်အနဂ္ဃ၊ နလွဟ်လေအ်ဗတ် မတ်သၟိင်ယီုရ၊ ဂတေက်ဗဳသြဴ နုဘဴတေဇ၊ ပ္ဍဲလွဟ်စမိင် သၟိင်လာဝက၊ တေအ်လွဟ်သၟိင်ပန် ဇၞော်သန်တေဇ၊ ယဝ်ဒလယတ် ဒှ်အာဗတ်သၟ၊ လွဟ်ဗဇ္ဇဗတ် မတတ်တေဇ၊ ခါမပ္ကောအ်ပ္တုပ် သမ္ဒေဟ်ရုပ္ပ၊ ကျအာလွဟ်ရုပ် ဂဥုပ်သၞေဟ်ဟ၊ တေအ်လွဟ်သၟိင်ပန် ဇၞော်သန်တေဇ၊ သၠေပ်ပကီုကၠာ ရာဇာဒဏ်ရ၊ ဆာန်ညးပဂွ အန္တရာဲယဲ၊ မၠေအ်ညးညးဆာန် ဆာန်ညးပြိုက်ဒဲ၊ ညံင်လွဟ်ပဒ္ဒြဴ မှောင်မှဴရိုဟ်တ္ၚဲ၊ ပုင်ဟွံနိဿဲ ဍာ်နဲသတြု၊ အလုံသန္ထာန် ညံင်နာန်ဗဗု၊ စိုတ်မစံင်စိုတ် ဒှ်ဟိုတ်အမှု၊ စရာဲနာဲဇု သြံက်မြုဟောံဇြ၊ ပဳတဳဂ္ညိဂ္ညပ် ဒက်ဒပ်သၞေဟ်ဟ၊ သ္ဍိုက်လိုက်လဴ ပ္အဴမံင်စိတ္တ၊ ကြိုက်သ္ပသၟတ် ကလုတ်ဟောံဇြ၊ သၟိင်ဍုင်ပညာ တရင်ဒွာရ၊ ပတေဟ်ဇၞော်က္ဍင် ဒေင်သၠင်သ္ပာပ်သ္ဗ၊ တုဲမဒးကျ ပၞာန်သၟိင်ဇြဟောံ၊ တၟအ်ဓဝ်ပလိုက် ဖ္ဍိုက်တိုက်ဗ္ဒောံ၊ ပြဒေါမနူ တူဂၠိုက်သၠောံ၊ ပၞာန်သၟိင်ဇြဟောံ လောံလှာဲလျပၠိုတ်၊ ဝိဇုဒေဝဳ ကျာ်သြဳၝောအ်ကိုဋ်၊ လ္ၚယဲပူမှဟ် မဒှ်နူစိုတ်၊ မတူဍေန်ဆက် သက်ဟိုတ်လယိုတ်၊ ရုပ်မတုပ်သာ် ဍာ်ဒိပ်အမြိုတ်၊ ပဟွံပလှိုတ် သြိုဟ်လ္ၚစိုတ်ရော၊၊
နူအလင်္ကာစဟ်ၜါရာသဳ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]အဒိုတ်ကၠောအ်သိင် ပသၟိင်ဂွံအာဲ ဒၞာဲမသၟုက်နန်၊
အိုတ်ဇၟာပ်ဒိုဟ်ပန် ဂဂဵုလန်ဂြး ကဵုညးသြိုဟ်မွဲ၊
ဂၠာဲဆောဖဝက် ဆက်ဆောံဟွံခြာ ဃောဂွာံကျာဗြဲ၊
သြိုဟ်ဇကုမွဲ စဵုကာလဗြဲ ဒးခြာသ္ၚောဲညန်၊၊
မွဲနဲပၠန်
ခဍဲသဳမော် ဝါဇၞော်သြောအ်ပေင် တ္ၚေက်ကြေင်လုပ်ဂြိုပ်၊
သၟိင်ဗြဲဂူရိုပ် ဒိုင်ဗၠိုပ်မံင်က သၠသြောအ်ဍိုပ်ဍဴ၊
ဗၞူလစံက်ကၠာ သွာဒကဟ်ရောင် ပြိုင်ဇဝ်ဍောင်ပ္ကဴ၊
ဗဟ်မိဂၠိန်နှဴ ကောဏအ်ဗဟ်သၞာ မိင်ဟာသော်က္ဍိုပ်၊၊
ကျာထတ်ဗြဲရိုပ် အကၠဟ်ၜိုပ်မာ သာဓာလီၜက်၊
ညးၝောအ်ကဵုကၟက် ဒက်မိတ်ဆက်ဒါန် လိုန်သဗာန်ချောဲ၊
ကောဗၠာဲမွဲဂၠး ဒးပတမ်မ ဟောံဇြသိင်သာ၊
ၜိုန်ဗဟ်မံင်သၞာ ဟွံဂွံအာကၠုင် ဒုင်မံင်ဝဳပက်၊၊
လၟေင်ဂိတု (၁၂)
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ပ္ဍဲမွဲဂိတု နွံ ၂၉.၅၊ ကြက္ကဒိန်တအ် ဖန်ထောအ် နကဵု ဂိတုလ္ၚဵု နွံ ၂၉ တ္ၚဲ၊ ဂိတုလ္ၚဵု နွံ ၃၀ တ္ၚဲ
စဲ ၂၉၊ ပသာ် ၃၀၊ ဇှ်ေ ၂၉ ဆက်အာ စဵုကဵုအိုတ်၊၊
လၟေင်ဂိတု (၁၂)
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]ပ္ဍဲမွဲဂိတု နွံ ၂၉.၅၊ ကြက္ကဒိန်တအ် ဖန်ထောအ် နကဵု ဂိတုလ္ၚဵု နွံ ၂၉ တ္ၚဲ၊ ဂိတုလ္ၚဵု နွံ ၃၀ တ္ၚဲ
စဲ ၂၉၊ ပသာ် ၃၀၊ ဇှ်ေ ၂၉ ဆက်အာ စဵုကဵုအိုတ်၊၊
| Sanskrit | Pali | Mon | Burmese | Khmer | Lao | Sinhala | Thai | No. of days | Gregorian
(approx.) |
| Chaitra | Citta | စဲ(Cai) | Tagu (တန်ခူး) | ចេត្រ
(Chaet) |
ຈິຕ | Bak (බක්) | Chittra (จิตร) | 29 | March–April |
| Vaisākha | Visakha | ပသာ်(Pasāk) | Kason (ကဆုန်) | ពិសាខ
(Pisak) |
ວິສາຂະ | Vesak (වෙසක්) | Wisakha (วิสาข) | 30 | April–May |
| Jyaiṣṭha | Jeṭṭha | ဇှ်ေ(Jeh) | Nayon (နယုန်) | ជេស្ឋ
(Ches) |
ເຊດ | Poson (පොසොන්) | Chettha (เชษฐ) | 29 [30] | May–June |
| Āṣāḍha | Āsāḷha | ဒဂိုန်(Dagiun) | Waso (ဝါဆို) | អាសាឍ
(Asath) |
ອາສາລະຫະ | Æsala (ඇසළ) | Asanha (อาสาฬห) | 30 | June–July |
| Śrāvaṇa | Sāvaṇa | ခ္ဍဲသဳ(Khadat Sî) | Wagaung (ဝါခေါင်) | ស្រាពណ៍
(Srap) |
ສາວະນະ | Nikini (නිකිණි) | Sawana (สาวน) | 29 | July–August |
| Bhādrapada or Proshthapada | Poṭṭhapāda | ဘတ်(Bhat) | Tawthalin (တော်သလင်း) | ភទ្របទ
(Phuttrobot) |
ພັດທະຣະບົດ | Binara (බිනර) | Phatthrabot (ภัทรบท) | 30 | August–September |
| Āśvina | Assayuja | ဝဟ်(Wah) | Thadingyut (သီတင်းကျွတ်) | អស្សុជ
(Assoch) |
ອັດສະວະຍຸດ | Wap (වප්) | Atsawayut (อัศวยุช) | 29 | September–October |
| Kārttika | Kattikā | ကထိုန်
(Kathiun) |
Tazaungmon(တန်ဆောင်မုန်း) | កត្តិក (Katdeuk) | ກັດຕິກາ | Il (ඉල්) | Kattika (กัตติกา) | 30 | October–November |
| Mārgaśirṣa | Māgasira | မြေက္ကသိုဝ်(Mrakkasiuw) | Nadaw (နတ်တော်) | មិគសិរ
(Meukesae) |
ມິຄະສິນ | Undhuvap (උඳුවප්) | Mikkhasira (มิคสิร) | 29 | November–December |
| Pauṣa | Phussa | ပုဟ်(Puh) | Pyatho (ပြာသို) | បុស្ស
(Buss) |
ປຸສສ | Dhuruthu (දුරුතු) | Putsa (ปุสส) | 30 | December–January |
| Māgha | Māgha | မာ်(Māk) | Tabodwe (တပို့တွဲ) | មាឃ
(Meak) |
ມາດ | Navam (නවම්) | Makha (มาฆ) | 29 | January–February |
| Phālguna | Phagguṇa | ဖဝ်ရဂိုန်(Phawragiun) | Tabaung (တပေါင်း) | ផល្គុន
(Phalkun) |
ຜັກຄຸນ | Mædhin (මැදින්) | Phakkhun (ผัคคุณ) | 30 | February–March |
နိဿဲ
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]https://en.wikipedia.org/wiki/Shraavana
တၠဂုဏ်အ္စာဝေဒဉာဏ၊ ဇၟန်လိက်မန်တြေံတြဟ် ကေုာံ အလင်္ကာမန်ဂမၠိုင်